خانه > عادات غذایی
سیاه دانه، که به عنوان زیره سیاه نیز شناخته می‌شود، قرن‌هاست که برای خواص درمانی متعدد مورد استفاده قرار گرفته است و به اشکال مختلفی مانند: دانه، روغن و پودر به دست ما می‌رسد. خواص سیاه دانه بی شمار است …
زمان مطالعه 28 دقیقه
تعداد بازدید 53
تاریخ انتشار 1403/02/06
یکی از گیاهان دارویی که در طب سنتی و اسلامی جایگاه ویژه ای دارد و از خواص آن استفاده زیادی می شود، سیاه دانه (Black Seed) است. خواص سیاه دانه، برای بدن بسیار فراوان است و دلیل آن وجود تیموکینون (Thymoquinone) در آن است. سیاه دانه با نام های زیره سیاه، شونیز و رازیانه حبشی نیز شناخته می شود. دانه‌های سیاه دانه به رنگ سیاه و کمی براق، با طعمی تند و گس است و از آنها به صورت کامل، پودری و روغن استفاده می شود.
این دانه سیاه رنگ را می توان پزشک رایگان طبیعت برای سلامتی و کاهش وزن در نظر گرفت. در این مقاله به شرح کامل خواص این الماس سیاه رنگ طبیعت می پردازیم.
سیاه دانه دارای مواد مغذی فراوانی است که برای بدن بسیار مفید است. در اینجا ارزش غذایی این دانه را در یک جدول برای شما بیان کنیم.
ارزش غذایی سیاه دانه در هر 100 گرم
در نظر داشته باشید که، این مقادیر تقریبی هستند و ممکن است بسته به نوع سیاه دانه و شرایط رشد آن کمی متفاوت باشند.
سیاه دانه به دلیل دارا بودن ترکیبات مختلف، خواص درمانی و تقویتی بسیاری برای سلامتی دارد. برخی از مهم ترین خواص سیاه دانه عبارتند از:
به طور کلی خواص سیاه دانه، شامل موارد بسیاری می شود. این دانه کوچک می تواند از چندین جهت برای بدن مفید باشد و به حفظ و سلامت آن کمک کند. در ادامه مهم ترین این خواص سیاه دانه را ذکر می کنیم تا بدانید که چرا باید این دانه را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
متاسفانه امروزه با صنعتی شدن شهرها و افزایش آلودگی هوا، بیماری های بسیاری گریبان گیر آدمی می شود. از این رو سم زدایی بدن باید در اولویت هر شخصی باشد. سیاه دانه، با دارا بودن خواص آنتی اکسیدانی (Antioxidant) و وجود ویتامین های گروه B در خود به سم زدایی کبد و کلیه ها در بدن کمک می کند.
کبد و کلیه نقش بسیار مهمی در سلامتی ما و مخصوصا سم زدایی بدن دارند. تقویت و بهبود عملکرد این دو عضو به افزایش انرژی و مقاومت در برابر بیماری‌ها در بدن منجر می شود.
کیفیت غذاهایی که افراد در دهه اخیر مصرف می‌کنند بسیار کاهش یافته و این امر می تواند بر روی سلامت دستگاه گوارش (Digestive System) تاثیر منفی بگذارد. از مهم ترین این خواص، کمک به بهبود عملکرد دستگاه گوارش است. این دانه با تحریک عضلات روده و افزایش تولید آنزیم های گوارشی (Digestive Enzymes) می تواند به هضم بهتر غذا و کربوهیدرات‌ها کمک کند.
همچین سیاه دانه در بهبود بیماری زخم معده نیز موثر است و جلوی اسپاسم عضلات روده (Intestinal Muscles) را می‌گیرد. این خاصیت باعث می شود تا مواردی مانند: نفخ معده، دل درد و اسهال در افراد مبتلا به آن درمان شود.
تیموکینون یکی از موادی است که به وفور در سیاه دانه یافت می شود. این ماده باعث تقویت سیستم ایمنی بدن شده و از این رو مقاومت بدن در برابر سرطان (Cancer) را افزایش می‌دهد. همچنین سیاه دانه می تواند با ایجاد آپوپتوز (Apoptosis) سلول های سرطانی را از بین ببرد و از رشد تومور جلوگیری کند. انواع سرطان هایی که سیاه دانه ممکن است در درمان آنها موثر باشد شامل:
این نکته را مد نظر داشته باشید که مصرف سیاه دانه برای درمان سرطان باید تحت نظر و مشورت پزشک باشد به این دلیل که تحقیقات بر روی این دانه‌ی سیاه همچنان ادامه دارد.
