19 خواص اسطوخودوس: از فواید تا مضرات اسطوخودوس + نحوه مصرف

گیاه اسطوخودوس به دلیل خواص و فواید فراوانی که دارد تبدیل به یک گیاه محبوب در علوم پزشکی از قبیل سنتی و مدرن شده است. خواص اسطوخودوس، این گیاه را به یک داروی همه کاره برای بدن تبدیل کرده است به طوری که آن را برای موارد مختلفی مانند آرامش اعصاب، درمان اگزما و دیابت استفاده می‌کنند. این گیاه در حالت‌های مختلفی مثل دمنوش، خشک شده و روغن در بازار موجود است تا شما بتوانید تماما از خواص و فواید آن برای بدنتان استفاده کنید. در این مقاله یک راهنمای جامع از این گیاه محبوب را در اختیار شما قرار خواهیم داد.

اسطوخودوس چیست؟

اسطوخودوس (Lavender)، گیاهی با گل های بنفش معطر است که از دیرباز به دلیل خواص دارویی و آرامش بخشی خود شناخته می شود. این گیاه بومی منطقه مدیترانه است و در حال حاضر در بسیاری از نقاط جهان به دلیل زیبایی و فواید متعددش کشت می شود.

کلمه اسطوخودوس از ریشه لاتین “Lavere” گرفته شده که در برگردان فارسی به معنای “شستن” است. این گیاه در چندین منطقه از جمله ایران باستان، یونان و روم به عنوان یک ماده خوشبوکننده در حمام استفاده می شد. این فرهنگ‌ها معتقد بودند که گیاه اسطوخودوس به پاکسازی بدن و ذهن کمک می کند.

ارزش غذایی اسطوخودوس چقدر است و دارای چه ترکیباتی می باشد؟

از خواص و فواید اسطوخودوس به طور کلی به صورت یک گیاه دارویی و ادویه استفاده می‌شود تا یک منبع غذایی. با این حال گل‌ها و برگ های این گیاه حاوی مقادیر کمی مواد مغذی هستند.

جدول ارزش غذایی گل اسطوخودوس خشک در هر 100 گرم:

همچنین اسطوخودوس دارای ترکیبات دیگری نیز می باشد. این ترکیبات شامل موارد زیر است:

• لینالول (Linalool): یک ترکیب آلی با خواص ضد التهابی، ضد اضطراب و ضد درد
• لینالیل استات (Linalyl Acetate): یک ترکیب آلی با خواص ضد باکتری و ضد قارچ
• کامفور (Camphor): یک ترکیب آلی با خواص تحریک کننده و ضد عفونی کننده
• رزمارینیک اسید (Rosmarinic Acid): یک آنتی اکسیدان قوی با خواص ضد التهابی
• سینئول (Cineol): یک ترکیب آلی با خواص ضد احتقان و خلط آور

خواص اسطوخودوس چیست؟

گیاه اسطوخودوس فواید بی نظیری برای سلامت بدن دارد. شاید بیشتر مردم این گیاه را با خاصیت آرامش بخش آن بشناسند اما باید بدانید این گیاه خواص دارویی فراوانی نیز دارد. این خواص عبارتند از:

• آرامش بخش و ضد اضطراب
• کاهش درد قاعدگی
• جلوگیری از سرماخوردگی و آنفولانزا
• درمان اگزما و زخم
• ضد قارچ
• بهبود عملکرد گوارش و کاهش یبوست
• کاهش درد مفاصل
• کاهش عوارض جانبی شیمی درمانی
• تسکین سرفه و برونشیت
• بهبود آلزایمر
• کاهش شوره سر
• کاهش ریزش مو
• کاهش آکنه
• کاهش فشار خون
• کاهش علائم دیابت
• کاهش سردرد و میگرن
• بهبود بی خوابی

در ادامه هر یک از خواص این گیاه معجزه گر را برای شما شرح خواهیم داد.

1- آرامش بخش و ضد اضطراب

یکی از خواص اسطوخودوس که از دیرباز کشف شده، خواص آرامش بخش و ضد اضطراب بودن این گیاه زیباست. مطالعات متعددی نشان داده‌اند که استنشاق بوی این گیاه یا مصرف دمنوش آن می‌تواند فعالیت سیستم عصبی مرکزی را آرام کرده و سطح هورمون های استرس مانند کورتیزول (Cortisol) را در بدن کاهش دهد.

