در مقاله امروز به بررسی علت سرگیجه در خواب میپردازیم. سرگیجه، حس حرکت در زمانی است که هیچ حرکتی وجود ندارد. بسیاری از ما یک دوره کوتاه سرگیجه را تجربه کردهایم، چه از فشار آوردن بیش از حد به خود در باشگاه، از سوار شدن چرخ و فلک در شهربازی یا از کم آبی بدن.
با این حال سرگیجه در خواب با آنچه معمولاً به عنوان سرگیجه ساده در نظر میگیریم متفاوت است. مبتلایان احساس چرخش شدید، کج شدن، تاب خوردن یا کشیده شدن را تجربه میکنند که میتواند احساس بازیابی تعادل را غیر ممکن کند.
اگر تا به حال هنگام دراز کشیدن سرگیجه را تجربه کرده اید میدانید که چقدر میتواند اذیت کننده باشد. خوشبختانه شایع ترین علل سرگیجه قابل درمان هستند. در این مقاله میخواهیم به بررسی علت سرگیجه در خواب بپردازیم و به دنبال راه های مقابله با آن بگردیم.
علت سر گیجه در خواب چیست؟
سرگیجه معمولاً ناشی از اختلال در سیستم دهلیزی است که شامل گوش داخلی و مناطقی از مغز است که اطلاعات مربوط به کنترل تعادل و حرکات چشم را پردازش میکنند. شایع ترین اختلالات دهلیزی ایجادکننده سرگیجه عبارتند از:
کم خونی
کمبود آهن که منجر به کم خونی میشود، میتواند با کاهش اکسیژن به مغز باعث سرگیجه و منگی شود، اگرچه علت اصلی سرگیجه وضعیتی نیست. علائم کم خونی ناشی از فقر آهن شامل خستگی، سبکی سر و تپش قلب است و همچنین میتواند در مشکل خواب نقش داشته باشد.
اگر دچار فقر آهن هستید ممکن است علائمی مانند سرگیجه ناگهانی هنگام بلند شدن، سرگیجه اول صبح، سرگیجه شبانه یا حتی سرگیجه در خواب عمیق را تجربه کنید. بارداری نیز خود میتواند یکی از دلایل این سرگیجه ها باشد چون فقر آهن در میان خانم های باردار شایع است.
پیروی از یک برنامه غذایی متعادل که هیچ گونه ماده غذایی را حذف نکرده باشد بسیار مهم است. چنین برنامهای باید تمام مواد مغذی از جمله انواع ویتامینها و آهن و مواد معدنی بدن شما را به خوبی تامین کند!
سرگیجه وضعیتی حمله ای خوش خیم ( BPPV )
کریستال های کوچک کلسیم که به عنوان کانالیت یا اتوکونیا شناخته میشوند، معمولاً در گوش داخلی قرار دارند و میتوانند شل شوند. آنها پس از آزاد شدن میتوانند به نواحی دیگر گوش مهاجرت کنند و در آنجا حرکت طبیعی مایع را مختل کرده و سیگنال های گیج کننده ای در مورد موقعیت سر به مغز ارسال کنند. تخمین زده میشود که تا ۸۰ درصد موارد علت سرگیجه در خواب را میتوان به BPPV نسبت داد.
علائم سرگیجه مرتبط با BPPV اغلب زمانی رخ میدهد که دراز میکشید یا در رختخواب غلت میزنید. اگرچه این دوره ها کوتاه هستند – معمولاً بین ۱۰ تا ۲۰ ثانیه – اما میتوانند گیج کننده، ناراحت کننده و حتی خطرناک باشند زیرا ممکن است باعث شوند که فرد به طور تصادفی غلت بزند یا از رختخواب بیفتد.
بیماری منیر
تجمع غیرطبیعی مایع در گوش داخلی در بیماری منییر رخ میدهد که منجر به احساس پری در گوش، وزوز گوش، نوسانات کاهش شنوایی و حملات شدید سرگیجه میشود. بیماری منییر میتواند منجر به حملات ناگهانی سرگیجه شود که مانند دورههای BPPV میتواند بسیار آزار دهنده باشد. در حالی که بیماری منییر میتواند در هر سنی ایجاد شود اما بیشتر بزرگسالان را در میانسالی بین ۴۰ تا ۶۰ سال تحت تأثیر قرار میدهد.
