استپ وزن در بارداری؛ دلایل و راهکارها

یکی از تغییرات طبیعی و حیاتی در دوران بارداری، افزایش وزن مادراست. بسیاری از بانوان در این دوران، به طور نرمال و تدریجی با اضافه شدن وزن روبه رو هستند. اما برخی دیگر، با مشکل استپ وزن در بارداری مواجه شده که می‌تواند عوارض خطرناکی را هم برای مادر و هم برای جنین به همراه داشته باشد. کندی یا عدم افزایش وزن مادر در سه ماهه اول بارداری کاملاً طبیعی است. اما تداوم این مسأله در سه ماهه دوم، می‌تواند مشکل ساز و خطرناک باشد و ممکن است سلامت جنین و روند رشد او را تحت تأثیر قرار دهد؛ زیرا همان‌طور که جنین بزرگ‌تر می‌شود، به کالری و موادمغذی بیشتری برای رشد خود نیاز دارد. در این شرایط، توصیه می‌شود حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید. در این مقاله به بررسی دلایل اصلی و عوارض احتمالی عدم افزایش وزن در دوران بارداری می‌پردازیم.

دلایل اصلی استپ وزن در بارداری چیست؟

یکی از اصلی‌ترین تغییرات ظاهری در دوران بارداری که به راحتی قابل تشخیص است، افزایش وزن مادر است. این در حالی است که بسیاری از زنان نگران مشکل ثابت ماندن یا حتی کاهش وزن در بارداری هستند. علت وزن نگرفتن مادر در بارداری، دلایل زیادی دارد که برخی از مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر است:

• عدم پیروی از سبک غذایی مناسب و مصرف غذاهای مقوی در دوران بارداری
• مصرف موادغذایی نامناسب، پرکالری و فاقد مواد مغذی و مفید
• وجود مشکلات متابولیک
• نداشتن استراحت کافی و منظم
• فعالیت بدنی و تحرک زیاد
• مشکل کاهش اشتها
• بیماری صبحگاهی
• علت‌های پزشکی، مانند مشکلات گوارشی
• داشتن استرس و اضطراب زیاد و مشکلات عاطفی و روانی
• وجود اختلال در جذب موادغذایی به دلایل مختلف، مانند عفونت

علاوه ‌بر دلایل ذکر شده، علت استپ وزن در بارداری می‌تواند ناشی از بروز و تشدید استفراغ‌های حاملگی (هیپرامزیس گراورداروم) باشد. این عارضه از بیماری صبحگاهی نیز خطرناک‌تر است. این مشکل در زنانی که سابقه تهوع در هنگام حرکت با وسایل نقلیه داشته و همچنین مادرانی که جنین دوقلو یا چندقلو دارند، بیشتر بروز می‌کند. در این شرایط بدن مادر در حالت نگران‌کننده‌ای قرار دارد و علاوه‌ بر از دست دادن موادمغذی و ویتامین‌ها، آب زیادی را نیز از دست می‌دهد. باید بدانید که از بین رفتن زیاد آب بدن، علت اصلی هیدراته شدن آن بوده که در صورت تداوم و عدم رفع آن، عوارض و مشکلات زیادی را به همراه دارد. توصیه می‌شود در این شرایط، آب و مایعات بیشتری مصرف کرده و از رژیم غذایی سالم برای دوران بارداری استفاده کنید. مشکل استفراغ‌های شدید حاملگی، شایع‌ترین علت استپ وزن در بارداری است که باید زیرنظر پزشک متخصص و با مصرف داروها، تحت کنترل و درمان قرار گیرد.

آیا اضافه نکردن وزن در بارداری خطرناک است؟

روند طبیعی افزایش وزن در بارداری به گونه‌ای است که اگر مادر در شروع بارداری وزن نرمال و متعادلی داشته باشد، در طول 9 ماهه بارداری او، 9 الی 13 کیلوگرم افزایش وزن طبیعی است. این در حالی است که اگر مادر در ابتدای بارداری وزن بیشتر از حد نرمال داشته باشد، وزن‌گیری کمتری را تجربه خواهد کرد. باید توجه داشته باشید که استپ وزن به ویژه در سه ماهه دوم بارداری، می‌تواند نگران‌کننده باشد، چراکه عدم وزن‌گیری متعادل و به اندازه مادر، ارتباط مستقیمی با عدم وزن‌گیری جنین و بروز مشکلات و اختلالات جدی در رشد او دارد.