همچنین گیاه اسطوخودوس می تواند علائم اضطراب را در افرادی که مبتلا به اضطراب فراگیر (Generalized Anxiety Disorder) که مربوط به نگرانی در مورد اتفاقات و فعالیت های روزمره است و همچنین افرادی که دارای اضطراب اجتماعی (Social Anxiety Disorder) یا جمع هراسی هستند را به طور قابل توجهی کاهش دهد.

2- کاهش درد قاعدگی

از جمله دیگر خواص اسطوخودوس ضد درد بودن آن است. این گیاه بنفش دارای ترکیباتی مانند لینالول و لینالیل استات است که خواص ضد التهابی و ضد درد دارند. مطالعات نشان داده اند که استفاده موضعی از اسانس این گیاه می تواند دردهای عضلانی، درد مفاصل و دردهای دوران قاعدگی (پریود) را به طور چشمگیری کاهش دهد.

3- جلوگیری از سرماخوردگی و آنفولانزا

اسطوخودوس دارای خواص ضد میکروبی و ضد قارچی است که می تواند به مبارزه با عفونت ها کمک کند. این گیاه پر خاصیت می تواند فعالیت سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و به مقابله با عفونت های باکتریایی و ویروسی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا کمک کند.

4- درمان اگزما و زخم

استفاده موضعی از اسانس اسطوخودوس می تواند علائم آکنه و اگزما را به طور قابل توجهی بهبود بخشد. بر اساس تحقیقات انجام شده مشخص شد این ماده همچنین می تواند سرعت التیام زخم ها را افزایش داده و به کاهش التهاب پوست کمک کند.

5- ضد قارچ

خواص اسطوخودوس در از بین بردن قارچ بی نظیر است. این گیاه دارای ترکیباتی مانند لینالول و کامفور است که خواص ضد قارچی دارند. بر اساس تحقیقات به دست آمده مصرف موضعی روغن آن می تواند به طور موثری عفونت های قارچی پای و ناخن ورزشکاران را از بین ببرد.

6- بهبود عملکرد گوارش و کاهش یبوست

گیاه اسطوخودوس خواص بسیاری برای دستگاه گوارش به ارمغان می آورد. این گیاه دارای خاصیت ضد اسپاسم و ضد التهابی است که می تواند به بهبود عملکرد گوارش، کاهش نفخ و یبوست و تسکین درد معده کمک کند. همچین دمنوشِ آن علائم سوء هاضمه و سندرم روده تحریک پذیر (IBS) و همچنین علائم رفلاکس معده را به طور قابل توجهی بهبود می بخشد.

7- کاهش درد مفاصل

از دیگر خواص اسطوخودوس کاهش درد مفاصل است که به دلیل وجود ترکیبات لینالول و لینالیل استات است. استفاده موضعی از اسانس این گیاه می تواند درد و التهاب مفاصل و عضلات را به طور قابل توجهی کاهش دهد و همچنین در کاهش علائم آرتریت روماتوئید (Rheumatoid Arthritis) و آرتروز (Arthrose) موثر است.

8- کاهش عوارض جانبی شیمی درمانی

یکی از خواص اسطوخودوس، تسکین تهوع و استفراغ است. بر این اساس مصرف دمنوش گیاه بنفش یا استفاده موضعی از اسانس آن می تواند به تسکین تهوع صبحگاهی و تهوع ناشی از شیمی درمانی کمک کند.

9- تسکین سرفه و برونشیت

خواص اسطوخودوس برای دستگاه تنفسی بدن پایانی ندارد. این گیاه پرخاصیت علاوه بر کاهش علائم سرماخوردگی و آنفولانزا، به دلیل خلط آور بودن می تواند به تسکین سرفه های آلرژیک و برونشیت هم کمک کند.

10- بهبود آلزایمر

همانطور که از تعریف خواص اسطوخودوس متوجه شدید این گیاه به شدت آرامش بخش است و این مورد می تواند به افزایش تمرکز و حافظه نیز کمک کند. استنشاق اسانس این گیاه دارویی می تواند عملکرد شناختی و تمرکز در افراد سالم و افراد مبتلا به اختلالات شناختی مانند آلزایمر را بهبود ببخشد.

11- کاهش شوره سر

سرتان پوست پوست شده؟ دکتر فرانسسکا فوسکو، متخصص پوست در نیویورک می‌گوید: روغن اسطوخودوس می‌تواند به بهبود شرایط پوست سر کمک کند. برای استفاده از این راه حل، یک فنجان بردارید و 15 قطره از اسانس آن را با 2 قاشق غذا خوری روغن زیتون یا بادام میکس کنید و به مدت 10 ثانیه بر روی موهای خود ماساژ دهید. ممکن است تا مشاهده نتیجه لازم باشد چندین بار این کار را تکرار کنید.

