تفسیر آزمایش تیروئید؛ تشخیص آنلاین کم‌کاری یا پرکاری تیروئید

آزمایش تیروئید یکی از مهم‌ترین روش‌ها برای بررسی عملکرد متابولیسم بدن است. این آزمایش مشخص می‌کند که فرد دچار کم‌کاری یا پرکاری تیروئید است. کیت‌های آزمایش تیروئید در داروخانه‌ها موجودند و امکان انجام تست در خانه را فراهم می‌کنند. همچنین، تفسیر آنلاین نتایج آزمایش نیز امکان‌پذیر است. این آزمایش‌ها معمولاً شامل اندازه‌گیری سطح هورمون‌هایی مانند T4 و TSH هستند.

پزشکان معمولاً در صورت نگرانی از سطح هورمون‌های تیروئید، آزمایش‌های غربالگری مانند TSH یا T4 را تجویز می‌کنند. اگر نتایج غیرعادی باشد، آزمایش‌های تکمیلی برای تشخیص دقیق‌تر انجام می‌شود. این آزمایش‌ها به شناسایی مشکلات تیروئید و تعیین روش درمان مناسب کمک می‌کنند. در ادامه، جزئیات بیشتری درباره این آزمایش‌ها و تفسیر نتایج ارائه خواهد شد.

آزمایش تیروئید چیست؟

تست تیروئید همان بررسی هورمون‌های تولید شده در غده تیروئید و همچنین هورمون تولید شده از غده هیپوفیز (که وظیفه تحریک غده تیروئید برای ترشح هورمون‌ها را بر عهده دارد) است.

این آزمایش میزان T3، T4 و TSH را بررسی می‌کند. T3 و T4 دو هورمون غده تیروئید هستند و TSH هورمون محرک غده تیروئید.

اگر فرصت مطالعه این مقاله ر ا ندارید می‌توانید به فایل صوتی آن گوش کنید.

چه زمانی باید آزمایش تیروئید بدهیم؟

برخی نمی‌دانند تست تیروئید و کارایی آن چیست؟ هر کس می‌تواند تیروئید خود را بررسی کند. با این حال، برخی از افراد و گروه‌ها می‌توانند در معرض خطر بیشتری برای اختلالات تیروئید باشند، از جمله:

• افراد مبتلا به اختلالات خود ایمنی، از جمله دیابت نوع 1
• افراد با سابقه اختلالات تیروئید، مانند گواتر یا جراحی برداشتن تیروئید
• افرادی که سیگار می‌کشند
• افرادی که سابقه خانوادگی اختلالات تیروئید دارند

همچنین زمانی باید برای انجام تست عملکرد تیروئید نزد پزشک خود بروید که علائم زیر را داشته باشید:

• متورم شدن گردن
• تپش قلب تند و نامنظم
• کلسترول بالا (که باعث بروز بیماری تصلب شرایین می‌شود)
• پوکی استخوان
• مشکلات باروری
• چرخه قاعدگی نامنظم و غیرطبیعی
• سقط جنین
• کاهش میل جنسی (در زنان)

صحبت‌های دکتر کرمانی در مورد فعال شدن تیروئید را از دست ندهید:

اگر علائم کم کاری تیروئید یا پرکاری تیروئید را داشته باشید، پزشک آزمایش‌های دیگری را تجویز می‌کند تا علت این امر را بشناسد و بر اساس آن دارو تجویز کند.

آزمایش تیروئید چگونه انجام می‌شود؟

قبل از گرفتن خون برای بررسی سطح تیروئید، با پزشک خود در مورد داروهایی که مصرف می‌کنید صحبت کنید. همچنین اگر باردار هستید به پزشک اطلاع دهید. برخی داروها و باردار بودن ممکن است بر نتایج آزمایش تیروئید شما تأثیر بگذارد.

خون‌گیری که به آن رگ‌گیری نیز می‌گویند، روشیست که در آزمایشگاه یا مطب پزشک انجام می‌شود. متخصص مراقبت‌های بهداشتی، خون شما را در لوله‌های آزمایش جمع آوری می‌کند و آن را برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه می‌فرستد.

در طی روزهای پس از خونگیری، ممکن است متوجه کبودی یا درد خفیف در ناحیه‌ای که سوزن وارد شده، شوید. قرار دادن کیسه یخ در محل آسیب دیده یا مصرف مسکن‌های بدون نسخه می‌تواند به کاهش ناراحتی شما کمک کند.

