بسیاری از افراد نمی‌دانند صفرا چیست و چه می‌کند؟ صفرا یک مایع گوارشی زرد- سبز است که توسط کبد تولید و توسط کیسه صفرا ذخیره می‌شود. صفرا به بدن شما کمک می‌کند تا چربی‌ها را در غذاهایی که می‌خورید تجزیه و کار آنزیم‌های گوارشی را آسان‌تر کند. هرچند ممکن است صفرا برای شما اهمیت چندانی نداشته باشد، اما یک بخش مهم از سیستم گوارشی شما محسوب می‌شود. در این مقاله، به پاسخ این سوال که صفرا چیست و همچنین بررسی دقیق ساختار، عملکرد و اهمیت صفرا در بدن انسان خواهیم پرداخت. تا انتها با ما همراه باشید. فهرست مطالب (کلیک کنید) صفرا چیست؟انواع بیماری‌های صفرا چیست؟راهکارهای پیشگیری از بیماری‌های صفرا چیست؟آنچه از مقاله صفرا چیست آموختیم:سوالات متداول صفرا چیست؟صفرا چیست؟ صفرا یک مایع چسبناک، غلیظ و زرد- سبز است که توسط کبد تولید می‌شود. این ماده نقش مهمی در هضم، به‌ویژه در کمک به بدن برای تجزیه چربی‌ها از غذایی که می‌خورید، دارد. نام دیگر صفرا، “گال” است. از این رو، کیسه صفرا نام خود را از آن گرفته است. کیسه صفرا نیز یک عضو کوچک، گلابی شکل است که درست در زیر کبد قرار دارد و صفرا را ذخیره می‌کند. وظیفه‌ی صفرا چیست؟ صفرا در بدن چه می‌کند؟ هنگامی که غذای چرب می‌خورید، هورمون‌های خاصی به کیسه صفرای شما سیگنال انقباض می‌دهند تا صفرا را به قسمت اول روده کوچک، یعنی دوازدهه، آزاد (ترشح) کند. نمک‌های صفراوی – مهمترین جزء صفرا – چربی‌های موجود در غذای شما را با هم مخلوط می‌کنند. یعنی قطرات بزرگ چربی را به ذرات کوچکتر تجزیه می‌کنند. صفرا مایعی است که توسط کبد تولید شده و به هضم چربی‌ها کمک می‌کند. با تجزیه چربی به قطعات کوچکتر، کار آنزیم‌های گوارشی آسان‌تر می‌شود. سپس جریان خون شما می‌تواند این اسیدهای چرب را جذب و بدن شما می‌تواند از این مواد مغذی به عنوان انرژی استفاده کند. علاوه بر نقش صفرا در هضم چربی و جذب مواد مغذی، این ماده همچنین به دفع محصولات زائد مانند بیلیروبین از بدن شما کمک می‌کند. بیلیروبین یک محصول جانبی است که در طول تجزیه طبیعی گلبول‌های قرمز خون تشکیل می‌شود. صفرا به عنوان یک حامل عمل می‌کند و بیلیروبین را از کبد به روده‌های شما برای دفع از طریق مدفوع منتقل می‌کند. صفرا در کجا تشکیل و در کجا ذخیره می‌شود؟ کبد شما مسئول تولید صفراست و روزانه 800 تا 1000 میلی لیتر صفرا تولید می‌کند. پس از اینکه صفرا در کبد تولید شد، برای ذخیره شدن از طریق مجاری صفراوی به کیسه صفرا آزاد می‌شود. می‌توانید کیسه صفرا را مانند یک مخزن کوچک در کنار کبد خود تصور کنید که صفرا را تا زمانی که نیاز باشد در خود نگه می‌دارد. کیسه صفرای شما معمولاً حدود 30 تا 80 میلی‌لیتر مایع در خود نگه می‌دارد. صفرا از چه چیزهایی تشکیل شده است؟ صفرا از اجزای مختلفی تشکیل شده است که عبارتند از: کلسترول نمک‌های صفراوی (اسیدهای صفراوی) آب فسفولیپیدها (چربی‌های پیچیده حاوی فسفر) بیلیروبین نمک‌های بدن (مثل پتاسیم و سدیم) روی و فلزات دیگر نمک های صفراوی یا اسیدهای صفراوی، مهمترین جزء صفرا هستند. آنها به تجزیه چربی ها در طول هضم کمک می کنند. صفرا از بخش‌های مختلفی تشکیل شده که مهمترین آنها نمک‌های صفراوی است. منظور از زیاد شدن صفرا چیست و علائم آن کدامند؟ اگر ذرات موجود در صفرا مانند کلسترول یا کلسیم برای طولانی مدت درون این اندام باقی بمانند غلیظ خواهند شد که به آن زیاد شدن صفرا می‌گویند. دلایل دیگری برای پرش دن صفرا نیز وجود دارند که عبارتند از: سنگ صفرا، التهاب کیسه صفرا، انسداد مجرای صفراوی، مصرف برخی از داروها، رژیم‌های غذایی غلط. پر شدن کیسه صفرا با علائمی همراه است که عبارتند از: درد در ناحیه‌ی شکم مدفوع چرب و قیر مانند حالت تهوع و استفراغ احساس درد در شانه یا قفسه سینه انواع بیماری‌های صفرا چیست؟ بیماری‌های صفرا زمانی ایجاد می‌شوند که عاملی جریان یا تولید صفرا را مختل کند. مشکلات مرتبط با صفرا ممکن است شامل موارد زیر باشد: سنگ‌های صفراوی سنگ‌های صفراوی رسوبات سختی هستند که در کیسه صفرای شما تشکیل می‌شوند و از کلسترول، بیلیروبین یا ترکیبی از هر دو تشکیل شده‌اند. علت تشکیل سنگ‌های صفراوی علت دقیق تشکیل سنگ‌های صفراوی کاملاً مشخص نیست، اما برخی از عوامل خطر عبارتند از: رژیم غذایی نامناسب: مصرف زیاد چربی‌ها، کلسترول و کربوهیدرات‌های تصفیه شده چاقی و اضافه وزن تغییرات هورمونی: به ویژه در دوران بارداری و مصرف قرص‌های ضد بارداری سابقه خانوادگی سن: زنان بالای ۴۰ سال برخی بیماری‌ها: مانند دیابت، بیماری‌های کبدی و بیماری کرون سنگ‌های صفرا توده‌های سختی هستند که از مواد موجود در صفرا، مانند کلسترول و بیلیروبین، در کیسه صفرا تشکیل شده‌اند. علائم سنگ‌های صفراوی بسیاری از افراد مبتلا به سنگ‌های صفراوی هیچ علامتی ندارند، اما در برخی موارد، سنگ‌ها می‌توانند باعث درد شدید، به ویژه در قسمت بالای سمت راست شکم، شوند. این درد معمولاً پس از خوردن غذاهای چرب یا سرخ شده تشدید می‌شود. سایر علائم سنگ‌های صفراوی عبارتند از: سوء هاضمه تهوع و استفراغ زردی پوست و چشم‌ها تب و لرز درمان سنگ‌های صفراوی درمان سنگ‌های صفراوی به عوامل مختلفی از جمله اندازه سنگ‌ها، تعداد سنگ‌ها، علائم بیمار و سایر شرایط پزشکی بستگی دارد. روش‌های درمانی عبارتند از: دارودرمانی: در برخی موارد، داروهایی برای حل کردن سنگ‌های کوچک استفاده می‌شود. جراحی: شایع‌ترین روش درمان سنگ‌های صفراوی، جراحی برای برداشتن کیسه صفرا (کولسیستکتومی) است. این جراحی معمولاً به صورت لاپاراسکوپی انجام می‌شود که روشی کم تهاجمی است. جراحی سنگ صفرا یکی از شایع‌ترین روش‌های درمان آن است. کله‌سیستیت این بیماری همان التهاب کیسه صفراوی است که اغلب به دلیل انسداد مجاری صفراوی توسط سنگ‌های صفراوی ایجاد می‌شود. بیشتر بخوانید: آرتریت روماتوئید چیست و چگونه باید آن را درمان کرد؟