
زردچوبه ، ادویه هندی با نام علمي curcuma longa متعلق به خانواده زنجبیل است. این گیاه، بومي آسیای شرقی است و در بخشهای مختلف هند، چین، تایوان و ژاپن کشت ميشود. قسمتهای مورد استفاده این گیاه برای مصارف خوراکی و دارویی، ریزومهای (ساقه زیرزمینی) آن هستند.
زردچوبه حاوی کورکومین است که ماده فعال اصلی در زردچوبه به حساب می آید. کورکومین یک ماده شیمیایی گیاهی است و قسمت هایی از بدن را هدف قرار می دهد که التهاب را ارسال می کنند. پژوهش های انجام شده در 2017 نشان دادند که کورکومین به خودی خود خوب کار نمی کند.
مواد بسیاری هستند که به فعال شدن کیفیت کورکومین کمک می کنند. بررسی ها نشان دادند اگر کورکومین را با فلفل سیاه ترکیب کنید فعال سازی کورمومین تا 2.000 برابر بیشتر می شود. خواص درمانی زردچوبه به دلیل کورکومین هزاران سال است که مورد شناسایی قرار گرفته است. به همین دلیل در سراسر دنیا از زردچوبه برای ادویه جات، رنگ های غذایی و مواد سس ها استفاده قرار می کنند. بسیاری از افراد مبتلا به اضافه وزن یا چاقی از مشکل سندروم متابولیک نیز رنج می برند که معمولا نتیجه وزن اضافی و بالا رفتن سایز میان تنه است.
خواص زردچوبه
کورکومین (diferuloylmethane) رنگدانه زرد استخراج شده از ریزوم است. کورکومین به دلیل گروه فنولی خود، ضدالتهاب و آنتياكسيدان قوي به شمار ميآید. اين خواص زردچوبه باعث شده است كه مصرف آن برای لاغری، بيماريهاي گوارشي، كبدي، سرطان، آرتريت روماتوئید، آلرژي، آسم، آترواسكلروز، بیماریهای عصبی و دیابت مورد نظر قرار گيرد.
زردچوبه دارای رنگ مختلفی از زرد روشن تا نارنجی تیره است که تفاوت رنگش بسته به محل و شرایط رشد آن است. وب سایت های مراقبت از پوست و هومیوپاتی نیز زردچوبه را به عنوان جایگزینی برای رنگ موهای روشن و براق معرفی می کنند. این رنگ دهنده طبیعی از مواد شایع مورد استفاده در نساجی ها، رنگ سازی ها و دیگر صنایع مربوط به رنگ است.
1- زردچوبه و لاغری
ارتباط زردچوبه و لاغری به دلیل خاصیت ضد التهابی زردچوبه است. ابتلا به اضافه وزن با آزاد شدن سایتوکاین های التهابی در ارتباط است. پژوهش ها نشان دادند افراد مبتلا به چاقی که طی 30 روز، روزانه 1 گرم کورکومین دریافت می کردند شاهد کاهش چشمگیر سطح چربی خونشان بودند اما با این حال سطح کلسترول و BMI آنها تغییری نکرده بود.
بنابراین تاثیر کورکومین تنها روی پایین آوردن التهاب بدن است و از این راه می تواند به کاهش وزن نیز کمک کند چون یکی از دلایل مقاومت بدن به کاهش وزن، التهاب بیش از حد است. همچنین مصرف زردچوبه می تواند روی سوخت و ساز نیز تاثیر داشته باشد. این تاثیر به شکلی نیست که بگوییم تنها با مصرف زردچوبه می توان وزن کم کرد و تنها وجودش در رژیم می تواند در کنار دیگر عوامل اثر بخش باشد.