اگر درد زیادی را تجربه کردید یا اگر ناحیه اطراف سوراخ قرمز و متورم شد، فوراً از پزشک خود پیگیری کنید. این می‌تواند نشانه‌های عفونت باشد.

بهترین زمان انجام تست تیروئید چه وقت است؟

برای آماده شدن آزمایش عملکرد تیروئید نیازی به انجام کار خاصی ندارید. اگر یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی دستور داده که آزمایش‌های خون دیگری نیز همزمان انجام شود، ممکن است لازم باشد چندین ساعت قبل از آزمایش ناشتا باشید.

آنها شما را از هر دستورالعمل خاصی که باید دنبال کنید مطلع خواهند کرد. در غیر این صورت، قبل از آزمون نیازی به پیروی از دستورالعمل خاصی نخواهید داشت.

انواع تست‌های آزمایش تیروئید کدام است؟

تست TSH و تست T4 دو تست رایج عملکرد تیروئید هستند:

آزمایش TSH

این آزمایش اغلب ابتدا انجام می‌شود زیرا بهترین راه برای بررسی اولیه عملکرد تیروئید است و مشخص می‌کند که فرد، پرکاری یا کم کاری تیروئید دارد. آزمایش TSH سطح هورمون محرک تیروئید را در خون شما اندازه گیری می‌کند.

اگر علائم کم کاری تیروئید دارید، در خطر پیشرفت به سمت کم کاری تیروئید هستید. در نتایج آزمایش تیروئید کم کار، TSH بالاتر از 4.5 mIU/L است.

علائم کم کاری تیروئید می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• افزایش وزن
• خستگی
• افسردگی
• موها و ناخن‌های شکننده

پزشک شما ممکن است تصمیم بگیرد که درمان علائم شما را با داروهایی مانند لووتیروکسین آغاز کند.

آزمایش T4

این آزمایش به تست تیروکسین معروف است. سطح بالای T4 نشان‌دهنده پرکاری تیروئید (پرکاری تیروئید) است. علائم عبارتند از:

• اضطراب
• کاهش وزن برنامه ریزی نشده
• لرزش
• اسهال

توجه:

• هر دو آزمایش T4 و TSH به طور معمول بر روی نوزادان تازه متولد شده برای شناسایی غده تیروئید کم کار انجام می‌شود. اگر این بیماری که کم کاری مادرزادی تیروئید نامیده می‌شود، درمان نشود، می‌تواند منجر به ناتوانی‌های رشدی شود.
• تست T3 سطوح هورمون تری یدوتیرونین را بررسی می‌کند. معمولاً در صورتی سفارش داده می‌شود که تست T4 بالا باشد.
• سطوح بالای غیر طبیعی T3 معمولاً نشان‌دهنده وضعیتی به نام بیماری گریوز است. این یک اختلال خود ایمنی مرتبط با پرکاری تیروئید است.
• عدد نرمال تیروئید به معنای این است که هورمون‌های تیروئید به اندازه ترشح می‌شوند و عملکرد این غده در بدن خوب است.

فاکتورهای تست تیروئید چیست و چه عواملی بر آن اثر می‌گذارند؟

عواملی ممکن است بر نتایج تست تیروئید شما تأثیر بگذارد، از جمله:

• فشار خون بالا یا پایین
• کم خوابی
• قاعدگی
• بارداری
• رژیم‌های غیر اصولی

هر بار سطح تیروئید خود را در شرایط یکسان بررسی کنید. این امر می‌تواند به جلوگیری از نوسانات کاذب در نتایج آزمایش شما کمک کند.

همچنین مصرف بعضی از داروها و ابتلا به برخی از بیماری‌ها می‌تواند بر نتیجه آزمایش عملکرد تیروئید اثر بگذارد. قبل از انجام آزمایش، پزشک را از سوابق خود مانند مصرف دارو و بیماری‌ها مطلع کنید به خصوص اگر:

• سابقه بیماری جدی مانند حمله قلبی، عفونت، زخم و آسیب‌دیدگی جدی، بیماری‌های کلیوی و کبدی دارید.
• سابقه استفاده از داروهای تیروئیدی دارید، هرچند به میزان کم.
• اخیرا از هر دارویی استفاده کرده‌اید، یا در حال مصرف آن هستید، مانند داروهای جلوگیری از بارداری، ضدتشنج، قرص‌های ضد التهاب، هورمون استروئید، لیتیوم (برای درمان برخی از بیماری‌های روانی) و آمیودارون.

