خواص رزماری؛ گنجینه‌ای از فواید برای سلامتی و زیبایی

رزماری، گیاهی معطر با برگ‌های سوزنی‌شکل و گل‌های آبی است که از دیرباز به عنوان ادویه‌ای خوش‌طعم و گیاهی دارویی با خواص فراوان شناخته شده است. این گیاه که بومی منطقه مدیترانه است، در حال حاضر در بسیاری از نقاط جهان به دلیل عطر و طعم دلنشین و فواید بی‌شماری که برای سلامتی و زیبایی دارد، مورد کشت قرار می‌گیرد. در این مقاله، سفری به دنیای شگفت‌انگیز خواص رزماری خواهیم داشت و با فواید بی‌نظیر آن برای سلامتی، پوست و مو آشنا خواهیم شد. از تقویت حافظه و بهبود عملکرد مغز گرفته تا تقویت سیستم ایمنی و مبارزه با سرطان، رزماری گنجینه‌ای از خواص درمانی است که می‌تواند به ارتقای کیفیت زندگی شما کمک کند.

رزماری چیست؟

رزماری یک گیاه کوچک همیشه سبز از خانواده نعناع است که با نام علمی Salvia rosmarinus شناخته می‌شود. این گیاه بومی مدیترانه است و به طور گسترده در آب و هوای گرم رشد می‌کند. از برگ های آن برای طعم دادن به غذاهای مختلف استفاده می‌شود. جدا از کاربردهای آشپزی، رزماری دارای تاریخچه غنی است که به دوران باستان باز می گردد، جایی که اعتقاد بر این بود که حافظه را تقویت می‌کند و نماد یادآوری و وفاداری است.

رزماری یک گیاه کوچک همیشه سبز از خانواده نعناع است

  ارزش غذایی رزماری

رزماری یک گیاه بسیار مغذی است که کالری کمی دارد اما سرشار از ویتامین، مواد معدنی و آنتی اکسیدان‌های مختلف است. یک شاخه رزماری تازه حاوی مواد مغذی زیر است:

• کالری: 3.9
• پروتئین: 0.1 گرم
• چربی: 0.2 گرم
• کربوهیدرات: 0.6 گرم
• فیبر: 0.4 گرم
• قند: 0 گرم

رزماری منبع عالی از چندین ویتامین و مواد معدنی زیر است:

• ویتامین A
• ویتامین C
• فولات
• منگنز
• آهن
• کلسیم

خواص رزماری برای سلامتی چیست؟

رزماری خواص بسیار زیادی برای سلامتی دارد. از مهم‌ترین خواص رزماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کمک به لاغری
• بهبود کبد چرب
• تقویت اعصاب
• بهبود سرماخوردگی
• درمان یبوست
• کنترل دیابت
• بهبود سرطان
• رشد مو
• کاهش التهاب
• بهبود گردش خون
• بهبود عملکر حافظه
• تقویت سیستم ایمنی

در ادامه هر یک از این موارد را به طور مفصل بررسی خواهیم کرد:

بهبود کبد چرب

از دیگر خواص رزماری می‌توان به بهبود سلامت کبد اشاره کرد. رزماری سرشار از آنتی اکسیدان‌هایی مانند کارنوسول، اسید کارنوزیک، اسید اورسولیک، اسید رزمارینیک و اسید کافئیک است که به محافظت از کبد در برابر استرس اکسیداتیو و آسیب ناشی از رادیکال های آزاد کمک می کند.

اسانس رزماری با کاهش فعالیت‌های AST و ALT، آسیب کبدی را کاهش می‌دهد. روغن آن نیز جریان صفرا را تنظیم کرده و به خنثی کردن غذای اسیدی در معده کمک می‌کند و موجب سم زدایی بدن می‌شود.

کمک به لاغری

از خواص رزماری می‌توان به کاهش وزن اشاره کرد. رزماری، کم کالری است و بدون افزایش قابل توجه کالری دریافتی، یک مکمل عالی برای وعده های غذایی محسوب می‌شود. دمنوش رزماری با کاهش اسید معده، گاز اضافی و نفخ شکم به هضم غذا کمک کرده و منجر به کاهش وزن می‌شود.

دمنوش رزماری به عنوان یک ادرارآور طبیعی نیز عمل کرده و تولید ادرار را افزایش می‌دهد و به این شکل موجب کاهش مایعات حبس شده شده در بدن و کاهش وزن می‌شود.

