درمان پوست مرغی علت، علائم و بهترین روش‌های خانگی و پزشکی

درمان پوست مرغی (کراتوز پیلاریس) شامل لایه‌برداری منظم، استفاده از مرطوب‌کننده‌های حاوی اوره یا اسید لاکتیک و بهره‌گیری از روغن‌های طبیعی مانند روغن نارگیل برای نرم کردن پوست است.

کراتوز پیلاریس یک اختلال پوستی بی‌ضرر و غیرمسری است. این اختلال پوستی همچنین به عنوان لیکن پیلاریس و کراتوز فولیکولی نیز شناخته می‌شود. کراتین ماده‌ای است که در پوست، مو و ناخن‌ها یافت می‌شود؛ بنابراین «کراتوز» به معنای وجود بیش از حد این پروتئین است. در ادامه این مقاله علاوه بر توضیحات پیرامون این عارضه پوستی، روش‌های درمانی پزشکی و خانگی پوست مرغی را نیز مورد بررسی خواهیم داد.

تعریف کراتوز پیلاریس؛ عارضه‌ای شبیه پوست مرغ

تولید بیش از حد کراتین، فولیکول‌های مو و برآمدگی‌های کوچک را مسدود می‌کند که منجر به ظاهری شبیه پوست مرغ روی پوست می‌شود. این عارضه باعث ضخیم شدن بیرونی‌ترین لایه‌های پوست به خصوص روی بازو، ران‌ها و همچنین باسن و صورت می‌شود.

در صورت ابتلا به این عارضه جوش‌های زیر پوستی به رنگ پوست، قرمز یا قهوه‌ای ظاهر می‌شوند و پوست ناهموار به نظر می‌رسد. به همین دلیل است که کراتوز پیلاریس اغلب عارضه “پوست مرغی” نامیده می‌شود.

پوست مرغی 50 تا 70 درصد نوجوانان و حدود 40 درصد بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

علت بروز پوست مرغی؛ ژنتیک بسیار اثر گذار است!

عارضه پوستی پوست مرغی یک بیماری ژنتیکی پوست است و در اغلب مواقع افراد جوان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اولین علائم کراتوز پیلاریس معمولا در دوران کودکی ظاهر می‌شود و در نوجوانان بسیار شایع است. پوست مرغی می‌تواند با بالا رفتن سن از بین برود یا دوره‌ای از بین برود و دوباره ظاهر شود. این بیماری شایع 50 تا 70 درصد نوجوانان و حدود 40 درصد بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ با این حال کراتوز پیلاریس معمولاً تا 30 سالگی برطرف می‌شود.

به خاطر داشته باشید عارضه پوست مرغی به راحتی توسط پزشک تشخیص داده می‌شود؛ بنابراین به ندرت نیاز به بیوپسی دارد. مگر اینکه با آکنه یا اگزما همراه باشد که با درمان بهبود نیابد. متأسفانه، هیچ درمان شناخته شده‌ای برای کراتوز پیلاریس وجود ندارد؛ اما علائم آن را می‌توان با مراقبت‌های منظم از پوست با استفاده از روغن‌ها، لایه بردارها و کرم‌های مناسب پوست کاهش داد.

آیا پوست مرغی خطرناک است؟ می‌توانید باعث ناراحتی یا خارش شود!

عارضه پوست مرغی معمولاً خطرناک نیست؛ با این حال در برخی افراد می‌تواند موجب خارش یا ناراحتی شود. در صورتی که این علائم تشدید شود، بهتر است با یک پزشک متخصص پوست مشورت کنید تا درمان مناسب مانند کرم‌های مرطوب‌کننده، درمان‌های موضعی یا تغییرات سبک زندگی پیشنهاد شود.

اما در صورتی که هیچ علائم خطرناکی مانند عفونت یا تغییرات غیرعادی در رنگ و بافت پوست وجود نداشته باشد، این عارضه معمولاً نیاز به درمان فوری ندارد.

علائم و نشانه‌های پوست مرغ؛ برروی پوست خشک و برخی نواحی بدن دیده می‌شود!

عارضه پوست مرغی می‌تواند با علائمی نظیر برجستگی‌های کوچک و قرمز یا سفید خود را نشان دهد. این برجستگی‌ها معمولاً روی پوست‌های خشک و مناطق خاصی از بدن مانند بازو، ران‌ها، صورت و پشت دیده می‌شوند. پوست خشک و زبر یکی دیگر از نشانه‌های یپوست مرغی است. این افراد ممکن است گاهی دچار خارش نیز شوند این نشانه در مواقع خشکی پوست تشدید پیدا می‌کند.

