در مقاله امروز به بررسی علت سرگیجه در خواب میپردازیم. سرگیجه، حس حرکت در زمانی است که هیچ حرکتی وجود ندارد. بسیاری از ما یک دوره کوتاه سرگیجه را تجربه کردهایم، چه از فشار آوردن بیش از حد به خود در باشگاه، از سوار شدن چرخ و فلک در شهربازی یا از کم آبی بدن.
با این حال سرگیجه در خواب با آنچه معمولاً به عنوان سرگیجه ساده در نظر میگیریم متفاوت است. مبتلایان احساس چرخش شدید، کج شدن، تاب خوردن یا کشیده شدن را تجربه میکنند که میتواند احساس بازیابی تعادل را غیر ممکن کند.
اگر تا به حال هنگام دراز کشیدن سرگیجه را تجربه کرده اید میدانید که چقدر میتواند اذیت کننده باشد. خوشبختانه شایع ترین علل سرگیجه قابل درمان هستند. در این مقاله میخواهیم به بررسی علت سرگیجه در خواب بپردازیم و به دنبال راه های مقابله با آن بگردیم.
علت سر گیجه در خواب چیست؟
سرگیجه معمولاً ناشی از اختلال در سیستم دهلیزی است که شامل گوش داخلی و مناطقی از مغز است که اطلاعات مربوط به کنترل تعادل و حرکات چشم را پردازش میکنند. شایع ترین اختلالات دهلیزی ایجادکننده سرگیجه عبارتند از:
کم خونی
کمبود آهن که منجر به کم خونی میشود، میتواند با کاهش اکسیژن به مغز باعث سرگیجه و منگی شود، اگرچه علت اصلی سرگیجه وضعیتی نیست. علائم کم خونی ناشی از فقر آهن شامل خستگی، سبکی سر و تپش قلب است و همچنین میتواند در مشکل خواب نقش داشته باشد.
اگر دچار فقر آهن هستید ممکن است علائمی مانند سرگیجه ناگهانی هنگام بلند شدن، سرگیجه اول صبح، سرگیجه شبانه یا حتی سرگیجه در خواب عمیق را تجربه کنید. بارداری نیز خود میتواند یکی از دلایل این سرگیجه ها باشد چون فقر آهن در میان خانم های باردار شایع است.
پیروی از یک برنامه غذایی متعادل که هیچ گونه ماده غذایی را حذف نکرده باشد بسیار مهم است. چنین برنامهای باید تمام مواد مغذی از جمله انواع ویتامینها و آهن و مواد معدنی بدن شما را به خوبی تامین کند!
سرگیجه وضعیتی حمله ای خوش خیم ( BPPV )
کریستال های کوچک کلسیم که به عنوان کانالیت یا اتوکونیا شناخته میشوند، معمولاً در گوش داخلی قرار دارند و میتوانند شل شوند. آنها پس از آزاد شدن میتوانند به نواحی دیگر گوش مهاجرت کنند و در آنجا حرکت طبیعی مایع را مختل کرده و سیگنال های گیج کننده ای در مورد موقعیت سر به مغز ارسال کنند. تخمین زده میشود که تا ۸۰ درصد موارد علت سرگیجه در خواب را میتوان به BPPV نسبت داد.
علائم سرگیجه مرتبط با BPPV اغلب زمانی رخ میدهد که دراز میکشید یا در رختخواب غلت میزنید. اگرچه این دوره ها کوتاه هستند – معمولاً بین ۱۰ تا ۲۰ ثانیه – اما میتوانند گیج کننده، ناراحت کننده و حتی خطرناک باشند زیرا ممکن است باعث شوند که فرد به طور تصادفی غلت بزند یا از رختخواب بیفتد.
بیماری منیر
تجمع غیرطبیعی مایع در گوش داخلی در بیماری منییر رخ میدهد که منجر به احساس پری در گوش، وزوز گوش، نوسانات کاهش شنوایی و حملات شدید سرگیجه میشود. بیماری منییر میتواند منجر به حملات ناگهانی سرگیجه شود که مانند دورههای BPPV میتواند بسیار آزار دهنده باشد. در حالی که بیماری منییر میتواند در هر سنی ایجاد شود اما بیشتر بزرگسالان را در میانسالی بین ۴۰ تا ۶۰ سال تحت تأثیر قرار میدهد.