آسیب سر و سرگیجه
آیا اخیراً تصادف رانندگی داشته یا زمین خورده اید؟ آسیب سر میتواند علت سرگیجه در خواب باشد. اگر دچار آسیب مغزی تروماتیک ( TBI ) مانند ضربه مغزی شده اید ممکن است متوجه مشکلات کلی تری در تعادل از جمله سرگیجه، شوید. خوشبختانه آسیب های تروماتیک سر با کمک یک متخصص سرگیجه و تعادل قابل درمان هستند.
نوریت وستیبولار و لابیرنتیت
عفونت معمولاً ویروسی، میتواند گوش داخلی یا اعصابی را که گوش داخلی را به مغز متصل میکنند ملتهب کند و یک علت سرگیجه در خواب باشد. این التهاب باعث اختلال در ارتباط اطلاعات حسی از گوش به مغز میشود بنابراین منجر به سرگیجه، مشکلات تعادل و تغییراتی در شنوایی و بینایی میشود.
افراد مبتلا به نوریت دهلیزی سرگیجه شدیدی را تجربه میکنند که ممکن است با حرکات سر بدتر شود. همچنین ممکن است علائم دیگری مانند حالت تهوع و استفراغ را تجربه کنند. بدترین علائم نوریت دهلیزی معمولاً فقط چند روز طول میکشد و سپس به تدریج برطرف میشود اما برخی از سرگیجه ها ممکن است ماه ها ادامه داشته باشند.
علائم سرگیجه
افراد مبتلا به سرگیجه ممکن است احساس کنند که در حال چرخش، کج شدن یا تاب خوردن هستند. همچنین ممکن است احساس کنند که محیط اطرافشان در حال حرکت است یا به دور آنها میچرخد. در برخی موارد سرگیجه میتواند با علائم دیگری همراه باشد از جمله :
• حساسیت به نور یا صدا
• سردرد
• تهوع و استفراغ
• مشکل در بلع یا صحبت کردن
• دو بینی
• تپش قلب
• عرق کردن
• تنگی نفس
آیا سرگیجه در خواب خطرناک است؟
سرگیجه در خواب معمولا به خودی خود خطرناک نیست اما:
- خطر افتادن و آسیب ناشی از اختلال ناگهانی جهت یابی میتواند نگران کننده باشد به خصوص در بزرگسالان مسن.
- همچنین کمبود خواب و اضطراب در مورد اینکه آیا حمله سرگیجه ممکن است رخ دهد یا خیر میتواند خلق و خو و توانایی تمرکز فرد را مختل کند بنابراین به نوبه خود میتواند علائم سرگیجه را تشدید کند.
- به علاوه علت سرگیجه در خواب مهم است زیرا افت قند خون در هنگام خواب نیز میتواند عامل سرگیجه باشد که مخصوصا در بیماران دیابتی خطرناک است.
همچنین اگر سرگیجه در خواب با هر یک از این علائم همراه است فوراً به پزشک مراجعه کنید زیرا این علائم میتوانند نشان دهنده یک بیماری زمینه ای جدی تر باشند:
• دوبینی یا سایر اختلالات بینایی
• کاهش شنوایی
• مشکل در صحبت کردن
• ضعف، بی حسی یا سوزن سوزن شدن در پا یا بازو
• مشکل شدید در بیدار شدن از خواب
روش های درمان سرگیجه در خواب
برای کاهش احتمال ابتلا به سرگیجه که خواب را مختل میکند، میتوانید از همین حالا انجام برخی کارها را شروع کنید که مفید خواهند بود:
به پشت بخوابید
احتمالا شنیده اید که خوابیدن به پشت بهترین حالت برای ستون فقرات است، این حالت خواب انتخابی مناسب برای مبتلایان به سرگیجه نیز هست. خوابیدن به پشت میتواند از تجمع مایعات جلوگیری کند و از حرکت کریستال های کلسیم به جایی که به آن تعلق ندارند نیز جلوگیری میکند.