همان‌طور که اشاره شد، عدم افزایش وزن کافی در طول دوران بارداری، می‌تواند مادر و جنین را در معرض خطرات زیادی قرار دهد. برخی از اصلی‌ترین عوارض استپ وزن در بارداری عبارت است از:

• زایمان زودرس: مادرانی که در دچار کاهش یا استپ وزن در بارداری هستند، بیشتر در معرض زایمان زودرس قرار می‌گیرند. همان‌طور که می‌دانید زایمان زودتر از موعد احتمال به خطر افتادن سلامت مادر و جنین را افزایش می‌دهد. همچنین با زایمان زودرس، به روند و تکمیل مراحل رشد جنین در رحم مادر خلل وارد می‌شود.
• ضعیف بودن کودک متولد شده: عدم وزن‌گیری نرمال در دوران بارداری، احتمال به دنیا آمدن نوزاد با وزن کم (کمتر از 2/5کیلوگرم) را افزایش می‌دهد. کودکانی که با وزن کم به دنیا می‌آیند، به دلیل ضعیف بودن، در مصرف شیر مادر دچار مشکل می‌شوند. همچنین این نوزادان نسبت به نوزادان با وزن استاندارد، بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری‌ها و تحمل مشکلات مربوط به طی کردن مراحل رشد هستند.

استپ وزن به ویژه در سه ماهه دوم بارداری، می‌تواند نگران‌کننده باشد.

اضافه نشدن وزن در بارداری در سه ماهه اول

افزایش وزن مادر با توجه به سن جنین مشخص می‌شود؛ به این صورت که اگر سن جنین از چند هفته گذشته باشد، اضافه شدن وزن مادر نیز شروع می‌شود. باید بدانید که عوارض شروع بارداری و ویارهای مادر، در سه ماهه اول بیشتر بوده و همین موضوع، عامل اصلی کاهش یا افزایش کم وزن مادر در این دوره است. مشکلاتی مانند: بیماری صبحگاهی، کاهش اشتها، حالت تهوع شدید، یبوست و… در سه ماهه اول بیشتر است و همین امر، عامل اصلی استپ وزن در بارداری محسوب می‌شود.

بدین‌ترتیب، در صورتی که در سه ماهه اول بارداری خود، افزایش وزنی معادل 400 گرم تا 2 کیلوگرم را تجربه ‌کنید، به لحاظ وزنی در شرایط نرمال و طبیعی قرار دارید. این در حالی است که اگر در سه ماهه اول بارداری، وزن شما نسبت به شروع زمان بارداری، ثابت و بدون رشد باشد، مشکلی برای جنین پیش نمی‌آید و جنین موادغذایی مورد نیاز خود را از بدن شما تغذیه می‌کند. در نظر داشته باشید در چند ماه اول، نیازهای تغذیه‌ای جنین کمتر از سه ماهه میانی و پایانی بارداری است.

اضافه نشدن وزن در بارداری در سه ماهه دوم و سوم

افزایش وزن در سه ماهه دوم و سوم بارداری بسیار مهم بوده و یک بخش کاملا طبیعی و ضروری در یک بارداری سالم است. این در حالی است که برای بسیاری از خانم‌ها، این جنبه از بارداری، چالش برانگیز و نگران کننده می‌شود. در این شرایط، توصیه می‌شود حتما با پزشک خود مشورت کنید. در طول بارداری، افزایش وزن با “نرخ سالم” از فردی به فرد دیگر متفاوت به نظر می‌رسد. به طور معمول بانوان باردار، در سه ماهه دوم و سوم وزن بیشتری اضافه می‌کنند، زیرا در این دوره‌ها حجم خون، اندازه سینه، احتباس آب، وزن نوزاد و جفت، رشد سریع‌تر و بیشتری دارند.