البته این موضوع را در نظر داشته باشید که هیچ ماده غذایی به تنهایی به کاهش وزن کمک نمی‌کند. کاهش وزن در کنار یک برنامه غذایی اصولی و ورزش منظم رخ می‌دهد.

رژیم دکتر کرمانی تنها رژیمیه که حسرت هیچ غذایی رو به دلت نمی‌ذاره کافیـه همیـن الان تصمیم بگیری که می‌خـوای وزنت رو کم کنی و به اون اندامی که همیشه آرزوش رو داشتی برسی! از همین لحظه ما کنارتیم تا باهم به هدفت برسیم.

ثبت نام و دریافت رژیم مشاوره خرید رژیم

چگونه از دمنوش رزماری برای لاغری استفاده کنیم؟

برای لاغری با رزماری به این روش می‌توانید عمل کنید:

1 قاشق چایخوری برگ رزماری را درون یک قوری ریخته و مقداری آب جوش روی آن بریزید. بگذارید تا برگ‌های رزماری با آب جوش دم بکشد. پس از 5 تا 7 دقیقه می‌توانید این دمنوش را مصرف کنید.

علاوه بر این روش می‌توانید روزانه سه بار از عصاره‌ی رزماری به صورت قرص، مکمل یا دمنوش استفاده کنید. به خاطر داشته باشید که روغن رزماری و یا دمنوش‌های لاغری تنها زمانی تاثیر دارند که در کنار یک برنامه غذایی اصولی و رژیم غذایی سالم مصرف شوند.

تقویت اعصاب

رزماری خواص متعددی دارد که می‌تواند برای سلامت و عملکرد اعصاب مفید باشد. این گیاه دارای اثرات محافظتی عصبی است که می‌تواند به محافظت از سیستم عصبی در برابر آسیب و جلوگیری از شرایطی مانند درد نوروپاتیک و آسیب عصبی کمک کند.

علاوه بر این، رزماری سرشار از آنتی اکسیدان‌هایی مانند اسید کارنوزیک و اسید رزمارینیک است که می‌تواند به محافظت از سیستم عصبی در برابر استرس اکسیداتیو و آسیب ناشی از رادیکال‌های آزاد کمک کند.

بهبود سرماخوردگی

رزماری دارای خواصی بیشماری است که می‌تواند برای تسکین سرماخوردگی مفید باشد. رزماری به دلیل خواص ضدویروسی و ضدمیکروبی خود می تواند به مبارزه با ویروس های سرماخوردگی کمک کند و گلودرد را تسکین دهد.

بخور برگ و ساقه رزماری می‌تواند به طور موثری به باز شدن احتقان بینی و قفسه سینه کمک کند و علائم سرماخوردگی را تسکین دهد.

خواص رزماری برای رفع یبوست

رزماری هم برای درمان یبوست و هم اسهال اثری دوگانه دارد. این موضوع می‌تواند از یبوست که یک مشکل شایع گوارشی است جلوگیری کند. علاوه بر این، اسانس رزماری دارای اثر اسپاسمولیک، شل کردن عضلات و سرکوب اسپاسم عضلانی است که می‌تواند به درمان یبوست کمک کند.

افزودن عصاره رزماری به ماست، با حفظ ارزش غذایی و خواص بیولوژیکی آن در ارتقای سلامت دستگاه گوارش مفید است.

کنترل دیابت

رزماری برای کنترل دیابت نیز مفید است. خواص رزماری برای دیابت عبارتند از:

• اثرات شبه انسولین: دمنوش رزماری و ترکیبات پلی فنلی آن، اسید کارنوزیک و اسید رزمارینیک، اثرات مشابه انسولین در مسیرهای سیگنال دهی انسولین دارند و به طور بالقوه به هموستاز گلوکز و بهبود سطح قند خون کمک می‌کنند.

•  تنظیم گلوکز خون: عصاره رزماری جذب گلوکز را در سلول‌های عضلات اسکلتی افزایش می‌دهد که با اثرات انسولین و متفورمین قابل مقایسه است.

• مهار گلوکونئوژنز: عصاره رزماری باعث کاهش گلوکونئوژنز در سلول‌های کبدی می شود که همان فرآیند تولید گلوکز در کبد است. این مهار می تواند به کاهش سطح گلوکز خون و بهبود متابولیسم گلوکز کمک کند.

