جدول BMI کودکان؛ آیا BMI شاخص خوبی برای محاسبه وزن کودکان است؟

شاخص BMI برای کودکان یک معیار مهم برای ارزیابی سلامت کلی، به‌ویژه درمواجهه با افزایش چاقی آن‌هاست. محاسبه مقادیر به‌دست آمده از جدول BMI کودکان و نوجوانان با بزرگ‌سالان متفاوت است و حتی این محاسبات برای دختران و پسران نیز فرق می‌کند. همچنین، عواملی مانند ژنتیک، نوع تغذیه و فعالیت بدنی نیز بر شاخص توده بدنی تاثیرگذار هستند.

در این مقاله به تعیین شاخص توده بدنی برای کودکان، ضرورت انجام این تست، روش‌های تعیین آن و جداول BMI برای کودکان دختر و پسر از 1 الی 14 سالگی پرداخته شده است.

آیا برای کودکان هم می‌توان BMI را محاسبه کرد؟

BMI برای کودکان و نوجوانان متفاوت است، حتی اگر با فرمول یکسانی محاسبه شود. سطح BMI در بین کودکان و نوجوانان نسبت به سایر کودکان هم‌جنس و هم‌سن باتوجه به تغییرات وزن و قد با افزایش سن و همچنین ارتباط آن‌ها با چاقی بدن بیان می‌شود. اما شاخص توده وزنی کل داستان را بیان نمی‌کند. به‌عنوان مثال، بچه‌های کوتاه‌قد با هیکل ورزشی، می‌توانند شاخص توده وزنی بالاتری داشته باشند یا برخی از بچه‌ها بااین‌که به‌نظر می‌رسد درمحدوده مناسبی از جدول BMI کودکان هستند، اما غذای سالم نمی‌خورند و فعالیت کمی دارند.

برعکس، برخی از کودکان بااین‌که فعال هستند و تغذیه سالمی دارند، شاخص توده وزنی آن‌ها بالاست. یک متخصص تغذیه خوب باید براساس تمام این موارد تفسیر خود را ارائه دهد. یکی از موارد دیگری که درحیطه شاخص توده وزنی کودکان مطرح شده است، بحث BMI و نژاد است. شاخص توده وزنی ممکن است در نژادهای خاص نشان‌گر دقیقی از سلامت نباشد.

این مقیاس عمدتاً از داده‌های بزرگسالان سفیدپوست مسن برآورد شده و درصد چربی بدن، تراکم عضلانی یا اندازه استخوان کودکان اقوام مختلف را درنظرنمی‌گیرد. در این شاخص برای کودکان از صدک‌ها استفاده می‌شود که درمورد رشد کودکان انعطاف‌پذیری بیشتری داشته باشد. اما مهم این است که BMI یک ابزار تشخیصی کامل نیست و تنها یکی از مواردی است که پزشکان هنگام ارزیابی کودک درکنار رژیم غذایی، بدن، فعالیت بدنی و سابقه پزشکی خانوادگی درنظرمی‌گیرند.

ویدئوی دکتر کرمانی در مورد چاقی کودکان را از دست ندهید:

آیا BMI شاخص خوبی برای اندازه‌گیری وزن مناسب در کودکان است؟

شاخص توده وزنی برای بزرگ‌سالان از صحت تقریبا خوبی برخوردار است، زیرا این شاخص برآی بزرگسالان بدون توجه به سن ثابت می‌ماند، مگر این‌که فرد وزن زیادی اضافه یا کم کند. اما ارزیابی BMI برای کودکان پیچیده‌تر است، زیرا BMI کودک با بلوغ تغییر می‌کند و الگوهای رشد بین پسران و دختران نیز متفاوت است. بنابراین، هنگام بررسی BMI باید سن و جنسیت کودک را درنظرگرفت.

بااین‌وجود، برخی افراد از عملکرد جدول BMI کودکان به دلیل ارائه‌نکردن تصویر دقیق از سلامت زمینه‌ای انتقاد می‌کنند. به‌عنوان مثال، یک مطالعه در سال 2016 نشان داد بسیاری‌از افراد دارای اضافه‌وزن و چاق، برخلاف برآوردهای شاخص توده وزنی کاملاً سالم هستند و همچنین، 30٪ از افرادی که BMI “سالم” داشتند، براساس سایر داده‌های این جدول، سلامتی آن‌ها درمعرض خطر بود.

همچنین، بسیاری از انتقادات به این شاخص، حول این واقعیت است که عضله بیشتر از چربی وزن دارد و BMI نمی‌تواند بین آن‌ها تمایز قائل شود. بنابراین، برخی از افراد بسیار خوش‌اندام، لاغر و عضلانی نمرات BMI بالاتری نسبت به برخی با بدن کم عضله و چاق دارند. ازسوی‌دیگر، محل تجمع چربی در بدن نیز مهم است. چربی احشایی اطراف اندام‌ها حتی در کودکان و نوجوانان، برای سلامتی بسیار خطرناک‌تر از همان مقدار چربی است که به‌طور مساوی در بدن پخش شده باشد.

در نهایت، منشأ قومی می‌تواند عامل مهمی باشد که BMI آن را نادیده می‌گیرد. البته باید توجه داشت بسیاری از این انتقادات مربوط به داده‌های بزرگسالان است و درمورد شاخص توده وزنی کودکان هنوز تحقیقات زیادی درحال انجام است که می‌گویند این شاخص اگرچه کامل نیست، اما یک معیار خوب ارزیابی سلامتی محسوب می‌شود.

