بهترین درمان نفخ شکم

نفخ شکم شاید در ظاهر یک مشکل ساده باشد اما تصور کنید کسی که دچار این مشکل به ظاهر ساده است، به خاطر تجمع گاز در دستگاه گوارشش، دچار دل‌ درد و دل‌ پیچه می‌شود و همیشه باید حواسش باشد که در مکان عمومی، باد معده‌اش خارج نشود. همچنین اگر درمان نفخ شکم زودتر انجام نشود، به مرور بدن را دچار مشکلات دیگری مانند لک روی پوست، عدم هضم کامل غذا و بی‌ اشتهایی خواهد کرد.

به همین دلیل اگر دچار نفع معده هستید، این مقاله را تا پایان بخوانید تا با مواد غذایی ضد نفخ، عوامل ایجاد نفخ و نحوه برطرف کردن آنها آشنا شوید.

نفخ معده چیست؟

نفخ معده، نتیجه طبیعی هضم غذاها یا نوشیدنی هاییست که می خورید. این حالت اغلب با درد شکمی، آروغ زدن و احساس سنگینی همراه است. همانطور که سیستم گوارش شما کار خود را انجام می دهد، گاز به عنوان یک عارضه جانبی شکل می گیرد. همچنین ممکن است در اثر بلع هوا دچار گاز معده شوید.

اغلب مردم حدود ۲۰ تا ۳۰ بار در روز گاز را به هر طریقی دفع می کنند. این یک اتفاق عادی است، اما ممکن است آن را ناراحت کننده یا شرم آور بیابید.

اگر فرصت مطالعه مقاله را ندارید، می‌توانید به فایل صوتی آن گوش دهید:

همچنین ممکن است شکم شما متورم (متسع)، سفت و دردناک باشد. نفخ اغلب با موارد زیر همراه است:

• درد
• گاز بیش از حد (نفخ)
• بادگلوی مکرر
• غرغر شکم

نفخ شکم می‌تواند در توانایی شما برای کار و شرکت در فعالیت‌های اجتماعی یا تفریحی اختلال ایجاد کند. نفخ هم در بین بزرگسالان و هم در بین کودکان شایع است.

علت نفخ معده چیست؟

دلایل نفخ متعدد است و باید به این نکات توجه کنید تا بتوانید آن را به مرور درمان کنید:

گاز و هوا

گاز معده شایع‌ ترین علت نفخ به خصوص بعد از غذا خوردن است. هنگامی که غذای هضم نشده تجزیه می‌شود یا زمانی که هوا را می‌بلعید، گاز در دستگاه گوارش تجمع می‌یابد. همه افراد هنگام خوردن یا نوشیدن، هوا را می‌بلعند. اما برخی از افراد ممکن است بیشتر از دیگران هوا را ببلعند، به خصوص اگر موارد زیر باشد:

• خوردن یا نوشیدن خیلی سریع
• جویدن آدامس
• سیگار کشیدن
• داشتن پروتزهای درمانی در دهان

مشکلات پزشکی

دلایل دیگر نفخ ممکن است به دلیل شرایط پزشکی باشد:

• سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
• بیماری التهابی روده، مانند کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون
• سایر اختلالات عملکردی دستگاه گوارش (FGIDs)
• سوزش سردل
• عدم تحمل غذایی
• افزایش وزن
• شار هورمونی (به ویژه برای زنان)
• ژیاردیازیس (عفونت انگل روده ای)
• اختلالات خوردن مانند بی‌اشتهایی عصبی یا پرخوری عصبی
• عوامل سلامت روان مانند استرس، اضطراب، افسردگی و غیره
• برخی از داروها

نفخ شکم همچنین می‌تواند نشانه‌ای از چندین بیماری جدی باشد، از جمله:

• تجمع مایع پاتولوژیک در حفره شکمی (آسیت) در نتیجه سرطان (به عنوان مثال سرطان تخمدان)، بیماری کبد، نارسایی کلیه یا نارسایی احتقانی قلب
• بیماری سلیاک و حساسیت به گلوتن
• نارسایی لوزالمعده، که باعث اختلال در هضم می‌شود، زیرا پانکراس نمی‌تواند آنزیم‌های گوارشی کافی تولید کند.
• سوراخ شدن دستگاه گوارش با خروج گاز، باکتری‌ های طبیعی دستگاه گوارش و سایر محتویات به داخل حفره شکمی

خوب نجویدن غذا، سریع غذا خوردن، مصرف آب و دیگر مایعات در کنار غذا موجب سنگینی معده و نفخ خواهد شد.