آسیب سر و سرگیجه
آیا اخیراً تصادف رانندگی داشته یا زمین خورده اید؟ آسیب سر میتواند علت سرگیجه در خواب باشد. اگر دچار آسیب مغزی تروماتیک ( TBI ) مانند ضربه مغزی شده اید ممکن است متوجه مشکلات کلی تری در تعادل از جمله سرگیجه، شوید. خوشبختانه آسیب های تروماتیک سر با کمک یک متخصص سرگیجه و تعادل قابل درمان هستند.
نوریت وستیبولار و لابیرنتیت
عفونت معمولاً ویروسی، میتواند گوش داخلی یا اعصابی را که گوش داخلی را به مغز متصل میکنند ملتهب کند و یک علت سرگیجه در خواب باشد. این التهاب باعث اختلال در ارتباط اطلاعات حسی از گوش به مغز میشود بنابراین منجر به سرگیجه، مشکلات تعادل و تغییراتی در شنوایی و بینایی میشود.
افراد مبتلا به نوریت دهلیزی سرگیجه شدیدی را تجربه میکنند که ممکن است با حرکات سر بدتر شود. همچنین ممکن است علائم دیگری مانند حالت تهوع و استفراغ را تجربه کنند. بدترین علائم نوریت دهلیزی معمولاً فقط چند روز طول میکشد و سپس به تدریج برطرف میشود اما برخی از سرگیجه ها ممکن است ماه ها ادامه داشته باشند.
علائم سرگیجه
افراد مبتلا به سرگیجه ممکن است احساس کنند که در حال چرخش، کج شدن یا تاب خوردن هستند. همچنین ممکن است احساس کنند که محیط اطرافشان در حال حرکت است یا به دور آنها میچرخد. در برخی موارد سرگیجه میتواند با علائم دیگری همراه باشد از جمله :
• حساسیت به نور یا صدا
• سردرد
• تهوع و استفراغ
• مشکل در بلع یا صحبت کردن
• دو بینی
• تپش قلب
• عرق کردن
• تنگی نفس
آیا سرگیجه در خواب خطرناک است؟
سرگیجه در خواب معمولا به خودی خود خطرناک نیست اما:
- خطر افتادن و آسیب ناشی از اختلال ناگهانی جهت یابی میتواند نگران کننده باشد به خصوص در بزرگسالان مسن.
- همچنین کمبود خواب و اضطراب در مورد اینکه آیا حمله سرگیجه ممکن است رخ دهد یا خیر میتواند خلق و خو و توانایی تمرکز فرد را مختل کند بنابراین به نوبه خود میتواند علائم سرگیجه را تشدید کند.
- به علاوه علت سرگیجه در خواب مهم است زیرا افت قند خون در هنگام خواب نیز میتواند عامل سرگیجه باشد که مخصوصا در بیماران دیابتی خطرناک است.
همچنین اگر سرگیجه در خواب با هر یک از این علائم همراه است فوراً به پزشک مراجعه کنید زیرا این علائم میتوانند نشان دهنده یک بیماری زمینه ای جدی تر باشند:
• دوبینی یا سایر اختلالات بینایی
• کاهش شنوایی
• مشکل در صحبت کردن
• ضعف، بی حسی یا سوزن سوزن شدن در پا یا بازو
• مشکل شدید در بیدار شدن از خواب
روش های درمان سرگیجه در خواب
برای کاهش احتمال ابتلا به سرگیجه که خواب را مختل میکند، میتوانید از همین حالا انجام برخی کارها را شروع کنید که مفید خواهند بود:
به پشت بخوابید
احتمالا شنیده اید که خوابیدن به پشت بهترین حالت برای ستون فقرات است، این حالت خواب انتخابی مناسب برای مبتلایان به سرگیجه نیز هست. خوابیدن به پشت میتواند از تجمع مایعات جلوگیری کند و از حرکت کریستال های کلسیم به جایی که به آن تعلق ندارند نیز جلوگیری میکند.
