
شاخص BMI برای کودکان یک معیار مهم برای ارزیابی سلامت کلی، بهویژه درمواجهه با افزایش چاقی آنهاست. محاسبه مقادیر بهدست آمده از جدول BMI کودکان و نوجوانان با بزرگسالان متفاوت است و حتی این محاسبات برای دختران و پسران نیز فرق میکند. همچنین، عواملی مانند ژنتیک، نوع تغذیه و فعالیت بدنی نیز بر شاخص توده بدنی تاثیرگذار هستند. در این مقاله به تعیین شاخص توده بدنی برای کودکان، ضرورت انجام این تست، روشهای تعیین آن و جداول BMI برای کودکان دختر و پسر از ۱ الی ۱۴ سالگی پرداخته شده است.
آیا برای کودکان هم میتوان BMI را محاسبه کرد؟
BMI برای کودکان و نوجوانان متفاوت است، حتی اگر با فرمول یکسانی محاسبه شود. سطح BMI در بین کودکان و نوجوانان نسبت به سایر کودکان همجنس و همسن باتوجه به تغییرات وزن و قد با افزایش سن و همچنین ارتباط آنها با چاقی بدن بیان میشود. اما شاخص توده وزنی کل داستان را بیان نمیکند. بهعنوان مثال، بچههای کوتاهقد با هیکل ورزشی، میتوانند شاخص توده وزنی بالاتری داشته باشند یا برخی از بچهها بااینکه بهنظر میرسد درمحدوده مناسبی از جدول BMI کودکان هستند، اما غذای سالم نمیخورند و فعالیت کمی دارند.
برعکس، برخی از کودکان بااینکه فعال هستند و تغذیه سالمی دارند، شاخص توده وزنی آنها بالاست. یک متخصص تغذیه خوب باید براساس تمام این موارد تفسیر خود را ارائه دهد. یکی از موارد دیگری که درحیطه شاخص توده وزنی کودکان مطرح شده است، بحث BMI و نژاد است. شاخص توده وزنی ممکن است در نژادهای خاص نشانگر دقیقی از سلامت نباشد. این مقیاس عمدتاً از دادههای بزرگسالان سفیدپوست مسن برآورد شده و درصد چربی بدن، تراکم عضلانی یا اندازه استخوان کودکان اقوام مختلف را درنظرنمیگیرد. در این شاخص برای کودکان از صدکها استفاده میشود که درمورد رشد کودکان انعطافپذیری بیشتری داشته باشد. اما مهم این است که BMI یک ابزار تشخیصی کامل نیست و تنها یکی از مواردی است که پزشکان هنگام ارزیابی کودک درکنار رژیم غذایی، بدن، فعالیت بدنی و سابقه پزشکی خانوادگی درنظرمیگیرند.
ویدئوی دکتر کرمانی در مورد چاقی کودکان را از دست ندهید:
آیا BMI شاخص خوبی برای اندازهگیری وزن مناسب در کودکان است؟
شاخص توده وزنی برای بزرگسالان از صحت تقریبا خوبی برخوردار است، زیرا این شاخص برآی بزرگسالان بدون توجه به سن ثابت میماند، مگر اینکه فرد وزن زیادی اضافه یا کم کند. اما ارزیابی BMI برای کودکان پیچیدهتر است، زیرا BMI کودک با بلوغ تغییر میکند و الگوهای رشد بین پسران و دختران نیز متفاوت است. بنابراین، هنگام بررسی BMI باید سن و جنسیت کودک را درنظرگرفت. بااینوجود، برخی افراد از عملکرد جدول BMI کودکان به دلیل ارائهنکردن تصویر دقیق از سلامت زمینهای انتقاد میکنند. بهعنوان مثال، یک مطالعه در سال ۲۰۱۶ نشان داد بسیاریاز افراد دارای اضافهوزن و چاق، برخلاف برآوردهای شاخص توده وزنی کاملاً سالم هستند و همچنین، ۳۰٪ از افرادی که BMI “سالم” داشتند، براساس سایر دادههای این جدول، سلامتی آنها درمعرض خطر بود.
همچنین، بسیاری از انتقادات به این شاخص، حول این واقعیت است که عضله بیشتر از چربی وزن دارد و BMI نمیتواند بین آنها تمایز قائل شود. بنابراین، برخی از افراد بسیار خوشاندام، لاغر و عضلانی نمرات BMI بالاتری نسبت به برخی با بدن کم عضله و چاق دارند. ازسویدیگر، محل تجمع چربی در بدن نیز مهم است. چربی احشایی اطراف اندامها حتی در کودکان و نوجوانان، برای سلامتی بسیار خطرناکتر از همان مقدار چربی است که بهطور مساوی در بدن پخش شده باشد. در نهایت، منشأ قومی میتواند عامل مهمی باشد که BMI آن را نادیده میگیرد. البته باید توجه داشت بسیاری از این انتقادات مربوط به دادههای بزرگسالان است و درمورد شاخص توده وزنی کودکان هنوز تحقیقات زیادی درحال انجام است که میگویند این شاخص اگرچه کامل نیست، اما یک معیار خوب ارزیابی سلامتی محسوب میشود. اندازهگیری آن نسبتاً آسان است و میتواند به سیاستهای بهداشت عمومی کمک کند. برای مثال شاخص توده وزنی از برنامههای پیشگیری از چاقی کودکان حمایت میکند.
