رژیم چاقی کودکان به همراه برنامه غذایی برای افزایش وزن آنها

البته لازم به یادآوری است که وزن‌های جدول بالا، میانگین وزنی کودکان است و مقداری انحراف از این میانگین طبیعی است. با این حال، اگر نگرانی زیادی در مورد وزن کودک وجود دارد، لازم است با پزشک صحبت شود.

دغدغه‌های کودکان لاغر و رژیم چاقی کودکان

بسیاری از والدین، به ویژه در دوران دبستان تا بلوغ، نگران وزن فرزندشان هستند، اما خود کودکان در این باره چگونه فکر و احساس می‌کنند؟ میرا، زن جوانی است که تجربه لاغری دوران کودکی تا جوانی را داشته است. او درمورد احساس خود از این تجربه چنین می‌گوید: «من در کودکی بسیار لاغر بودم. یکی از خاطرات من مربوط به اولین کلاس ورزش در سال اول دبستان است که قد و وزن همه دخترها باید توسط معلم ورزش اندازه‌گیری می‌شد. خوب به یاد دارم که معلم گفت: «وای! اون فقط 15 کیلوئه!!». من از همه دخترهای کلاس سبک‌ وزن‌تر بودم و آن روز برای اولین بار به شدت خجالت‌زده شدم. به نحو خیلی بدی حس می‌کردم از همسالانم عقب‌تر هستم و همین باعث شد تا در تمام طول دوران تحصیل تمام تلاشم صرف پنهان کردن خودم از دید دیگران شود و نتیجه‌اش، نمرات بسیار پایین و افت یادگیری و تحصیلی قابل توجه بود. در آن زمان، والدینم نگران کمبود وزنم نبودند، چون من اشتهای خوب و رفتاری طبیعی داشتم. پدر و مادرم همه‌چیز را همان‌طورکه بود پذیرفتند و احتمالاً متوجه شدند که من از نظر استخوان‌بندی بسیار شبیه مادرم هستم. حضور حمایتگرانه آن‌ها باعث شد تا دوباره به تحصیل علاقه نشان دهم و پیشرفت کنم.»

با این حال، در دنیایی که توجه زیادی به پیشگیری و درمان چاقی کودکان می‌شود، لاغری مفرط کودک نیز می‌تواند نگران‌کننده باشد. هر چند اغلب بچه‌ها متعادل هستند، به خصوص اگر اشتها و تحرکشان مشکلی نداشته باشد، اما کاهش مشکلات مربوط به کودکان کم‌وزن، تنها با کمک صبر، تمرکز و آرامش ممکن است.

در دنیایی که توجه زیادی به پیشگیری و درمان چاقی کودکان می‌شود، لاغری مفرط کودک نیز می‌تواند نگران‌کننده باشد.

نکات مفید برای آرامش والدین در اجرای رژیم چاقی کودکان

چند نکته مفید برای کمک به کاهش اضطراب والدین و افزایش وزن کودک، در هنگام اجرای رژیم غذایی کودکان وجود دارد:

• بررسی نمودار رشد

نمودار رشد، شاخص خوبی از وضعیت کلی تغذیه کودک است. اگر الگوی رشد کودک طبیعی به نظر می‌رسد، جای نگرانی نیست. او کالری کافی روزانه را دریافت می‌کند.

• کمک گرفتن از مولتی‌ویتامین‌های مناسب سن کودک

برخی کودکان به طور طبیعی لاغر هستند و برخی دیگر، به دلیل بدغذایی یا وسواس زیاد، لاغر می‌مانند و ممکن است مقادیر کافی ویتامین و مواد معدنی را دریافت نکنند. اگر کودک یکی از گروه‌های غذایی اصلی غذایی را کنار می‌گذارد، غذاهای فرآوری‌ شده بیشتری نسبت به غذاهای کامل و طبیعی مصرف می‌کند، یا در حال کاهش وزن است، پزشک ممکن است مولتی ویتامین برای او تجویز کند.

• صحبت با کودک در مورد رژیم چاقی کودکان

گاهی اوقات، مشکلات کودک دلایل روانی دارد و با کمک به او برای صحبت کردن در مورد مشکلش، می‌توان به رفع کمبود اشتها یا لاغری او کمک نمود.

