چطور میل و رغبت به غذا خوردن را کاهش دهید؟

رغبت و نیاز

دکتر کرمانی : آیا  می دانید چرا چاق ها سر سفره بیشتر از دیگران می خورند ؟

خانم چاق : خیر .

دکتر کرمانی : مشکل این است که چاق ها بین دو واژه مهم در تغذیه فرق نمی گذارند .

خانم چاق : این دو واژه چیست ؟

دکتر کرمانی : اول واژه ِ” نیاز ” و دوم واژه ” رغبت ” به خوردن یا اشتهی .

خانم چاق : فرق بین این دو واژه چیست ؟

دکتر کرمانی : نیاز یا (گرسنگی) احساسی درونی است که فرد را به سوی خوردن تحریک می کند ، و این احساس واقعی بوده و در اثر کمبود قند خون یا کم شدن حجم معده ایجاد می شود . امّا رغبت یا میل به خوردن ، یک نوع تحریک درونی به سوی خوردن ، بدون وجود نیاز واقعی یا وجود کمبود حقیقی قند، و بیشتر جنبه رفتار ارثی دارد . به همین دلیل است که متخصّصین تغذیه می گویند بهتر است چاق ها پس از رفع احساس گرسنگی ، بلا فاصله سفره را ترک کنند . زیرا  اگر سر سفره بمانند به خوردن ادامه می دهند . می دانید چرا؟

خانم چاق : چون احساس سیری نمی کنند،  ولی چرا چاق ها این احساس را ندارند ؟

دکتر کرمانی :  احساس سیری در سه حالت ایجاد می شود :

                       1ـ پر شدن معده

                       2ـ افزایش قند خون

                       3ـ پس از 20 دقیقه از شروع غذا

خانم چاق : ولی چرا ما چاق ها سر سفره احساس سیری نمی کنیم؟

دکتر کرمانی : زیرا :

1 – خداوند برای لاغرها یک معده کوچک خلق کرده، که با دو لقمه پر می شود. اما چاق ها، گویا خداوند معده آنان را از ماده استرج خلق کرده !!!! هم بزرگ است هم انعطاف پذیر ! به صورتی که اگر همه سفره را هم بخورند باز هم پر نمی شود ، پس یکی از عوامل احساس سیری حذف شد .

2 – اما قند خون ، بدن انسان نزدیک به دو ساعت نیاز دارد که غذای خورده شده را هضم و سپس جذب کند و آن را  به قند گلوکز تبدیل کند تا احساس سیری ایجاد شود . ولی هیچ کس،  دو ساعت سر سفره نمی نشیند.

3 – چاق ها آنقدر سریع می خورند که در اولین ده دقیقه، سفره را کن فیکون می کنند و اجازه نمی دهند که  20 دقیقه بگذرد تا فرمان سیری به مغز برسد .

خانم چاق : پس چاق ها همیشه باید با احساس گرسنگی و رغبت سفره را ترک کنند؟

دکتر کرمانی :  این یک حقیقت تلخ است که چاق ها باید قبول کنند . ولی متاسفانه این حقیقت را انکار می کنند . احادیث زیادی در این مورد نقل شده

 (نَحْنُ قَوْمٌ لا نَأکُلْ حَتّی نَجُوعْ وَ إذا اَکَلْنَا لا نَشْبَعْ)

(ما قومی هستیم که تا گرسنه نشویم، دست به غذا نمی زنیم واگر غذا خوردیم قبل از اینکه سیر شویم دست از غذا خوردن بر می داریم).

خانم چاق : پس چه زمانی سفره را ترک کنیم ؟

دکتر کرمانی :  وقتی احساس کردی که نیازت را از غذا گرفته ای .

خانم چاق : پس رغبت و میل به خوردن را چکار کنیم ؟

دکتر کرمانی :  آن را باید پایمال کنید .

خانم چاق : مگر می شود که رغبت هارا را پایمال کرد ؟

دکتر کرمانی :  آیا شما طلا دوست ندارید ؟

خانم چاق : بله . خیلی زیاد دوست دارم ما زنها عاشق طلا هستیم .

دکتر کرمانی : اگر روزی منزل یکی از دوستان ثروتمندتان باشید و در آن منزل چندین سرویس طلا وجواهرات گران قیمت وجود داشته باشد، وشرایط طوری باشد که بتوانید یکی دوتا از قطعات طلا را  بردارید ، و صاحب خانه حتی شک هم به شما نکند ، آیا این کار را می کنید ؟

خانم چاق : غیر ممکن است که دست به این کار بزنم.

 دکتر کرمانی :  مگر عاشق طلا نیستید ؟

خانم چاق : عاشق طلا هستم ، ولی هرگز این کار را نمی کنم.

دکتر کرمانی : صاحب این طلاها به هیچ وجه به شما شک نخواهد کرد ، پس منتظر چه هستید ؟ فرصت خوبی است و شانس به شما رو آورده ، بهتر است فرصت را غنیمت بشمرید و فوری رغبت و عشقی را که دارید ارضا کنید .

خانم چاق : حرفش را نزنید دکتر! من این کار را نمی کنم.

دکتر کرمانی :  پس این همه رغبت و میل شما چه شد؟

خانم چاق : با آرمان های اسلامی و انسانی که دارم، توانستم این رغبت ها را پایمال کنم . زیرا اسلام به ما می گوید به مال دیگران دستبرد نزنید و سرقت نکنید ، زیرا سرقت کار زشتی است و خداوند سارق را دوست ندارد.

