خواص جوش شیرین؛ از سفید کردن دندان تا ضدعفونی سطوح

بسیاری از ما در خانه از کاربردها و خواص جوش شیرین برای پخت و پز و شاید هم داخل یخچال برای جذب بوی مواد غذایی استفاده می‌کنیم. همچنین برخی از افراد جوش شیرین را برای صافی مو، روشن شدن پوست، و موارد بهداشتی و آرایشی دیگری مورد استفاده قرار می‌دهند. اما آیا جوش شیرین واقعا این فواید را دارد یا صرفا یک توصیه خانگی بدون پشتوانه علمی است. در این مقاله به بررسی خواص جوش شیرین و کاربردهای آن برای مصارف گوناگون می‌پردازیم. تا انتها با ما همراه باشید. 

جوش شیرین چیست؟

جوش شیرین، که با نام علمی سدیم بی کربنات (Sodium Bicarbonate) شناخته می‌شود، یک ترکیب معدنی و قلیایی است. این ماده به صورت پودر سفید و بی‌بو وجود دارد و در مصارف خانگی، آشپزی، دارویی و صنعتی کاربرد دارد.

خواص جوش شیرین چیست؟

خواص جوش شیرین متعدد است و از مصارف خانگی گرفته تا کاربردهای زیبایی را پوشش می‌دهد. بیشترین کاربرد جوش شیرین مربوط به پوست است؛ به عنوان مثال جوش شیرین اغلب به عنوان یک ماده سفید‌کننده پوست استفاده می‌شود؛ هر چند هیچ اثر مستقیم بر سفید‌کنندگی ندارد.

در ادامه به خواص جوش شیرین می‌پردازیم. اول از همه به سراغ خواص جوش شیرین برای پوست خواهیم رفت:

1- جوش شیرین برای پوست

جوش شیرین برای پوست خواص بسیار زیادی دارد. از جمله خواص جوش شیرین برای پوست می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

برطرف کردن خارش و خشکی پوست

پوست خشک و خارش پوست را نباید نادیده گرفت مخصوصا زمانی که هوا گرم است. برای برطرف کردن خارش پوست با جوش شیرین یک حمام آب گرم بروید (نه آنقدر گرم که وضعیت پوست بدتر شود)، نصف فنجان جوش شیرین نیز با خود ببرید و در حمام به پوست بدن بکشید.

این کار باعث می شود پوست، صاف شود و خارش آن تسکین بیابد. در تابستان‌ها نیز می‌توانید حمام آب سرد را با جوش شیرین تجربه کنید تا آفتاب سوختگی یا گزش حشرات را از بین ببرید.

لایه برداری با جوش شیرین

یکی از مهمترین خواص جوش شیرین، پاکسازی پوست صورت و بدن است. اگر پوست خشک بماند، حالتی بد و خاکستری به خود می‌گیرد و سلول‌های مرده روی سطح پوست ساخته می‌شود.

برای از بین بردن این سلول‌ها و زیبا کردن پوست هفته‌ای یکبار لایه برداری لازم است. برای این کار لازم نیست یک لایه بردار گران قیمت بخرید، با استفاده از جوش شیرین خودتان اسکراب صورت لایه بردار خانگی بسازید.

لایه برداری پوست با جوش شیرین مواد زیادی نمی‌خواهد. خمیری درست کنید که سه بخش آن را جوش شیرین و یک بخش آن را آب تشکیل دهد و آن را به آرامی روی صورت خود بمالید و وقتی با آب گرم می‌شویید؛ با انگشت دایره‌های کوچک روی صورت خود بکشید.

دقیقا همان فرمولی که برای صورت استفاده کردید برای بدن هم به کار می آید، یک قسمت آب و سه قسمت جوش شیرین.

همچنین با اسکراب جوش شیرین با فرمول یک قسمت آب و سه قسمت جوش شیرین می‌توانید مانیکور و پدیکور خانگی خود را به یک مرحله بالاتر ارتقا دهید. اجازه دهید دست‌ها و پاها حدود 10 دقیقه در یک لگن حاوی جوش شیرین خیس بخورد.

ضد عرق طبیعی

اگر پوست حساسی دارید، می‌توانید به جای دئودورانت از مقداری گرد جوش شیرین استفاده کنید. جوش شیرین خنثی‌کننده اسید و باز است، پس بو را از بین می‌برد. همچنین مثل خیلی از ضد عرق‌ها لباس‌تان را لک نمی‌کند.