• صبر و آرامش

گاهی والدین به قدری مضطرب هستند که ناخودآگاه این اضطراب را به کودک نیز منتقل می‌کنند و زمینه بسیاری از روان‌رنجوری‌ها را برای او فراهم می آورند. در این‌گونه موارد، آگاهی از حال خود و مراجعه به روان‌شناس، مهم‌تر از سرزنش کودک و ایجاد احساس گناه در وی است.

آرامش والدین در اجرای رژیم چاقی کودکان بسیار مهم است.

غذاهای مفید برای افزایش وزن سالم در رژیم چاقی کودکان

برخی از بهترین و دوست داشتنی‌ترین غذاها برای افزایش وزن کودکان لاغر، می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• سرخ کردن سبزیجات در چربی، کره و یا روغن
• استفاده از سس‌هایی مانند پنیر، ارده یا خامه ترش به عنوان چاشنی غذا
• آغشته کردن میوه‌های تازه به ماست، عسل، کره کنجد یا کره بادام زمینی
• پخت پاستا با روغن زیتون، کره، خامه و پنیر پیتزا یا موزارلا
• استفاده از شیر کامل یا پرچرب
• افزودن جو دوسر، خامه و شیر به سوپ‌ها
• پخت شیرینی‌های خانگی با یک تخم‌مرغ اضافی یا پودر شیر خشک
• افزودن یک میان‌وعده قبل از خواب کودک؛ اسموتی‌ها، میلک شیک‌ها، نوشیدنی‌های فوری یا نان تست و کره بادام زمینی میان‌وعده‌های خوبی هستند که پروتئین و کالری اضافی قبل از خواب را تامین می‌کنند.

علاوه بر این در رژیم چاقی کودکان، تشویق کودکان به خوردن دو تا سه وعده غذاهای غنی از پروتئین در روز بسیار مهم است. چند ایده عالی برای عصرانه کودک:

• ساندویچ‌های کوچک سرشار از پروتئین، مانند پنیر، مرغ سرخ شده یا تخم‌مرغ
• پنیر و نان‌های کامل
• ماست
• هوموس
• ذرت و سیب زمینی
• موز و آناناس بیشتر از سیب، انگور، پرتقال، طالبی، کیوی یا توت‌ها در افزایش وزن نقش دارند.

باید توجه شود که حتی برای کودکان کم وزن هم مهم است طبق نظر پزشک، ورزش و تحرک داشته باشند. فعالیت بدنی به آن‌ها کمک می‌کند تا استخوان‌ها و ماهیچه‌های قوی و سالمی داشته باشند. هرگز نباید این احساس به کودک القا شود که ناتوان است و قادر به تجربه جهان نیست.

غذاهای مضر برای افزایش وزن سالم

ممکن است گنجاندن میزان زیادی از غذاهای پرکالری، اما ناسالم (مانند مانند شیرینی، کیک، شکلات و غذاها و نوشیدنی‌های صنعتی شیرین) در رژیم چاقی کودکان لاغر، وسوسه‌انگیز به نظر برسد، اما مهم‌تر این است که کودک به روشی سالم وزن اضافه کند و این به معنای داشتن یک رژیم غذایی متعادل است.

وعده‌های غذایی و میان‌وعده‌های منظم، می‌تواند به حمایت از چرخه گرسنگی و ارتقای دریافت کافی مواد مغذی کمک کند. والدین نباید کالری مورد نیاز کودک خود را با شیرینی‌ها و تنقلات نمکی افزایش دهند. این بی‌توجهی می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت و فشار خون بالا را افزایش دهد. ارزش تغذیه‌ای غذاها برای بچه‌های لاغر از آن جهت مهم است که خیلی کم غذا می‌خورند! پس باید سالم بخورند. برخی از خوراکی‌های ناسالم و مضر برای کودکان لاغر، عبارتند از:

• ناگت‌ها
• سوسیس و کالباس
• غذاهای فرآوری شده
• کنسروها
• چیپس، پفک، تنقلات شور و چرب
• مصرف مایعات در هنگام صرف غذا

والدین نباید کالری مورد نیاز کودک خود را با شیرینی‌ها و تنقلات نمکی افزایش دهند.