سریع غذا خوردن

سرعت زندگی، همه ما را به عجله می‌اندازد. اما اگر مجبورتان می‌کند غذا را هم سریع بخورید، باید مواظب باشید. وقتی سریع غذا می‌خورید، در کنار غذا، هوا را نیز می‌ بلعید. همین امر باعث می‌شود معده مانند بالن شود.

هوای به دام افتاده در معده، تنها عامل تحریک کننده نفخ نیست. وقتی با عجله غذا می‌خورید، به خوبی نمی‌جوید. با عجله خوردن غذا، باعث می‌شود قطعه‌های بزرگ غذا وارد روده شود و آنجا بماند تا کامل گوارش شود.

با سریع غذا خوردن متوجه نمی‌شوید چه مقدار غذا خوردید. با زیاد خوردن باعث می‌شوید معده بیش از اندازه پر شود. به جای اینکه سریع و با عجله غذا بخورید، برای این کار حدود ۲۰ دقیقه وقت بگذارید و غذا را خوب بجوید.

مصرف غذاهای نفاخ

ممکن است یکی از دلایل اصلی نفخ در افراد مصرف غذاهای نفاخ باشد. برخی از مواد غذایی که موجب تولید گاز و نفخ معده می‌شوند:

• انواع لوبیا
• گندم
• کلم بروکلی و سایر سبزیجات چلیپایی
• پیاز
• نوشیدنی‌های گازدار
• جو
• چاودار
• محصولات لبنی
• عدس
• سیر
• سیب

غذاهایی که باعث ایجاد گاز می شوند دارای فادمپ های بالایی هستند. منظور از فادمپ موادی هستند که هرچند به دلیل فیبر زیاد برای شما مفیدند، اما هضم آنها برای بدن شما سخت است. یک متخصص تغذیه می تواند در مورد اینکه کدام یک از آنها منبع گاز شما هستند و اینکه آیا رژیم کم فادمپ می تواند علائم شما را کاهش دهد یا نه، بیشتر به شما بگوید.

www.webmd.com

پیشنهاد می‌کنم این ویدئوی دکتر کرمانی در مورد غذاهای نفاخ رو از دست ندید: 

مصرف بیش از حد غذاهای بسته بندی شده

مصرف بیش از حد غذاهای بسته بندی و فرآوری شده، یکی از دلایل شایع نفخ شکم است. این غذاها به دلیل ترکیبات خاصی که دارند، می‌توانند باعث ایجاد گاز در روده و در نتیجه نفخ شوند. بسیاری از این غذاها حاوی مقدار زیادی سدیم هستند که باعث احتباس آب در بدن و در نتیجه نفخ می‌شوند.

مصرف محصولات رژیمی یا کم‌ کالری

قند‌های مصنوعی مانند آسپارتام و سوکرالوز به هر چیز که رژیمی باشد مانند شیرینی، آبمیوه‌ها و آدامس‌ ها اضافه می‌شود. اما کم‌ کالری یا بدون کالری بودن بدون هزینه نیست.

با اینکه FDA قند‌های مصنوعی صفر کالری را سالم اعلام کرده، اما این قندها به صورت جدی باعث نفخ می‌ شوند. قندهای مصنوعی برای مدتی طولانی به اطراف معده آویزان می‌ مانند چرا که درست هضم نمی‌شوند یا اصلا هضم نمی‌شوند.

خوردن شام نزدیک به زمان خواب

اگر یک یا دو ساعت قبل از خواب شام می‌خورید، در واقع خود را برای نفخ صبحگاهی آماده کردید. دراز کشیدن باعث اختلال در هضم غذا می‌شود. پس اگر با غذایی که در معده دارید به رختخواب بروید، ممکن است خیلی زود هضم نشود و باعث نفخ معده شود.

شاید همیشه تنظیم این زمان کار آسانی نباشد، اما سعی کنید ۳ تا ۴ ساعت قبل از خواب شام میل کنید. قبل از خواب تا جایی که ممکن است سرپا بایستید تا دستگاه گوارش حرکت داشته باشد. اگر مجبورید که قبل از خواب شام بخورید، وعده‌ای کوچک استفاده کنید.

روش های پیشگیری و درمان نفخ شکم

حالا که علت نفخ معده را دانستید بهتر است با روش های درمان نفخ شکم نیز آشنا شوید. آیورودا یکی از جامع ترین سیستم های درمانی دنیا است. این علم هزاران سال پیش در هند توسعه پیدا کرد. در این سبک درمانی باور بر آن است که سلامت و شادابی نیازمند تعادل بین ذهن، بدن، و روح است.

