با وجود گسترش روشهای مختلف کاهش وزن، عملهای لاغری به دلیل ماهیت تهاجمی و عوارض احتمالی، همواره بهعنوان آخرین گزینه درمانی در نظر گرفته میشوند. این جراحیها اگرچه ممکن است کاهش وزن سریع ایجاد کنند، اما بدون اصلاح سبک زندگی، نتایج آنها پایدار نخواهد بود و میتوانند سلامت جسمی فرد را با چالشهایی مواجه کنند.
از این رو، در بیشتر موارد رژیم غذایی اصولی و فعالیت بدنی منظم ایمنترین و مؤثرترین راهکار برای کاهش وزن و حفظ سلامتی محسوب میشوند. با این حال، آشنایی آگاهانه با عملهای لاغری برای افرادی که به بنبست درمانی رسیدهاند، ضروری است. در این بخش میتوانید اطلاعات مربوط به انواع عملهای لاغری، شرایط انجام آنها، عوارض احتمالی و دلایل اولویت داشتن روشهای غیرجراحی را مطالعه کنید.
عمل لاغری چیست؟
عمل لاغری به مجموعهای از جراحیهای پزشکی گفته میشود که با ایجاد تغییر در ساختار دستگاه گوارش، به کاهش وزن کمک میکنند. در این روشها معمولاً حجم معده کوچکتر میشود، مسیر عبور غذا تغییر میکند یا میزان جذب مواد غذایی در بدن کاهش مییابد. هدف اصلی از انجام این جراحیها، کاهش وزن در افرادی است که دچار اضافهوزن شدید یا چاقی مفرط هستند و با روشهایی مانند رژیم غذایی و فعالیت بدنی به نتیجه مطلوب نرسیدهاند.
با این حال، باید توجه داشت که عملهای لاغری بهتنهایی علت اصلی اضافهوزن را برطرف نمیکنند. اگر پس از جراحی، سبک زندگی و عادات غذایی اصلاح نشود، احتمال بازگشت وزن وجود دارد!! علاوه بر این، این عملها ممکن است با عوارضی مانند کمبود ویتامینها و مواد معدنی، مشکلات گوارشی و نیاز به مراقبت و پیگیری طولانیمدت همراه باشند. به همین دلیل، بسیاری از متخصصان معتقدند جراحی لاغری باید تنها در شرایط خاص و بهعنوان آخرین گزینه، پس از بررسی و شکست روشهای ایمنتری مانند تغذیه اصولی و فعالیت بدنی منظم، مورد استفاده قرار گیرد.
انواع عمل لاغری
همانطور که پیشتر اشاره شد، عملهای لاغری شامل روشهای جراحی مختلفی هستند که با ایجاد تغییر در حجم معده یا نحوه جذب مواد غذایی، منجر به کاهش وزن میشوند. این روشها معمولاً برای افرادی مورد استفاده قرار میگیرد که کاهش وزن اصولی را تجربه نکردهاند، اما در بسیاری از موارد، بدون اصلاح سبک زندگی نتایج آنها موقتی است. به همین دلیل، آشنایی با انواع این جراحیها و پیامدهای آنها پیش از هر تصمیمگیری ضروری است:
اسلیو معده
در عمل اسلیو معده حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد از حجم معده بهصورت دائمی برداشته میشود و معده به شکل یک لوله باریک درمیآید. این تغییر باعث میشود فرد سریعتر احساس سیری کند و میزان غذای مصرفی کاهش یابد. با این حال، اسلیو معده یک جراحی غیرقابل بازگشت است و میتواند منجر به عوارضی مانند رفلاکس معده، کمبود ریزمغذیها و مشکلات گوارشی شود.
بای پس معده
در بایپس معده، علاوه بر کوچک شدن معده، مسیر طبیعی عبور غذا نیز تغییر داده میشود تا جذب کالری و مواد غذایی کاهش یابد. این روش معمولاً کاهش وزن بیشتری نسبت به اسلیو ایجاد میکند، اما خطر کمبود ویتامینها، ضعف عمومی بدن و اختلالات متابولیک در آن بالاتر است. بیماران پس از این عمل نیازمند مصرف مادامالعمر مکملهای غذایی و پیگیری پزشکی منظم هستند.
