شیر گیاهی چیست و چه خواصی دارد؟

اگرچه شیر گیاهی قرن‌ها در فرهنگ‌های مختلف مصرف می‌شده است اما محبوبیت آنها در دهه گذشته به شدت افزایش یافته است. مردم به دلایل مختلفی شیر گیاهی را به شیر لبنی ترجیح می‌دهند. چه به دلیل ارزش غذایی شیرهای گیاهی، رفاه حیوانات، اثرات زیست محیطی کمتر، اجتناب از لاکتوز یا آلرژی‌زاهای شیر لبنی و یا طعم خاص و خوشمزه شیرهای گیاهی، جایگزین مناسبی برای شیرهای لبنی می باشند. در این مقاله در مورد شیرهای گیاهی و خواص آنها مطالبی را با شما در میان خواهیم گذاشت. با ما همراه باشید.

شیر گیاهی چیست؟

 شیر گیاهی یک نوشیدنی گیاهی با رنگی شبیه شیر است. شیرهای گیاهی نوشیدنی‌های غیر لبنی هستند، که از عصاره گیاهی مبتنی بر آب برای طعم دهی و عطر آن تهیه می‌شوند. شیرهای گیاهی به عنوان جایگزینی برای شیر لبنیات مصرف می‌شوند. شیرهای گیاهی از حبوبات و غلات به دست می‌آیند و به ویژه برای کسانی که از عدم تحمل لاکتوز رنج می برند، مناسب هستند.

 این نوع شیرها همچنین برای تهیه بستنی، خامه گیاهی، پنیر گیاهی، ماست، مانند سویا استفاده می‌شوند. طیف وسیعی از جایگزین های شیر وگان سالم برای نوشیدنی و پخت و پز در حال حاضر در دسترس است. به برخی از شیرهای گیاهی شکر اضافه می‌شود، اما گزینه‌های شیرین نشده نیز موجود است.

مصرف به اندازه و در حد تعادل این نوع شیرها برای افرادی که در حال رژیم گرفتن و کاهش وزن هستند نیز توصیه می‌شود.

رژیم دکتر کرمانی تنها رژیمیه که حسرت هیچ غذایی رو به دلت نمی‌ذاره کافیـه همیـن الان تصمیم بگیری که می‌خـوای وزنت رو کم کنی و به اون اندامی که همیشه آرزوش رو داشتی برسی! از همین لحظه ما کنارتیم تا باهم به هدفت برسیم.

ثبت نام و دریافت رژیم مشاوره خرید رژیم

انواع شیرهای گیاهی

این نوع شیرها هیچ یک از مواد محرک عدم تحمل لاکتوز را نداشته و فاقد کلسترول می‌باشند و سبک و سالم هستند، زیرا معمولاً حاوی قند نیستند و اسیدهای چرب اشباع کمتری دارند. این شیرهای گیاهی اگر از برنج، سویا یا ارزن تهیه شوند، فاقد گلوتن نیز می‌باشند. در پخت و پز و تهیه بشامل، اسموتی، بستنی، کاسترد، ماست و دسر نیز شیرهای گیاهی جایگزین مناسبی برای شیر می‌باشند. اما انواع شیر گیاهی کدامند؟ از انواع شیر گیاهی به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:

شیر سویا

مدت‌ها قبل از اینکه شیر گیاهی به عنوان جایگزین شیر گاو در دنیای غرب رایج شود، شیر سویا یکی از اصلی‌ترین غذاهای آسیایی بود. به طور سنتی با خیسادن دانه‌های سویا، جوشاندن و آسیاب کردن آنها و سپس جدا کردن شیر از آن، تهیه می‌شود:

• شیر سویا طعم ملایم و در عین حال کاملاً لوبیایی دارد، که در بین تمام شیرهای گیاهی، شیر سویا از نظر محتوای پروتئین و عملکرد کلی نزدیک‌ترین شیر به لبنیات است.
• همچنین شیر سویا سرشار از ویتامین های A و B ، پتاسیم، کلسیم و اسیدهای چرب امگا ۳ است.
• در حالی که شیر سویا در اسموتی ها، شیرینی پزی و سس‌ها عالی عمل می‌کند، افزودن آن به قهوه باید با احتیاط صورت بگیرد. اضافه کردن مقدار زیادی شیر سویا به قهوه، ممکن است باعث انجماد آن شود. برای جلوگیری از این موضوع، سعی کنید، برعکس دانه های قهوه را در شیر بریزید.