اندازه‌گیری آن نسبتاً آسان است و می‌تواند به سیاست‌های بهداشت عمومی کمک کند. برای مثال شاخص توده وزنی از برنامه‌های پیشگیری از چاقی کودکان حمایت می‌کند.

چه روش‌هایی برای اندازه‌گیری BMI وجود دارد؟

نمودارهای رشد CDC معمولاً برای اندازه‌گیری وزن و الگوهای رشد کودکان و نوجوانان در ایالات متحده استفاده می‌شود. دسته‌بندی وضعیت وزنی در جدول BMI کودکان براساس سن و صدک‌های مربوطه و توصیه‌های کمیته تخصصی در جدول ذیل ارائه شده است:

در کودکان، نقطه برش صدک BMI برای چاقی درنظرگرفته شده است تا به‌طور قابل‌اعتماد سطحی را مشخص کند که بالاتر یا پایین‌تر از آن احتمال ابتلای کودک یا خطر ابتلابه پیامدهای نامطلوب سلامتی مرتبط با چاقی یا بیماری‌ها را بالا می‌برد. سایر روش‌هایی که به اندازه‌گیری بهتر BMI کمک می‌کنند، عبارتند از:

• اطلاع‌رسانی به برنامه‌‎ریزان محلی و ارائه خدمات برای کودکان مناطق مختلف کشور
• جمع‌آوری داده‌های سطح جمعیت برای امکان‌سنجی تجزیه‌وتحلیل روند الگوهای رشد و چاقی
• افزایش درک عمومی و حرفه‌ای از مسائل مربوط به وزن در کودکان
• ایجاد راهی برای تعامل با کودکان و خانواده‌ها درمورد سبک زندگی سالم و مسائل مربوط به وزن

جدول BMI در دختران

محاسبه BMI در کودکان مانند بزرگسالان انجام می‌شود، اما جدول BMI دختران و پسران متفاوت است. در این سنجش، شاخص توده بدنی کودک با هم‌سن و هم‌جنس خود مقایسه می‌شود تا رشد او به‌درستی ارزیابی شود.

رشد بدن دختران الگوی خاص خود را دارد. مغز تا 5 سالگی به 90 درصد اندازه نهایی خود می‌رسد، درحالی‌که رشد کلی بدن تا 16 تا 18 سالگی ادامه دارد. همچنین، در دوران نوجوانی تفاوت‌هایی بین توده وزنی دختران و پسران مشاهده می‌شود که در ارزیابی رشد اهمیت دارد.

جدول BMI دختران نشان‌دهنده محدوده طبیعی وزن و قد برای سنین 1 تا 14 سال است. اگر والدین احساس می‌کنند که الگوی رشد فرزندشان غیرطبیعی است، بهتر است با پزشک متخصص مشورت کنند تا مسیر رشد او را بررسی کنند.

اگرچه ممکن است کودک در حال رشد باشد، اما الگوی رشد او می‌تواند از حالت طبیعی منحرف شود. در نهایت، کودک باید تا بزرگ‌سالی به قد و وزن طبیعی برسد و اگر والدین در این‌مورد نگران هستند و فکر می‌کنند کودک یا نوجوان‌شان به‌درستی رشد نمی‌کند، لازم است با پزشک کودک خود مشورت کنند.

جدول BMI در پسران

در این‌ قسمت، جدول BMI کودکان پسر برای تشخیص تفاوت رشد دو جنس ارائه شده است. بعد از 4 تا 6 سالگی، شاخص وزنی توده بدن شروع به افزایش تدریجی می‌کند. این یک الگوی رشد طبیعی است که در همه کودکان اتفاق می‌افتد. بنابراین، اگر وزن و قد پسران طبق جدول ذیل باشد، جای نگرانی نیست.

بااین‌وجود، تحقیقات اخیر نشان داده است سنی که بازگشت “چاقی” اتفاق می‌افتد، ممکن است یک دوره حیاتی در کودکی برای تداوم چاقی در بزرگ‌سالی باشد. بازگشت اولیه “چاقی” که قبل از سن 4 تا 6 سالگی رخ می‌دهد، با چاقی در بزرگ‌سالی مرتبط است و والدین باید به این موضوع دقت کنند.

با این حال، مطالعات هنوز مشخص نکرده‌اند که آیا BMI بالاتر در دوران کودکی واقعاً به‌علت رشد بافت چربی درمقابل توده بدون چربی بدن یا استخوان است یا خیر!؟ به‌همین‌دلیل، تحقیقات بیشتری برای درک تاثیر بازگشت چربی زودرس بر چاقی کودکان و بزرگ‌سالان نیاز است. جدول BMI کودکان که در ذیل آمده است، محدوده میانگین طبیعی وزن و قد پسران 1 الی 14 سال را نشان می‌دهد.

چرا BMI در کودکان مهم است؟

چاقی یا کمبود وزن در کودکان می‌تواند مشکلات جدی برای سلامتی ایجاد کند. کودکانی که BMI بالاتر از صدک 85 دارند، بیشتر در معرض دیابت، فشار خون بالا، درد مفاصل، آپنه خواب و مشکلات روانی مانند کاهش اعتمادبه‌نفس هستند. تحقیقات نشان می‌دهد که اضافه‌وزن در کودکی، معمولاً تا بزرگ‌سالی ادامه پیدا می‌کند.

البته محاسبه BMI در کودکان با بزرگسالان متفاوت است و بسته به سن، جنسیت و نژاد تغییر می‌کند. به همین دلیل، پزشکان علاوه بر وزن و قد، رژیم غذایی، فعالیت بدنی و سابقه پزشکی خانوادگی کودک را هم بررسی می‌کنند تا تصویری دقیق از سلامت او به دست آورند.

مریم اصیلی

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.