خوابیدن به پهلو مخصوصا اگر گوش در حالت بدی قرار بگیرد میتواند باعث حمله این نوع سرگیجه ها شود.
آرام از خواب بیدار شوید
ممکن است وسوسه شوید که صبح ها سریع از رختخواب بیرون بیایید اما اگر با سرگیجه دست و پنجه نرم میکنید ارزشش را دارد که وقت بگذارید. حرکت آهسته و آگاهانه برای تغییر حالت از درازکش به حالت نشسته و سپس ایستاده میتواند احتمال بروز این سرگیجه ها را به حداقل برساند.
اجازه دهید گوش داخلی به تدریج با موقعیتهای جدید سر سازگار شود چه صبح ها که از خواب بیدار میشوید و چه نیمه شب برای استفاده از دستشویی.
یک برنامه خواب برای کاهش استرس ایجاد کنید
استرس میتواند توانایی فرد در به خواب رفتن یا در خواب ماندن را مختل کند و همچنین میتواند احتمال حمله سرگیجه را افزایش دهد. قبل از خواب یک برنامه منظم ایجاد کنید و به آن پایبند باشید که باعث شود احساس آرامش داشته باشید و آماده خواب شوید.
میتوانید کارهایی مانند یوگا، مدیتیشن، آروماتراپی، نوشتن خاطرات روزانه، مطالعه و حمام آب گرم را در برنامه خود بگنجانید. اجتناب از استفاده از صفحه نمایش، کافئین، الکل و وعدههای غذایی سنگین در یک یا دو ساعت قبل از خواب نیز میتواند مفید باشد.
کلام آخر:
علت سرگیجه در خواب عمدتا سرگیجه وضعیتی حمله ای خوش خیم است و در بعضی موارد علل دیگر دخیل است. خوشبختانه احساس سرگیجه به تنهایی خطرناک نیست با این حال باید با رعایت نکاتی که گفته شد جلوی این اتفاق را بگیرید. زیرا گاهی اوقات این نوع سرگیجه ناشی از یک بیماری یا مشکل سلامتی دیگری است که ممکن است از آن آگاه نباشید!
سوالات متداول مقاله علت سرگیجه در خواب:
۱-چه زمانی سرگیجه خطرناک است؟
هر زمان با علائم شدید دیگر همراه باشد مانند تب شدید، فینت کردن، سردرد شدید، حالت تهوع متداوم و درد قفسه سینه.
۲-چه مواردی قبل از خواب موجب بدتر شدن سرگیجه خواهد شد؟
استفاده از قهوه، الکل و تنباکو قبل از خواب مشکل را تشدید خواهد کرد.
منابع:
سلام روز بخیر من ۳ روز هست که نمیدونم چم شده حس میکنم سرم سبک شده وخیلی خواب آلودم اما خوابم نمیبره همش گریه بدون دلیل دارم وقرص ضد افسردگی مصرف میکنم خیلی حالم بده میشه راهنماییم کنین من۲۵ سالم هست
سلام عزیزم عوارض داروها اختلالات هورمونی بدن استرس شدید همه میتونه این حالت ها رو بوجود بیاره
سلام وقت بخیر من سر گیجه شدید دهرم گاهی وقتا و تهوع هم میگیرم الان سرگیجه ندارم سنگینی سر دارم دکتر مغزو اعصاب رفتم ام ار ای دادم و ازمایش مختلف در اخر دکتر قرص های ارام بخش ضدافسردگی و اینا بهم داد گفت مشکل نداری من قرص نخوردم چون وابستگی میاره اکثر ضدافسردگی ها و اینکه این سنگینی پشت سرم وقتی سرم پایین میکنم انگار وزنه ب سرم بستس سنگینی سرم حدود یکسال شده اصلا راهی برای درمان داره؟
سلام عزیزم علت ایجاد این حالتها مهمه مشکل گوش مشکلات مربوط به مغز افت فشارمیگرن
گاهی برای مدت کوتاهی نیازه دارو استفاده بشه
سلام من دیشب برای اولین بارباسرگیچه ازخواببیدارشدمبهحدی بود که هیچ جارانمیتونستم نگاهکنمکمیهمحالتتحو داشتم دوبارهمونشببراماتفاق افتادبعد سرگیچمخوب شدولی کوفتگیبدنمارفردای غروب هم ادامهداربود.