خواص رزماری برای مردان

رزماری به طور سنتی برای افزایش میل جنسی و قوای مردانه استفاده می‌شود. برخی مطالعات نشان داده‌اند که این گیاه می‌تواند سطح تستوسترون (هورمون جنسی مردانه) را افزایش دهد و به بهبود نعوظ و درمان اختلال آن کمک کند.

خواص رزماری برای زنان

خواص رزماری تنها به مردان و هورمون‌های مردانه ختم نمی شود، بلکه برای افزایش جریان قاعدگی و به طور بالقوه جلوگیری از سقط جنین در زنان مفید است.

رزماری به دلیل افزایش متابولیسم استروژن، اثرات بازدارنده ای بر رشد سرطان سینه دارد و آن را به یک داروی طبیعی بالقوه برای سلامت سینه تبدیل می کند.

این گیاه اغلب برای کمک به علائم یائسگی مانند گرگرفتگی، تعریق شبانه و نوسانات خلقی به دلیل توانایی بالقوه آن در افزایش متابولیسم استروژن و کاهش مشکلات مربوط به استروژن پیشنهاد می‌شود.

خواص رزماری برای مو

هنگامی که روغن رزماری به صورت موضعی روی پوست سر استفاده شود، می‌تواند رشد مجدد مو را تحریک کرده، و آن را به یک درمان موثر برای بیماری هایی مانند آلوپسی آره آتا و طاسی با الگوی مردانه تبدیل کند. روغن رزماری با بهبود گردش خون، می‌تواند پوست سر را نیز جوان کند.

کاهش التهاب

رزماری دارای خواص ضدالتهابی نیز می‌باشد. این گیاه با مهار حرکت گلبول‌های سفید خون به بافت های آسیب دیده و آزادسازی مواد شیمیایی التهابی، به کاهش التهاب بافتی کمک می‌کند.

ماساژ بدن با مخلوط روغن رزماری درد التهابی زانو را در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید کاهش می‌دهد. عصاره گیاه رزماری به طور بالقوه برای افراد مبتلا به بیماری‌های التهابی روده مانند سندرم روده تحریک پذیر (IBS) مفید است.

بهبود گردش خون

رزماری می‌تواند به بهبود گردش خون و گشاد شدن رگ‌های خونی کمک کند و منجر به افزایش گردش خون در انگشتان دست و پا شود.

این اثر می‌تواند به ویژه برای افراد مبتلا به بیماری هایی مانند بیماری رینود، که در آن رگ های خونی در پاسخ به سرما یا استرس منقبض می شوند و باعث گردش خون ضعیف و سردی اندام ها می شود، مفید باشد.

میزان مجاز مصرف روغن رزماری در طول روز

برگ رزماری برای سوء هاضمه، فشار خون بالا و روماتیسم، با دوزهای 4 تا 6 گرم در روز تایید شده است. اسانس در دوزهای 0.1 تا 1 میلی لیتر استفاده شده است. مصرف 500 میلی گرم رزماری خوراکی دو بار در روز به مدت 1 ماه نیز تایید شده است.

روش مصرف رزماری

بسته به نوع کاربرد رزماری، می‌توان آن را به اشکال مختلفی مصرف کرد

کاربردهای آشپزی

•  شاخه‌های گیاه رزماری را به سوپ‌ها، خورش‌ها، گوشت‌های برشته و سبزیجات اضافه کنید تا به آنها عطر و طعم دهد.
• برگ های رزماری را خرد کرده و به غذاهایی مانند مرغ، گوشت بره، سیب زمینی و غیره اضافه کنید.
• با ترکیب برگ‌های خشک رزماری با نمک، نمک رزماری درست کنید.
• از گیاه رزماری برای تهیه روغن‌های دم کرده، سرکه و سایر چاشنی ها استفاده کنید.

سلامت و زیبایی

• با خیساندن رزماری خشک شده در روغن زیتون، آن را به پوست سر بمالید.
• یک تونر صورت رزماری درست کنید یا از اسانس رزماری در محصولات مراقبت از پوست استفاده کنید.
• از رزماری در نمک‌های حمام خانگی، اسکراب‌ها و سایر وسایل مراقبت شخصی استفاده کنید.

مصارف خانگی

• شاخه‌های رزماری را خشک کنید و از آنها به عنوان خوشبو کننده طبیعی هوا یا دفع حشرات استفاده کنید.
• روغن دم کرده آن را برای استفاده به عنوان یک محصول پاک کننده طبیعی تهیه کنید.
• برای معطر شدن منزل، گیاه رزماری را در کشوهای خود قرار دهید.