تسکین‌دهنده جای تیغ

سوزش محل تیغ خیلی اذیت‌کننده است. پوست حساس خود را با فرمول یک فنجان آب و یک قاشق غذا خوری جوش شیرین آرام کنید و اجازه دهید روی پوست‌تان خشک شود (حدود 5 دقیقه طول می‌کشد.) و سپس با آب سرد بشویید. آقایان می‌توانند از این فرمول به عنوان دستورالعمل قبل از اصلاح یا بعد از اصلاح استفاده کنند.

سفید شدن دست و پا 

ماسک جوش شیرین برای سفیدی صورت و بدن می‌تواند موثر باشد. همچنین اگر دچار لک در اثر آفتاب‌سوختگی هستید جوش شیرین برای لک صورت جایگزین طبیعی مناسبی برای انواع کرم‌های شیمیایی است.

2- لایه‌برداری ناخن

به جای تراشیدن لایه ناخن خود که می‌تواند منجر به عفونت شود از جوش شیرین برای لایه‌برداری استفاده کنید تا ناخن شما صاف شود.

تنها کافیست برس ناخن را داخل محلول سه قسمت جوش شیرین و یک قسمت آب وارد کنید و به حالت دایره‌ای روی ناخن بکشید و سپس با آب گرم خوب بشویید. در آخر هم می‌توانید مثل همیشه پولیش ناخن استفاده کنید.

3- جوش شیرین برای لاغری

برخی از افراد سعی می‌کنند از جوش شیرین برای کاهش وزن استفاده کنند. افرادی که از جوش شیرین برای این منظور استفاده می‌کنند باید خطرات جدی سلامتی را در نظر داشته باشند.

جوش شیرین که به نام بی کربنات سدیم نیز شناخته می‌شود، کمی قلیایی است. برخی افراد بر این باورند که مصرف مواد قلیایی باعث کاهش وزن می‌شود. با این حال، تحقیقات علمی شواهدی برای حمایت از این نظریه پیدا نکرده است.

4- جوش شیرین برای مو

از جوش شیرین برای موها نیز می‌توان استفاده کرد. برخی از کاربردهای جوش شیرین برای مو عبارتند از:

جداسازی موها

با استفاده از برخی محصولات آرایشی پس از مدتی مو حالتی به هم چسبیده و ظاهری بد می‌گیرد. اینجاست که جوش شیرین به کمک می‌آید.

مقداری جوش شیرین را به مقداری از شامپویی که استفاده می‌کنید اضافه کنید. مثل همیشه با آن موهای خود را بشویید و آب بکشید. وقتی کارتان تمام شود موها درخشان‌تر و قابل کنترل‌تر می‌شوند.

جایگزینی مناسب برای شامپوهای خشک

شامپو خشک را دوست داریم چون صبح‌ها که از خواب بیدار می‌شویم، قبل از رفتن به باشگاه و یا در روزهای گرم تابستان که موها چرب می‌شود به خوبی به کمک‌مان می‌آید.

زمانی که می‌خواهید ظاهری موقر داشته باشید اما شامپوی خشک ندارید، جوش شیرین می‌تواند یک جایگزین مناسب باشد. مقداری جوش شیرین را در ریشه موها بریزید و موها را به آرامی ماساژ دهید.

تمیز کردن برس و شانه با جوش شیرین

به جای اینکه برس را دور بیاندازید یا با الکل تمیز کنید، می‌توانید با جوش شیرین برس یا شانه خود را میکروب‌زدایی کنید.

حدود 20 دقیقه بروس را داخل آب گرمی که یک قاشق چای‌خوری جوش شیرین به آن اضافه کردید بخیسانید. سپس برس را آب بکشید و قبل از استفاده بگذارید داخل یک حوله خشک شود.

5- سفید کردن دندان

برای سفید کردن دندان بدون استفاده از محصولات سفید کننده که مواد شیمیایی دارند، کمی جوش شیرین را کف دست خود بریزید. یک مسواک مرطوب را به کف دست و جوش شیرین بزنید و با مسواک حدود یک دقیقه دندان‌ها را تمیز کنید.

توجه: نباید از جوش شیرین به عنوان جایگزین خمیر دندان استفاده کنید. خمیر دندان حاوی فلوراید است، که برای جلوگیری از پوسیدگی در دندان ضروری است.