سلام
من صبح ها ک از خواب بلند میشم و میرم و خودم رو توی آئینه میبینم سر گیج میگیرم
چیکارکنم
سلام عزیزم احتمال کم خونی هست بهتره ازمایش بدین
سلام وقتتون بخیر
من امروز تو خواب و بیداری خواب میدیدم از یجایی میفتم یا میرم زیر اب بعد ک چشامو باز میکردم سرم گیج میرفت و حالم بهم میخورد و اینکه ۱۸ سالمه
سلام عزیزم کمی شربت قند با عرق نعناع میتونین بخورید
برای کم آبی بدنم بود باتشکر
چه عالی که دلیلش و متوجه شدین تا زودتر حالتون بهتر بشه
سلام خسته نباشید هر چند وقت یک بار تو خواب احساس سرگیجه یا سبکی سر دارم و از خواب بیدار میشم و این حالت حدود ۱۰نا۱۵دقیقه باهم هست به نظرتون باید چیکار کنم
سلام سلامت باشید عزیزم با متخصص مشورت کنید تاعلتش مشخص بشه
من امروز وقتی از خواب بیدار شدم سرگیجه و حالت تهوع داشتم دیگه نتونستم کنترل کنم و بالا آوردم اولین باره اینجوری شدم علتش چیه؟
عزیزم افت فشارو قند شدید شاید باشه
سلام و عرض ادب
من سال پیش هم دو بار هر بار حدود ۱ماه سرگیجه شدید داشتم که منجر به تهوع میشد از دکتر وقت گرفتم اما یکماه بعد بهم وقت داد وقتی رفتم پیشش خوب شده بودم گفتن هر وقت مجدد اینجوری شدی بیا الان که خوب شدی نمیتونم تشخیص بدم حالا حدود ۳،۴ روزه وقتی از خواب پا میشم سرگیجه وحشتناکی میگیرم حدود چند ثانیه طول میکشه و وقتی بعد از خواب در حالت ایستاده هستم و پایین را نگاه میکنم مجدد سرگیجه میگیرم ولی وقتی چند دقیقه میگذره دیگه احساس سرگیجه نمیکنم خواستم ازتون راهنمایی بگیرم که مشکلم چیه و باید چیکار کنم؟
سلام عزیزم بررسی این موردی که میفرمایید به عهده متخصص هست افت قند وفشار شدید میتونه باشه باید بررسی بشه
من امروز با سرگیجه از خواب بیدار شدم. یه سرگیجه خیلی بد که نمی تونستم چشمام رو روی یک چیزی متمرکز کنم. علاوه بر اون قسمت گیجگاهی طرف راست سرم شدید درد میکرد و پشت ران پای چپم رو انگار یکی داشت نیشگون میگرفت.
عزیزم ازن حالتهای ادامخ داربود با متخصص مشورت کنید
سلام. چند روزی هست که وقتی از حالت خوابیده بلند میشوم دچار سرگیجه میشوم وکمی هم حس سبکی سردارم
سلام عزیزم فشارتون رو چک کنید
من اولین باره امروز این حسو تجربه کردم ۱۹سالمه از خواب ک بیدار شدم محیط دورم میچرخید و احساس میکردم سرم داره میچرخه با اینکه ثابت فقط سرجام نشسته بودم بعد از چند دقیقه خوب شدم اما خیلی ترسیدم و حس و حال خیلی بدی بود
عزیزم افت فشار و قند میتونه این حالت بوجود بیاره
بله حس بدی هست