علت کله‌سیستیت علل ابتلا به کله‌سیستیت عبارتند از: سنگ‌های صفراوی: شایع‌ترین علت کله‌سیستیت است. سنگ‌ها می‌توانند مجاری صفراوی را مسدود کرده و باعث التهاب شوند. عفونت: باکتری‌ها یا ویروس‌ها می‌توانند باعث عفونت در کیسه صفرا شوند. آسیب فیزیکی: ضربه به ناحیه شکم می‌تواند به کیسه صفرا آسیب رسانده و باعث التهاب شود. بیماری‌های دیگر: برخی بیماری‌ها مانند دیابت و سیروز کبدی می‌توانند خطر ابتلا به کله‌سیستیت را افزایش دهند. علائم کله‌سیستیت علائم کله‌سیستیت ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد و شامل موارد زیر است: درد شکمی: درد شدید و مداوم در قسمت بالای سمت راست شکم که ممکن است به شانه راست نیز انتشار یابد. تهوع و استفراغ: به ویژه پس از خوردن غذاهای چرب تب و لرز: در صورت وجود عفونت زردی پوست و چشم‌ها: در موارد شدید کاهش اشتها یکی از بارزترین علائم کله‌سیستیت، کاهش شدید اشتهاست. درمان کله‌سیستیت درمان کله‌سیستیت به شدت بیماری و علل زمینه‌ای بستگی دارد. درمان‌های رایج این عارضه عبارتند از: دارودرمانی: برای کاهش درد، التهاب و عفونت رژیم غذایی: مصرف غذاهای کم چرب و مایعات فراوان جراحی: در اکثر موارد، جراحی برداشتن کیسه صفرا (کولسیستکتومی) ضروری است. این جراحی معمولاً به صورت لاپاراسکوپی انجام می‌شود که روشی کم تهاجمی است. کولانژیت کولانژیت یا التهاب مجاری صفراوی، نوعی بیماری است که در آن مجاری صفراوی که صفرا را از کبد به روده کوچک منتقل می‌کنند، ملتهب می‌شوند. این التهاب معمولاً در اثر عفونت باکتریایی رخ می‌دهد و می‌تواند عوارض جدی برای سلامتی ایجاد کند. علت کولانژیت سنگ‌های صفراوی: شایع‌ترین علت کولانژیت است، سنگ صفراوی است. سنگ‌ها می‌توانند مجاری صفراوی را مسدود کرده و باعث تجمع باکتری‌ها و ایجاد عفونت شوند. عفونت‌های باکتریایی: باکتری‌های مختلفی می‌توانند باعث عفونت مجاری صفراوی شوند. تومورها: تومورهای موجود در مجاری صفراوی یا اندام‌های اطراف می‌توانند باعث انسداد و عفونت شوند. تنگی مجاری صفراوی: تنگ شدن مجاری صفراوی به دلایل مختلفی مانند التهاب مزمن یا آسیب می‌تواند باعث تجمع صفرا و ایجاد عفونت شود. عوامل دیگر: مانند بیماری‌های خود ایمنی، بیماری‌های کبدی و برخی داروها نیز می‌توانند خطر ابتلا به کولانژیت را افزایش دهند. شایع‌ترین علت کولانژیت، سنگ صفراوی است. علائم کولانژیت علائم کولانژیت ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد و شامل موارد زیر است: درد شکمی: درد شدید و مداوم در قسمت بالای سمت راست شکم تب و لرز: به دلیل عفونت زردی پوست و چشم‌ها: به دلیل انسداد مجاری صفراوی و تجمع صفرا در خون تهوع و استفراغ کاهش اشتها خارش پوست درمان کولانژیت درمان کولانژیت به شدت بیماری و علت زمینه‌ای بستگی دارد. درمان‌های رایج عبارتند از: مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها: برای درمان عفونت باکتریایی داروهای ضد درد: برای کاهش درد