12- کاهش ریزش مو

استفاده موضعی از روغن این گیاه به درمان یک بیماری به نام آلوپسی آره آتا کمک می‌کند. این بیماری باعث می‌شود موهای فرد به صورت تکه تکه ریزش کند. بر اساس مطالعاتی در سال 1998 که بر روی 86 فرد مبتلا به آلوپسی آره آتا انجام شد، 44% پس از ماساژ ترکیبی از اسانس آویشن، رزماری، اسطوخودوس و چوب سدر بر روی پوست سر خود به مدت هفت ماه، رشد موهایشان بهبود بخشیده شد.

13- کاهش آکنه

در مقایسه با درمان‌های تهاجمی‌تر، خواص روغن اسطوخودوس به دلیل توانایی در کشتن باکتری‌ها، می‌تواند راهی ملایم برای درمان آکنه باشد. در یک مطالعه در سال 2013، ترکیبی از روغن آن و عصاره اسطوخودوس به طور موثری از رشد یک سویه باکتریایی که باعث آکنه می‌شود، جلوگیری کرد.

14- کاهش فشار خون

گیاه لوندر یکی از محبوب ترین اسانس‌ها برای افزایش آرامش و کاهش استرس و اضطراب است. این امر به عملکرد قلب و کاهش فشار خون بالا کمک بسیاری می‌کند. دانشمندان بر اساس یک مطالعه در سال 2006 و یک مطالعه در سال 2012 دریافتند که ترکیبی از روغن‌ها، از جمله اسطوخودوس، می‌تواند فشار خون بالا را در شرکت‌کنندگانی که آن را استنشاق کرده‌اند، کاهش دهد.

15- کاهش علائم دیابت

اسانس لوندر کاربردهای متعددی در طب سنتی شرقی و غربی دارد و طبق تحقیقات منتشر شده در سال 2013، به تسکین علائم دیابت کمک می‌کند. محققان دریافتند که در آزمایش‌های حیوانی، اسانس اسطوخودوس به تعادل سطوح بالای قند خون و محافظت در برابر استرس اکسیداتیو کمک می‌کند، که باعث ایجاد عوارض در افراد مبتلا به دیابت می‌شود.

16- کاهش سردرد و میگرن

اثرات آرام‌بخش این گیاه به تسکین سردرد یا میگرن کمک می‌کند. در یک مطالعه در سال 2016، افراد مبتلا به میگرن که 3 ماه اسطوخودوس درمانی دریافت کردند، در مقیاس ارزیابی سردرد نسبت به گروه دیگر، سردردهای کمتری را تجربه کردند. در مطالعه دیگری در سال 2012، 47 شرکت کننده مبتلا به میگرن اسانس لوندر را به مدت 15 دقیقه استنشاق کردند و آنها نیز کاهش شدت و دفعات سردرد را تجربه کردند.

17- بهبود بی خوابی

اسطوخودوس به دلیل خواص آرامش بخش و ضد اضطرابی از دیرباز برای بهبود بی خوابی استفاده می شد. توانایی این گیاه برای آرامش سیستم عصبی مرکزی و کاهش سطح هورمون های استرس مانند کورتیزول در بدن فوق‌العاده است.

این امر در کاهش اضطراب، تنش و افکار مزاحم در هنگام خواب و تجربه‌ی یک خواب عمیق تر و آرام تری نقش موثری دارد.

18- درمان اختلال نعوض

اختلال نعوظ (ED) می‌تواند برای بسیاری از مردان یک تجربه ناامید کننده باشد. مردانی که از این بیماری رایج رنج می‌برند به طور طبیعی به دنبال گزینه‌های درمانی هستند که بدون داشتن عوارض، عملکرد جنسی آنها را بهبود ببخشد.

رایحه درمانی با اسطوخودوس یک راه ساده برای آرامش، تقویت خلق و خو و کاهش اضطراب و افسردگی است که می‌تواند در تقویت میل جنسی و افزایش نعوظ مفید باشد. همچنین یک مطالعه نشان داد که رایحه لوندر، جریان خون آلت تناسلی را تا 40% افزایش می‌دهد.

