آیا قهوه و کلیه با هم سازگار هستند؟

محبوبیت روزافزون قهوه به عنوان یک نوشیدنی در سراسر جهان باعث شده که دانشمندان و محققین روی اثرات آن بر سلامتی بررسی‌های زیادی انجام دهند. قهوه و کلیه یکی از موضوعات مهمی ‌است که توجه دانشمندان را به خود جلب کرده است.

بسیاری از کسانی که از بیماری‌های کلیوی، مانند نارسایی کلیه و سنگ کلیه رنج می‌برند، با این پرسش مواجه هستند که آیا می‌توانند قهوه مصرف کنند یا خیر. در این مقاله، تمام جوانب و تأثیرات مثبت و منفی تأثیر قهوه بر کلیه‌ها، بیماری‌های کلیوی و سازگاری قهوه و کلیه را بررسی می‌کنیم.

قهوه و کلیه

قهوه می‌تواند خطر بیماری کلیوی را کاهش دهد. یافته‌های اخیر نشان می‌دهد مصرف قهوه ممکن است اثر مفیدی بر عملکرد کلیه‌ها داشته باشد و در نتیجه، خطر ابتلا به بیماری مزمن کلیوی را کاهش دهد. یک مطالعه که در کشور کره روی بیش از 2600 زن انجام شد، نشان داد که مصرف قهوه با کاهش خطر بیماری کلیوی، شامل زنان دیابتی مرتبط است.

با توجه به ماهیت مرتبط و بحث‌برانگیز موضوع، در سال 2016 تلاش شد تا دوباره به این موضوع پرداخته شود و این بار نتایج روی مردان آزمایش شود. مشاهده شد که هیچ ارتباطی بین مصرف قهوه و افزایش خطر بیماری کلیوی در بیماران مرد وجود ندارد.

جالب اینجاست که مجددا به احتمال کاهش خطر بیماری کلیوی در زنانی که قهوه می‌نوشند، اشاره شد. نتیجه‌گیری در مورد مصرف قهوه، حداقل بر اساس این داده‌ها می‌تواند این باشد که نوشیدن قهوه در مردان برای کلیه‌ها بی‌ضرر و احتمالاً در زنان مفید است. بنابراین به نظر می‌رسد قهوه و کلیه سازگار باشند.

نتایج فوق شبیه به مطالعه دیگری در بخش دیگری از جهان یعنی نیکاراگوئه است که در آن شیوع کمتر بیماری مزمن کلیوی در روستاهای تولید قهوه مشاهده شده است. مکانیسم دقیق اینکه چرا قهوه ممکن است این نقش محافظتی را داشته باشد، هنوز در حال مطالعه است؛ اما حدس و گمان‌ها نقش آنتی اکسیدان‌های موجود در قهوه را مؤثر می‌دانند.

در سال 2018، روی 5000 تن از افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیوی تحقیقاتی انجام شد و این‌طور به نظر می‌رسید که افزایش مصرف روزانه کافئین، احتمال مرگ زودهنگام آن‌ها را کاهش می‌دهد.

این مزیت با در نظر گرفتن عوامل مهمی، ‌مانند سن، جنسیت، نژاد، سیگار کشیدن، رژیم غذایی و بیماری‌ها، باز هم به قوت خود باقی ماند. دانشمندان احتمال می‌دهند دلیل این امر ممکن است این باشد که قهوه از طریق اکسید نیتریک به عملکرد بهتر رگ‌های خونی کمک می‌کند. اکسید نیتریک یک عامل کلیدی در عملکرد سالم عروق خونی است.

آیا قهوه برای سنگ کلیه خوب است؟

شاید تعجب کنید اگر بدانید که قهوه و کلیه از لحاظ سنگ‌سازی هم با هم سازگار هستند. بر اساس مطالعاتی که در سال 2021 توسط محققان سوئدی انجام شد، مشاهده شد که افزایش استفاده از قهوه و محصولات کافئین‌دار ممکن است منجر به کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه شود.