آبرسانی: برای جلوگیری از کم‌آبی بدن جراحی: در موارد شدید، جراحی برای برداشتن سنگ‌ها، تخلیه چرک یا برداشتن قسمتی از مجاری صفراوی ممکن است لازم باشد. قرار دادن استنت: برای باز نگه داشتن مجاری صفراوی مصرف آنتی بیوتیک به عنوان روشی برای درمان کولانژیت توصیه می‌شود. کلدوکولیتیازیس کلدوکولیتیازیس همان سنگ کیسه صفرا و یکی از شایع‌ترین بیماری‌های گوارشی است. بنابراین، علت، علائم و درمان آن دقیقا مشابه سنگ‌های کیسه صفرا است. انسداد مجرای صفراوی سنگ‌های صفراوی، بافت اسکار، تومورها یا مشکلات دیگر می‌توانند باعث انسداد مجاری صفراوی شوند. این عارضه مانع از جریان مناسب صفرا شده و منجر به مشکلاتی در هضم و جذب مواد مغذی می‌شود. علل انسداد مجاری صفراوی علل اصلی انسداد مجاری صفراوی عبارتند از: سنگ‌های صفراوی: سنگ‌ها شایع‌ترین علت انسداد است. آنها می‌توانند در کیسه صفرا یا مجاری صفراوی تشکیل شوند و جریان صفرا را مسدود کنند. التهاب مجاری صفراوی (کولانژیت): عفونت باکتریایی یا ویروسی می‌تواند باعث التهاب و تورم مجاری صفراوی شود. تومورها: تومورهای بدخیم یا خوش‌خیم در کبد، لوزالمعده یا مجاری صفراوی می‌توانند باعث انسداد شوند. تنگی مجاری صفراوی: باریک شدن مجاری صفراوی به دلیل التهاب مزمن، آسیب یا سایر دلایل می‌تواند باعث انسداد مجاری صفراوی شود. کیست‌ها: کیست‌های موجود در مجاری صفراوی می‌توانند جریان صفرا را مسدود کنند. لخته‌های خون: لخته‌های خون در مجاری صفراوی نیز می‌توانند باعث انسداد شوند. تومورهای موجود در کبد، می‌توانند باعث انسداد مجاری صفرا شوند. علائم انسداد مجاری صفراوی علائم انسداد مجاری صفراوی ممکن است بسته به علت انسداد و شدت آن متفاوت باشد، اما برخی از علائم شایع عبارتند از: زردی: زرد شدن پوست و سفیدی چشم‌ها به دلیل تجمع بیلیروبین در خون درد شکمی: درد در قسمت بالای سمت راست شکم خارش پوست تب و لرز تهوع و استفراغ کاهش اشتها مدفوع رنگ روشن و ادرار تیره درمان انسداد مجاری صفراوی درمان انسداد مجاری صفراوی به علت انسداد و شدت آن بستگی دارد. درمان‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد: دارودرمانی: برای کاهش التهاب، عفونت و درد آندوسکوپی: برای برداشتن سنگ‌های کوچک یا قرار دادن استنت در مجاری صفراوی جراحی: برای برداشتن سنگ‌های بزرگ، تومورها یا کیسه صفرا شیمی‌درمانی یا رادیوتراپی: برای درمان تومورهای بدخیم برای برداشتن سنگ‌های بزرگ، جراحی یکی از بهترین روش‌ها محسوب می‌شود. سرطان کیسه صفرا سرطان صفرا نوعی بیماری است که در آن سلول‌های بدخیم در کیسه صفرا یا مجاری صفراوی رشد می‌کنند. سرطان صفرا چندان شایع نیست، اما می‌تواند بسیار خطرناک باشد. علت سرطان صفرا علت دقیق سرطان صفرا هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما برخی از عوامل خطر شناخته شده عبارتند از: سنگ کیسه صفرا: وجود سنگ‌های صفراوی به مدت طولانی می‌تواند خطر ابتلا