روز جهانی سلامت روان مبارک

10 اکتبر روز جهانی سلامت روانی است. هدف از نامگذاری این روز به دلیل توجه بیشتر به اختلالات روانی و تاثیر آن بر جامعه بوده است. سازمان بهداشت جهانی سلامت روانی را اینگونه تعریف کرده است: «کیفیت زندگی یک فرد که می تواند توانایی های خود را شناسایی کند و با استرس های روزمره به راحتی کنار بیاید. یک فرد سالم از لحاظ روانی باید بتواند به راحتی کار کند و با جامعه در مشارکت باشد».  بی توجهی به بیماری های روانی منجر به بیماری های جسمانی نیز می شوند.

افراد با روان سالم چه ویژگی هایی دارند؟

• احساس آرامش می کنند.
• به خود احترام می گذارند.
• برای خود وقت می گذارند.
• می توانند نیازهای خود را برآورده سازند و در هنگام سختی ها شکست پذیر نیستند.

انسان با روان سالم چند بُعد دارد؟

به نقل از دکتر استادیان مسئول دپارتمان روانشناسی دکتر کرمانی؛ در دنیای امروز کامل ترین نظریه روانشناسی نظریه ای است که برای انسان 4 بعد جسمانی، روانی، اجتماعی و معنوی را در نظر می گیرد.

بعد جسمانی: یعنی اینکه چقدر به فیزیک، تناسب اندام و تغذیه خود اهمیت می دهید. در روز چه اندازه ورزش می کنید و به بدن خود می رسید.

بعد روانی: چه روحیه ای دارید. نگرانی دارید یا نه؟ روابط مان با  خود و دیگران چگونه است؟

بعد اجتماعی: تعامل و روابط ما با دیگران چگونه است.

بعد معنوی: یعنی اینکه چقدر خود را جزئی از کل بزرگتر می دانید. همه ما اعتقاد داریم که وجودی در این دنیا هست که حواسش به ما هست و کمکمان می کند. اعتقاد به خالق و موجود برتر.

چرا ابعاد گوناگون باید در یک فرد سالم وجود داشته باشد؟

در انسان متعادل چهار بعدش به موازات هم رشد می کند. اگر بخواهیم فقط روی یک بعد تمرکز کنیم و از بقیه غافل شویم مانند ورزشکاری هستیم که فقط روی یک بخش از بدنش کار کرده است مثلا فقط روی سمت راست بدنش کار کرده است و بقیه بدنش کوچک مانده است. به نظر شما این تصویر زیباست؟!! اگر ما فقط روی یک بعد از زندگیمان تمرکز کنیم و بقیه را نادیده بگیریم باعث می شود از تعادل خارج شویم.

مثلا  شخصی که روابط اجتماعی خوبی دارد، دوستان زیادی دارد و دیگران او را دوست دارند تا در مهمانی و … در کنار آنها باشد. اگر همین شخص وزن مناسبی نداشته باشد نمی تواند در همه تفریحات کنار دوستانش باشد و یا با آنها پیاده روی و ورزش کند. هر چقدر هم که خوب رفتار کند دوستانش او را مسخره می کنند. در نتیجه کم کم روابط اجتماعی خود را از دست می دهد و میزان محبوبیت و جذابیتش به دلیل فیزیک نامناسب پایین می آید.

فردی دیگری را در نظر بگیرید که از نظر جسمانی سالم است و فیزیک خوبی دارد ولی نمی تواند ارتباط خوبی با دوستش برقرار کند و زود عصبانی می شود. همین فرد به مروز زمان وجه اجتماعی خود را از دست می دهد و افسرده می شود. همین افسردگی هم سبب اضافه وزن و مشکلات دیگر در زندگی او می شود.

برای درک بهتر این موضوع می توانید فردی دیگری را تصور کنید که اندام ایده آل دارد و از نظر جسمانی سالم است ولی روابط اجتماعی خوبی ندارد. مثلا وقتی شخص نزدیک را از دست می دهد به مرگ فکر می کند و ممکن است افسردگی بگیرد. در نتیجه به خود آسیب می زند و کم کم اعتماد به نفس خود را از دست می دهد.

پس می بینیم که جنبه های مختلف (4 بعد) در هم اثر می گذارند. کسی که اندام خوبی دارد، در اجتماع هم دوستان خوبی دار اما اگر همین شخص برای خود ارزش قائل نشود و احساس ارزشمندی تا زمانی که بخواهد حس منفی نسبت به خود را تغییر بدهد خیلی زود ناامید و افسرده می شود و بقیه ابعاد زندگی اش آسیب می بیند. این فرد مثل ماشینی است که چهار چرخش پنجر شده است و به مقصد نمی رسد.

اگر بخواهیم بهداشت روان داشته باشیم باید برای رشد 4 بعد جسمانی، روانی ، اجتماعی و معنوی خودمان زمان بگذاریم. برای زمان گذاشتن در یک بعد، نباید از بقیه قسمت های زندگی غافل نشویم. نبود هر کدام از این ها سبب می شود کل سیستم زندگی کار نکند.

برای اینکه 4 بعد زندگی با هم کار کنند چکار کنیم؟

1. برای چهار بعد زندگی مان وقت بگذاریم. مثلا برای بعد جسمانی غذاهای سالم و طبیعی بخوریم. غذاهای سرخ کردنی را کنار بگذاریم. آب زیاد بنوشیم. میوه و سبزیجات جزء دائمی زندگی مان باشد. حداقل روزی 15 دقیقه ورزش کنیم و تنقس عمیق داشته باشیم یا اگر درگیر اضافه وزن و کمبود وزن هستیم از یک متخصص تغذیه کمک بگیریم.
2. بهداشت روانی دو کلمه است مرنج و مرنجان. یعنی نه به کسی آسیب بزنید و نه اجازه دهید کسی شما را آزار دهد. به نقاط قوت خودتان تمرکز کنید. مواظب ورودی های ذهن تان باشید همان طور که جسم نیاز به غذا دارد روان هم نیاز به غذا دارد. شنیدن اخبار منفی، حوادث ناخوشایند سبب آسیب بعد روانی می شود. در چنین شرایطی اگر حس می کنید از خود ناراضی هستید و عزت نفس ندارید حتما از یک روانشناس کمک بگیرید.
3. کیفیت زندگی تان به کیفیت روابط تان بستگی دارند وقتی با افراد منفی ارتباط می گیرید روی خلق و روحیه شما تاثیر منفی می گذارد. پس تلاش کنید دوستان با کیفیت انتخاب کنید. اگر دوست شما دائما ناراحت باشد در خلق و خوی شما نیز اثر می گذارد حتما برای بهبود روابط تان تلاش کنید.
4. باور داشته باشید که همیشه قدرتی فراتر از ما در هر دینی و آیینی وجود دارد و در سختی ها سبب می شود ما به سراغش برویم و احساس امنیت کنیم تاثیر بسیار مثبتی در روان ما دارد.

در نهایت سعی کنید معنای درستی برای زندگی خود پیدا کنید. به قول دکتر فرانکه روانشناس معروف نویسنده کتاب « در جستجوی معنا» انسان هایی که دارای هدف و معنای مشخص در زندگی خود هستند موفقیت بیشتری نسبت به کسانی که هدف و معنای  مشخصی برای زندگی ندارند، به دست می آورند.

یادتان باشد همزمان روی 4 بعد خود کار کنید و چهار چرخ ماشین را همزمان پیش ببرید تا حس خوشایندی داشته باشید.

مریم اصیلی

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.