نقش تغذیه در سردرد

شايد به جرات بتوان گفت كه كمتر فرد بزرگسالي وجود داشته باشد كه حداقل يكبار در زندگي خود دچار سردرد نشده باشد. البته بسياري از افراد نيز هستند كه معمولا دچار سردرد مي‌شوند. اما نبايد فراموش كرد كه سردرد انواع مختلفي دارد و بسياري از آنها گذرا و زودگذر هستند اما برخي متاسفانه زندگي معمولي افراد را مختل مي‌نمايند. اگرچه سردرد چه از نوع خفيف و چه از نوع شديد آن زجرآور است اما سردرد‌هاي متوالي مانند ميگرن مي‌توانند تهديد كننده سلامت روحي و رواني فرد نيز باشند.

آلودگی هوا

عوامل متعددي در ايجاد سردرد نقش دارند. از شا‌يع‌ترين اين عوامل مي‌توان به آلودگي هوا، كم خوابي يا بدخوابي، مسموميت با منواكسيدكربن، كاهش يا افزايش فشارخون، تغييرات آب و هوايي و ارتفاع،‌ استرس، آلرژي، آلودگي‌هاي صوتي، امواج الكترومغناطيسي، عفونت‌هاي ويروسي و بسياري از فاكتورهاي ديگر اشاره نمود. براي رهايي از سردرد روش‌هاي متعددي وجود دارد كه بسياري از آنها دارويي است و همانطور كه ممكن است در كاهش سردرد مفيد باشد ممكن است داراي عوارض متعددي نيز باشد. بنابراين روش‌هاي جايگزين از طرفداران بيشتري برخوردار است.

در واقع براي درمان يا كاهش علائم سردرد بهتر است ابتدا نوع سردرد و علت آن مشخص شود و سپس پروسه درمان شروع شود. براي مثال كسي كه به خاطر افت قند خون دچار سردرد مي‌شود كافي است با دريافت يك مقدار غذا بويژه از گروه نان وغلات سردرد را برطرف نمود. بسياري از افراد پس از بيدار شدن از خواب دچار سردرد مي‌شوند كه معمولا ناشي از افت قند خون است. اين افراد با پرهيز از دريافت قند‌هاي ساده قبل از خواب و مصرف كافي نان و غلات كامل به همراه مقادير كافي پروتئين مي‌توانند از افت قند خون صبحگاهي جلوگيري و متعاقب آن از سردرد رهايي يابند.

بسياري از سردرد‌هاي ديگر نيز مي‌توان با ريشه‌يابي صحيح اقدام به مداخله به موقع و مناسب از وقوع آنها پيشگيري يا علائم آنها را كاهش داد.

شایع ترین سردرد

اما شايع‌ترين سردردها مربوط به بيماري ميگرن مي‌شود كه معمولا در فاز حمله فرد را به مدت 4 تا 72 ساعت دچار سردرد متوسط يا شديد مي‌نمايد. در واقع ميگرن ناشي از تغيير قطر عروق به خاطر انبساط شديد عروق مغزي ايجاد مي‌شود. علائم ميگرن تنها به سردرد ختم نمي‌شود بلكه تهوع، تغییرات بینایی، اشكال در گفتار، ضعف یا كرختی در قسمتی از بدن، احساس مورمور و سوزش اين بيماران را آزار مي‌دهد. اگرچه علل واقعي ميگرن كاملا شناخته نشده است اما بدون شك فاكتورهاي ژنتيكي بيشترين نقش را در ايجاد ميگرن دارند. با اين حال با توجه به نقش عوامل محيطي در تشديد يا كاهش درد‌هاي ميگرني اين عوامل نيز مورد توجه دانشمندان قرار گرفته اند. مهمترين فاكتورهاي محيطي عبارتند از فاكتورهاي غذايي، هورموني و استرس.

تغذیه نادرست

بدون شك كساني كه با مشكل ميگرن مواجهه هستند متوجه شده‌اند كه تغذيه نادرست و يا مصرف برخي مواد غذايي در ايجاد و يا تشديد درد‌هاي ميگرني نقش دارد. اگرچه اطلاعات صحيح و علمي در اين زمينه محدود مي‌باشد اما مطالعات انجام گرفته در اين زمينه بيانگر اين اصل كلي است كه گرسنگي و حذف وعده عمده‌ترين علت شروع يا تشديد علائم در اين بيماران است. برخي مطالعات نشان داده‌اند كه كاهش دريافت چربي‌ها مي‌تواند شدت و تكرر سردرد‌هاي ميگرني را كاهش دهد. پنير، شكلات،‌ افزودني‌ها و چاشني‌ها و همچنين مغزها از شايع‌ترين مواد غذايي هستند كه افراد ارتباط مصرف آنها با علائم ميگرني را گزارش كرده‌اند. كم آبي و در يافت ناكافي مايعات از ديگر عوامل موثر گزارش شده است.

همچنين مصرف مشروبات الكلي با تشديد علائم بيماري در ارتباط بوده است. برخي از مطالعات نيز به تاثير مصرف كافئين كه معمولا در قهوه، چاي، نوشابه‌ها و بسياري از شكلات‌ها وجود دارد بر ايجاد علائم بيماري ميگرن اشاره نموده‌اند. دريافت غذاهاي صنعتي بويژه آنهايي كه حاوي مقادير بالاي قند‌هاي تصفيه شده هستند ممكن است اثر نامطلوبي بر علائم ميگرن داشته باشند.

نقش موادغذایی

با اين وجود مواد غذايي ديگري نيز ممكن است در ايجاد و يا تشديد علائم اين بيماري نقش داشته باشند اما اثرات آنها كمتر مورد بررسي قرار گرفته شده‌اند. از مهمترين اين مواد مي‌توان به غذاهاي آلرژن مانند بادام زميني، مركبات، ماهي دودي، لبنيات بويژه پنير كهنه، موز، انجير و يا مواد ديگري مانند جگر مرغ، انجیر، بعضی از انواع حبوبات، مغزها، میوه‌هایی مثل آواكادوو موز همچنین پیاز، غذاهاي فرآوري شده گوشتي حاوی نیترات (مثل همبرگر، سوسیس، كالباس، گوشت دودی شده )، غذاهای با چربي اشباع شده و تخمیرشده، ترشی یا غذاهای خوابانده شده در ترشیجات و آبلیمو اشاره نمود. نكته‌اي كه نبايد فراموش نمود اين است كه با توجه به تفاوت‌هاي فردي ممكن است برخي از اين مواد در بعضي افراد ايجاد كننده يا تشديد كننده علائم باشد اما در برخي ديگر اينگونه نباشد.

دنیای سلامت