شیرینی سلامتی؛ شکر استویا

دیابت یکی از بیماری‌های رایج و خطرناک این روزهاست که روز به روز آمار ابتلا به آن نگران‌کننده‌تر می‌شود. یکی از دلایل اصلی ابتلا به دیابت، مصرف قند و شکر و شیرین‌کننده‌ها و شیرینی‌های مصنوعی است.

استفاده از شیرینی‌های طبیعی نظیر عسل، خرما، توت و شیره یکی از راه‌کارهای کنترل و محدود کردن مصرف قند و شکر است.

غیر از این موارد یکی از شیرین‌کننده‌های طبیعی که در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته و داعیه‌دار جایگزینی شکر است، نوعی شکر گیاهی است که قدرت شیرین‌کنندگی آن از نیشکر پیشی گرفته و مضرات آن را نیز ندارد. این شکر طبیعی و گیاهی، استویا نام دارد.

گیاه استویا، علفی حساس به گرماست که به آن شکربرگ نیز می‌گویند. قدمت شکر استویا به یک قرن پیش بازمی‌گردد، اما  مصرف این گیاه از قرن پانزده میان بومیان آمریکا رایج بوده است.

در سال 1931 محققان فرانسوی کشف کردند که قدرت شیرین‌کنندگی گیاه استویا از شکر و ساخارین قوی‌تر است و در جنگ جهانی دوم وقتی شکر جیره‌بندی شده بود مصرف استویا به عنوان جایگزین شیرین آن، رواج پیدا کرد.

گیاه استویا یا استویا ربودیانا، دویست تا سیصد برابر از شکر شیرین‌تر است و کشت و تولید آن به آب و زمین کمتری احتیاج دارد.

این گیاه طعم تلخ و بوی ناخوشایندی دارد و مراحل فراوانی برای فرآوری آن طی می‌شود تا محصول نهایی به دست بیاید.

استویا تقریبا صفر کالری دارد و جایگزین خوبی برای شکر محسوب می‌شود، چرا که هر قاشق غذاخوری شکر 45 کالری دارد و مسبب بیماری‌های فراوانی از جمله دیابت است. در مقابل شکر استویا برای مقابله با دیابت نیز مفید شناخته شده و تاثیرات مثبت آن روی تری‌گلیسیرید خون و جلوگیری از حملات قلبی مورد بررسی قرار گرفته است.

استویا برای بهبود مقاومت به انسولین نیز مفید است چرا که ترکیبات این نوع شکر، ذرات گلوکزی روده‌ی بزرگ را جذب کرده و مانع ورود این ذرات به جریان خون می‌شوند؛ در نتیجه سطح قند خون پایین می‌ماند.

خواص استویا برای کمک به ترک سیگار، درمان انواع سرطان، کنترل فشار خون، درمان بیماری‌های کبدی، سلامت دهان و دندان و بهبود پوکی استخوان مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته و در اکثر موارد به اثبات رسیده است.

البته گیاه ربودیانا نیز مثل خیلی از مواد غذایی دیگر می‌تواند عوارضی برای بدن داشته باشد یا حساسیت ایجاد کند. در نظر داشته باشید که استویا دیورتیک است، یعنی باعث از دست رفتن آب بدن خواهد شد و ممکن است زیاده‌روی در مصرف آن در عملکرد کلیه‌ها اختلال ایجاد کرده و باعث کم‌آبی بدن بشود.

همینطور استویا، وازودیلاتور است که باعث گشاد شدن عروق خونی شده و فشار خون را پایین می‌آورد. برای همین به افرادی که مستعد افت فشار خون هستند توصیه می‌شود از این شیرین‌کننده به اندازه‌ی متعادل مصرف کنند.

هرچند قدرت شیرین‌کنندگی این شکر گیاهی به قدری زیاد است که یک قاشق چای‌خوری از آن یک لیوان چای یا قهوه‌ی تلخ را شیرین خواهد کرد، لذا در مورد عوارض این ماده‌ی غذایی جای نگرانی وجود ندارد چون عملا مصرف آن در مقادیر زیاد ممکن نیست.

استویا از نظر بافت و کیفیت و طعم با شکر معمولی تفاوت‌هایی دارد. لذا برای پخت و پز گزینه‌ی مناسبی نیست و توصیه می‌شود برای غذاهای شیرین که قرار است حرارت ببینند استفاده نشود.

این اپیزود به طور مفصل به این شیرینی طبیعی و و خواص و عوارض احتمالی آن پرداخته است.

مریم اصیلی

بیشتر بخوانید:  دمنوش‌های لاغری؛ در باب چای و گل‌های نوشیدنی!

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.