دوباره ماه مهر از راه رسید و تغذیه مدرسه به یکی از مهمترین دغدغه والدین تبدیل شده است. مدرسه به عنوان محیطی که بخش قابل توجهی از وقت کودکان در آن سپری می‌شود، نقش مهمی در شکل‌دهی عادات غذایی و سلامت آنها ایفا می‌کند. تغذیه سالم برای مدرسه، نه تنها بر سلامت جسمانی دانش‌آموزان تأثیرگذار است، بلکه بر عملکرد تحصیلی، تمرکز و خلق‌وخوی آنها نیز تأثیر مستقیم دارد.
اهمیت تغذیه سالم در مدارس به اندازه‌ایست که سازمان‌های جهانی بهداشت و تغذیه، بر لزوم ارائه وعده‌های غذایی مغذی و متنوع در مدارس تأکید فراوان دارند. تغذیه نامناسب می‌تواند منجر به بروز مشکلات عدیده‌ای از جمله چاقی، سوء تغذیه، کم‌خونی و کاهش عملکرد تحصیلی شود.
والدین، مربیان، مدیران مدارس و سیاستگذاران، همگی در تلاشند تا دانش‌آموزان به تغذیه سالم و متعادلی دسترسی داشته باشند. در این مقاله، به بررسی ابعاد مختلف تغذیه مدرسه، از جمله اهمیت آن، چالش‌های موجود و راهکارهای بهبود آن خواهیم پرداخت. تا انتها با ما همراه باشید.
چرا تغذیه مدرسه اهمیت دارد؟
با توجه به اینکه مدارس محیطی هستند که بخش قابل توجهی از وقت کودکان در آن سپری می‌شود، تغذیه‌ای که در این محیط ارائه می‌شود، می‌تواند تأثیر ماندگاری بر عادات غذایی و سلامت آنها در طول زندگی داشته باشد.
یک مطالعه نشان داد که تغذیه سالم در دانش آموزان به حمایت از سطح انرژی، سلامت ایمنی و افزایش کیفیت تحصیلی آنها کمک کرده و می تواند به طور مستقیم بر عملکرد تحصیلی و عملکردهای شناختی آنها تأثیر بگذارد.
تغذیه مدرسه کودکان از جهات زیر اهمیت دارد:
- رشد و نمو: تغذیه مناسب، مواد مغذی مورد نیاز برای رشد استخوان‌ها، عضلات و مغز آنها را فراهم می‌کند.
- عملکرد تحصیلی: مطالعات نشان داده‌اند که تغذیه سالم، بر تمرکز، حافظه و توانایی یادگیری دانش‌آموزان تأثیر مثبت دارد.
- پیشگیری از بیماری‌ها: تغذیه مناسب، خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن مانند چاقی، دیابت و بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهد.
- انرژی و فعالیت: مواد مغذی موجود در غذا، انرژی مورد نیاز دانش آموزان برای فعالیت‌های فیزیکی و ذهنی را تامین می‌کند.
- عادات غذایی سالم: تغذیه سالم در مدارس، به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا عادات غذایی سالم را از کودکی بیاموزند و در طول زندگی به آن پایبند باشند.
بهترین تغذیه مدرسه برای دانش آموزان چیست؟
غذاهای زیر با بهبود سلامت مغز مرتبط هستند و هنگامی که دانش‌آموز شما برای کلاس درس و حتی امتحان آماده می‌شود، انتخاب‌های بسیار سالمی هستند:
انواع توت
انواع توت سرشار از ترکیبات مختلفی هستند که به ارتقای عملکرد تحصیلی و محافظت از سلامت مغز فرزند شما کمک می‌کند. انواع توت‌ها، از جمله زغال اخته، توت‌فرنگی و شاه توت، دارای ترکیبات فلاونوئیدی به نام آنتوسیانین هستند. آنتوسیانین‌ها عملکرد ذهنی را با افزایش جریان خون به مغز، محافظت در برابر التهاب و تولید سلول‌های عصبی درگیر در یادگیری و حافظه، بهبود می‌بخشند.
مرکبات
مرکباتی مثل پرتقال، لیمو و نارنگی بسیار مغذی هستند و مصرف آنها با ارتقای سلامت مغز مرتبط است. درست همانند انواع توت، مرکبات نیز سرشار از فلاونوئیدها از جمله هسپریدین، نارینگین، کورستین و روتین هستند.