خوابیدن به پهلو مخصوصا اگر گوش در حالت بدی قرار بگیرد میتواند باعث حمله این نوع سرگیجه ها شود.
آرام از خواب بیدار شوید
ممکن است وسوسه شوید که صبح ها سریع از رختخواب بیرون بیایید اما اگر با سرگیجه دست و پنجه نرم میکنید ارزشش را دارد که وقت بگذارید. حرکت آهسته و آگاهانه برای تغییر حالت از درازکش به حالت نشسته و سپس ایستاده میتواند احتمال بروز این سرگیجه ها را به حداقل برساند.
اجازه دهید گوش داخلی به تدریج با موقعیتهای جدید سر سازگار شود چه صبح ها که از خواب بیدار میشوید و چه نیمه شب برای استفاده از دستشویی.
یک برنامه خواب برای کاهش استرس ایجاد کنید
استرس میتواند توانایی فرد در به خواب رفتن یا در خواب ماندن را مختل کند و همچنین میتواند احتمال حمله سرگیجه را افزایش دهد. قبل از خواب یک برنامه منظم ایجاد کنید و به آن پایبند باشید که باعث شود احساس آرامش داشته باشید و آماده خواب شوید.
میتوانید کارهایی مانند یوگا، مدیتیشن، آروماتراپی، نوشتن خاطرات روزانه، مطالعه و حمام آب گرم را در برنامه خود بگنجانید. اجتناب از استفاده از صفحه نمایش، کافئین، الکل و وعدههای غذایی سنگین در یک یا دو ساعت قبل از خواب نیز میتواند مفید باشد.
کلام آخر:
علت سرگیجه در خواب عمدتا سرگیجه وضعیتی حمله ای خوش خیم است و در بعضی موارد علل دیگر دخیل است. خوشبختانه احساس سرگیجه به تنهایی خطرناک نیست با این حال باید با رعایت نکاتی که گفته شد جلوی این اتفاق را بگیرید. زیرا گاهی اوقات این نوع سرگیجه ناشی از یک بیماری یا مشکل سلامتی دیگری است که ممکن است از آن آگاه نباشید!
سوالات متداول مقاله علت سرگیجه در خواب:
۱-چه زمانی سرگیجه خطرناک است؟
هر زمان با علائم شدید دیگر همراه باشد مانند تب شدید، فینت کردن، سردرد شدید، حالت تهوع متداوم و درد قفسه سینه.
۲-چه مواردی قبل از خواب موجب بدتر شدن سرگیجه خواهد شد؟
استفاده از قهوه، الکل و تنباکو قبل از خواب مشکل را تشدید خواهد کرد.
منابع:
سلام آقای دکتر الان چند وقته که وقتی شبها نمیخوابم و فرداش که از شدت بخوابی میخوابم حدودا بعد یکساعت تا نیم ساعت یهو از خواب می پرم و سرم سبک میشه گیجی و منکی دارم همراه با تپش قلب که بهم شوک وارد میشه و حس مرگ و مردن بهم دست میده واقعا برا چند لحظه حس مرگ تجربه میکنم که با دویدن تو هال و یا حتی کوچه اونم با فریاد کشیدن سعی میکنم یه شوک قوی ب خودم وارد کنم که از اون حالت در بیام ، واقعا سخت و دردناکه این وضعیت … من بخاطر کارم مجبورم بعضی شبها نخوابم ، البته همیشه اینجوری نمیشم بعضی وقتها ، الان تو این یک ماه چندبار اینجوری شدم لطفا پاسخ بدید با تشکر
سلام عزیزم این حالت به علت خستگی وفشار زیاد میتونه باشه ولی بهتره با متخصص مشورت کنید
سلام دکتر
من اصن این حسو تجربه نکرده بودم و از دیروز که مریض شدم
صبح ک بیدار شدم این حسو در ۵ دقیقه داشتم