نمونه رژیم غذایی برای افزایش وزن کودکان

در یک رژیم چاقی کودکان که به نحو متعادلی برنامه‌ریزی شده است، موارد زیر رعایت می‌شوند:

• مصرف روزانه حداقل 5 وعده از انواع میوه‌ها و سبزیجات
• مصرف کربوهیدرات‌ها و غلات کامل
• لبنیات پرچرب
• حبوبات، ماهی، تخم‌مرغ، گوشت و سایر پروتئین‌ها
• روغن‌های غیراشباع به میزان متعادل
• آب و آبمیوه‌های طبیعی

گاهی نیز کودکان لاغر برای افزایش وزن، نیاز به رژیم غذایی سخت‌تری دارند. برنامه غذایی زیر، یک نمونه برنامه رژیم چاقی کودکان است:

• صبحانه: شیر پرچرب، یک عدد موز، املت تخم‌مرغ و سبزیجات (اسفناج، قارچ، گوجه‌فرنگی و پیاز)، چند تکه نان کامل
• میان‌وعده روز: سالاد میوه با خامه یا ماست طعم‌دار، آجیل
• ناهار: برنج و مرغ، سبزیجات سرخ شده، دوغ
• عصر: آبمیوه تازه، یک مشت بادام، کتلت قارچ.
• شام: دال عدس، ساندویچ پنیر و گردو
• میان‌وعده قبل از خواب: یک لیوان شیر کامل و پرچرب

صحبت‌های دکتر کرمانی در مورد نیازهای تغذیه‌ای کودکان:

آیا می‌توان کودک را به بیشتر خوردن ترغیب کرد؟

والدین نمی‌توانند – و نباید – فرزندان خود را مجبور به خوردن غذا کنند. مسئولیت آن‌ها این است که انواع غذاهای مغذی را آماده و زمان صرف غذا را به یک تجربه لذت‌بخش تبدیل کنند. معده کودکان کوچک است و برخی از آن‌ها، نمی‌توانند بیش از چند لقمه در یک وعده بخورند. به همین دلیل، باید وعده‌های غذایی بیشتری داشته باشند.

در واقع، این کاملا طبیعی است که کودک شش بار در روز غذا بخورد. پس خوب است که والدین از زمان میان‌وعده به عنوان فرصتی برای ارائه غذاهای سالم استفاده کنند و تنقلات را علاوه بر آشپزخانه، در اتاق‌های مختلف قرار دهند. در رژیم چاقی کودکان، برای تشویق علاقه کودک به تغذیه سالم، راهکارهای زیر بسیار کمک کننده است:

• والدین می‌توانند سعی کنند با همکاری کودک، گیاهان را در گلدان یا باغچه بکارند و برای بچه‌ها از محصولات پرورشی خودشان غذا تهیه کنند.
• کودک را به فروشگاه ببرند و از او بخواهند غذاهای (سالم) مورد علاقه‌اش را انتخاب کند.
• از او بخواهند برای ایده شام رویاپردازی کند (در حد منطقی؛ کیک شکلاتی به عنوان غذای اصلی به حساب نمی‌آید) و به آن‌ها در پختن وعده‌های غذایی کمک کند. هیچ چیز مانند گذراندن وقت در آشپزخانه در میان رایحه‌های وسوسه‌انگیز، کودک را برای غذا خوردن هیجان‌زده نمی‌کند.
• وارد جنگ بر سر غذا نشوند و هرگز او را مجبور به خوردن چیزی نکنند، چون مطمئناً نتیجه معکوس خواهد داشت.
• برای دریافت پروتئین و کلسیم بیشتر، افزودن یک یا دو قاشق شیر خشک به ماکارونی و پنیر، شیک، اسموتی، پوره سیب زمینی، پودینگ و سایر غذاهایی که با شیر درست می شوند، خوب است.

تفاوت افزایش وزن در دختران و پسران

زنان به طور طبیعی چاق‌تر از مردان هستند، حتی اگر به عنوان نوزاد، به تازگی متولد شده باشند. مشاهده شده است بافت چربی در دختران به علت هورمون‌های زنانه، سریع‌تر از پسران تشکیل می‌شود و کندتر از دست می‌رود. در دوران بلوغ، دختران چاق‌تر و پسران لاغرتر می‌شوند. علاوه بر این، بدن دختران و زنان به گونه‌ای طراحی شده است که در دوران بارداری، وزن جنین را بتواند تحمل کند و حتی زمانی که غذای کافی در دسترس نیست، منابع تغذیه اضافی نوزادش را تامین نماید.