2- زردچوبه و بیماریهای گوارشی
در طب سنتي زردچوبه به عنوان بادشكن شناخته شده است. مصرف آن با غذا موجب بهبود هضم غذا و كاهش نفخ معده ميشود. بنابراین مصرف اين ماده برای افراد مبتلا به اختلالات گوارشي و کسانی که بعد از مصرف غذا احساس خستگي و يا نفخ ميكنند، پيشنهاد می شود. در پژوهشی تجويز 500 ميلي گرم پودر زردچوبه به 166 بيمار مبتلا به سوءهاضمه سبب بهبود سوءهاضمه در اين بيماران شده است.
در مطالعه باليني ديگری كه روي 10 بيمار مبتلا به زخم معده انجام شد. تجويز يك گرم زردچوبه در روز موجب تسريع در بهبود زخم و كاهش درد معده شد. همچنين در مطالعهاي كه روي 89 بيمار مبتلا به كوليت زخمي انجام شد. تاثير اين ماده گياهي با دوز 2 گرم در روز در درمان و پيشگيري از رشد بيماري در مقايسه با داروها بيشتر بوده است.
زردچوبه به عنوان مهار كننده اسپاسم ماهيچه صاف موجب كاهش دردهاي شكمي ناشي از كوليت اولسراتيو در انسان ميشود. به علاوه گزارش شده است كه زردچوبه سبب مهار رشد هليكوباكترپيلوري ميشود. اين را بايد در نظر داشت كه مصرف زردچوبه به عنوان دارو جهت پيشگيري و درمان بيماريهاي متعدد نياز به آزمايشهاي باليني تكميلي دارد.
3- زردچوبه و بیماریهای التهابي
آسيبهاي التهابي از عوامل ايجادكننده درد مفاصل هستند. بنابراین زردچوبه با اثر آنتياكسيداني و ضدالتهابي ميتواند در كاهش درد مفاصل موثر باشد. در دو مطالعه كه تاثير زردچوبه با دوز 1200ميلي گرم روزانه بر بيماري آرتريت روماتوئيد در مقايسه با فنيل بوتازون با دوز 30 ميلي گرم روزانه انجام شده است. بهبود خشكي مفاصل صبحگاهي، مدت قدم زني و كاهش ورم و درد مفاصل به دست آمد.
خارش و التهاب
اگزما، پسوریازیس، و بثورات عفونی را می توان با ترکیب زردچوبه و شیر کامل یا ماست درمان کرد.
- شیر را کمی گرم کنید ( به جوش نیاید ) چند قاشق چای خوری زردچوبه اضافه کنید و اجازه دهید 20 تا 30 دقیقه بماند.
- مقداری از مواد ترکیب شده را به محل آسیب دیده بمالید و اجازه دهید خشک شود. از نتایج این درمان شگفت زده خواهید شد.
4- زردچوبه و ابتلا به سرطان
پژوهش های مختلفی نشان دادند كه مصرف بعضي از مواد غذايي و گياهان دارويي ميتواند موجب مهار رشد سلولهاي سرطاني شود. گزارش تحقيقات اپيدميولوژيک حاكي از آن است كه در كشورهايي كه مصرف زردچوبه بالا است، سرطانهاي رودهاي كمتر مشاهده شده است. در مقالات متعددي اثرات آنتياكسيداني، ضدسميت، ضدالتهاب و ضد سرطاني كوركومين گزارش شده است.
اثرات ضد سرطاني زردچوبه از اين نظر با اهميت است كه زردچوبه به عنوان يك ماده افزودني به غذا مورد استفاده قرار ميگيرد. مصرف اين ماده با دوز بالا از تكثير سلولهاي سرطاني پيشگيري نموده است. ولي به سلولهاي سالم آسيبي وارد نميكند.
زردچوبه به طور مستقيم موجب مهار تشكيل عروق جديد شده است. به طور غير مستقيم با مهار توليد عوامل محرك در تشكيل عروق جديد، هورمونهاي رشد فيبروبلاست و هورمون رشد اپيدرم از رشد سلولهاي سرطاني پيشگيري ميكند. پژوهش های بسیاری اثرات ضدسرطاني كوركومين روي بسياري از رده سلولهاي سرطاني از جمله پانكراس، رحم انسان و ديگر ردههاي سلولي و سرطان كليوي ناشي از تجويز مواد سرطانزا را نشان می دهند.