شیر بادام درختی

شیر بادام دارای طعمی لطیف و آجیلی بوده و محتوای چربی و کالری پایینی دارد. علاوه بر این منبع خوبی از ویتامین E و کلسیم است. در حالی که برندهای مختلفی از شیر بادام برای انتخاب وجود دارد، تهیه شیر بادام با خیساندن، مخلوط کردن و صاف کردن بادام نیز آسان است. چربی بادام از نوع غیر اشباع بوده و ویتامین E و آنتی اکسیدان موجود در آن به داشتن مو, پوست و دندان سالم کمک می‌کند.

شیر برنج

شیر برنج، یک جایگزین لبنی ارزان‌قیمت و در دسترس است، که به دلیل کیفیت ضد حساسیت آن مورد استفاده قرار می‌گیرد:

• در مقایسه با سایر انواع شیر گیاهی دارای محتوای کربوهیدرات بالایی با ۲۲ گرم در هر فنجان است، که می‌تواند برای کسانی که رژیم غذایی پر کربوهیدرات دارند مفید باشد، اما برای افراد مبتلا به دیابت مشکل ساز است.
• درست کردن آن در خانه فقط به دو ماده نیاز دارد: برنج و آب. اولین قدم این است که برنج را بپزید، آن را با آب مخلوط کرده و صاف کنید.

• شیر برنج، در حالی که به اندازه انواع تجاری غنی شده، حاوی مواد مغذی نیست، ولی مقرون به صرفه تر است.
• از آنجایی که شیر برنج سرشار از قندهای ساده است، طعم بسیار مطبوعی داشته و انرژی قابل دسترس بدن را تامین می‌کند.
• شیر برنج همچنین حاوی پروتئین کمتری نسبت به شیر سویا بوده، چربی کمتری دارد و منبع عالی ویتامین‌های گروه B و املاح معدنی می‌باشد.
• شیر برنج یک انتخاب عالی برای مصرف همراه با غلات برای وعده صبحانه است.

شیر جو دو سر

شیر جو دوسر محصولی از نبوغ یک دانشمند مواد غذایی است که در سال ۱۹۹۴ اختراع شد. این شیر گیاهی از همان سال تاکنون از محبوبیت خاصی برخوردار بوده است:

• شیر جو دوسر دارای طعم ملایم و شیرین و کف فراوان است.
• این شیر همراه با قهوه به یک نوشیدنی پرطرفدار تبدیل شده است. راز پرطرفدار بودن شیر جو دوسر حالت خامه‌ای بودن آن است.

• جو دو سر آب بیشتری را در فرایند خیساندن در خود نگه داشته و در نتیجه خمیر بیشتر و شیر خامه‌ای را ایجاد می‌کند.
• این شیر حاوی ویتامین e و اسید فولیک بوده اما ممکن است به طور طبیعی بدون گلوتن نباشد.
• این نوشیدنی طعم خاصی از غلات داشته و رنگ آن نسبت به سایر نوشیدنی های گیاهی کمرنگ‌تر، شفاف و سفید است.

شیر شاهدانه

شیر شاهدانه محصولی جدید و غیر لبنی است که اخیراً در بازار وارد شده است:

• شیر شاهدانه سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ و امگا ۶ بوده و حاوی تمام اسیدهای آمینه ضروری می‌باشد. تنها یک لیوان شیر شاهدانه می‌تواند ۵۰ درصد از نیاز روزانه توصیه شده به اسید آلفالینولیک را تامین کند و بنابراین منبع خوبی از اسیدهای چرب امگا ۳ می‌باشد.
• شیر شاهدانه دارای کربوهیدرات کم و چربی بالایی می باشد. اما بیشتر چربی‌های آن از نوع غیر اشباع می باشند.
• شیر شاهدانه گزینه مناسبی برای استفاده در پخت و پز می‌باشد.

شیر فندق

شیر فندق حاوی فواید زیادی برای سلامتی است. این شیر منبع خوبی از آنتی اکسیدان‌ها و ویتامین e می‌باشد. طعم دلپذیر شیر فندق آن را به یک جایگزین عالی برای شیر گاو تبدیل کرده است. شیر فندق را در شکلات، کیک، ترافل، نوشید‌نی‌های گرم و اسموتی می‌توان استفاده کرد. طعم لطیف و آجیلی شیر فندق طرفداران زیادی دارد. شکلات داغ تهیه شده با شیر فندق یک گزینه عالی بدون لبنیات برای هات چاکلت می‌باشد.

شیر نخود

شیر نخود که در سال‌های اخیر بسیار محبوب شده است سرشار از پروتئین می‌باشد. در واقع شیر نخود یکی از پر پروتئین‌ترین نوشیدنی‌های گیاهی غیر لبنی محسوب می شود. شیر نخود مملو از پروتئین‌ها و مواد مغذی مانند کلسیم، آهن و پتاسیم است.این شیر طعمی شبیه شیر گاو داشته و از آن در پنکیک و اسموتی نیز استفاده می‌شود.