ظاهر پوست مرغی چگونه است؟

پوست مرغی برجستگی‌های کوچک، خشک و زبری است که معمولا به رنگ قرمز یا سفید خود را نشان می‌دهد. همچنین اغلب در نواخی خاصی از بدن ظاهر می‌شود. برخی از افراد که به این عارضه دچار هستند، پوستی خشک، خشن و زبر دارند.

نواحی شایع درگیر با پوست مرغی

عارضه پوست مرغی معمولا نواحی بازو، ران‌ها، صورت (به ویژه گونه‌ها)، پشت، شانه‌ها و قسمت‌های بالای دست‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. علاوه بر این این عارضه معمولاً نقاط حساس بدن و نواحی خشک پوست  دیده می‌شود، جایی که فولیکول‌های مو بیشتر درگیر شده‌اند و برجستگی‌های کوچک ایجاد می‌کنند.

تفاوت پوست مرغی با سایر مشکلات پوستی

علائم پوست مرغی شامل برجستگی‌های کوچک و خشک است. در حالی که مشکلات پوستی دیگر مانند آکنه، اگزما یا پسوریازیس با التهاب، جوش، قرمزی یا پوسته‌ریزی همراه هستند. علاوه بر این همانطور که اشاره شد پوست مرغی اغلب بدون درد است و بیشتر در نواحی خشک و بدون عفونت ظاهر می‌شود. اما مشکلات پوستی دیگر همراه با درد و ناراحتی هستند و گاها می‌تواند عفونت و التهاب به همراه داشته باشد.

روش‌های خانگی درمان پوست مرغی؛ یک درمان ثابت برای همه وجود ندارد!

توجه به این نکته ضروری است که پوست مرغی ممکن است درمان قطعی نداشته باشد؛ اما روش‌های خانگی مختلفی وجود دارند که می‌توانند به کاهش علائم و بهبود وضعیت پوست کمک کنند. روش‌های خانگی که در ادامه توضیح داده خواهد شد ممکن است برای برخی افراد تاثیرگذار و برای برخی بدون نتیجه باشد؛ با این حال دریافت نتیجه بستگی به مداومت در انجام این روش‌ها دارد.

به خاطر داشته باشید که با انجام هر روش درمانی دچار عوارض پوستی شدید یا علائم تشدید پیدا کرد باید روش درمانی را قطع کرده و به پزشک مراجعه کنید. لایه‌برداری، اسکراب خانگی، استفاده از روغن‌های طبیعی، استفاده از برخی ویتامین‌ها و حمام آب گرم ازجمله روش‌های خانگی درمان پوست مرغی است که در ادامه توضیح داده خواهد شد.

لایه‌برداری و از بین بردن سلول‌های مرده

لایه برداری می‌تواند به درمان پوست مرغ کمک کند. در همین راستا سونا و حمام بخار،  لایه‌برداری را آسان‌تر می‌کند. لایه برداری می‌تواند با از بین بردن سلول‌های مرده مانع تجمع آن‌ها شود و ظاهر پوست را درمان کند. استفاده از لایه‌بردارهای شیمیایی مانند کرم‌های حاوی اسید سالیسیلیک یا لاکتیک نیز می‌تواند به حل این مشکل کمک کند؛ چرا که این مواد به جدا شدن سلول‌های مرده از سطح پوست کمک می‌کند.

استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده و نرم‌کننده

اولین قدم برای درمان پوست مرغی، رعایت بهداشت فردی است. هنگامی که علائم خفیف هستند، بهتر است که روش‌های مختلف را برای درمان کراتوز پیلاریس امتحان کنید تا بدانید چه چیزی برای شما مفید است. درمان کراتوزیس پیلاریس عمدتاً استفاده از کرم‌ها و لوسیون‌های پوستی با موادی مانند اوره برای کمک به افزایش رطوبت در پوست و در نتیجه جلوگیری از کراتینه شدن بیشتر آن است. توجه داشته باشید استفاده از کرم‌هایی که حاوی مواد مغذی مانند گلیسیرین، اسید هیالورونیک، آلوئه‌ورا و شی‌باتر هستند، در بهبود وضعیت پوست موثر خواهد بود. این مواد به بازسازی و نرمی پوست کمک کرده و از تحریکات پوستی جلوگیری می‌کنند.