شکلات تلخ و کاکائو
کاکائو بالاترین میزان فلاونوئید را نسبت به سایر مواد غذایی دارد، به همین دلیل است که محصولات کاکائویی مانند شکلات تلخ به میزان قابل توجهی در دریافت فلاونوئید بدن نقش مهمی دارند.
مصرف محصولات کاکائویی غنی از فلاونوئید بر سلامت مغز تأثیر می‌گذارد. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف کاکائو به کاهش خستگی ذهنی، بهبود جریان خون به مغز و افزایش حافظه و زمان واکنش در کارهای ذهنی کمک می‌کند.
آجیل‌ها
آجیل سرشار از مواد مغذی مانند ویتامین E و روی است که برای سلامت مغز ضروریست و آن را به یک میان‌وعده عالی برای تغذیه مدرسه تبدیل می‌کند. آجیل‌ها منابع غلیظی از چربی، پروتئین و فیبر سالم نیز هستند و می‌توانند به دانش آموزان کمک کنند تا در طول کلاس‌های خود انرژی لازم را داشته باشند.
تخم مرغ
تخم مرغ به دلیل انواع مواد مغذی موجود در آن، اغلب به عنوان مولتی ویتامین طبیعی شناخته می‌شود و یکی از بهترین مواد غذایی برای تغذیه مدرسه است. این غذا غنی از مواد مغذی از جمله ویتامین B12، کولین و سلنیوم است که برای عملکرد مغز ضروری می‌باشد. سلنیوم در بهبود حافظه، شناخت و عملکرد حرکتی نقش دارد و کولین نیز برای رشد مغز و تولید ناقل عصبی استیل کولین، که برای ذخیره حافظه و عملکرد عضلات ضروریست، مورد نیاز است.
ویتامین B12 نیز نقش مهمی در سلامت عصبی دارد و داشتن سطوح پایین این ویتامین عملکرد مغز را مختل می‌کند. علاوه بر این، تخم مرغ حاوی لوتئین است، یک رنگدانه کاروتنوئیدی که با بهبود عملکرد بینایی و ذهنی مرتبط است.
سبزیجات قرمز، سبز و نارنجی
مصرف سبزیجات به طور کلی با عملکرد بهتر مغز و ارتقای سلامت کلی مرتبط است زیرا سبزیجات حاوی انواع ترکیبات گیاهی مفید از جمله رنگدانه‌های کاروتنوئیدی هستند که پژوهش‌ها نشان داده برای عملکرد ذهنی مفید هستند.
برای میان‌وعده یا ناهار دانش آموز خود از این سبزیجات مغذی بیشتر استفاده کنید: کلم پیچ، جعفری، اسفناج، ریحان، نخود فرنگی، تره فرنگی، کاهو، هویج، کلم بروکلی و فلفل سبز و قرمز این سبزیجات بسیار مفید را با کمی روغن زیتون، سرکه و یک مشت کوچک پسته خرد شده برای پروتئین اضافی و چربی‌های سالم همراه کنید.
غلات کامل
غلات کامل منبع خوبی از فیبر، ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند و یکی از موارد سالم برای تغذیه مدرسه محسوب می‌شوند. از غلات کامل مانند نان یا پاستا سبوس دار، بلغور جو دوسر، ذرت بو داده، کینوآ یا برنج قهوه ای یا وحشی به عنوان میان وعده سالم برای مدرسه فرزندان خود استفاده کنید.
خوراکی‌های غیرمفید در تغذیه مدرسه
تغذیه مدرسه تاثیر زیادی در یادگیری آنها دارد. بنابراین والدین باید به این موضوع توجه ویژه‌ای داشته باشند تا دانش آموز با انرژی کافی در کلاس حضور پیدا کند. اگر دانش آموز تغذیه سالمی در مدرسه نداشته باشد، از ساعت ۱۰ صبح به بعد تمرکز خود را از دست می‌دهد.
لیستی از خوراکی‌های ممنوعه برای دانش‌آموزان عبارت است از:
- تنقلاتی نظیر چیپس، پفک و امثال آنها
- نوشیدنی‌های گازدار مثل نوشابه و دلستر
- فست فودها مانند پیتزا، ژامبون و سوسیس
- نوشیدنی‌های سرد و مضر
نکاتی برای ترغیب دانش آموزان به تغذیه مدرسه سالم
اگر فرزندان شما تمایل بیشتری به غذاهای ناسالم دارند، می‌توانید از ایده‌های زیر کمک بگیرید:
- سعی کنید نیمی از ظرف غذای غذای فرزند خود را با میوه و سبزیجات، یک چهارم غلات کامل مانند نان یا ماکارونی گندم کامل و یک چهارم پروتئین مانند تخم مرغ، گوشت، پنیر، لوبیا یا آجیل پر کنید.