19- مفید برای کاهش وزن

اگرچه روغن‌های گیاهی نمی‌توانند مستقیماً به کاهش وزن کمک کنند، اما می‌توانند رژیم غذایی و برنامه ورزشی شما را به روش‌های مختلف بهبود بخشند. به عنوان مثال:

• تنظیم خواب: روغن‌های گیاهی مانند اسطوخودوس می‌توانند باعث خواب بهتر و تسکین بی‌خوابی شوند. زمانی که به اندازه کافی بخوابید، به احتمال زیاد روز پرباری خواهید داشت. از آنجایی که مطالعات نشان می‌دهد کم خوابی با افزایش وزن مرتبط است، برای هرکسی که می‌خواهد وزن کم کند، داشتن یک خواب خوب در شب بسیار مهم است.
• تنظیم اشتها: خوب خوابیدن کلید تنظیم “هورمون های گرسنگی” است. وقتی خوب می‌خوابید، دو هورمون مرتبط با اشتها، گرلین (که به شما کمک می‌کند احساس گرسنگی کنید) و لپتین (که به شما می‌گوید گرسنه نیستید) بهتر تثبیت می‌شوند.
• کاهش استرس: هنگامی که مغز خسته است، به احتمال زیاد وعده های پرکالری‌تری می‌خورید یا ممکن است برای انجام ورزش احساس خستگی بیش از حد داشته باشید. اسطوخودوس که بیشتر به خاطر مزایای آرامش‌بخشی شناخته شده است، می‌تواند به تثبیت اشتهای شما، کاهش استرس و کمک به ایجاد عادات مثبت جدید در مراقبت از خود کمک کند.

رژیم دکتر کرمانی تنها رژیمیه که حسرت هیچ غذایی رو به دلت نمی‌ذاره کافیـه همیـن الان تصمیم بگیری که می‌خـوای وزنت رو کم کنی و به اون اندامی که همیشه آرزوش رو داشتی برسی! از همین لحظه ما کنارتیم تا باهم به هدفت برسیم.

ثبت نام و دریافت رژیم مشاوره خرید رژیم

برای کمک به خواب بهتر، یک بطری روغن اسطوخودوس را در کنار تخت خود نگه دارید و بوی آن را هنگام خواب استشمام کنید. این کار سیستم عصبی شما را آرام می‌کند و بدن شما را برای خواب آماده می کند.

نحوه مصرف اسطوخودوس چگونه است؟

اسطوخودوس یک گیاه همه کاره برای آرامش و دارای خواص بی نظیر و نامحدود در این زمینه است. به دلیل محبوبیت بالای این گنجینه بنفش رنگ، روش های متعددی برای استفاده از آن وجود دارد. این روش ها عبارتند از:

• به صورت نوشیدنی
• مصرف موضعی
• مصرف خوراکی

هر یک از این روش ها ویژگی های خود را دارند و برای موارد مختلفی به کار می روند. در ادامه همه روش های مصرف آن را بررسی خواهیم کرد:

1- نوشیدنی های اسطوخودوس

3 روش کلی برای استفاده از خواص اسطوخودوس به صورت نوشیدنی وجود دارد. این موارد شامل:

• دمنوش اسطوخودوس: ساده ترین و رایج ترین طریقه مصرف این گیاه، دم کردن آن به صورت دمنوش است. برای تهیه دمنوش این گیاه، یک قاشق غذاخوری از گل خشک شده آن را به یک فنجان آب جوش اضافه کنید و بگذارید تا 10 دقیقه دم بکشد.
• چای اسطوخودوس: می توانید از گل خشک شده این گیاه به عنوان طعم دهنده چای نیز استفاده کنید. برای این کار، مقدار از گل آن را به چای سیاه یا سبز خود اضافه کنید و بگذارید 5 دقیقه دم بکشد.
• شربت اسطوخودوس: شربت لوندر یک نوشیدنی خنک و خوش طعم است که می توانید در فصل گرما از آن لذت ببرید. برای تهیه این شربت 2 پیمانه شکر را با 1 پیمانه آب مخلوط کرده و روی حرارت ملایم بجوشانید تا شکر حل شود. سپس 1 پیمانه از گل لوندر خشک را به آن اضافه کنید و بگذارید تا 10 دقیقه دم بکشد، سپس مصرف کنید.

2- مصرف موضعی اسطوخودوس

اسطوخودوس میتواند به صورت موضعی بر روی پوست ماساژ داده شود و یا برای تمیز کردن بدن استفاده شود. 3 روش کلی برای مصرف موضعی این گیاه عبارتند از:

• روغن اسطوخودوس: یکی از پرکاربردترین اشکال استفاده از این گیاه، روغن آن می باشد. از خواص روغن این گیاه می توان برای تسکین درد عضلات و مفاصل، آکنه، اگزما، آفتاب سوختگی و نیش حشرات استفاده کرد.
• لوسیون اسطوخودوس: لوسیون گیاه لوندر، مرطوب کننده ای عالی برای پوست و آرامش و التیام آن است. این لوسیون را می توانید از فروشگاه ها به صورت آماده خریداری کنید.
• صابون اسطوخودوس: صابون لوندر، صابونی ملایم و معطر است که به تمیز کردن و آرامش پوست کمک می کند.