” طی تحقیقی که توسط دکتر Ebru Erdem Kaymaz در سال 2020 در دانشکده پزشکی ازمیر ترکیه انجام شد مشخص شد که، عصاره سیاه دانه می تواند به طور قابل توجهی رشد و تکثیر سلول های سرطان کبد را مهار می کند. “
یکی از مهم ترین ترکیبات فعال در سیاه دانه، تیموکینون است که خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد التهابی دارد. مصرف منظم سیاه دانه می تواند به درمان مشکلات پوستی مانند: آکنه، اگزما و پسوریازیس کمک کند.
همچنین وجود آنتی اکسیدان در این دانه سیاه می تواند از سلول های پوستی در برابر آسیب های ناشی از رادیکال‌های آزاد محافظت کند و روند پیری را به تعویق بیندازد.
از دیگر خواص سیاه دانه برای پوست و مو، ضد قارچ بودن این دانه است. این مورد می تواند به درمان عفونت های قارچی پوست مانند قارچ ناخن پا کمک کند. همچنین این دانه موجب تقویت فولیکول‌های مو (Hair Follicle) شده و از ریزش مو جلوگیری می‌کند.
سیاه دانه خواص بسیاری را در خود جای داده و یکی از مهم ترین فواید آن افزایش باروری زنان و مردان است. این دانه، می تواند به افزایش تحرک اسپرم (Sperm) در مردان کمک کند و شانس لقاح و باروری را افزایش دهد. همچنین در زنان موجب بهبود کیفیت تخمک شده و هورمون‌هایی مانند استروژن (Estrogen) و پروژسترون (Progesterone) را تنظیم می‌نماید.
سیاه دانه مرغوب، دارای خاصیت آنتی اکسیدانی نیز هست که در زنان به کاهش التهاب در رحم و لوله های فالوپ (Fallopian) کمک می‌کند و در مردان به کاهش التهاب در دستگاه تناسلی و افزایش کیفیت اسپرم می انجامد.
یکی از بهترین خواص سیاه دانه که شاید کمتر به آن پرداخته شده، خاصیت افزایش تولید کلاژن سازی (Skin Collagen) و طراوت پوست می باشد. این خواص به دلیل وجود ماده فعال تیموکینون است که در نهایت از پوست در برابر پیری و چروک محافظ می کند.
تمیز نگهداشتن پوست هم از عواملی است که باعث محافظت از پوست در برابر چروک و پیری می شود. سیاه دانه دارای آنتی اکسیدان فراوانی است که به کاهش التهابات پوست کمک می کند و پوست شما را صاف و یکدست نگه می‌دارد. این آنتی اکسیدان همچنین به جنگ رادیکال های آزاد (Free Radicals) رفته و آنها را خنثی می کند. در نتیجه از پوست در برابر استرس اکسیداتیو محافظت می کند. رادیکال های آزاد یکی از عوامل اصلی پیری زودرس پوست هستند.
تغییر فصل ها برای برخی از افراد با مشکلات آلرژیک همراه است. این موضوع به دلیل افزایش سطح هیستامین(Histamine) که یک ماده شیمیایی التهابی در بدن است ایجاد می شود. دانه های ریز سیاه دانه، می توانند به شما در پشت سر گذاشتن این دوران کمک کنند.
به این صورت که باعث مهار هیستامین و التهاب های ناشی از آن می‌شوند، این امر به کاهش علائمی مانند آبریزش بینی، عطسه، خارش چشم و بثورات پوستی کمک می کند.
سیاه دانه همچنین می تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت و به بدن در مبارزه با عوامل آلرژی زا کمک کند.
در سال‌های اخیر، تحقیقات نشان داده که سیاه دانه فوایدی برای کاهش وزن نیز دارد. این دانه حاوی ترکیباتی به نام تیموکینون است که تصور می‌شود نقش کلیدی در اثرات ضد چاقی دارد. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که تیموکینون می‌تواند به کاهش اشتها، افزایش سیری و افزایش چربی سوزی کمک کند.
در یک مطالعه، افرادی که به مدت 12 هفته روزانه 2 گرم سیاه دانه مصرف می‌کردند، 1.4 کیلوگرم وزن کم کردند و چربی بدن آنها به طور قابل توجهی کاهش یافت.
در حالی که نتایج امیدوار کننده است، تحقیقات بیشتری برای تأیید اثرات بلندمدت سیاه دانه برای لاغری و برای تعیین دوز ایمن و موثر آن مورد نیاز است. علاوه بر این مصرف سیاه دانه برای لاغری در صورتی موثر است که همراه با یک رژیم غذایی اصولی باشد.
سیاه دانه کاربردهای بسیاری برای سلامتی بدن دارد و از زمان های قدیم نیز مورد توجه پزشکان طب سنتی بوده است. این دانه در فرهنگ های مختلف، به عنوان دارویی برای درمان بیماری‌های مختلف استفاده می‌شده. در ادامه برخی از مهم ترین خواص سیاه دانه در طب سنتی را ذکر خواهیم کرد.