در آیورودا، سطح گوارش به عنوان کلید سلامت در نظر گرفته می شود – و داشتن نفخ و گاز معده به صورت مرتب نشان می دهد که این سیستم به مراقبت نیاز دارد. خوشبختانه موارد طبیعی زیادی وجود دارد که می توانید با آنها جلوی این مشکل آزار دهنده را بگیرید.

فقط غذاهای پخته میل کنید

در آیورودا سیستم گوارش را مانند آتش می دانند. مانند آتش واقعی وقتی آب سرد یا غذا داخل آن قرار می دهید، فکر می کنید چه اتفاقی میفتد؟ درست است، خاموش می شود.

وقتی غذا را می پزید در واقع قبل از رسیدن غذا به دهان آن را مقداری هضم کرده اید، این یعنی سیستم گوارش بدن دیگر نیازی به تلاش جهت شکستن غذای خام ندارد.

به غذای خود ادویه جات گوارشی اضافه کنید

ادویه جات می توانند به افزایش آتش گوارش کمک کنند و زمانی که مرتب با غذا خورده شوند باعث کاهش نفخ و گاز معده نیز می شوند. به عنوان مثال، دانه های زیره، دانه های زنیان، زنجبیل خرد شده تازه و انقوزه ادویه جات گوارشی به حساب می آیند.

اگر می خواهید با این ادویه جات آشپزی کنید، مقداری روغن گرم کنید، سپس یک دوم قاشق چای خوری زیره، زنیان، دانه های رازیانه، و مقدار اندکی انقوزه اضافه کنید. سپس می توانید قطعات زنجبیل را نیز به ماهی تابه اضافه کنید. حدود ۳۰ دقیقه سرخشان کنید و سپس این ترکیب را به سبزیجات، گوشت یا لوبیا اضافه کنید.

اگر آشپزی نمی کنید، می توانید زیره، دانه زنیان، دانه رازیانه، و مقداری انقوزه را داخل مخلوط کن بریزید، تا از ترکیب آنها ادویه ای ضد نفخ همیشه دم دستتان باشد و در غذاها استفاده اش کنید.

نکته: اگر به تندی حساسیت دارید، از سوزش سر دل رنج می برید، و یا مشکل رفلاکس معده دارید، قبل از استفاده ی زنجبیل یا انقوزه حتما با پزشک مشورت کنید، چون این دو مورد تند هستند.

آرامتر بجوید

نحوه خوردن غذا به اندازه خود غذا مهم است. وقتی غذا را سریع می جوید، سیستم گوارشتان دچار مشکل می شود و در نتیجه دچار گاز و نفخ معده می شوید. وقتی با آرامش غذا را درست می جوید، هم بیشتر از غذا لذت خواهید برد و هم جلوی مشکلات دستگاه گوارش را گرفته اید.

بسیاری از افرادی که شروع به جویدن بیشتر غذا کرده اند و آن را بیش از ۳۰ مرتبه جویده اند از نتیجه بدست آمده واقعا شگفت زده شدند. شاید رسیدن به این عدد و یا شمردن تعداد دفعات جویدن کار ساده ای نباشد، اما در نظر گرفتن همین ایده باعث می شود غذا را آرامتر بجوید. معمولا وقتی گرسنه هستیم و یا در حال غذا خوردن کار هم می کنیم تعداد دفعات جویدن و آرام غذا خوردن را از یاد می بریم.

بعد از غذا بلافاصله بلند نشوید و یا پشت میز کامپیوتر و در حال کار کردن غذا نخورید. در یک جای مناسب بنشینید که بتوانید تمام تمرکز را روی غذا خوردن بگذارید سپس وقتی غذا خوردنتان تمام شد ۳ تا ۴ دقیقه سر جای خود بمانید سپس حرکت کنید، همین کار ساده تاثیری فوق العاده دارد.

بعد از غذا دانه های رازیانه بجوید

اگر به رستوران های هندی رفته باشید مطمئنا متوجه ترکیب دانه های رازیانه و نبات که نزدیک در خروجی قرار داده شده است می شوید. برخی بر این باور هستند که دانه های رازیانه باعث تقویت سوخت و ساز و همچنین خنثی کردن گاز پس از غذا خوردن می شود.