به یاد داشته باشید که باید سالی یک بار آزمایش خون بدهید اگر:

• اختلال تیروئید دارید.
• از قبل، درمانی برای تیروئید پرکار داشته‌اید.
• برای درمان سرطان سر و گردن از پرتو درمانی استفاده کرده‌اید.
• 6 تا 12 ماه قبل یا بعد، داروی لیتیوم و آمیودارون مصرف کرده اید.

چگونه نتایج آزمایش تیروئید را بخوانیم؟

شما می‌توانید نتایج آزمایش تیروئید خود را به پزشک نشان دهید. آنها می‌توانند تفسیر بیشتری ارائه دهند و تصمیم بگیرند که آیا آزمایش اضافی یا طرح درمانی لازم است یا خیر. با این حال می‌توانید از تفسیر آنلاین آزمایش تیروئید که در ادامه بیان شده استفاده کنید.

تیروئید نرمال چند است؟

جواب آزمایش تیروئید نرمال به شرح زیر است:

• به طور کلی میزان نرمال آزمایش t3 برابر است با 2.3 تا 4.2 میلی گرم در لیتر
• رنج نرمال t4 برابر است با 0.8 تا 2.8 میلی گرم در لیتر
• و هورمون محرک تیروئید یا TSH نیز باید در محدوده 0.8 تا 2.8 میلی گرم در لیتر باشد.

تست تیروئید نرمال باید در این محدوده‌ها باشد در غیر این صورت کمتر یا بیشتر از این محدود‌ه‌ها به معنای پرکاری و کم کاری غده تیروئید و هیپوفیز است. در ادامه می‌توانید ببینید که نتیجه آزمایش تیروئید شما نرمال است یا نه؟

شما می‌توانید نتایج آزمایش تیروئید خود را با جدول زیر و اعداد بالا تطبیق دهید و ببینید پرکاری دارید یا کم کاری؟

علت تکرار تست تیروئید چیست؟

اینکه هر چند وقت یکبار عملکرد تیروئید خود را بررسی می‌کنید بستگی به این دارد که آیا کم کاری تیروئید یا پرکاری تیروئید برای شما تشخیص داده شده است یا خیر.

• اگر تیروئید کم کار (کم کاری تیروئید) دارید، باید سالی یک بار سطح هورمون محرک تیروئید (TSH) خود را آزمایش کنید تا مطمئن شوید که در پارامترهای طبیعی قرار دارند.
• اگر تیروئید پرکار (پرکاری تیروئید) برای شما تشخیص داده شده است، ممکن است پزشک از شما بخواهد سطح TSH و FT4 شما را به صورت ماهانه آزمایش کند تا ببیند درمان چگونه پیش می‌رود و بعد از آن کمتر.

آزمایش تیروئید در منزل

کیت تست خانگی تیروئید از طریق بزاق یا خون نتایجی را درباره وضعیت عملکرد غده تیروئید ارائه می‌دهد. تست‌های خانگی تست تیروئید همه جانبه نیستند و سابقه شخصی یا خانوادگی شما را در نظر نمی‌گیرند.

به همین دلیل بهتر این است برای آزمایش به پزشک مراجعه کنید تا هم تست به صورت تخصصی انجام شود و هم از نتایج تست تیروئید خود دقیق‌تر آگاه شوید.

توجه:

• تشخیص تیروئید در برگه آزمایش به همین راحتی نیست و نباید داروی خود را بر اساس آنچه که نتایج کیت تست در خانه به شما ارائه می‌دهد تغییر دهید. همیشه قبل از ایجاد تغییراتی در داروهای خود با پزشک مشورت کنید.
• اگر با استفاده از کیت‌های تست تیروئید این آزمایش را در خانه انجام می‌دهید، برخی از سازندگان این کیت‌ها، جواب آنلاین آزمایش تیروئید را برای شما ارسال می‌کنند.