تاثیر تغذیه بر کاهش علائم پوست مرغی

به طور کلی پیروی از رژیم غذایی مناسب نقش مهمی در بهبود سلامت پوست دارد. برای درمان خانگی پوست مرغی مصرف غذاهای غنی از امگا-۳، مانند ماهی‌های چرب (مانند سالمون)، آووکادو، و گردو موثر هستند و می‌توانند می‌تواند التهاب ناشی از این عارضه را کنترل کنند. به خاطر داشته باشید نوشیدن آب فراوان برای حفظ رطوبت پوست و جلوگیری از خشکی آن بسیار موثر است. چرا که یکی از عوارض تشدید کننده علائم پوست مرغی خشکی پوست است.

علاوه بر محصولات غذایی استفاده از برخی ویتامین‌ها حتی به صورت مکمل مانند ویتامین A و محصولات حاوی آن، مانند رتینول می‌تواند با کنترل میزان کراتین به بهبود علائم کمک کند.  از این رو استفاده از ماسک‌های خانگی حاوی ویتامین A نیز موثر هستند. برای تهیه این نوع ماسک می‌توانید اسیدهای میوه (AHA) که در میوه‌هایی مانند لیمو و پرتقال وجود دارند و به عنوان لایه‌بردار طبیعی شناخته می‌شوند را با مواد طبیعی مانند عسل یا آب لیمو ترکیب کرد و به صورت ماسک روی پوست قرار داد.

درمان پوست مرغی با روغن‌های طبیعی

روغن نارگیل با خواص ضدالتهابی و مرطوب‌کنندگی می‌توانند با نرم کردن پوست مانع از خشکی آن شده و علائم پوست مرغی را بهبود بخشند. روغن جوجوبا نیز به دلیل داشتن خاصیت مشابه می‌تواند به کنترل تولید سبوم و بهبود وضعیت پوست کمک کند. این روغن‌ها را می‌توان به صورت روزانه روی پوست اعمال کرد.

حمام جو دوسر به تسکین پوست و کاهش تحریکات ناشی از پوست مرغی کمک می‌کند.

 حمام‌های مخصوص برای بهبود پوست مرغی

حمام جو دوسر می‌تواند در تسکین علائم پوست مرغی تاثیرگذار باشد. جو دوسر به دلیل برخورداری از خواص ضد التهابی و مرطوب‌کننده درمان پوست‌های خشک و تحریک‌شده موثر است. برای انجام این حمام کافیست مقداری جو دوسر را در یک کیسه پارچه‌ای قرار دهید و آن را در آب گرم حمام قرار دهید. این کار می‌تواند به تسکین پوست و کاهش تحریکات ناشی از پوست مرغی کمک کند.

بهتر است هنگام حمام کردن از آب گرم و ملایم استفاده کنید و از استحمام طولانی مدت (بیش از 10 دقیقه) که می‌تواند چربی‌های پوست را از بین ببرد خودداری کنید. به خاطر داشته باشید پس از استحمام به جای مالش دادن پوست، آن را خشک کنید.

درمان‌های پزشکی برای پوست مرغی؛ از پزشک متخصص حتما مشورت بگیرید!

درمان پزشکی پوست مرغی شامل استفاده از کرم‌های حاوی اوره و اسید سالیسیلیک، لیزر درمانی و داروهای خاص است. اگر روش‌های خانگی به کاهش علائم کمک نکرد، می‌توانید با مراجعه به پزشک متخصص از روش‌‌های  پزشکی برای کنترل علائم استفاده کنید. به خاطر داشته باشید هر یک از این درمان‌ها باید تحت نظر پزشک صورت گیرد. از این رو اگر بدون نظر پزشک برای استفاده از این روش‌ها اقدام کردید در صورت بروز عوارض و تشدید علائم فورا به پزشک مراجعه کنید. نکته بسیار مهم در مورد روش‌های پزشکی این است که این روش‌ها را به افرادی که مشابه شما با این عارضه مواجه هستند پیشنهاد ندهید.