وقتی بعد از غذا یک دوم قاشق چای خوری رازیانه با نبات را استفاده می کنید، در واقع منبعی کاملا طبیعی از خنثی کننده اسید را میل کرده اید. اگر با ترش کردن یا تندی مشکلی ندارید، می توانید یک دوم قاشق چای خوری زیره به همراه زنیان برای جلوگیری از نفخ استفاده کنید.

درمان نفخ شکم با غذاها

برخی از مواد غذایی، میوه ها و ادویه ها هستند که به درمان نفخ شکم کمک می کنند. این غذاها عبارتند از:

میوه ها

با قرار دادن میوه‌های زیر در برنامه غذایی روزانه خود می‌توانید نفخ معده‌تان را کاهش دهید:

• خیار
• موز
• آووکادو
• توت فرنگی
• زغال اخته
• شاه توت
• آناناس
• ریواس

درمان نفخ شکم با عدم مصرف غذاهای نفاخ و مصرف بیشتر غذاهای ضد نفخ امکان‌ پذیر است.

ادویه ها

برخی از ادویه ها می توانند با ایجاد گرما به درمان نفخ شکم کمک کنند. این ادویه ها عبارتند از:

• زیره
• هل
• دارچین
• زنجبیل
• رازیانه
• سیاه دانه

دمنوش های گیاهی

یکی از روش های درمان نفخ شکم، استفاده از دمنوش‌ های گیاهی است. در ادامه، به برخی از بهترین دمنوش‌ ها برای رفع نفخ شکم می‌پردازیم:

• دمنوش رازیانه
• دمنوش نعناع
• دمنوش زنجبیل
• دمنوش زیره
• دمنوش بابونه
• دمنوش آویشن
• دمنوش چای سبز
• دمنوش بادرنجبویه
• دمنوش گشنیز

دیگر مواد غذایی

مواد غذایی دیگری نیز هستند که به عنوان نیروی کمکی برای هضم و کاهش نفخ معده می توان از آنها استفاده کرد. این موارد عبارتند از:

• کرفس
• شیر بادام
• کفیر و ماست
• گوجه فرنگی
• رازیانه
• کلم بوک چوی

تغییر سبک زندگی

در بسیاری از موارد، نفخ شکم را می‌توان با اتخاذ چند تغییر ساده در سبک زندگی به درمان نفخ شکم پرداخت یا حتی از آن پیشگیری کرد. برای کاهش بلع بیش از حد هوا، می‌توانید:

• از جویدن آدامس خودداری کنید. جویدن آدامس می‌تواند باعث بلع هوای اضافی شود که به نوبه خود منجر به نفخ می‌شود.
• مصرف نوشیدنی‌های گازدار خود را محدود کنید.
• از غذاهایی که باعث گاز معده می‌شوند، مانند سبزیجات خانواده کلم، لوبیا خشک و عدس خودداری کنید.
• آهسته غذا بخورید و از نوشیدن با نی خودداری کنید.
• از لبنیات بدون لاکتوز استفاده کنید (اگر عدم تحمل لاکتوز دارید).

درمان نفخ معده در خانه

ممکن است بتوانید با ترکیبی از تغییرات سبک زندگی و تنظیم رژیم غذایی گاز اضافی را از بین ببرید و نفخ را کاهش دهید. درمان‌های خانگی نفخ شکم عبارتند از:

• داشتن دفتر یادداشت غذایی: این به شما کمک می‌کند بفهمید کدام غذاها باعث افزایش گاز در بدن شما می‌شوند. پس از شناسایی برخی از غذاهایی که باعث نفخ بیش از حد شما می‌شوند، می‌توانید سعی کنید کمتر از آنها بخورید یا به طور کامل از آنها اجتناب کنید.
• تنظیم رژیم غذایی: اگر رژیم غذایی شما حاوی مقدار زیادی کربوهیدرات است که هضم آنها دشوار است، سعی کنید آنها را جایگزین کنید. کربوهیدرات‌هایی که هضم آسان‌تری دارند، مانند برنج و موز، جایگزین‌هایی هستند که ممکن است نفخ را کاهش دهند.
• خوردن وعده‌های غذایی کوچکتر: حدود پنج تا شش وعده غذایی کوچک در روز به جای سه وعده بزرگتر ممکن است برای سیستم گوارش شما آسان تر باشد.
• تلاش برای بلعیدن هوای کمتر: از انجام هر کاری که ممکن است باعث افزایش میزان هوای بلعیده شده شود خودداری کنید. این امر شامل اطمینان از جویدن صحیح غذا و اجتناب از جویدن آدامس، سیگار کشیدن و نی است.
• نوشیدن آب زیاد: هیدراته ماندن می‌تواند به شما در جلوگیری از یبوست کمک کند که باعث ایجاد گاز می‌شود.
• ورزش منظم: برخی افراد متوجه می‌شوند که ورزش به بهبود هضم کمک می‌کند و می‌تواند از نفخ شکم جلوگیری کند.
• استفاده از پد گرمایشی: قرار دادن یک پد گرم کننده یا بطری آب گرم روی شکم می‌تواند به کاهش درد و گرفتگی ناشی از گاز اضافی کمک کند.