” بر اساس آزمایشی که توسط دکتر Ayman El-Sharkawy استادیار فارماکولوژی دانشکده پزشکی دانشگاه قاهره در مصر بر روی موش ها انجام شد مشخص شد، عصاره سیاه دانه می تواند به طور قابل توجهی التهاب و درد مفاصل را در موش های مبتلا به آرتریت روماتوئید کاهش دهد. “
همانطور که مطالعه کردید سیاه دانه خواص تقویتی و درمانی بسیاری در پزشکی مدرن و طب سنتی دارد. این مورد باعث شده تا افراد بتوانند این دانه را به طرق مختلف مصرف کنند. 4 طریقه مصرف سیاه دانه عبارتند از:
از این رو سیاه دانه را هم می توان به صورت خوراکی مصرف کرد و هم از روغن آن برای ماساژ یا تسکین دردها استفاده کرد.
1- نحوه مصرف دانه کامل سیاه دانه: سیاه دانه مزه قوی و تندی دارد اما می توانید آن را به صورت کامل بجوید. همچنین می توانید این دانه را به غذا و سالاد نیز اضافه کنید.
2- نحوه مصرف پودر سیاه دانه: در صورت علاقه می توانید دانه کامل سیاه دانه را آسیاب کرده و آن را پودر کنید. پودر سیاه دانه را می توانید در آب و یا شیر حل کنید و بنوشید. همچنین می‌توانید برای تزیین اسموتی ها و یا روی ماست نیز از این پودر استفاده کنید.
3- نحوه مصرف روغن سیاه دانه: روغن سیاه دانه برای تسکین درد مفاصل بسیار مفید است. می توانید روغن سیاه دانه اصل را به صورت موضعی برای پوست و مو استفاده کنید و یا آن را روی سالاد و غذا بریزید.
4- نحوه مصرف عصاره سیاه دانه: عصاره سیاه دانه نیز مانند پودر آن می تواند به آب و شیر اضافه و نوشیده شود. عصاره سیاه دانه بیشتر به عنوان مکمل غذایی و تحت نظر پزشک مصرف می شود.
سیاه دانه علاوه بر خواص و فوایدی که دارد در برخی موارد خاص ممکن است مضر نیز باشد. این الماس سیاه طبیعت، می تواند با برخی از داروها و بیماری ها تداخل داشته باشد. این موارد عبارتند از:
آنچه از این مقاله آموختیم:
سیاه دانه، که به عنوان زیره سیاه نیز شناخته می‌شود، قرن‌هاست که برای خواص درمانی متعدد مورد استفاده قرار گرفته است و به اشکال مختلفی مانند: دانه، روغن و پودر به دست ما می‌رسد. خواص سیاه دانه بی شمار است و به ما در مبارزه با بیماری‌ها و تسکین دردها کمک می‌کند. بیشترین ماده فعال موجود در سیاه دانه تیموکینون است. سیاه دانه در طب اسلامی جایگاه ویژه‌ای دارد و بر مصرف آن تاکید شده است. قبل از مصرف این دانه ارزشمند با پزشک خود مشورت کنید تا مبادا گرفتار تداخل دارویی یا افت فشار و قند خون شوید.
سوالات متداول:
میزان مصرف سیاه دانه بسته به سن، جنس و شرایط سلامتی فرد متفاوت است. به طور کلی توصیه می‌شود برای حفظ سلامتی، روزانه 1 تا 2 قاشق چایخوری سیاهدانه مصرف شود.
سیاه دانه به طور کلی دانه‌ای بی خطر است. با این حال، برخی از افراد ممکن است عوارض جانبی خفیفی مانند ناراحتی معده، حالت تهوع و استفراغ را تجربه کنند. بهتر است در صورت ابتلا به بیماری یا مصرف دارو قبل از مصرف سیاه دانه با پزشک خود مشورت کنید.
سیاه دانه به 4 صورت قابلیت استفاده دارد. به صورت دانه کامل، پودر، روغن و عصاره می توان سیاه دانه را مصرف کرد.
سیاه دانه دارای خواص بسیاری است و می تواند با ترکیبات فعالی به نام تیموکینون به افزایش شیر مادر و افزایش گردش خون در ناحیه پستان کمک کند. اما این مورد هنوز در حال تحقیق و بررسی است و بهتر است در دوران بارداری و شیردهی، قبل از مصرف سیاه دانه با پزشک خود مشورت کنید.
منابع:
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *
نظر شما
نام *
ایمیل
برای دریافت مشاوره خرید رژیم دکتر کرمانی شماره همراه خود را ثبت کنید ما با شما تماس میگیریم
برای دریافت مشاوره با کارشناسان فیتامینشماره همراه خود را ثبت کنید ما با شما تماس میگیریم