متابولیسم زنان و دختران نیز در زمان استراحت کمتر از مردان و پسران است؛ یعنی آن‌ها برای حفظ عملکردهای اساسی زندگی خود، مانند تنفس و هضم، کالری کمتری می‌سوزانند و این تفاوت کاملا قابل توجه است. همچنین، چاقی پسران به شکل اندام سیبی است (چربی دور کمر و شکم بیشتر است) و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و دیابت را افزایش می‌دهد. چاقی دختران معمولاً به صورت گلابی شکل با رسوبات چربی کمتر در اطراف شکم و چربی بیشتر در قسمت پایین تنه (ران‌ها و باسن) است که خطر بالای بیماری قلبی را در پی ندارد. این مقایسه نشان می‌دهد که دو نفر با مقدار یکسان چربی بدن، ممکن است مخاطرات سلامتی متفاوتی داشته باشند و از آن‌جایی که چربی اضافی در زنان بخشی از برنامه طبیعت است، ممکن است حتی با شیوه‌های تغذیه سالم هم وزن اضافه کنند.

چاقی پسران به شکل اندام سیبی است و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و دیابت را افزایش می‌دهد.

نقش درشت مغذی‌ها و ریز مغذی‌ها در افزایش وزن کودکان

وقتی صحبت از تغذیه به میان می‌آید، ممکن است نقش ریزمغذی‌ها و درشت مغذی‌ها در واکنش بدن به انواع مختلف غذاها فراموش شود. مطالعات متعددی وجود دارد که نشان داده است کمبود این دو دسته از مواد مغذی، مستقیماً با افزایش وزن و چاقی مرتبط است.

نقش درشت مغذی‌ها در افزایش وزن کودکان

درشت مغذی‌ها، شامل کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها و چربی‌ها هستند که باید در هر برنامه غذایی و به خصوص در رژیم چاقی کودکان حضور داشته باشند. درشت مغذی‌ها به بدن انرژی می‌دهند، به پیشگیری از بیماری‌ها کمک نموده و عملکرد بدن را تنظیم می‌کنند. اما قابل توجه است که حتی اگر تعادل کامل پروتئین، کربوهیدرات و چربی در برنامه غذایی کودک رعایت شود، وقتی کالری کافی به بدن او نرسد، وزن اضافه نمی‌کند. کالری مورد نیاز برای افزایش وزن متفاوت است و به جنسیت، سطح فعالیت، وضعیت سلامتی و وزن کودک بستگی دارد.

نحوه اضافه کردن پروتئین به رژیم چاقی کودکان

افزودن منابع سالم پروتئین، به کودک کمک خواهد کرد کالری مورد نیاز برای افزایش وزن را دریافت کند. به علاوه، پروتئین اضافی ممکن است از رشد ماهیچه‌ها نیز حمایت کند. منابع خوب پروتئین با کالری بالا شامل: تخم‌مرغ، پنیر، کره بادام زمینی، شیر، ماست یونانی و توفو است.

افزودن منابع سالم پروتئین، به کودک کمک خواهد کرد کالری مورد نیاز برای افزایش وزن را دریافت کند.

نحوه اضافه کردن کربوهیدرات به رژیم چاقی کودکان

دریافت کربوهیدرات کافی در رژیم غذایی زمانی که هدف، افزایش وزن کودک باشد، بسیار مهم است، زیرا از تحلیل عضلات جلوگیری می‌کند. منابع سالم کربوهیدرات برای رژیم چاقی کودکان، شامل غلات کامل، نان و کراکر سبوس‌دار، جوانه گندم، پاستا، برنج، میوه‌های خشک و آ‌بمیوه طبیعی است.

نقش ریزمغذی‌ها در افزایش وزن کودکان

یکی از نکات مهم در تغذیه کودکان، حفظ تمام انواع مواد مغذی در برنامه غذایی آن‌هاست. برخی از رژیم‌های غذایی کودک، ممکن است به دلیل حذف گروه‌های غذایی منجر به سوءتغذیه شوند و واقعیت این است که کمبود ریزمغذی‌ها بیش از آن‌چه به نظر می‌رسد، بر بدن تأثیر می‌گذارد.

ویتامین D

کمبود ویتامین D یکی از دلایل اصلی کاهش اشتهای کودک است. بنابراین، ترکیب ویتامین D در رژیم غذایی کودک به عنوان یک محرک اشتهای موثر عمل می‌کند.