سه ماهه دوم

برای درک بهتر نحوه افزایش وزن خود و جلوگیری از استپ وزن در بارداری، بهتر است با رشد استاندارد وزن در این دوران آشنا باشید. به همین منظور، در صورتی که BMI قبل از بارداری خود را بدانید، می‌توانید از این عدد برای درک میزان وزنی که باید در سه ماهه دوم بارداری خود اضافه کنید، مطلع شوید. افزایش وزن در سه ماهه دوم یک شاخص قوی از افزایش وزن کل در پایان بارداری شما است. با توجه به میزان شاخص BMI قبل از بارداری، افزایش وزن شما تا پایان سه ماهه دوم باید به شکل زیر باشد:

• BMI کمتر از 18/5: 9 کیلوگرم تا پایان سه ماهه دوم
• BMI کمتر از 24.9-18/5: 6 تا 8-9 کیلوگرم تا پایان سه ماهه دوم
• BMI کمتر از 29.9-25: 4.5 کیلوگرم تا پایان سه ماهه دوم
• BMI 30 یا بیشتر: حداکثر 4 کیلوگرم تا پایان سه ماهه دوم

سه ماهه سوم

در حالی که افزایش وزن شما ممکن است در سه ماهه سوم کمی کاهش یابد، اما در این دوران، جنین بیشترین وزن را اضافه خواهد کرد. برای درک میزان استاندارد افزایش وزن در سه ماهه سوم بارداری نیز باید به BMI قبل از بارداری خود توجه کنید. در صورتی که وزن شما کمتر از حد استاندارد باشد، شما دچار استپ وزن در بارداری شدید و باید برای رفع آن اقدام کنید. با توجه به BMI قبل از بارداری، افزایش وزن شما در طول کل بارداری باید مطابق استاندارد زیر باشد:

• BMI کمتر از 18/5: 12/7 تا 18 کیلوگرم در پایان بارداری
• BMI کمتر از 24.9-18/5: 11.3-15.9 کیلوگرم در پایان بارداری
• BMI کمتر از 29.9-25: 6.8 تا 11/3کیلوگرم در پایان بارداری
• 30 BMI یا بیشتر: 5 تا 9 کیلوگرم در پایان بارداری

اگر دوقلو دارید

توصیه‌های افزایش وزن در صورت داشتن دوقلو تغییر می‌کند. مانند معیارهای بالا، این مقادیر نیز بر اساس BMI قبل از بارداری شما تعیین می‌شود.

• BMI کمتر از 18/5: 22/7-27/7 کیلوگرم در پایان بارداری
• BMI کمتر از 24.9-18/5: 16/8-24/5 کیلوگرم در پایان بارداری
• BMI کمتر از 29.9-25: 14-22/7 کیلوگرم در پایان بارداری
• 30 BMI یا بیشتر: 11/3-19/1 کیلوگرم در پایان بارداری

توصیه‌های افزایش وزن در صورت داشتن دوقلو تغییر می‌کند.

برای مقابله با استپ وزن در بارداری چه کنیم؟

استپ وزن در بارداری، مشکلی است که باید سریعا برای رفع آن اقدام کنید. برای این منظور، ابتدا به یک متخصص تغذیه مراجعه کرده تا به شما در بهبود وزن در این دوران کمک کند. همچنین با مراجعه به پزشک خود، اطمینان حاصل کنید که از سلامت کامل برخوردار هستید. در کنار این اقدام‌ها، بهتر است موارد زیر را نیز رعایت کنید:

رژیم غذایی غنی از مواد مغذی را دنبال کنید

به طور معمول برخی از زنان باردار، اشتها و علاقه خود را به خوردن غذا از دست می‌دهند. اما به یاد داشته باشید، انتخاب یک رژیم غذایی سرشار از مواد مغذی برای سلامت کودک شما بسیار مهم است. اگر اشتهای خود را از دست داده‌اید، سعی کنید مقدار کمی از مواد غذایی سرشار از پروتئین، فیبر و چربی سالم مصرف کنید. برخی از بهترین غذاهای غنی از مواد مغذی عبارتند از:

• آووکادو
• لوبیا
• برنج قهوه‌ای
• پنیر
• میوه‌های خشک
• تخم‌مرغ
• ماهی‌های چرب (مانند سالمون)
• گوشت بدون چربی یا مرغ
• کره
• آجیل
• بلغور جو دوسر
• روغن زیتون
• نخود فرنگی
• ماست یونانی ساده
• نان سبوس‌دار
• ماکارونی و غلات