به سرطان صفرا را افزایش دهد. پولیپ‌های کیسه صفرا: پولیپ‌های بزرگ یا تعداد زیاد پولیپ‌ها در کیسه صفرا می‌توانند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند. التهاب مزمن کیسه صفرا: التهاب مزمن کیسه صفرا می‌تواند به سلول‌های کیسه صفرا آسیب رسانده و خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد. چاقی و اضافه وزن: چاقی و اضافه وزن با افزایش خطر ابتلا به بسیاری از سرطان‌ها از جمله سرطان صفرا مرتبط است. سن: خطر ابتلا به سرطان صفرا با افزایش سن افزایش می‌یابد. جنسیت: زنان بیشتر از مردان در معرض خطر ابتلا به سرطان صفرا هستند. نژاد: برخی مطالعات نشان می‌دهند که خطر ابتلا به سرطان صفرا در برخی نژادها بیشتر است. بیشتر بخوانید: چگونه ورزش کنید تا التهابتان کاهش پیدا کند؟علائم سرطان صفرا در مراحل اولیه، سرطان صفرا ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد، اما با پیشرفت بیماری، علائم زیر ممکن است ظاهر شوند: درد شکمی: درد در قسمت بالای سمت راست شکم که ممکن است به شانه راست نیز انتشار یابد. زردی: انسداد مجاری صفراوی و تجمع صفرا در خون موجب زرد شدن پوست و سفیدی چشم‌ها می‌شود. کاهش وزن بدون دلیل مشخص تب و لرز تهوع و استفراغ کاهش اشتها در مراحل اولیه، سرطان صفرا ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد. درمان سرطان صفرا درمان سرطان صفرا به مرحله بیماری، نوع سرطان و وضعیت عمومی بیمار بستگی دارد. روش‌های درمانی عبارتند از: جراحی: شایع‌ترین روش درمان سرطان صفرا، جراحی برای برداشتن کیسه صفرا و بخشی از کبد است. شیمی‌درمانی: این درمان به منظور کشتن سلول‌های سرطانی انجام می‌شود. رادیوتراپی: از رادیوتراپی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. درمان هدفمند: این روش برای هدف قرار دادن سلول‌های سرطانی خاص به کار برده می‌شود. متاسفانه بیماری‌های صفراوی مانند سنگ کیسه صفرا و سرطان صفرا می‌توانند مشکلات جدی برای سلامتی ایجاد کنند. اما خوشبختانه، با رعایت برخی نکات و سبک زندگی سالم، می‌توان خطر ابتلا به این بیماری‌ها را کاهش داد. راهکارهای پیشگیری از بیماری‌های صفرا چیست؟ بهترین راهکارهای پیشگیری از سرطان صفرا عبارتند از: رژیم غذایی سالم در یک رژیم غذایی سالم موارد زیر اهمیت دارد: کاهش چربی‌های اشباع و ترانس: این نوع چربی‌ها خطر تشکیل سنگ‌های صفراوی را افزایش می‌دهند. افزایش فیبر: مصرف فیبر به تنظیم سطح کلسترول خون کمک می‌کند و خطر ابتلا به سنگ‌های صفراوی را کاهش می‌دهد. مصرف میوه‌ها و سبزیجات: این مواد غذایی سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها هستند و به حفظ سلامت کلی بدن کمک می‌کنند. کنترل وزن: چاقی و اضافه وزن یکی از عوامل خطر مهم برای بیماری‌های صفراوی است. کاهش مصرف قندهای افزوده: مصرف زیاد قندهای افزوده می‌تواند به افزایش وزن و در نتیجه افزایش خطر بیماری‌های صفراوی کمک