چه روشهایی برای اندازهگیری BMI وجود دارد؟
نمودارهای رشد CDC معمولاً برای اندازهگیری وزن و الگوهای رشد کودکان و نوجوانان در ایالات متحده استفاده میشود. دستهبندی وضعیت وزنی در جدول BMI کودکان براساس سن و صدکهای مربوطه و توصیههای کمیته تخصصی در جدول ذیل ارائه شده است:
محدوده درصدی | دسته وضعیت وزن |
کمتر از صدک ۵ | کمبود وزن |
صدک ۵ تا کمتر از صدک ۸۵ | وزن سالم |
۸۵ تا کمتر از صدک ۹۵ | اضافهوزن |
صدک ۹۵ یا بیشتر | چاقی |
در کودکان، نقطه برش صدک BMI برای چاقی درنظرگرفته شده است تا بهطور قابلاعتماد سطحی را مشخص کند که بالاتر یا پایینتر از آن احتمال ابتلای کودک یا خطر ابتلابه پیامدهای نامطلوب سلامتی مرتبط با چاقی یا بیماریها را بالا میبرد. سایر روشهایی که به اندازهگیری بهتر BMI کمک میکنند، عبارتند از:
- اطلاعرسانی به برنامهریزان محلی و ارائه خدمات برای کودکان مناطق مختلف کشور
- جمعآوری دادههای سطح جمعیت برای امکانسنجی تجزیهوتحلیل روند الگوهای رشد و چاقی
- افزایش درک عمومی و حرفهای از مسائل مربوط به وزن در کودکان
- ایجاد راهی برای تعامل با کودکان و خانوادهها درمورد سبک زندگی سالم و مسائل مربوط به وزن

شاخص BMI برای کودکان یک معیار مهم برای ارزیابی سلامت کلی آنهاست.
جدول BMI در دختران
BMI اگرچه به همان روشی که برای بزرگسالان محاسبه میشود، برای کودکان همسن نیز فرمولبندی شده است، اما جدول BMI کودکان با جنسیتهای مختلف متفاوت است. در این فرمول، بهجای مقایسه آستانههای ثابت برای کموزنی و اضافهوزن، BMI با صدک برای کودکان همجنس و همسن مقایسه میشود. رشد کودک، نهتنها طول و وزن بدن او را شامل میشود، بلکه شامل رشد و نمو درونی نیز هست.
مغز کودک در پنج سال اول زندگی بیشترین رشد را خواهد داشت و به ۹۰ درصد اندازه نهایی خود میرسد. رشد همچنین بر قسمتهای مختلف بدن با سرعتهای متفاوتی تأثیر میگذارد. سر تقریباً تا یکسالگی به فرم کامل خود میرسد و سایر اعضای بدن کودک با یکدیگر به تناسب میرسند. رشد بین ۱۶ تا ۱۸ سالگی کامل میشود و انتهای درحال رشد استخوانها بههم میپیوندند. اما ازسویدیگر، بین توده وزنی دختران و پسران در این سالها تفاوتهایی مشاهده میشود که باید درنظرگرفته شود.
رشد طبیعی در محدودهای طبقهبندی میشود که توسط متخصصان اطفال برای سنجش چگونگی رشد کودک تعیین شده است. جدول BMI کودکان که در ذیل آمده، براساس نمودارهای رشد که توسط مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ایالات متحده امریکا (CDC) طراحی شده است، نشاندهنده محدوده نرمال میانگین وزن و قد کودکان ۱ الی ۱۴ سال هستند.
سن | قد (سانتیمتر) | وزن (کیلوگرم) |
۱ | ۷۷٫۵ – ۶۷٫۵ | ۱۰ – ۷٫۵ |
۲ | ۹۰ – ۷۹ | ۱۶ – ۱۱ |
۳ | ۱۰۰ – ۸۶ | ۱۹ – ۱۳ |
۴ | ۹۲٫۵ – ۱۰۶ | ۲۲- ۱۴ |
۶ | ۱۲۲٫۵ – ۱۰۵ | ۳۰ – ۱۸ |
۸ | ۱۳۵ – ۱۱۷٫۵ | ۴۰ – ۲۲ |
۱۰ | ۱۴۷٫۵ – ۱۲۵ | ۵۳ – ۲۷ |
۱۲ | ۱۶۰ – ۱۳۷٫۵ | ۶۸ – ۳۴ |
۱۴ | ۱۶۹ – ۱۴۷٫۵ | ۶۸ – ۳۴ |
اگرچه ممکن است کودک در حال رشد باشد، اما الگوی رشد او میتواند از حالت طبیعی منحرف شود. در نهایت، کودک باید تا بزرگسالی به قد و وزن طبیعی برسد و اگر والدین در اینمورد نگران هستند و فکر میکنند کودک یا نوجوانشان بهدرستی رشد نمیکند، لازم است با پزشک کودک خود مشورت کنند.