مصرف پروتئین و کالری را فراموش نکنید

در حالی که بیشتر مردم از دریافت کالری در مقدار زیاد اجتناب می‌کنند، یک زن باردار باید برای افزایش وزن خود، آن‌ها را مصرف کند. برای این کار بهتر است با متخصص تغذیه خود صحبت کنید تا مطمئن شوید که مقدار مناسب پروتئین و کالری را دریافت می کنید. شما می‌توانید با مصرف این مواد غذایی از دریافت میزان کافی کالری خود مطمئن شوید:

• کره
• پنیر
• تخم‌مرغ
• روغن زیتون
• شیر
• خامه

یک رژیم غذایی استراتژیک را دنبال کنید

باید بدانید نحوه تغذیه شما در دوران بارداری از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، به همین خاطر باید به طور استراتژیک غذا بخورید تا تغذیه مورد نیاز کودک خود را تامین کرده و افزایش وزن داشته باشید. همچنین مصرف مقدار مناسب میوه و سبزیجات، هیدراته ماندن و مصرف مکمل‌های اسیدفولیک، می‌تواند خطر ناتوانی‌های مادرزادی را کاهش دهد.

به غذاهای ناسالم نه بگویید

در حالی که افزایش وزن با مصرف غذاهای ناسالم آسان است، یک زن باردار نسبت به بقیه افراد، به تغذیه سالم‌تری نیاز دارد. باید بدانید که خوردن غذاهای ناسالم، مواد مغذی مورد نیاز شما و کودکتان را تامین نمی‌کند.

 وعده‌های غذایی را حذف نکنید

احساس تهوع بخشی از بارداری است، اما اجازه ندهید مشکل حالت تهوع، عادات غذایی شما را تعیین کند. شما باید برای جلوگیری از استپ وزن در بارداری، تمام وعده‌های غذایی خود را حفظ کنید. سه وعده غذایی کوچک در روز علاوه ‌بر شش میان وعده کوچک، از ضروریات سبک تغذیه شما در بارداری است. همچنین مصرف وعده‌های غذایی کوچک و مکرر می‌تواند به مبارزه با حالت تهوع شما نیز کمک کند.

ورزش و فعالیت بدنی خود را جبران کنید

ورزش در دوران بارداری بهترین راه برای حفظ سلامتی است، اما فراموش نکنید برای تمرینی که انجام می‌دهید باید به اندازه کافی غذا بخورید تا به اهداف افزایش وزن و دریافت کالری مورد نیاز خود برسید. مصرف تنقلات سرشار از مواد مغذی قبل از تمرین، بسیار ایده‌آل است.

با توجه به این نکات، می‌توانید به وزن مناسبی برای خود و جنین برسید. اما توصیه می‌شود برنامه غذایی را مطابق با تجویز متخصص تغذیه دنبال کنید تا هم افزایش وزن و هم سلامت شما تضمین شود.

ورزش در دوران بارداری بهترین راه برای حفظ سلامتی است.

راه‌های افزایش وزن‌گیری مادر

همان‌طور که اشاره شد برای مقابله با استپ وزن در بارداری، باید به رژیم غذایی خود توجه کنید. رژیم غذایی سالم و متعادل به شما در افزایش وزن نرمال و تدریجی کمک می‌کند. سعی کنید از غذاهای پرکالری و نوشیدنی‌های سرشار از قند اشباع‌شده پرهیز کنید، زیرا این غذاها دارای مواد مغذی بسیار کمی هستند. این در حالی است که کودک شما برای رشد مناسب، به مواد مغذی نیاز دارد. اگر رژیم غذایی شما دارای مقدار زیادی چربی اشباع‌شده و قند باشد، احتمال ابتلای فرزندان شما به فشار خون بالا و افزایش وزن در آینده بیشتر است. وقتی به این فکر می‌کنید که برای افزایش وزن در بارداری چه بخورید، غذاهایی را انتخاب کنید که دارای چربی‌های سالم بالایی هستند.