باغبانی

• گیاه رزماری را در باغچه یا در گلدان بکارید تا گیاهِ آماده‌ی استفاده داشته باشید.
• از رزماری خشک به عنوان مالچ در اطراف گیاهان دیگر برای جلوگیری از آفات استفاده کنید.

عوارض مصرف

رزماری در صورت استفاده بیش از حد ممکن است عوارض متعددی ایجاد کند. این عوارض عبارتند از:

• تحریک معده و روده: مصرف مقادیر زیاد رزماری می تواند باعث تحریک معده و روده شود که ممکن است منجر به ناراحتی، تهوع و استفراغ شود.

• آسیب به کلیه: دوزهای بالای رزماری به طور بالقوه می تواند باعث آسیب کلیه شود که در صورت عدم درمان می تواند منجر به نارسایی کلیه شود.

• مسمومیت: مقادیر زیاد رزماری می تواند منجر به مسمومیت شود که می تواند باعث طیف وسیعی از علائم از جمله تشنج، کما و حتی مرگ شود.

• تشنج: رزماری به عنوان عامل تشنج در برخی از افراد، به ویژه آنهایی که دارای اختلالات تشنجی هستند، شناخته شده است.

• واکنش آلرژیک: برخی از افراد ممکن است واکنش های آلرژیک به رزماری از جمله قرمزی پوست، خارش و تاول را تجربه کنند.

• حساسیت به خورشید: مصرف مقادیر زیاد رزماری می‌تواند باعث حساسیت به نور خورشید شود که ممکن است منجر به آفتاب سوختگی و سایر مشکلات پوستی شود.

• ادم ریوی: مصرف مقادیر زیادی رزماری می تواند باعث ادم ریوی شود، وضعیتی که با تجمع مایع در ریه ها مشخص می شود.

• سقط جنین: رزماری با خطر سقط جنین همراه است، به ویژه زمانی که در دوران بارداری به مقدار زیادی مصرف شود.

• کم آبی: خواص ادرارآور رزماری در صورتی که با مصرف آب کافی متعادل نشود، می تواند باعث کم آبی بدن شود.

تداخلات دارویی رزماری

تداخلات دارویی بالقوه رزماری عبارتند از:

• داروهای ضد پلاکت و ضد انعقاد: رزماری ممکن است باعث لخته شدن خون شود و به طور بالقوه با داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین (کومادین)، کلوپیدوگرل (پلاویکس) و آسپرین تداخل داشته باشد.

• مهارکننده‌های ACE: رزماری ممکن است با عملکرد مهارکننده‌های ACE که برای فشار خون بالا استفاده می‌شوند، مانند کاپتوپریل (کاپوتن)، انالاپریل (Vasotec)، لیزینوپریل (زستریل) و فوزینوپریل (مونوپریل) تداخل کند.

•  دیورتیک‌ها: رزماری می‌تواند به عنوان یک دیورتیک عمل کند و اثرات داروهای ادرارآور مانند فوروزماید (لاسیکس) و هیدروکلروتیازید را افزایش دهد که خطر کم آبی بدن را افزایش می‌دهد.

• لیتیوم: رزماری به دلیل اثرات دیورتیکی که دارد ممکن است باعث از دست دادن آب بیش از حد بدن شود که منجر به افزایش سطح لیتیوم در بدن شود که می‌تواند سمی باشد.

• داروهای دیابت: رزماری ممکن است سطح قند خون را تغییر دهد و با داروهای مورد استفاده برای کنترل دیابت تداخل داشته باشد و به طور بالقوه باعث نوسانات در سطح قند خون شود.

آنچه از مقاله خواص رزماری آموختیم:

رزماری یک گیاه معطر با کاربردهای دارویی، آرایشی و تزئینی فراوان است که از اسانس آن در محصولات بهداشتی و عطرها استفاده می‌شود. علاوه بر کاربرد دارویی، از خواص رزماری برای تقویت سیستم ایمنی، تقویت حافظه، سلامت مغز، بهبود گردش خون و هضم غذا استفاده می‌شود.

سوالات متداول

منابع:

• www.britannica.com
• www.medicalnewstoday.com
• www.nutrition-and-you.com

مریم اصیلی

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.