کند. پیروی از یک رژیم غذایی سالم برای پیشگیری از بیماری‌های صفرا توصیه می‌شود. فعالیت بدنی منظم فعالیت بدنی منظم یکی از مهمترین عوامل در پیشگیری و مدیریت بیماری‌های صفراوی است. با انجام تمرینات ورزشی مناسب، می‌توانید به کاهش وزن، بهبود متابولیسم و کاهش خطر ابتلا به سنگ‌های صفراوی کمک کنید. کنترل بیماری‌های زمینه‌ای بیماری‌هایی مانند دیابت، بیماری‌های کبدی و بیماری‌های التهابی روده می‌توانند خطر ابتلا به بیماری‌های صفراوی را افزایش دهند. بنابراین، کنترل این بیماری‌ها بسیار مهم است. مصرف کافی آب مصرف کافی آب نقش مهمی در حفظ سلامت کلی بدن و به ویژه در پیشگیری از بیماری‌های صفراوی دارد. آب به رقیق شدن صفرا کمک می‌کند و از غلیظ شدن بیش از حد آن جلوگیری می‌کند. صفرای غلیظ مستعد تشکیل کریستال‌ها و سنگ‌های صفراوی است. مصرف آب کافی به بهبود عملکرد روده کمک کرده و از یبوست جلوگیری می‌کند. یبوست می‌تواند باعث افزایش فشار در مجاری صفراوی و در نتیجه افزایش خطر تشکیل سنگ شود. مصرف کافی آب نقش مهمی در پیشگیری از بیماری‌های صفراوی دارد. مراجعه منظم به پزشک انجام چکاپ‌های دوره‌ای و مراجعه به پزشک برای تشخیص زودهنگام بیماری‌های صفراوی بسیار مهم است. آنچه از مقاله صفرا چیست آموختیم: در این مقاله آموختیم صفرا چیست و چرا تا این اندازه اهمیت دارد. صفرا مایعیست که توسط کبد تولید و در کیسه صفرا ذخیره می‌شود. این ماده نقش بسیار مهمی در فرایند هضم و جذب چربی‌ها دارد. برای حفظ سلامت کیسه صفرا و پیشگیری از بروز مشکلات مرتبط با آن، رعایت یک سبک زندگی سالم و متعادل بسیار مهم است. تغذیه سالم با تاکید بر مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و کاهش مصرف چربی‌های اشباع و قندهای افزوده، نقش کلیدی در این زمینه ایفا می‌کند. همچنین، انجام فعالیت بدنی منظم به صورت روزانه و به مدت حداقل 30 دقیقه می‌تواند به کاهش وزن، بهبود متابولیسم و کاهش خطر ابتلا به سنگ‌های صفراوی کمک کند. اطمینان از تشخیص و درمان صحیح هرگونه مشکل مرتبط با کیسه صفرا، مراجعه منظم به پزشک و پیگیری توصیه‌های او ضروری است. سوالات متداول صفرا چیست؟ 1- صفرا چیست؟ صفرا مایعی سبز رنگ است که توسط کبد تولید شده و در کیسه صفرا ذخیره می‌شود. این ماده در هضم و جذب چربی‌ها نقش اساسی دارد. 2- علت تشکیل سنگ کیسه صفرا چیست؟ علت دقیق تشکیل سنگ کیسه صفرا هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما عوامل مختلفی مانند رژیم غذایی پرچرب، چاقی، برخی داروها و عوامل ژنتیکی در آن نقش دارند. 3- چگونه می‌توان از سلامت کیسه صفرا محافظت کرد؟ رعایت یک رژیم غذایی سالم، حفظ وزن مناسب، انجام فعالیت بدنی منظم و مراجعه منظم به پزشک از جمله راه‌های مراقبت از کیسه صفرا هستند. منابع: my.clevelandclinic.org www.mountsinai.org www.hopkinsmedicine.org مریم اصیلیاز سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.