دکتر کرمانی : پس شما توانستید با ایمانی که دارید در مقابل رغبتتان و امیالتان ایستادگی کنید ، و کلمه “نه ” را در زمان مناسب بگویید . بنابراین ما می توانیم میل وهوس های خود را در تغذیه نیز پایمال کنیم ، به شرط این که آرمان های والاتری داشته باشیم که بتواند با آن میل و رغبت ها مقابله کند و فرمان های بخور بخور را سرکوب کند .

اینجاست که اراده قوی اثر خود را می گذارد و فرمان های  مضر را کنترل می کند .

خانم چاق : آقای دکتر لطفاً دوباره کلمه “اراده” را برای من تعریف کنید .

دکتر کرمانی :  توانایی نه گفتن به امیال و هوس ها را اراده می گوییم .

خانم چاق : می توانید مثال دیگری برای توضیح آن بزنید؟

دکتر کرمانی : فرض کنید هوا گرم است و شما  بیرون از منزل هستید و تشنگی به شما غلبه کرده است. به  نزدیک ترین سوپر مارکت می روید . در یخچال را برای خرید یک بطری آب معدنی باز می کنید و نوشابه های تگری، چشمتان را می گیرد و رغبت یا امیال ارثی شما را به نوشیدن نوشابه دعوت می کند . اما شما خوب می دانید که نوشابه 120 کالری دارد ، یعنی معادل دوازده حبه قند کالری دارد و هر نوشابه، پانزده گرم چربی می سازد . علاوه بر این ، نوشابه یکی از عوامل مهم ایجاد پوکی استخوان به حساب می  آید  و گاز موجود در آن، معده را آزار می دهد . و نزدیک همان نوشابه ها ، آب معدنی است که نه چاق می کند ، نه استخوان را پوک می کند و نه معده را آزار می دهد . این جا از شما سؤال می کنم ، عقل شما کدام را پیشنهاد می کند ؟ نوشابه یا آب معدنی ؟

خانم چاق : عقل حتما آب را ترجیح می دهد .

دکتر کرمانی : میل و هوس شما کدام را ترجیح می دهد؟

خانم چاق : حتما نوشابه تگری را ترجیح می دهد .

دکتر کرمانی : در آن شرایط کدام را انتخاب می کنید؟ شما در دو راهی گیر کرده اید. در این زمان اراده شما مورد آزمون قرار گرفته.

اگر توانستید به” رغبت “و امیال ” نه”  بگویید و آب را بنوشید، انسان با اراده ای هستید. امّا اگر توانایی ” نه” گفتن را نداشته باشید و نوشابه را انتخاب کنید، این نشانه ضعف اراده است ( شما توانایی گفتن نه را دارید ولی از این توانایی امروز استفاده نکردید)

خانم چاق : آیا اراده ی قوی ارثی است ؟

دکتر کرمانی :  ما با اراده قوی یا ضعیف به دنیا نمی آییم. اراده اکتسابی است ، ارثی نیست .

خانم چاق : آیا اراده ضعیف را می توان قوی کرد ؟

دکتر کرمانی : مردم فکر می کنند که  مختصات انسان غیر قابل تغییر است . اما آدمی به طور شگفت انگیزی یک موجود سازگار است. مثلاً افراد کم رو و خجالتی می توانند یاد بگیرند از لحاظ اجتماعی افرادی کارآمد باشند.  یا افرادی که ترس های خاص دارند ، می توانند بیاموزند نترس و جسور بار بیایند. افراد چاق نیز می توانند بیاموزند رفتارهای غذایی خود را تغییر دهند .

خانم چاق : اگر این طور است، پس چرا  بیشتر مردم در تغییر رفتار خودشان شکست می خورند ؟

دکتر کرمانی : زیرا کنترل بیشتر رفتار های انسان، جزو رفتارهای ناخودآگاه است و چون ناخودآگاه فرمان را از عقل ظاهر نمی گیرد بنابراین اینگونه تغییر ممکن است، ولی بسیار وقت گیر و سخت است .

عادت های غلط طی سال ها ریشه دار شده اند. با این وجود هرچه را تا به حال آموخته ایم، می توانیم فراموش کنیم و روش های جدید را جایگزین کنیم. البته این تغییر  بسیار وقت گیر و سخت، ولی امکان پذیر است .

خانم چاق : آقای دکتر لطفاً یک مثال بزنید .

دکتر کرمانی : چاق ها عادت کرده اند که تند تند غذا بخورند . قاشق را در بشقاب نمی گذارند و لقمه را قبل از اینکه خوب بجوند می بلعند . این عادت غلطی است ، آیا شما می توانید آن را تغییر دهید ؟

خانم چاق : بله آقای دکتر این کار آسان است .

دکتر کرمانی : به نظر من این کار امکان پذیر است ، ولی بسیار  سخت تر از آن چه تصورش را  می کنید و  همچنین وقت گیر  است و چندین ماه آموزش و وقت می طلبد، تا  بتوانید  آن را تغییر دهید .

خانم چاق :  آقای دکتر چندین ماه زیاد است ؟

دکتر کرمانی : آن تغییر را امتحان کنید، اگر توانستید بعد از دو ماه این عادت را تغییر دهید ، یک انسان موفق و با اراده هستید، اگر بتوانید قاشق را که از دهان در آوردید  در بشقاب بگذارید و آهسته غذایتان را بجوید و از خوردنش لذت ببرید . بعد از اینکه لقمه را کاملا جویدید و بلعیدید،  قاشق را مجددا از بشقاب بردارید و لقمه بعدی را بخورید .

با این روش می توانیم تک تک عادت های غلط در تغذیه خود را تغییر بدهیم .

مریم اصیلی

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.