آزمایش تیروئید برای لاغری

هورمون‌های تیروئید به شدت بر متابولیسم، دمای بدن و تنظیم اشتهای شما تأثیر می‌گذارند. تیروئید شما از نزدیک با هیپوتالاموس، ناحیه کوچکی از مغز، کار می‌کند تا وزن و تعادل انرژی شما را حفظ کند.

متابولیسم شامل یک سری فرآیندهاست که غذا را تجزیه می‌کند و آن را به انرژی مورد نیاز بدن تبدیل می‌کند. همچنین تعیین می‌کند که بدن شما چقدر سریع (یا آهسته) کالری مصرف می‌کند. به طور کلی رابطه تیروئید و افزایش یا کاهش وزن بدین شرح است:

• هنگامی که تیروئید شما به اندازه کافی هورمون تولید نمی‌کند (کم کاری تیروئید)، متابولیسم شما کند می‌شود. این کار میزان کالری‌هایی که بدن شما می‌سوزاند را کاهش می‌دهد و اغلب منجر به افزایش وزن می‌شود.
• برعکس، زمانی که تیروئید شما هورمون‌های زیادی تولید می‌کند (پرکاری تیروئید)، متابولیسم شما بیش از حد افزایش می‌یابد و کالری بیشتری نسبت به حالت عادی می‌سوزاند و احتمالاً منجر به کاهش وزن می‌شود.

در مجموع باید بگوییم اغلب، مطالعات نشان داده است که در جمعیت چاق، موارد زیر در مورد هورمون‌های تیروئید صادق است:

• سطح هورمون محرک تیروئید (TSH) یا در انتهای محدوده طبیعی قرار دارد یا افزایش یافته است
• سطح T3 (تری یدوتیرونین) بالا است
• سطح T4 (تیروکسین) کم است

بسیاری از افراد دچار کاهش یا افزایش وزن غیرعادی، افسردگی، شکننده شدن مو و ناخن و مشکلات گوارشی مانند اسهال می‌شوند و تصور می‌کنند مربوط به نوع تغذیه‌شان است.

در حالیکه گاهی عملکرد غده تیروئید دچار اختلال می‌شود و این مشکلات را به بار می‌آورد. جواب تست تیروئید نشان خواهد داد که علت این مشکلات چیست. پزشک با توجه به تفسیر تست تیروئید، داروها و برنامه غذایی مناسبِ کم کاری یا پرکاری تیروئید را تجویز می‌کند.

کم‌کاری تیروئید باعث اضافه وزنت شده؟

درسته که کم‌کاری تیروئید و اضافه وزن حاصل از اون رو نمی‌شه با غذا درمان کرد، اما یه رژیم غذایی مناسب در کنار مصرف دارو، به کاهش وزن و نرمال شدن سطح تیروئید کمک می‌کنه.
ثبت نام در رژیم دکتر کرمانی از طریق لینک زیر

همین حالا اقدام کن

تفسیر آنلاین آزمایش تیروئید نوزادان چگونه است؟

همه نوزادان با غلظت T4 پایین و غلظت TSH بیشتر از 40 میلی‌گرم در لیتر به عنوان کم کاری مادرزادی تیروئید در نظر گرفته می‌شوند و باید آزمایش سرم تاییدی فوری انجام دهند.

کم کاری مادرزادی تیروئید می‌تواند باعث عقب ماندگی ذهنی شود مگر اینکه درمان تیروئید در عرض دو هفته پس از تولد شروع شود. غربالگری همه نوزادان باید بین دو تا چهار روز تولد انجام شود. اگر این امکان وجود ندارد، تست باید قبل از ترخیص یا ظرف هفت روز پس از تولد انجام شود.

با این حال نوزادانی که مادران‌شان کم کاری تیروئید دارند، علیرغم درمان زودهنگام، اختلال قابل توجهی در رشد عصبی ذهنی دارند.

به همین دلیل مهم است مادران قبل از بارداری عملکرد تیروئید خود را بررسی کنند و اگر کم کاری یا پرکاری دارد، اقدام به درمانش کنند تا در آینده به کودک‌شان منتقل نشود.

راه‌های درمان اختلال تیروئید

برای درمان کم کاری تیروئید باید با قرص‌های لووتیروکسین شروع کنید. لووتیروکسین در واقع نسخه مصنوعی هورمون T4 است که توسط غده تیروئید ترشح می‌شود.

