شیوه های نادرست کاهش وزن و پیامدهای ناشی از آن ها

در طی سالیان اخیر، چاقی به یکی از مشکلات مهم عرصه سلامت و بهداشت تبدیل شده است. تغییرات شیوه زندگی مهمترین عامل بروز این معضل محسوب می شود. پژوهش های مختلف نیز نشان داده اند که چاقی عامل اصلی بروز بسیاری از بیماری های مزمن نظیر دیابت، بیماری های قلبی و عروقی، برخی از سرطان ها، اختلالات استخوانی و مفاصل و بسیاری از بیماری های دیگر می باشد. در نیتجه بسیاری از سازمان های مرتبط به هشدار مردم برای افزایش شیوع چاقی و در نتیجه بروز این بیماری ها پرداخته اند، از سوی دیگر بسیاری از رسانه ها به تبلیغ تناسب اندام و مانکن ها می پردازند. ترکیب این دو پیام منجر به ایجاد باوری جدید در جامعه ها شده که در آن لاغر بودن و تناسب اندام یکی از معیارهای سلامت و زیبایی و به روز بودن شناخته شده است.

از یک سو توجه به سلامتی و کاهش وزن برای پیشگیری از بیماری های مزمن، پاسخی دلگرم کننده به موسسات و سازمان های وابسته به سلامت و نشان دهنده موفقیت در اطلاع رسانی و آگاه سازی مردم به این مسئله است، ولی از سوی دیگر تبلیغات رسانه ها در این زمینه تا بدانجا پیش رفته که در بسیاری از جوامع و فرهنگ ها که تا چند دهه پیش، چاقی را نشانه ای از سلامتی و برخورداری از رفاه فرد می دانستند، هم اکنون به اندام های باربی گونه و هیکل مدل ها و مانکن های لباس گرایش پیدا کرده اند. با توجه به این دگرگونی ها و تغییر در باورهای جامعه، سیل مراجعین به باشگاه های لاغری و تناسب اندام و کلینیک های مشاوره تغذیه، طبیعی به نظر می رسد. به این ترتیب رفتارهای وسواس گونه و پیروی از مانکن ها و گرایش به ایجاد تشابه با آن ها می تواند زنگ خطری باشد برای این که جامعه از سوی دیگر این بام رو به سقوط است.

در سال های ابتدایی ظهور چنین شعارها و باورهایی، بسیاری از مردم برای به دست آوردن سلامتی و نیز برخورداری از تناسب اندام به سمت رژیم های لاغری روی آوردند. به مرور زمان و به دلیل ضعف این رژیم های سنتی و در بسیاری از موارد شکست در رسیدن به نتیجه دلخواه، که گاهی فراتر از واقعیات موجود بود، بسیاری از افراد را بر آن داشت که از راه های دیگری ـ در مدت زمان کمتر و با سرعت بیشتر ـ به این مهم دست یابند.

در این میان گروهی از افراد سودجو و سپس شرکت های سازنده محصولات لاغری پا به عرصه وجود نهادند و به این ترتیب محصولات و روش هایی به بازار معرفی گردید که بیش از آن که به نتایج مثبت خود بیندیشد به پر کردن جیب سازندگانش پرداخت. در این میان زنان به عنوان اصلی ترین طعمه های این جریان انتخاب شدند. شرکت های تبلیغاتی و رسانه ای، روزانه به معرفی افرادی می پردازند که از این موهبت و زیبایی برخوردارند و این نعمت را مدیون محصولاتی می دانند که از طریق این شرکت ها معرفی می شود. به این روش به جامعه ـ به ویژه زنان و دختران ـ را برای دستیابی به این آمال و آرزو تشویق می کنند.

به طور کلی رژیم هایی که محدودیت شدید غذایی دارند یا رژیم های کاهش وزن سریع، سبب بروز مشکلاتی می شوند که به طور مشترک در همه انواع آن ها می توان دید. برخی از این عوارض عبارتند از:

• بازگشت مجدد وزن
• کاهش متابولیسم
• اتروفی و تحلیل عضلات بدن
• اختلالات غذا خوردن مانند بی اشتهایی عصبی و پرخوری عصبی
• گرسنگی های طولانی مدت
• افسردگی
• کاهش توانایی جنسی
• خستگی
• تحریک پذیری
• غش
• مشکلات سینوسی بینی
• جوش و بثورات جلدی
• اسیدوز
• تورم و پرخونی چشم
• یبوست
• دهیدراتاسیون یا کم آبی بدن
• سنگ کیسه صفرا
• تشنج
• سوءتغذیه و گاهی مرگ

نویسنده: عالمه حريري فر