5- زردچوبه و بیماریهای قلبی عروقی
زردچوبه اثرات ضد التهابي قوي دارد. اثرات ضدالتهابي تجويز خوراكي زردچوبه در كوتاه مدت مشابه هيدروكورتيزون ميباشد ولي در طولاني مدت اثرات آن كمتر از اين دارو است. مصرف خوراكي آن جهت اثر ضد التهابي بدون هيچ گونه عوارض جانبي است.
گزارشهای متعدد نشان دادند که التهاب نقش مهمي در بسیاری از بیماریهای قلبی عروقی دارد. آترواسکلروز آسیب اکسیداتیو است که بر لیپوپروتئینها و سلولهای دیوارههای رگهای خونی اثر ميگذارد. اکسیداسیون لیپوپروتئین با چگالی کم (LDLs) نقش مهميدر آترواسکلروز دارد که این LDL اکسید شده یک محصول سمي برای انواع مختلف سلولها از جمله سلولهای اندوتلیال ميباشد.
تاثیر زردچوبه در مهار اكسيداسيون LDL، تکثیر سلولهای عضلات صاف عروق و تجمع پلاكتها كه از فاكتورهاي موثر در تشكيل پلاك آترواسكلروز است. احتمالا در پيشگيري و بهبود بيماريهاي قلبي و عروقي موثر ميباشد. همچنین زردچوبه ميتواند باعث تثبیت غشای سلولی می شود.
6- زردچوبه و دیابت
بررسی ها نشان دادند التهاب نقش عمدهای در توسعه دیابت نوع 2 دارد. کورکومین سبب کاهش سطح قند خون و افزایش قابل توجهی در سطح انسولین پلاسما می شود. همچنین کورکومین باعث کاهش قابل توجهی در سطوح سرمي و کبدی کلسترول تام، چربی خون، اسیدهای چرب آزاد، فسفولیپیدها، فعالیت HMG کوآنزیم ردوکتاز، VLDL و LDL ميشود. مکانیسم احتمالی کاهش قند خون توسط کورکومین، ماهیت آنتیاکسیدانی آن و مهار رادیکالهای آزاد ميباشد.
7- زردچوبه و بیماریهای عصبی
مغز یک عضو بسیار اکسیداتیو است و با وجود اینکه تنها 2 درصد از وزن بدن را تشکیل ميدهد، 20 درصد از اکسیژن بدن را مصرف ميکند. با افزایش سن، یونهای فلزی مانند آهن ، روی و مس در مغز تجمع ميیابد. در نتیجه، مغز در برابر بسیاری از اکسیدانها قرار میگیرد.
بسیاری از بیماریهای عصبی در نتیجه تجمع پروتئینها، آسیب اکسیداتیو و التهاب ميباشد. کورکومین دارای ویژگیهای متعدد و مطلوب برای پیشگیری از بیماریهای عصبی از جمله آلزایمر، پارکینسون، مولتیپل اسکلروزیس(MS)، صرع، ضربه به سر، پیری، افسردگی و سکته مغزی است.
8- زردچوبه و پوست
ما از زردچوبه به عنوان منبعی طبیعی رنگ در صابون ها استفاده می کنیم. تنها یک مقدار اندک کارساز است چون تنها در مقداری از آن مزایای فراوانی نهفته است. اگر به دنبال لایه بردار هستید زردچوبه ادویه مناسب برای اضافه کردن به موادتان است. یادتان باشد هرچه کمتر بهتر، مقدار زیاد آن می تواند روی پوستتان لکه ایجاد کند.