همچنین اگر زیاد ورزش می‌کنید یا سبک زندگی پرتحرکی دارید، سعی کنید در این دوران، کمی از فعالیت خود را کاهش دهید. فعال بودن در بارداری بسیار مهم است، اما نباید بیشتر از مقدار توصیه شده باشد. شما می‌توانید در هفته، سه الی چهار روز و به مدت 30 دقیقه ورزش کنید. همچنین برای افزایش وزن‌گیری خود بهتر است ورزش‌ها و فعالیت‌های سبک‌تری، مانند شنا، پیاده‌روی و یوگا را انتخاب کنید.

دلایل وزن‌گیری پایین مادر

اگر BMI شما قبل از باردار شدن کمتر از 18/5 باشد، ممکن است به افزایش وزن بیشتری نسبت به فردی که در محدوده طبیعی است، نیاز داشته باشید. برای این منظور، ممکن است به یک متخصص تغذیه ارجاع داده شوید تا در مورد روش‌هایی برای تغذیه خوب و افزایش وزن مناسب، به شما کمک کند. همچنین ماما یا متخصص شما باید درباره این موضوع که افزایش وزن هدف شما در بارداری چقدر باید باشد، با شما صحبت می‌کند. توجه داشته باشید در طول بارداری به طور مرتب، وزن خود را بررسی کنید تا از افزایش وزن استاندارد خود در این دوران مطمئن شوید. در ادامه به بررسی مهم‌ترین دلایل وزن‌گیری پایین مادر در بارداری می‌پردازیم.

مهم‌ترین دلایل استپ وزن در بارداری:

• عدم مصرف غذای کافی به دلیل اختلال خوردن، یکی از اصلی‌ترین دلایل کاهش وزن در بارداری است. برای حفظ سلامتی، زنان باید روزانه حدود 2000 کالری دریافت کنند.
• ورزش بیش از حد و عدم دریافت مواد غذایی کافی برای جایگزین کردن انرژی مصرف شده در ورزش، عامل مهمی در وزن‌گیری پایین است.
• ممکن است برخی دلایل پزشکی (مانند پرکاری تیروئید) برای وزن کم شما وجود داشته باشد. برای این منظور حتما با ماما یا پزشک متخصص خود صحبت کنید.
• از دست دادن اشتها به خاطر داشتن اضطراب، استرس و مشکلات مختلف، از دلایل کاهش وزن در بارداری است.

یادت باشه رژیم بارداری به معنای کم کردن وزن نیست!

رژیم بارداری دکتر کرمانی بهت کمک می‌کنه به اندازه‌ای وزن اضافه کنی که نه خودت آسیب ببینی نه فرزندت!
فردا دیره از همین حالا شروع کن!

دریافت رژیم

اختلالات اشتها

اختلال خوردن زمانی اتفاق می‌افتد که شما رابطه خوبی با خوردن غذا ندارید. اهمیت این موضوع تا جایی است که ممکن است کل زندگی شما را تحت تاثیر قرار داده و شما را بیمار کند. اگر اختلال خوردن دارید (یا در گذشته به آن مبتلا بوده‌اید)، افزایش وزن در دوران بارداری برای شما کمی دشوار است. باید بدانید که این امر در دوران بارداری اصلا طبیعی نبوده و باید این موضوع را با پزشک یا ماما خود در میان بگذارید. همچنین با وجود داشتن اختلالات اشتها، شما باید یک متخصص باتجربه داشته باشید که در طول بارداری و پس از زایمان، وضعیت تغذیه و سلامت شما و کودک شما را بررسی کند. به این شکل که:

• شما را برای تغییراتی که در بدنتان اتفاق می‌افتد، آماده کند.
• به طور منظم وضعیت شما را بررسی کند.
• به شما معاینات اضافی در دوران بارداری ارائه دهد.
• با شما در مورد دریافت تغذیه مناسب (رژیم غذایی خوب) صحبت کند.
• سلامت جسمی شما و رشد مناسب جنین را تحت نظر داشته باشد.