کرم‌های حاوی اوره و اسید سالیسیلیک

استفاده از لوسیون‌های پوست با ترکیب اوره (یکی از عوامل مرطوب کننده طبیعی پوست) برای مراقبت روزانه از مفید هستند. اوره رطوبت را در پوست جذب  و از کراتینه شدن آن جلوگیری خواهد کرد. همچنین سلول‌های مرده پوست را از بین می‌برد تا پوست خشک را نرم کند. برای دریافت بهترین نتیجه از لوسیون‌ها یا کرم‌هایی که عطر و رنگ ندارند استفاده کنید و محصول را چندین بار در روز روی ناحیه آسیب دیده بمالید.

محصولاتی که می‌توانید مستقیماً روی پوست بهتر است حاوی ترکیبات زیر باشد:

• آلفا هیدروکسی اسید
• اسید گلیکولیک
• اسید لاکتیک
• اسید سالیسیلیک
• اوره

از آنجایی که این محصولات اسیدی هستند، ممکن است باعث قرمزی یا سوزش خفیف شوند.این محصولات برای کودکان خردسال مبتلا به پوست مرغی توصیه نمی‌شوند. زنان باردار، شیرده نیز  باید از رتینوئیدهای موضعی اجتناب کنند.

برای مشاهده بیشترین تاثیر، از این نوع کرم دو یا سه بار در روز استفاده کنید. همچنین بلافاصله پس از بیرون آمدن از حمام کرم مرطوب کننده را به نواحی دارای عارضه بمالید تا رطوبت را در پوست حفظ کند. توجه داشته باشید برای کرم‌های قوی‌تر به نسخه پزشک نیاز دارید. برخی از کرم‌های دارویی مانند ترتینوئین (آترالین، آویتا، رنووا و رتین-A) دارای نوعی ویتامین A هستند. کرم‌های ویتامین A به کاهش کراتین اضافی در فولیکول‌های مو کمک می‌کنند. اما باید مراقب باشید زیاد از آن استفاده نکنید، زیرا ممکن است پوست شما را تحریک کند.

لیزر درمانی برای کاهش قرمزی و التهاب

در مواقعی که درمان ‌های  موضوعی به کاهش علائم کمک نکنند معمولا لیزر درمانی برای کاهش قرمزی و التهاب پوست پیشنهاد می‌شود. لیزرهایی مانند لیزر پالس شدید نور (LPL) یا لیزر دایود می‌توانند به درمان پوست مرغی کمک کنند. کاهش التهاب، تحریک بازسازی کلاژن و بهبود بافت پوست مزایای این روش درمانی پوست مرغی هستند.

داروهای تجویزی توسط پزشک متخصص

در صورتی که این عارضه به درمان موضوعی و یا درمان‌های معمولی مقاوم باشد ممکن است پزشک داروها را برای کنترل علائم تجویز کند. داروهایی که برای این عارضه تجویز می‌شوند عموما داروهای ضدالتهابی هستند که می‌توانند با کاهش تحریکات پوستی التهاب را کاهش دهد. یکی از انواع داروهایی که برای درمان پوست مرغی تجویز می‌شوند کورتیکواستروئیدها است. داروهای موضعی نیز می‌توانند برای کاهش التهاب و بهبود وضعیت پوست مورد استفاده قرار گیرند. به خاطر داشته باشید این داروها معمولاً برای مدت کوتاهی و تحت نظر پزشک استفاده می‌شوند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

علائم پوست مرغی دردناک نیستند بنابراین بسیاری از افراد تنها از نظر ظاهری در صدد رفع آن هستند. با این حال در برخی موارد مراجعه به پزشک ضروری است:

• در صورتی که علائم با درد یا ناراحتی همراه باشد.
• اگر درمان‌های خانگی مؤثر نباشند.
• اگر پوست مرغی در نواحی صورت یا نواحی حساس بروز کند.
• اگر پوست شما دچار عفونت شود.
• اگر علائم به دیگر مشکلات پوستی مربوط شوند.
• اگر اعتماد به نفس شما تحت تاثیر قرار گیرد.
• اگر پوست مرغی در سنین نوجوانی یا کودکی بروز کند و همچنان ادامه داشته باشد.

پوست مرغی معمولاً مشکلی غیرخطرناک است که به‌طور طبیعی خود به خود بهبود می‌یابد، با این حال اگر با مشکلات خاص همراه شود یا علائم آن به طور قابل توجهی تشدید می‌شود، در این هنگام مراجعه به پزشک می‌تواند کمک‌کننده باشد.