سلامتی فرزندت رو تضمین کن
برای تضمین سلامتی فرزندت

جدول BMI در پسران
در این قسمت، جدول BMI کودکان پسر برای تشخیص تفاوت رشد دو جنس ارائه شده است. بعد از ۴ تا ۶ سالگی، شاخص وزنی توده بدن شروع به افزایش تدریجی میکند. این یک الگوی رشد طبیعی است که در همه کودکان اتفاق میافتد. بنابراین، اگر وزن و قد پسران طبق جدول ذیل باشد، جای نگرانی نیست. بااینوجود، تحقیقات اخیر نشان داده است سنی که بازگشت “چاقی” اتفاق میافتد، ممکن است یک دوره حیاتی در کودکی برای تداوم چاقی در بزرگسالی باشد. بازگشت اولیه “چاقی” که قبل از سن ۴ تا ۶ سالگی رخ میدهد، با چاقی در بزرگسالی مرتبط است و والدین باید به این موضوع دقت کنند.
با این حال، مطالعات هنوز مشخص نکردهاند که آیا BMI بالاتر در دوران کودکی واقعاً بهعلت رشد بافت چربی درمقابل توده بدون چربی بدن یا استخوان است یا خیر!؟ بههمیندلیل، تحقیقات بیشتری برای درک تاثیر بازگشت چربی زودرس بر چاقی کودکان و بزرگسالان نیاز است. جدول BMI کودکان که در ذیل آمده است، محدوده میانگین طبیعی وزن و قد پسران ۱ الی ۱۴ سال را نشان میدهد.
سن | قد (سانتیمتر) | وزن (کیلوگرم) |
۱ | ۸۰ – ۷۰ | ۱۰٫۵ – ۸٫۵ |
۲ | ۹۲٫۵ – ۸۰ | ۱۷ – ۱۲ |
۳ | ۱۰۱ – ۸۹ | ۱۹ – ۱۳ |
۴ | ۱۰۷٫۵ – ۹۴ | ۲۲- ۱۵ |
۶ | ۱۲۲٫۵ – ۱۰۵ | ۳۰ – ۱۸ |
۸ | ۱۳۵ – ۱۱۷٫۵ | ۳۹ – ۲۳ |
۱۰ | ۱۴۷٫۵ – ۱۲۵ | ۵۱ – ۲۷ |
۱۲ | ۱۵۹ – ۱۳۵ | ۶۵ – ۳۳ |
۱۴ | ۱۷۴ – ۱۴۷٫۵ | ۸۰ – ۴۲ |
اهمیت محاسبه BMI چیست؟
در کودکان، مقدار زیاد چربی بدن میتواند منجر به بروز بیماریهای مرتبط با وزن و سایر مشکلات سلامتی شود. کمبود وزن نیز میتواند فرد را درمعرض خطر مشکلات سلامتی قرار دهد. شاخص توده وزنی بالا میتواند نشاندهنده چاقی و افزایش وزن نگرانکننده کودک باشد. کودکانی که شاخص توده بدنی بالاتر از صدک ۸۵ دارند، با افزایش سن درمعرض خطر مشکلاتی مانند دیابت، فشار خون بالا، درد مزمن مفاصل، آپنه خواب و استرسهای روانی اجتماعی، مانند قلدری و اعتمادبهنفس پایین قرارمیگیرند. تحقیقات نشان میدهد کودکانی که درمحدوده اضافهوزن و چاقی قرار میگیرند، این وزن اضافی را تا بزرگسالی همچنان حفظ میکنند. بنابراین، محاسبه BMI برای کودکان اهمیت بالایی دارد.
محاسبه و تفسیر جدول BMI در کودکان اگرچه با بزرگسالان متفاوت است، اما برای تشخیص سلامت کلی کودک میتواند مفید باشد. این شاخص برای سنین، نژادها و جنسیتهای مختلف فرق میکند و بههمین دلیل انتقاداتی به آن وارد شده است. همچنین، رشد کودک، نه تنها طول و وزن بدن او را شامل میشود، بلکه شامل رشد و نمو درونی نیز هست. بنابراین، پزشکان هنگام ارزیابی وزن و قد کودک، رژیم غذایی، فعالیت بدنی و سابقه پزشکی خانوادگی او را نیز درنظرمیگیرند.
نظرات