اضافه کردن به صابون خاصیت ضد التهابی و محافظتی آن را نیز بالا می برد. این موارد تنها چند خاصیت کوچک بودند. ترکیب زردچوبه با دیگر مواد مغذی، و ترکیبات سرشار از آنزیم مانند شیر کامل یا ماست آن را تبدیل به ماسک صورت و یا کرم شب فوق العاده می کند. با یکی از روش هایی که در ادامه به شما آموزش می دهیم می توانید زردچوبه را روی پوست خود آزمایش کنید.
- زردچوبه ضد باکتری و ضد عفونی کننده است و دارای خواص ضد التهابی است.
- به دلیل حضور کورکومین فعالیت آنتی اکسیدانی بسیاری قوی دارد.
- خمیر زردچوبه در پوست های چرب به کنترل تولید چربی کمک می کند که می تواند روی بهبود آکنه تاثیر داشته باشد.
- درست مانند اسطو خودوس، زردچوبه نیز با کمک رشد سلول های جدید بهبود سوختگی و جراحات را تسریع می کند.
- زردچوبه در ترکیبات غلیظ تر به حذف سلول های مرده از روی پوست کمک می کند.
چگونه از زردچوبه برای پوست خود استفاده کنیم؟
1- ماسک صورت
- یک چهارم یا یک دوم قاشق چای خوری پودر آن را با ماست یونانی ساده ترکیب کنید.
- به آرامی و با حرکات رو به بالا روی صورت خود بمالید.
- اجازه دهید 15 تا 20 دقیقه روی پوست بماند و سپس با آب سرد صورتتان را بشویید.
- به جای ماست می توانید از ژل آلوئه ورا، آب خیار، روغن زیتون یا روغن بادام شیرین استفاده کنید.
- روغن طبیعی زردچوبه را اگر به همین مواد اضافه کنید حس لطیف تری می دهد اما تنها مقدار اندکی از آن کافیست.
2- کرم شب
یک چهارم یا یک دوم قاشق چای خوری زردچوبه را با 56 گرم کرم صورت ترکیب کنید. سپس به خوبی ترکیب کنید و روی صورتتان ماساژ دهید.
عوارض جانبی
زردچوبه ماده افزودني به غذاي روزانه انسانها در اكثر جوامع است. تاكنون عوارض جانبي خطرناكي با مصرف آن گزارش نشده است ولي عوارض جانبي اين ماده در موارد خاصي مشاهده شده است كه بايد مورد توجه قرار گيرد. تجويز زردچوبه به افراد مبتلا به سنگ صفرا، يرقان ناشي از انسداد مجاري صفرا و كوليك حاد مجاري صفرا پيشنهاد نميشود.
تداخل دارویی
مصرف زردچوبه همزمان با داروهايي مانند آسپرين و ضدانعقادها مانند وارفارين و هپارين درست نیست چون موجب مهار فعالیت پلاکت ها می شود. اين را بايد در نظر داشت كه مصرف زردچوبه به عنوان دارو جهت پيشگيري و درمان بيماريهاي متعدد نياز به آزمايشهاي باليني تكميلي دارد.
نظرات شما
حسین 1401/09/23
سلام دکتر شما فقط برنامه غذایی میدین و یا دارویی رو هم تجویز میکنین ؟
کارشناس به اندام 1401/09/27
سلام آقا حسین .بله عزیز فقط برنامه غذایی ارائه میشه و هیچ قرص و دمنوش و دارویی تجویز و توصیه نمیشه .برای ثبت نام و دریافت رژیم غذایی مناسب خودتون میتونید به این لینک امراجعه کنید.
اسی0 1401/09/08
دمت گرم بلا
راضیه 1400/01/06
باسلام وخسته نباشید مطالب بسیار عالی وکاربردی بود واز این اطلاعات استفاده کردم ممنون
اکرم دهقانیان 1399/11/27
مطالب بسیارعالی وعلمی کاربردی بود ممنون