3- مصرف خوراکی اسطوخودوس

• عسل اسطوخودوس: عسل این گیاه، نوعی عسل معطر و خوش طعم است که از شهد گل های آن تهیه می شود. این عسل می تواند برای تقویت سیستم ایمنی بدن، بهبود گوارش و کاهش اضطراب مفید باشد.
• مربا اسطوخودوس: مربای لوندر، مربایی خوش طعم و منحصر به فرد است که می توانید از آن برای صبحانه یا به عنوان میان وعده استفاده کنید.

مضرات اسطوخودوس چیست؟

استفاده از اسطوخودوس به عنوان روغن به حساسیت پوست شما بستگی دارد. برخی از افراد پس از استفاده از روغن آن، واکنش آلرژیک را روی پوست تجربه می‌کنند. همیشه از روغن حامل استفاده کنید و قبل از استفاده از لوندر روی پوست خود یک تست پچ انجام دهید.

تحقیقات بیشتری برای تعیین ایمنی اسطوخودوس در افرادی که باردار یا شیرده هستند مورد نیاز است. اگر این شرایط برای شما صدق می‌کند، قبل از شروع هر گونه درمان با این گیاه با پزشک خود صحبت کنید.

هنگام خرید اسانس اسطوخودوس، ببینید آیا می‌توانید در مورد فرمول شیمیایی آن بپرسید. ترکیب اسانس‌ها بسته به عوامل زیادی (مانند زمان برداشت) می‌تواند متفاوت باشد. همچنین برخی از روغن‌ها را  با مواد شیمیایی مصنوعی ترکیب می‌کنند.

چه افرادی مجاز به مصرف اسطوخودوس نیستند؟

پسران قبل از بلوغ، بهتر است از روغن اسطوخودوس استفاده نکنند زیرا بر روی ترشح هورمون‌های مردانه اثر منفی می‌گذارد. به عنوان مثال موجب بزرگ شدن سینه‌ی آنها خواهد شد.

همچنین زنان باردار و شیرده نباید از لوندر به صورت قرص یا روغن یا در غذای خود استفاده کنند. کسانی که به هر دلیلی از دارو استفاده می‌کنند باید درباره مصرف اسطوخودوس به شیوه‌های مختلف، با پزشک خود مشورت کنند؛ به ویژه افراد دیابتی و کسانی که داروهای ضد استرس و ضد افسردگی مصرف می‌کنند.

طبع اسطوخودوس چیست؟

طبق نظر حکیمان و پزشکان طب سنتی طبع اسطوخودوس گرم و خشک است. از خواص مصرف این گیاه می توان به افزایش گردش خون، دفع رطوبت اضافی از بدن و تقویت سیستم ایمنی بدن اشاره کرد. همه این تاثیرات نشان دهنده گرمی و خشک طبعی این گیاه می باشد.

در صورت مصرف بیش از حد اسطوخودوس، به دلیل داشتن طبع گرم می تواند باعث خشکی پوست، یبوست و تحریک معده شود. همچنین مادران باردار، شیرده و افراد مبتلا به بیماری های خاص قبل از مصرف این گیاه باید با پزشک مشورت کنند.

آنچه از مقاله خواص اسطوخودوس آموختیم:

بسیاری از مردم از عطر دلپذیر و آرامش بخش لوندر لذت می برند. اما مطالعات متعدد نشان داده‌اند که این گیاه بنفش فقط یک عطر نیست، بلکه می‌تواند برای درمان علائم بیماری‌های مختلف استفاده شود. از جمله خواص اسطوخودوس می‌توان به کاهش استرس و افزایش آرامش روحی، بهبود خواب، التیام زخم‌ها، بهبود انواع سردرد و میگرن، کاهش دردهای قاعدگی و درمان اختلال نعوظ اشاره کرد. 

همچنین اگر به دنبال کاهش وزن و لاغری هستید، می‌توانید از این گیاه برای چربی‌سوزی و لاغری استفاده کنید. دمنوش لوندر، گل‌ و روغن این گیاه معطر و استفاده از قرص اسطوخودوس از روش‌های استفاده از این گیاه بسیار مفید است. به یاد داشته باشید در صورت مصرف زیاد، این گیاه می تواند برای شما مضر باشد.

سوالات متداول:

منابع:

• healthline.com
• lavenderkissesfarm.com
• verywellhealth.com

مریم اصیلی

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.