مینی بای پس معده
مینی بایپس نسخه سادهتر بایپس کلاسیک است که با یک اتصال بین معده و روده انجام میشود. این روش مدت زمان جراحی کوتاهتری دارد، اما همچنان عملکرد طبیعی جذب مواد غذایی را مختل میکند. احتمال بروز کمخونی، کمبود پروتئین و مشکلات گوارشی در این روش نیز وجود دارد و نیاز به رعایت دقیق رژیم غذایی پس از عمل احساس میشود.
باندینگ معده
در این روش یک حلقه قابل تنظیم در قسمت بالایی معده قرار داده میشود تا ظرفیت معده محدود شود. باندینگ معده نسبت به سایر روشها کمتر تهاجمی است، اما نتایج آن اغلب ناپایدار بوده و نیاز به تنظیم مداوم دارد. به دلیل نرخ بالای شکست درمان و احتمال بروز عوارض، امروزه این روش کمتر توصیه میشود.
بالن معده (روش موقت و غیرجراحی)
بالن معده روشی موقتی است که در آن یک بالون از طریق دهان وارد معده میشود تا با اشغال فضا، احساس سیری ایجاد کند. این روش ساختار معده را تغییر نمیدهد، اما پس از خارج شدن بالن، در صورت اصلاح نشدن عادات غذایی، احتمال بازگشت وزن بسیار بالاست. به همین دلیل، این روش بیشتر بهعنوان راهکاری کوتاهمدت شناخته میشود نه یک درمان پایدار.
انحراف بایلیپانکراسی با دئودنال سوئیچ
این جراحی یکی از پیچیدهترین و مؤثرترین روشهای لاغری است که ترکیبی از دو تکنیک جراحی بایپس و دئودنال سوئیچ میباشد. در این روش ابتدا معده به دو بخش تقسیم میشود، یک بخش کوچکتر که برای دریافت غذا استفاده میشود و بخش دیگر از بدن حذف میشود. سپس روده کوچک به شکلی تغییر میکند که بخش اصلی جذب مواد مغذی از آن حذف میشود. این تغییرات باعث کاهش جذب کالری و مواد غذایی میشود و کاهش وزن زیادی را ایجاد میکند.
این جراحی در مواردی توصیه میشود که فرد دارای چاقی مفرط بوده و روشهای دیگر جراحی لاغری مؤثر نبودهاند. با این حال، انحراف بایلیپانکراسی با دئودنال سوئیچ ممکن است با مشکلات گوارشی جدی و کمبودهای تغذیهای همراه باشد. پس از جراحی، بیمار نیاز به پیگیریهای پزشکی دائمی، رعایت رژیم غذایی خاص و مصرف مکملهای غذایی خواهد داشت.
آیا عمل لاغری برای کاهش وزن، منطقی است؟
عملهای لاغری در نگاه اول ممکن است راهکاری سریع برای کاهش وزن به نظر برسند، اما در عمل همیشه انتخابی منطقی و پایدار محسوب نمیشوند. این جراحیها بدون اصلاح ریشههای اصلی اضافهوزن، یعنی عادات غذایی نادرست و سبک زندگی کمتحرک، نمیتوانند نتیجهای ماندگار ایجاد کنند. به همین دلیل، در بسیاری از موارد کاهش وزن حاصل از عملهای لاغری با گذشت زمان دچار توقف یا حتی بازگشت میشود.
از سوی دیگر، عملهای لاغری با عوارض بالقوهای مانند کمبود ویتامینها، مشکلات گوارشی، ضعف عمومی بدن و نیاز به مراقبتهای مادامالعمر همراه هستند. این در حالی است که رژیم غذایی اصولی و فعالیت بدنی منظم روشی ایمن، طبیعی و پایدار برای کاهش وزن به شمار میروند و علاوه بر کاهش وزن، به بهبود سلامت عمومی بدن نیز کمک میکنند. تجربه نشان داده است افرادی که با آموزش صحیح تغذیه و اصلاح سبک زندگی وزن کم میکنند، نتایج ماندگارتری نسبت به روشهای جراحی به دست میآورند.
بر همین اساس، در رویکرد علمی و آموزشی، عمل لاغری تنها در شرایط خاص و بهعنوان آخرین راهحل مطرح میشود و اولویت همواره با روشهای غیرجراحی، آگاهانه و قابلاصلاح است که سلامت جسم و روان فرد را بهطور همزمان حفظ میکنند.