سلامت روان

گاهی اوقات، افسردگی یا هر وضعیت و مشکل روانی دیگر می‌تواند بر وزن شما تأثیر بگذارد. از هر 5 زن، 1 نفر در دوران بارداری یا در سال اول پس از زایمان، دچار مشکلات روانی می‌شود. شما باید توجه داشته باشید که علائمی مانند خلق‌وخو و اعصاب ضعیف، اضطراب و افسردگی، همیشه یک عارضه طبیعی در دوران بارداری نیست و در صورت عدم کنترل و مدیریت آن، ممکن است اثرات بدی بر سلامت شما و کودک داشته باشد.

عدم توجه به سلامت روان، یکی از مهم‌ترین و مخرب‌ترین دلایل استپ وزن در بارداری است. اگر اضطراب و ضعف روانی شما بیش از دو هفته طول کشید، حتما به پزشک یا ماما خود اطلاع دهید. در این شرایط ممکن است یک مکمل مولتی ویتامین برای دوران بارداری بسیارمناسب باشد، یا مصرف اسیدفولیک، ویتامین D و آهن و یا مصرف کالری اضافی سالم برای افزایش وزن، به شما توصیه شود.

مصرف اسیدفولیک، ویتامین D و آهن و یا مصرف کالری اضافی سالم برای خروج از استپ وزن در دوران بارداری توصیه می‌شود.

عوارض اضافه نکردن وزن در بارداری چیست؟

اضافه نکردن وزن در بارداری، هم برای مادر و هم جنین مشکل‌ساز است. اگر افزایش وزن نرمال را تجربه نکنید، احتمال اینکه جنین شما با محدودیت رشد و عوارض ناشی از آن مواجه شود، بسیار زیاد است، زیرا کودک شما نسبت به سن حاملگی خود کوچک خواهد بود و به احتمال زیاد نارس به دنیا می‌آید. همچنین نوزادانی که زودتر از موعد به دنیا می‌آیند، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری‌های مختلف و اختلالات رشد هستند. استپ وزن در بارداری، برای سلامت مادر نیز خطرات زیادی به همراه دارد، پس توصیه می‌شود این موضوع را جدی بگیرید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟

اگر در بارداری افزایش وزن نرمال را تجربه نمی‌کنید و یا دچار استپ وزن در بارداری شده‌اید، حتما به پزشک خود مراجعه کنید؛ زیرا تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی ممکن است به شما کمک زیادی کند. همچنین اگر در شرایطی مانند استفراغ باروری هستید، خطرات و مشکلات زیادی در انتظار شما خواهد بود. شما در این شرایط، در وضعیتی هستید که حالت تهوع و استفراغ مداوم را تجربه می‌کنید. این وضعیت شما را از افزایش وزن باز می دارد و کودک شما نیز در دریافت مواد مغذی حیاتی مورد نیاز ناکام می‌ماند.

این یک بیماری شدید است که نیاز به توجه و مراجعه فوری به پزشک دارد. این وضعیت می‌تواند منجر به کم آبی بدن شما شود و جان مادر و کودک را به خطر بیندازد. از علائم و نشانه‌هایی اصلی استفراغ باروری می‌توان به عدم افزایش وزن، عدم توانایی در نگه داشتن غذا، آب و سایر مایعات اشاره کرد. در صورتی که این علائم را تجربه کردید، به پزشک خود مراجعه کنید.

بارداری تجربه شیرینی برای هر مادر است. گذراندن این دوران با سختی‌ها و مراقبت‌های زیادی همراه است. یکی از دغدغه‌های اصلی و نگران‌کننده برای برخی خانم‌ها، استپ وزن در بارداری است. عدم افزایش وزن مادر و دلایل آن، باید تحت نظر پزشک متخصص کنترل و درمان شود، چرا که ممکن است خطرات زیادی را برای سلامت مادر و جنین به همراه داشته باشد. اهمیت این موضوع به ویژه در سه ماهه میانی و پایانی که سرعت رشد جنین بالا می‌رود و به موادغذایی بیشتری نیاز دارد، افزایش می‌یابد. عوارض و مشکلاتی مانند زایمان زودرس و ضعیف بودن کودک متولد شده، از نتایج عدم افزایش وزن مادر در بارداری است. برای داشتن تجربه ای لذت‌بخش از این دوران و اطمینان از سلامت خود و نوزاد دلبندتان، حتماً به روند طبیعی افزایش وزن خود در بارداری توجه داشته باشید.

منبع ++++