و دوباره بعد از ظهرش وقتی از خاب بیدار شدم این حسو داشتم
و ضمنن من بعد از خاب این دو سرگیجه رو احساس کردم
صبح خوب شدم بعد ۴ دقیقه و یک بار استفراغ کردم
ولی بعد ازظهر استفراغ نداشتم
و با خیس کردن صورتم خوب شدم
اگه میشه یه روش بدین که خیلییی سریع خوب بشم
مرسی
سلام عزیزم باید علتش مشخص بشه سریع بلند نشید چند دقیقه صبرکنرده وبعد ازجا بلندشین
سلام عزیزم من بعضی اوقات از خواب پا میشم و تو خواب سر گیجه دارم و تا چند ساعتی گرفتارشم
ولی همیشه نه ….ولی خودم احساس میکنم بعضی اوقات پرخوری دارم و بعدش میخوابم اینطوریه ،البته شاید اشتباه کنم
سلام عزیزم موارد بالا رو هم درنظر بگیرید
سلام تروخدا بگید من چمه ، دکتر وقتی میخوام بخوابم دراز میکشم مخصپصا اگر سرم رو به سمت پایین بالش کنم و بخوابم حدود ۵ دقیقه بعد ازینکه تازه دارم توی خواب میرم یه دفعه سرم سبک میشه یه حس شوک یک ثانیه ای بهم دست میده و درجا از خواب میپرم بعدش سرم سبک میشه و توی صورتم و دماغم و فکم حس فشار و بی حسی دارم
سلام عزیزم با این توضیحات نمیشه تشخیصی داد
دارویی مصرف نمیکنید؟افت فشار وقند ندارین؟
سلاممن مادرم بعضی وقتا سرگیجه داره بیشتر شبا که میخوابه وصبح ها که بیدار میشه احساس میکنه سرش سنگینه و یکم شدیدتر باشه حالت تهوع بهش دست میده میگه به پهلوی راست بخوابه بیشتره دردش.
سلام عزیزم شاید کم خونی وافت فشار دارن چکاب دادن؟
نظرتو درباره این مطلب برامون بنویس درود بر دست اندرکاران بسیارخوب هرکسی مشکلی دارد بگوید و جوابی باشد برای مشکل داران ۰سپاس
سلام وقت بخیر پدرم چند وقته موقع دراز کشیدن و پاشدن و نشستن احساس سرگیجه میکنه به نظر شما مشکل چی میتونه باشه
سلام عزیزم موارد بالا نبود؟افت قند وفشار مشکل گوش داخلی از مهم ترین علت ها هستن اگر دارویی میخورن قطع شده عارضه اون هم میتونه باشه
سلام من مادرم ۳۵ سالشه و دو روزه که وقتی از حالت درازکش نه خواب ! بلند میشه سرش گیجه میره و گاهی هم نزدیکه که بیوفته اقای دکتر واقعا نگرانشم مشکلش چیه
پیامم ارسال نمیشه میگه که پیامم تکراری ی من اولین باره وارد این سایت شدم مشکل چیه؟؟😣😭
سلام عزیزم شاید افت فشار یاقندباشه فشارخونشون وچک کنید
سلام من ۳۳ سال دارم الان حدود یک ماه میشه که صبح ازخواب بیدار میشم سر گیجه دارم به طوری که باید یک جا بشینم تا خوب بشه اما مدام نیست بعدش در طول روز سرم سنگینه
سلام عزیزم میگرن مشکل گوش عوارض دارویی افت فشار میتونه علتش باشه
خوب بود
مرسی عزیزم
سلام من چند روزه صبح ها بیدار میشم سرم گیج میره و حالت تهوع دارم امروز صبح شدید سرم گیج میره چیکارکنم چی بخورم ؟
سلام عزیزم افت فشار وقند میتونه باشه بهتره به پزشک مراجعه کنید
سلام وقتتون بخیر
من وقتی از خواب پا میشم معمولا سرم گیج میره طوری ک باید ی جا وایسم و تپش قلب شدید میگیرم
سلام وقت بخیر
عزیزم حتما برای بررسی دقیق به متخصص مراجعه کنید