- تنوع غذایی داشته باشید. وظیفه شما به عنوان والدین ارائه انواع غذاهاست، وظیفه فرزندتان خوردن آن است.
- فرزندان خود را در آشپزی و آماده کردن ظرف غذایشان مشارکت دهید. یک مطالعه در سال ۲۰۱۸ در Appetite نشان داد که وقتی بچه‌ها در تهیه غذا مشارکت داشته باشند، تمایل بیشتری به خوردن آن دارند.
- فشار را بردارید. کودکانی که در دوران کودکی مجبور به خوردن برخی غذاها می‌شوند، ممکن است در بزرگسالی از آن غذاها متنفر باشند یا از آنها اجتناب کنند. اجبار کردن بچه‌ها به خوردن غذا باعث می‌شود زمان غذا برای آنها و شما استرس‌زا باشد.
در صورت نیاز برای تغذیه دانش آموز خود از یک متخصص تغذیه کودکان می‌توانید کمک بگیرید تا شما را راهنمایی کرده و فهرستی از بهترین مواد غذایی لازم را برای فرزند دلنبدتان ارائه دهد.
دانش آموزان هر چند ساعت یکبار به میان‌وعده نیاز دارند؟
دانش آموزان هر ۱.۵ تا ۲ ساعت یکبار به میان وعده سالم نیاز دارند تا دچار افت قند خون و کاهش یادگیری نشوند. بهترین خوراکی‌ها برای میان وعده آنها عبارتند از:
- لقمه نان و پنیر و گردو یا نان و خیار و گوجه،
- میوه‌های خشک مثل کشمش، انجیر و برگه‌ی خشک،
- انواع مغزیجات مانند پسته، فندق، بادام، نخودچی و غیره،
- چند عدد بیسکویت و خرما،
- شیر،
- میوه‌های تازه مثل سیب و پرتقال
- آبمیوه‌های تازه و طبیعی به جای آبمیوه‌های صنعتی.
آنچه از مقاله تغذیه دانش آموزان آموختیم:
تغذیه مدرسه، سرمایه‌گذاری بر آینده‌ی سالم کودکان و نوجوانان است. با توجه به اهمیت تغذیه در رشد و نمو آنها، ایجاد یک سیستم تغذیه سالم و پایدار در مدارس، امری ضروری است. تغذیه سالم برای مدارس، نه تنها به بهبود سلامت جسمانی دانش‌آموزان کمک می‌کند، بلکه بر عملکرد تحصیلی، تمرکز و خلق‌وخوی آنها نیز تأثیرگذار است.
در نتیجه، می‌توان گفت که تغذیه مدرسه، یک مسئله‌ی چندوجهی است که نیازمند همکاری همه جانبه‌ی والدین، مربیان، مدیران مدارس، سیاستگذاران و جامعه است. بنابراین با اجرای راهکارهای ارائه شده در این مقاله، می‌توانیم به آینده‌ای سالم‌تر برای نسل‌های آینده امیدوار باشیم.
سوالات متداول تغذیه مدرسه:
۱- اهمیت تغذیه مدرسه چیست؟
تغذیه مدرسه نقش بسیار مهمی در رشد و نمو کودکان و نوجوانان دارد. تغذیه مناسب به بهبود عملکرد تحصیلی، افزایش انرژی، تقویت سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از بیماری‌ها کمک می‌کند.
۲- چالش‌های اصلی در تغذیه مدرسه چیست؟
از جمله چالش‌های اصلی می‌توان به کمبود مواد مغذی در رژیم غذایی دانش‌آموزان، افزایش مصرف غذاهای فرآوری شده، چاقی و اضافه وزن، آلرژی غذایی و عدم آگاهی والدین و مربیان از تغذیه سالم اشاره کرد.
۳- راهکارهای بهبود تغذیه مدرسه چیست؟
تنوع بخشی به منوی غذایی، آموزش تغذیه، ترویج کشاورزی ارگانیک، همکاری با والدین و حمایت از برنامه‌های تغذیه مدرسه از جمله راهکارهای بهبود تغذیه در مدارس است.