ویتامین B-12

این ویتامین به بدن کمک می‌کند تا غذا را به انرژی تبدیل کند. به علاوه، به متابولیسم پروتئین و چربی در بدن کودک و افزایش اشتها نیز کمک می‌کند.

بیوتین

بیوتین به عنوان ویتامین B-7 یا حتی ویتامین B-8 نیز شناخته می‌شود و نقش مهمی در افزایش اشتهای کودک دارد. بیوتین با حفظ قند خون سالم به اشتهای کودک کمک می‌کند و اگر بدن کودک نتواند تمام قند را به انرژی تبدیل کند، احتمالاً دچار بی‌اشتهایی خواهد شد.

ویتامین D-3

ویتامین D-3 شکل پیچیده‌تری از ویتامین D است. این ماده یک محرک اشتها نیز هست.

ویتامین C

ویتامین C نه تنها یک ویتامین، بلکه یک آنتی اکسیدان و یک ویتامین مهم برای رشد و نمو طبیعی کودک است. علاوه بر این، ویتامین c با کمک به جذب آهن غذا، یکی از مهم‌ترین ویتامین‌ها برای افزایش اشتهای کودک است.

سلامتی فرزندت رو تضمین کن

مجموعه دکتر کرمانی با پشتیبانی اختصاصی کنار شما و فرزندانتونه تا به راحتی به وزن نرمال برسن و توی بزرگسالی وزن مناسب داشته باشن.
برای تضمین سلامتی فرزندت

همین الان ثبت نام کن

مکمل‌های مفید برای افزایش اشتها در کودکان

تعدادی از والدین در مورد استفاده از مکمل‌های افزایش وزن کودکان، مانند پودرهای پروتئینی و شیک‌ها مردد هستند. با این‌که برخی از این محصولات در بازار وجود دارند که توانایی کمک به رشد کودکان را تبلیغ می‌کنند، اما خود کودک باید این محصولات را دوست داشته باشد و مایل به نوشیدن آن‌ها باشد. بسیاری از محصولات تجاری با در نظرگرفتن نیازهای کودکان فرموله می‌شوند و می‌توانند کالری و مواد مغذی را به رژیم غذایی کودک بیفزایند. اما پیشنهادهای طبیعی مانند موارد زیر هم عالی هستند:

• شیک‌های خانگی، یا نوشیدنی‌های غنی شده بر پایه شیر
• ترکیبی از شیر کامل، ماست، کره بادام زمینی، عسل، میوه‌های یخ زده، مانند انبه و روغن کتان

در صورت مصرف مکمل‌ها در رژیم کودکان، باید به نکات زیر توجه شود:

• کودک از خوردن آن لذت ببرد
• خاص کودکان باشد
• وابستگی ایجاد نکند
• مصرف مکمل‌ها، توانایی خوردن سایر غذاهای غنی از مواد مغذی را کاهش ندهد.

هشدار: بسیاری از مکمل‌ها برای بزرگسالان طراحی شده‌اند و ممکن است برای یک کودک خردسال مضر باشند. مکمل‌ها یک راه‌حل کوتاه مدت هستند که نباید به بدن کودک آسیب برسانند.

گاهی والدین به قدری کلافه می‌شوند که اولین فکری که به ذهنشان می‌رسد این است که با مراجعه سریع به داروخانه، یک شربت مولتی‌ویتامین برای کودک تهیه کنند. اما کار به این سادگی نیست، زیرا بسیاری از ویتامین‌ها و مواد معدنی برای جذب در روده با یکدیگر مبارزه می‌کنند. مولتی‌ویتامین‌ها می‌توانند به کودک در حفظ برخی از ریزمغذی‌ها کمک کنند، اما هرگز نمی‌توانند جایگزین ویتامین‌ها و مواد معدنی دریافتی ناشی از مصرف غذاهای واقعی و کامل شوند. بدن نه تنها تفاوت بین این دو را می‌داند، بلکه احتمال بیشتری دارد که ریزمغذی‌های طبیعی غذا جذب بهتری انجام دهند. نکته مهم این است که قبل از شروع رژیم مکمل، باید یک رژیم غذایی سالم حاکم باشد!

حفظ وزن از طریق رژیم چاقی کودکان، یکی از دغدغه‌های والدینی است که کودک لاغر دارند. استفاده از غذاهای غنی از چربی و پروتئین به همراه ریزمغذی‌ها و مکمل‌ها، می‌تواند به چاقی کودکان کمک کند.

منبع ++++++++++