یکی از نویسندگان این مطالعه گفته است: “افزایش مصرف قهوه، مثلاً از یک فنجان در روز به 1.5 فنجان در روز، خطر ابتلا به سنگ کلیه را تا 40 درصد کاهش می‌دهد. یافته‌های ما قویاً نشان می‌دهد مصرف منظم قهوه، خطر تشکیل سنگ کلیه را کاهش می‌دهد.”

در بسیاری از مطالعات مشاهده‌ای، مصرف همیشگی قهوه و کافئین با کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه مرتبط است. با این وجود، دانشمندان می‌گویند به دلیل احتمال اشتباه در مطالعات مشاهده‌ای و فقدان داده‌های حاصل از کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی‌شده و کنترل‌شده، علت وجود این ارتباط‌ها هنوز ثابت نشده است.

قهوه و کلیه از لحاظ سنگ‌سازی هم با هم سازگار هستند.

آیا افرادی که سنگ کلیه دارند، باید قهوه بخورند؟

پزشکان افزایش مصرف مایعات برای پیشگیری از سنگ کلیه را توصیه می‌کنند. در طول دو دهه گذشته، بسیاری از محققان روی ارتباط نوع نوشیدنی‌های مصرفی، از جمله نوشیدنی‌های کافئین‌دار، با بروز سنگ کلیه متمرکز شده‌اند. در سال 1996، یافته‌ها نشان داد همه انواع نوشیدنی‌ها بر بیماری سنگ کلیه تأثیر نمی‌گذارند.

فقط قهوه کافئین‌دار، قهوه و چای بدون کافئین – نه نوشابه‌های کافئین‌دار و بدون کافئین – با کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه مرتبط هستند. داده‌ها نشان داد خطر تشکیل سنگ کلیه در افرادی که قهوه کافئین‌دار، قهوه بدون کافئین و چای مصرف می‌کردند، به ترتیب 10%، 9% و %8 کمتر بود.

در سال 2013، آزمایشات روی تعداد بسیار بیشتری از شرکت‌کنندگان انجام شد و نتایج فوق مجددا تأیید شد. داده‌ها نشان داد خطر ابتلا به بیماری سنگ کلیه در افرادی که به ترتیب قهوه کافئین‌دار، قهوه بدون کافئین و چای مصرف می‌کردند، 26٪، 16٪ و 11٪ کمتر است؛ البته در حجم نمونه بسیار بزرگ‌تر، تفاوت بین قهوه کافئین دار و بدون کافئین بیشتر قابل مشاهده است.

در تمام آزمایش‌ها نشان داده شده است که مصرف قهوه بدون کافئین با کاهش خطر سنگ کلیه مرتبط است. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که غیر از کافئین، سایر ترکیبات زیست فعال موجود در قهوه، ممکن است اثرات محافظتی مشابهی در برابر بیماری سنگ کلیه داشته باشند (البته نه به اندازه کافئین).

مضرات قهوه برای سنگ کلیه

بسیاری از مردم وقتی متوجه می‌شوند به بیماری کلیوی مبتلا شده‌اند و باید تغییراتی در رژیم غذایی خود ایجاد کنند، از پزشک خود این سوال را می‌پرسند که آیا می‌توانند قهوه مصرف کنند یا خیر؟ همانطور که گفته شد، قهوه برای مبتلایان به بیماری کلیوی بد نیست، اما چند نکته وجود دارد که اگر به سنگ کلیه مبتلا هستید، باید حتما آن‌ها را در نظر بگیرید:

میزان قهوه مصرفی

اولین چیزی که باید در نظر بگیرید محتوای مغذی قهوه است. قهوه غذای کم پتاسیم در نظر گرفته می‌شود، اما بسیاری از مردم بیش از یک فنجان قهوه در روز می‌نوشند. سه تا چهار فنجان قهوه در روز، سرشار از پتاسیم است و می‌تواند سطح پتاسیم را افزایش دهد. افزودن خامه یا شیر می‌تواند محتوای پتاسیم قهوه را حتی بیشتر بالا ببرد. نوشیدن کمتر از سه فنجان قهوه در روز بی‌خطر است، اما برای مصرف بیش از آن بهتر است محتاط باشید.