منابع:
سلام من اسمم النا است کلاس چهارمم من ماه مهر تغذیه لغمه می بردم بعد دیگه لغمه نبردم و همش دارم کیک های بسته بندی می برم
سلام النا جان انتخاب درستی نداری
مغزها میوه سبزیجات کیک خانگی و… بهترین انتخابه
سلام من ۱۱ سالمه ۶۲ کیلو هستم قدم هم ۱۵۸ هست برای من اگه جواب بدین میخوام رژیم هم بزارید
سلام عزیزم وزن مناسب شما ۴۵ ۴۰ کیلو هست
برای رژیم نازنین جام میتونین روی لینک کلیک کرده وثبت نام برای برنامه اصولی مناسب شرایط خودت دریافت کنی
فست فود میبرم تازه بوفون هم میفروشه
عزیزم اصلا سالم نیست
من۱۲ سالمه وزنم۲۹ قدم ۱۳۹ خیلی کمه😥
عزیزم حتما با متخصص تغذیه کودکان مشورت کنید قبلش هم بهتره چکاب انجام بشه
سلام خسته نباشید. خواستم بپرسم مشکلی نیست هفته ای یک بار چیپس یا کیک برای تغذیه خورد چون یک سری چیز هارو نمیشه حذف کرد باید کم خورد.
سلام سلامت باشید
بله بخورید البته خانگی باشه که خیلی بهتره
سلام خسته نباشید . با توجه به مطالب خواستم بپرسم مشکلی نیست که هفته ای ۱ بار هم کیک ببریم مدرسه چون تغذیه مهمه اخه نمیشه حذف کرد فقط میشه کم خورد فکر کنم اشکالی نداشته باشه به جز مصرف بیسکویت و شیرینی های طبیعی در کنارش هفته ای یکبار هم کیک یا بستنی بخوریم درسته ؟
سلام سلامت باشید عزیزم میشه وخانگی هم باشه بهترین حالت ممکنه
سلام خسته نباشید چون تو این سن تغذیه مهمه و از اونجایی که باید از یکسری چیز ها پرهیز کرد یا کم خورد هفته ای یک یا دوبار کیک یا ویفر و کلا تنقلات ببریم مدرسه اشکال نداره ؟ یا ماهی ۱ یا ۲ بار بستنی خورد ( رو تغذیم خیلی حساسم ) بجای کیک و … خرما و کشمش و عسل میخورم
سلام سلامت باشید عزیزم این مقداری که گفتین نه موردی نداره
خیلی خوبه که به تغذیه اهمیت میدین
میوه رو فراموش نکنید
سلام من ۱۳ سالم قدم ۱۶۰ هست وزنم ۴۰ قدمم هم بلند نمیشه چیکار باید بکنم حوصله ورزش کردن هم ندارم ممنون میشم جواب بدید🙂😔
سلام عزیزم اندازه قدتون خوبه اما هنوز جابرای رشد داره
هرکه طاووس خواهد 😁
نازی خانم شما باید ورزش انجام بدین تغذیه خوبی داشته باشید با نظر پزشک مکمل هم میتونین مصرف کنید
دغدغه من چاقیه ۱۶سالمه ولی ۹۰کیلوام🥴🥴🥴
عزیزم برای لاغرشدن کافیه یه برنامه درست واصولی رو داشته باشی مطمئن باش میتونین وزنتو کاهش بدی
نگران نباش وبا ماهمراه شو برای رژیم کافیه روی این لینک کلیک کنی وثبت نام انجام بدین
سلام من ۱۳ سالمه و قدم ۱۵۷ و وزنم ۵۰ کیلو تست شاخص توده بدنی میگه وزنم نرماله ولی شکمم چربی داره و خیلی اذیت میشم ☹️
سلام نازنین جان.عزیزم باید برای لاغری شکم تغذیه مناسبی داشته باشی و تمرینات ورزشی مناسبی رو انجام بدی میتونی برای اطلاعات بیشتر به این لینک مراجعه کنی
دغدغه ی من لاغریه اخه من ۱۶ سالمه وقدم ۱۴۵ وزنم ۴۶ خیلی کمه
سلام شیما جان .عزیزم با توجه به اندازه قد و سنی که داری اصلا کمبود وزن نداری!
مطلب خوبی و مفیدی