شیر بادام هندی

شیر بادام هندی یکی از سبک‌ترین نوشیدنی‌های گیاهی غیر لبنی است:

• شیر بادام هندی جایگزین لبنی دوست‌دار قلب بوده که سرشار از چربی‌ها و پروتئین‌های سالم است. مصرف این شیر، خطر بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهد.
• شیر بادام هندی طعمی غلیظ و خامه‌‌ای دارد و با مصرف آن ممکن است که فکر کنید کالری بیشتری نسبت به سایر نوشیدنی‌های گیاهی دریافت می‌کنید.

• طعم غنی و خاکی آن به اندازه کافی خنثی بوده و آن را به یک جایگزین لبنی عالی در غذاهای شیرین و خوش طعم تبدیل می‌کند. از شیر بادام هندی در انواع سوپ‌ها و پوره سیب زمینی می‌توان استفاده کرد. شیر بادام هندی برای استفاده در قهوه بسیار مناسب است و ضخامتی به آن می‌دهد که در لاته فوق العاده عمل می‌کند.

شیر بادام زمینی

بادام زمینی یکی از محبوب‌ترین خوراکی‌ها است، که اکنون می‌توانید از شیر آن نیز استفاده کنید. شیر بادام زمینی طعمی لطیف و در عین حال قوی دارد. در هر فنجان شیر بادام زمینی ۸ گرم پروتئین وجود دارد که با شیر سویا، نخود و شیر گاو قابل مقایسه است.

شیر ماکادمیا

شیر ماکادمیا بسیار جدیدتر از سایر شیرهای گیاهی ذکر شده بوده و هنوز به طور گسترده در دسترس نیست. این شیر کالری، پروتئین و کربوهیدرات پایینی دارد. طعم آن به تنهایی عالی است و مخصوصاً برای دسر و قهوه مناسب است. این شیر، خامه‌ای و سرشار از چربی‌های تک غیر اشباع دوستدار قلب است، که می‌تواند خطر سکته و بیماری‌های قلبی را کاهش دهد.

شیر کنجد

شیر کنجد سیاه برای اولین بار در سال جاری معرفی شد و در آسیا طرفداران زیادی پیدا کرده است. شیر کنجد یکی از جایگزین‌های لبنی پر پروتئین با ۸ گرم در هر وعده است. طعم عالی، غلیظ و آجیلی و بافت خامه‌ای آن، این شیر را به یک جایگزین عالی برای لبنیات تبدیل کرده است.

شیر گردو

گردو که به عنوان یک غذای عالی برای مغز شناخته می‌شود، سرشار از امگا ۳ و آنتی اکسیدان‌هایی است که باعث شده به عنوان یکی از سالم‌ترین آجیل‌ها معرفی شود.

شیر گردو به عنوان یک جایگزین لبنی، عملکرد بسیار خوبی دارد. شیر گردو یک انتخاب عالی برای افرادی است که در حال بهینه‌سازی سالم‌ترین جایگزین لبنیات هستند و می‌خواهند گزینه مناسبی برای افزودن خامه به قهوه یا غلات خود داشته باشند.

شیر پسته

شیر پسته به طور گسترده به عنوان لذیذترین و مجلل‌ترین جایگزین شیر لبنی در نظر گرفته می‌شود. طعم رقیق، رنگ جداب و قوام خامه ای شیر پسته آن را برای ژلاتو، کیک، پودینگ، نان یا اسموتی های خانگی عالی می‌کند. از این نوشیدنی در دسر هایی با منشا خاورمیانه ای، هندی یا مدیترانه ای نیز استفاده می‌شود.

شیر دانه آفتابگردان

شیر دانه آفتابگردان به ویژه برای کسانی که به لبنیات، سویا، بادام زمینی، گلوتن و آجیل درختی حساسیت دارند، عالی است. به خصوص شیر تخم آفتابگردان به دلیل ارزان بودن، در دسترس بودن و غلیظ بودن، به عنوان یک شیر غیر لبنی گزینه مناسبی برای تهیه در خانه است. در هر یک چهارم فنجان از آن ۴۹ درصد از میزان ویتامین E مورد نیاز روزانه وجود دارد.

شیر تخمه کدو تنبل

شیر تخمه کدو تنبل ممکن است هنوز به صورت تجاری در دسترس نباشد ولی ارزش آن را دارد که خودتان آن را درست کنید. تخمه کدو تنبل حاوی مقادیر زیادی منگنز و منیزیم و منبع خوبی از آهن، پتاسیم و آنتی اکسیدان‌ها می‌باشد. شما می‌توانید برای شیرین کردن این شیر گیاهی از شیره خرما استفاده کنید. اگر می‌خواهید آن را خامه‌ای تر کنید، به همراه شیر بادام هندی و در یک لاته از آن استفاده کنید.