قهوه کافئین‌دار، قهوه و چای بدون کافئین، با کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه مرتبط هستند.

فشار خون

کافئین باعث افزایش کوتاه، اما ناگهانی فشار خون می‌شود. در این مورد هم بهتر است اعتدال را در میزان قهوه‌ای که می‌نوشید، رعایت کنید. کسانی که در کنترل فشار خون خود مشکل دارند، باید کمتر از سه فنجان قهوه در روز بنوشند.

مواد افزودنی

آنچه به قهوه اضافه می‌شود، می‌تواند بیشتر از خود قهوه مشکل‌ساز باشد. خامه‌ها، شیر و کرم‌هایی که به قهوه اضافه می‌شوند، می‌توانند ایجاد مشکل کنند. تولیدکنندگان به کرم‌های قهوه فسفات‌های شیمیایی اضافه می‌کنند. این فسفات‌ها به راحتی توسط بدن جذب می‌شوند و برای افرادی که بیماری کلیوی دچارند، مناسب نیستند.

میزان مایعات مصرفی

قهوه مایع به حساب می‌آید. اگر از یک رژیم غذایی با مایعات محدود پیروی می‌کنید، باید نوشیدن قهوه را در مقدار مصرف روزانه خود بگنجانید.

فواید قهوه برای سنگ کلیه

فوایدی که قهوه برای سلامتی دارد، بسیار زیاد است و همچنان موارد جدیدی کشف می‌شوند. تحقیقات جدیدی که در سال 2021 انجام شده است نشان می‌دهد باز هم می‌توانیم یک مورد قابل توجه دیگر را به لیست فواید قهوه اضافه کنیم و آن سازگاری قهوه و کلیه است. طبق تحقیقات دانشمندان سوئدی، مصرف قهوه می‌تواند باعث کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه شود. البته آن‌‌ها به ‌طور قطع ثابت نمی‌کنند که نوشیدن مقادیر زیاد قهوه باعث کاهش سنگ کلیه می‌شود.

دانشمندان چند دلیل دیگر برای اینکه چرا قهوه ممکن است به کاهش بروز سنگ کلیه کمک کند، ارائه می‌کنند. آن‌ها می‌گویند کافئین، جریان ادرار را افزایش می‌دهد که عامل محافظتی مهمی در برابر ایجاد سنگ کلیه است. لازم به ذکر است مصرف کافئین باید با مصرف آب کافی همراه باشد.

نوشیدن قهوه یکی از رایج‌ترین عادات روزانه، به ویژه در کشورهای توسعه یافته است. قهوه کافئین‌دار دارای ترکیبات مختلفی است که اثرات مفیدی از جمله اثرات آنتی اکسیدانی، ضد التهابی، ضد سرطانی، ضد ترومبوز و ضد فیبروتیک دارد. قهوه یک نوشیدنی قابل قبول برای بیماری‌های کلیوی و سنگ کلیه است.

اگر قهوه در حد اعتدال مصرف شود، خطری برای مبتلایان به بیماری کلیوی ندارد. افزودنی‌های قهوه مانند شیر و بسیاری از خامه‌ها، باعث افزایش پتاسیم و فسفر قهوه می‌شود، به همین دلیل بیماران کلیوی باید در مصرف قهوه حد اعتدال را رعایت کنند. مطالعات نشان داده است قهوه می‌تواند خطر ابتلا به سنگ کلیه را کاهش دهد. بنابراین می‌توان گفت قهوه و کلیه سازگار هستند.

منبع: +++++

مریم اصیلی

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.