پیشگیری از ایجاد پوست مرغی

اگرچه نمی‌توان از کراتوزیس پیلاریس پیشگیری کرد، اما برخی روش‌های مراقبت از پوست می‌توانند از بروز کراتوزیس پیلاریس جلوگیری کرده و آن را کاهش دهند. اطمینان از مرطوب شدن مناسب پوست با کرم یا پماد بدون روغن می‌تواند به جلوگیری از مسدود شدن منافذی که باعث کراتوز پیلاریس می‌شود کمک کند.

استفاده از کرم‌های حاوی گلیسیرین، شی‌باتر یا آلوئه‌ورا برای بهبود پوست مرغی موثر است.

رعایت روتین مراقبتی پوست

همانطور که اشاره شد خشکی پوست می‌تواند علائم پوست مرغی را تشدید کند، از این رو رعایت روتین پوستی مرطوب نگه داشتن پوست می‌تواند به کنترل علائم کمک کند. استفاده از کرم‌هایی که حاوی گلیسیرین، شی‌باتر یا آلوئه‌ورا هستند، می‌توانند پوست را نرم کرده و از تحریک آن جلوگیری کنند.

 نکات مهم در انتخاب محصولات پوستی

اگر روتین پوستی خاص خود را دارید باید بدانید که برخی محصولات ممکن است به افزایش علائم پوست مرغی کمک کنند. باید از محصولاتی استفاده کنید که خاصیت مرطوب کنندگی داشته باشند و از محصولات حاوی الکل خودداری کنید.

تغییرات سبک زندگی برای جلوگیری از خشکی پوست

حمام با آب گرم و استفاده از محصولات مرطوب کننده در حمام مانند جو و سر و آلوئه‌اورا می‌تواند در تسکین علائم کمک کنند. علاوه بر این تغییر سبک زندگی مانند استفاده از مواد غذایی موثر که پیشتر اشاره شد می‌تواند تاثیرگذار باشد.

اگرچه این بیماری قابل درمان نیست، افراد مبتلا به کراتوز پیلاریس دریافته‌اند که درمان‌ها و نکات خودمراقبتی زیر می‌توانند علائم را کاهش داده و برآمدگی‌ها ناشی از این عارضه را به حداقل برسانند. توجه به نکات زیر برای کنترل علائم موثر هستند:

• از پوشیدن لباس‌های تنگ که باعث تحریک پوست می‌شوند خودداری کنید.
• از مرطوب کننده‌های هوا استفاده کنید، مرطوب‌کننده‌ها می‌توانند با افزودن رطوبت به هوای اتاق، رطوبت پوست را حفظ و به جلوگیری از تشدید خارش کمک کنند.
• یک رژیم غذایی متعادل و غنی از ویتامین‌ها و مواد مغذی برای سلامت پوست و در درمان پوست مرغی مهم است.
• از مصرف غذاهایی که می‌توانند باعث ایجاد آلرژی شوند اجتناب کنید.
• حداقل دو لیتر آب در روز بنوشید و از مصرف غذایی ناسالم مانند نوشیدنی‌های شیرین و گازدار خودداری کنید.

اگرچه هیچ درمان شناخته شده‌ای برای کراتوزیس پیلاریس وجود ندارد، اما یک روال مراقبت از پوست مناسب و مرطوب کردن منظم با یک محصول غنی از اوره مانند به کاهش علائم و پوستی صاف کمک می‌کند.

یادداشت پایانی؛ با مراقبت‌های درست و مداوم می‌توان علائم را کاهش داد

کراتوز پیلاریس اگرچه ممکن است آزاردهنده باشد؛ اما با مراقبت مناسب قابل کنترل است. مرطوب نگه‌داشتن پوست، لایه‌برداری ملایم و پرهیز از عوامل تحریک‌کننده می‌توانند به کاهش التهاب و بهبود ظاهر آن کمک کنند. از کرم‌های حاوی اوره یا اسیدهای لایه‌بردار استفاده کنید و از صابون‌های قوی یا آب داغ که خشکی پوست را تشدید می‌کنند، دوری کنید. هر پوستی واکنش متفاوتی دارد، بنابراین مشورت با پزشک یا متخصص پوست برای یافتن بهترین روش درمانی ضروری است.

سوالات متداول درباره درمان پوست مرغی