شیر دانه کتان

اگر به دنبال یک نوشیدنی مغذی و کم کالری هستید شیر دانه کتان پاسخ مناسب برای شماست. این شیر مملو از اسیدهای چرب امگا ۳ بوده و به مبارزه با بیماری‌های جدی مانند سرطان، دیابت، بیماری قلبی و سکته کمک می‌کند. عطر و طعم خنثای آن با ته رنگ سبز، آن را به یک عنصر همه کاره در آشپزی تبدیل می‌کند. از این شیر می‌توانید در یک صبحانه سالم استفاده کنید.

شیر سیب زمینی

شیر سیب زمینی اخیراً به عنوان جایگزین پروتئین و محصولات لبنی معرفی شده است. از نظر تغذیه ای، شیر سیب زمینی تقریباً همان مقدار پروتئین شیر نارگیل و شیر برنج را دارد. با این حال برخی از مارک‌های شیر سیب زمینی با پروتئین نخود تقویت شده است. از آنجایی که سیب زمینی یک سبزی کم چرب است، شیر آن دارای بافت آبکی بوده و نیاز به اضافه کردن چربی اضافی به آن دارد.

خواص شیر گیاهی

کسانی که نمی‌توانند شیر گیاهی بنوشند استفاده از شیر گیاهی برای آنها گزینه جایگزین بسیار مناسبی است. از خواص شیر گیاهی به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:

• فاقد قند
• سالم و سبک
• کلسترول صفر
• عدم تحمل لاکتوز
• نداشتن مواد محرک
• جایگزین شیر در پخت و پز
• در بعضی موارد فاقد گلوتن
• دارای اسیدهای چرب اشباع پایین
• جایگزین شیر لبنی در آشپزی وگان
• مورد استفاده در بشامل، اسموتی، بستنی، کاسترد ماست و دسر

مضرات شیر گیاهی

شیر گیاهی در کنار خواص فراوانی که دارد دارای مضراتی نیز می‌باشد. از جمله مضرات به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:

• پروتئین پایین
• فاقد آمینو اسیدهای مهم
• عدم ایجاد طعم مناسب با انواع قهوه
• ایجاد حساسیت و التهاب در بعضی موارد
• استفاده از شیرین‌کننده در انواع تجاری آنها
• عدم مشخصات تغذیه‌ای یکسان در همه انواع آن
• ضعیف‌تر از شیرهای لبنی سنتی از نظر تغذیه‌ای

چه کسانی بهتر از شیر گیاهی مصرف کنند؟

مصرف شیر گیاهی به عنوان یک محصول غیر لبنی، برای بعضی از افراد مفید بوده و گزینه سالمی محسوب می‌شود. از جمله این افراد به موارد زیر اشاره می‌کنیم:

• افراد دارای حساسیت و آلرژی به محصولات لبنی
• افراد دارای حالت عدم تحمل لاکتوز
• افراد گیاهخوار و وگان
• افراد دیابتی

چه کسانی نباید شیر گیاهی مصرف کنند؟

شیرهای گیاهی جایگزین لبنی، اغلب به عنوان یک جایگزین سالم‌تر برای بعضی از افراد معرفی می‌شوند. اما بعضی از افراد بهتر است از شیرهای گیاهی غیر لبنی استفاده نکنند. این افراد شامل موارد زیر می‌شوند:

• نوزادان و کودکان در حال رشد، زیر را بدن آنها دچار کمبود مواد مغذی خاص می‌شود؛
• افرادی که دارای حساسیت نسبت به قندهای افزودنی به شیرهای گیاهی هستند؛
• افراد چاق؛ به دلیل ایجاد افزایش وزن با وجود شیرین کننده در محصولات شیرهای گیاهی تجاری.

آنچه از مقاله شیرهای گیاهی آموختیم:

 در دهه گذشته، انواع شیر گیاهی به عنوان جایگزین‌های شیر لبنی، به طور پیوسته محبوبیت پیدا کرده‌اند و در آینده نیز بیشتر مورد توجه قرار خواهند گرفت. شیر گیاهی نه تنها برای افرادی که دارای محدودیت‌های غذایی مختلف، مناسب است، بلکه دارای مزایای تغذیه‌ای بیشتر و کربن کمتری نیز می‌باشند. همچنین در ماده غذایی مناسبی برای افرادی است که از یک رژیم لاغری پیروی می‌کنند.