برای درمان پرکاری تیروئید باید از داروهای ضد تیروئید شروع کنید تا غده تیروئید، هورمون‌های کمتری تولید کنند. از راه‌های درمانی دیگر می‌توان به عمل جراحی حذف غده تیروئید و یا بخشی از آن برای کاهش ترشح هورمون ها اشاره کرد. تشخیصِ راه‌ درمانیِ مناسب برای بیمار بر عهده پزشک است.

در زمان شروع بیماری، هر هفته از شما آزمایش خون گرفته می‌شود. زمانی که ترشحات غده تیروئید به حد نرمال رسید، دفعات آزمایش خون کم می‌شود.

اگر تیروئید کم‌کار باشد سالی یک بار تست TSH برای چک کردن سطح هورمون تیروئید کافیست. اما در تیروئید پرکار، تکرار آزمایش‌های TSH و T4 بستگی به روش درمان دارد.

چند توصیه مهم:

• در حال حاضر آزمایش خون، متداول‌ترین راه برای تشخیص اختلال غده تیروئید است.
• برای اینکه از سلامتیتان مطمئن شوید، نتیجه تست TSH باید در طیف نرمال گفته شده در جدول باشد.
• اگر اختلال تیروئید در شما تشخیص داده شده و یا قبلا تحت درمان تیروئید پرکار بوده‌اید، به توصیه دکتر هر دوازده ماه یک بار آزمایش خون بدهید.
• اگر اختلال تیروئید دارید و می‌خواهید برای بارداری اقدام کنید باید در هفته‌های اول بارداری آزمایش خون بدهید.
• اگر دارویی مصرف می‌کنید بدون مشورت با دکتر، دوز دارو را تغییر ندهید.

اختلال در تیروئید عموما ارثی است و اگر بعد از منفی شدن نتیجه بررسی تیروئید باز هم احساس ناخوشی دارید از پزشک خود بخواهید که تست را دوباره تکرار کند. اگر سوالی درباره اختلال تیروئید خود دارید بهترین فرد برای مشورت پزشکتان است.

سوالات متداول آزمایش تیروئید

حد نرمال تیروئید چقدر است؟

میزان نرمال آزمایش t3 (هورمون تیروئید) برابر است با 2.3 تا 4.2 میلی گرم در لیتر، رنج نرمال t4 (هورمون تیروئید) برابر است با 0.8 تا 2.8 میلی گرم در لیتر و هورمون محرک تیروئید یا TSH نیز باید در محدوده 0.8 تا 2.8 میلی گرم در لیتر باشد.

کم کاری تیروئید چند باشد خطرناک است؟

اگر میزان t4 پایین، t3 پایین یا طبیعی و میزان tsh بالا باشد، به کم کاری تیروئید بالا مبتلا هستید و باید سریعا اقدام به درمان کنید.

چه عواملی بر نتایج تست تیروئید اثر می‌گذارند؟

نوسان فشار خون، کم خوابی، قاعدگی، رژیم غذایی غیراستاندارد و دوره بارداری در نتیجه این آزمایش اثر می‌گذارند.

آنچه از مقاله آزمایش تیروئید آموختیم:

آزمایش تیروئید یکی از چند آزمایش مهمی است که بیشتر افراد یک بار در عمرشان آن را انجام داده‌اند تا کارایی غده تیروئید‌شان بررسی شود. جواب آزمایش تیروئید نشان می‌دهد تیروئید شما کم کار، پرکار یا متعادل است. در بیشتر مواقع اضافه وزن، لاغری غیرعادی، ریزش مو، خستگی و خواب‌آلودگی از جمله نشانه‌های اختلال در غده تیروئید است. به همین دلیل پزشکان در کنار تجویز آزمایش خون و قند، تست تیروئید را هم ضروری می‌دانند تا دلیل قطعی این مشکلات مشخص شود. برخی از افراد در خانه و با استفاده از کیت‌های تست تیروئید که در داورخانه‌ها به فروش می‌رسد، این بررسی را انجام می‌دهند. اما باید برای تفسیر آزمایش تیروئید به پزشک مراجعه کنید تا در صورت لزوم دارو و رژیم غذایی مناسب را تجویز کند.

منابع:

• healthline.com
• aafp.org

مریم اصیلی

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.