مصرف داروهای ضد نفخ

بسته به علت مشکل می‌توان از داروها و قرص ضد گاز روده برای درمان نفخ شکم استفاده کرد. گزینه‌های درمانی عبارتند از:

داروهای بدون نسخه: داروخانه‌ها داروهای مختلفی مانند بیسموت ساب سالیسیلات و سایمتیکون، را ارائه می‌دهند که می‌توانند به تسکین نفخ کمک کنند.

داروهای تجویزی: برخی از داروهای تجویزی می‌توانند شرایط زمینه‌ای مانند IBS یا رشد بیش از حد باکتری‌های روده کوچک که باعث ایجاد گاز می‌شوند را هدف قرار دهند. درمان این بیماری به نوبه خود ممکن است نفخ را کاهش دهد.

مکمل‌ ها: اگر به عدم تحمل لاکتوز دچارید، مصرف لاکتاز ممکن است به تسکین گاز هنگام مصرف محصولات لبنی کمک کند. مکمل دیگر، آلفا گالاکتوزیداز، می‌تواند به بدن در تجزیه حبوبات و سبزیجات به منظور کاهش گاز کمک کند.

مصرف پروبیوتیک‌ ها: پروبیوتیک‌ هایی مانند لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتریوم ممکن است هضم منظم را تقویت و به کاهش گاز معده کمک کند. اینها را می‌توان در مکمل‌های بدون نسخه (OTC) و غذاهای تخمیر شده مانند کلم ترش و ماست یافت.

درمان نفخ شکم در طب سنتی

طب اسلامی نیز برای درمان نفخ شکم راهکارهای طبیعی و موثر ارائه می‌دهد. یکی از این درمان ها مصرف غذاهای با طبع گرم برای گرم کردن معده است. این موارد عبارتند از:

مصرف غذاهای گرم و خشک: گوشت گوسفند، زنجبیل، دارچین، رازیانه و زیره به هضم غذا کمک کرده و نفخ را کاهش می‌دهند.

ماساژ شکم: ماساژ شکم با روغن‌های گرم مانند روغن زیتون یا روغن بادام به حرکت روده‌ها کمک کرده و نفخ را کاهش می‌دهد.

حجامت: حجامت در نقاط مشخصی از بدن می‌تواند به بهبود عملکرد دستگاه گوارش و کاهش نفخ کمک کند.

برای درمان نفخ شکم چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر نفخ با یکی از موارد زیر همراه است با پزشک خود مشورت کنید:

• درد شدید یا طولانی شکم
• وجود خون در مدفوع یا مدفوع تیره
• تب بالا
• اسهال
• بدتر شدن سوزش سر دل
• استفراغ
• کاهش وزن غیر قابل توضیح

آنچه از مقاله درمان نفخ شکم آموختیم:

نفخ شکم یکی از مشکلات گوارشی رایج در بین عموم افراد است؛ حتی کودکان. در حالی که بسیاری از افراد می‌توانند غذاهای نفاخ را بدون هیچ مشکلی تحمل کنند، برخی دیگر ممکن است با خوردن آنها دچار نفخ شوند. اگر بعد از غذا خوردن اغلب مشکلات گوارشی مانند گاز معده یا نفخ را تجربه می‌کنید، ممکن است زمان آن رسیده باشد که تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد و از غذاهای ضد نفخ استفاده کنید.

اگر متوجه شدید که بسیاری از غذاها باعث ایجاد علائم نامطلوب می‌شوند یا به طور فزاینده ای نسبت به غذاها حساسیت دارید، بهتر است با یک پزشک متخصص گوارش مشورت کنید. پزشک یا متخصص تغذیه می‌تواند به تعیین علت اصلی علائم و بهترین روش درمان نفخ شکم کمک کند.

سوالات متداول مقاله درمان نفخ شکم:

منابع: 

• www.mayoclinic.org