6- پیشگیری از سرطان

ادعاهایی در مورد اثرات ضد سرطانی جوش شیرین وجود دارد، برخی افراد بر این باورند که جوش شیرین می‌تواند به قلیایی کردن بدن و از بین بردن سلول‌های سرطانی کمک کند. 

این افراد بر این باورند که جوش شیرین با قلیایی کردن بدن، میکروب‌ها را کشته و با ایجاد تعادل در PH بدن موجب از بین رفتن سرطان می‌شود. 

البته مهم است که به خاطر داشته باشید که سرطان یک بیماری پیچیده است و هیچ درمان قطعی برای آن وجود ندارد. بهترین راه برای پیشگیری و درمان سرطان، دنبال کردن یک سبک زندگی سالم، انجام معاینات منظم و پیروی از توصیه‌های پزشک متخصص است.

7- پیشگیری از بیماری‌های کلیوی

ادعاهایی در مورد اثرات جوش شیرین بر روی بیماران کلیوی وجود دارد، اما تحقیقات علمی کافی برای تأیید این ادعاها وجود ندارد. برخی افراد بر این باورند که جوش شیرین می‌تواند به قلیایی کردن خون و کاهش اسیدیته ادرار کمک کند و در نتیجه منجر به بهبود عملکرد کلیه‌ها و دفع سموم از بدن شود. با این حال، هیچ مدرک علمی معتبری برای حمایت از این ادعاها وجود ندارد.

در واقع، مطالعات نشان داده است که مصرف بیش از حد جوش شیرین می‌تواند برای سلامتی مضر باشد، به خصوص برای افراد مبتلا به بیماری کلیوی.

8- درمان گلودرد

جوش شیرین به عنوان یک درمان سنتی برای تسکین گلودرد شناخته شده است. گلودرد می‌تواند با التهاب، خارش، درد و یا تحریک گلو همراه باشد و معمولاً ناشی از عفونت‌های ویروسی است. در حالی که هیچ درمان قطعی برای گلو درد وجود ندارد، برخی از روش‌های خانگی مانند استفاده از جوش شیرین می‌توانند به تسکین علائم کمک کنند.

یکی از روش‌های رایج برای استفاده از جوش شیرین برای گلودرد، تهیه محلول قرقره است:

• یک فنجان آب گرم را با ½ قاشق چایخوری نمک و ½ قاشق چایخوری جوش شیرین مخلوط کنید.
• به آرامی این محلول را غرغره کنید و از قورت دادن آن خودداری کنید.
• این کار را سه بار در روز یا بیشتر، در صورت نیاز، تکرار کنید.

جوش شیرین به دلیل خاصیت قلیایی خود می‌تواند به خنثی کردن اسید موجود در گلو که می‌تواند باعث تحریک و سوزش شود، کمک کند.

9- مفید برای نیش و گزیدگی

جوش شیرین، یک ماده ارزان و در دسترس، به عنوان یک درمان خانگی رایج برای تسکین علائم نیش و گزیدگی حشرات شناخته شده است.

برخی از فواید استفاده از جوش شیرین برای نیش حشرات عبارتند از:

• کاهش التهاب و قرمزی: جوش شیرین خاصیت ضد التهابی دارد که می‌تواند به کاهش قرمزی، تورم و درد ناشی از نیش حشرات کمک کند.
• خنثی کردن اسید: بزاق برخی از حشرات اسیدی است که می‌تواند باعث سوزش و خارش شود. جوش شیرین قلیایی است و می‌تواند اسید را خنثی کند و به تسکین این علائم کمک کند.
• جذب خارش: جوش شیرین می‌تواند به جذب خارش و تحریک ناشی از نیش حشرات کمک کند.

10- مفید برای نقرس

جوش شیرین به عنوان یک درمان خانگی برای نقرس شناخته شده است. نقرس یک بیماری التهابی است که باعث درد و تورم شدید در مفاصل، به ویژه در انگشت شست پا می‌شود. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که سطح اسید اوریک در خون افزایش می‌یابد و بلورهای اسید اوریک در مفاصل تشکیل می‌شود.

جوش شیرین می‌تواند به دو روش به تسکین علائم نقرس کمک کند:

• کاهش سطح اسید اوریک: جوش شیرین یک ماده قلیایی است که می‌تواند به خنثی کردن اسید اوریک در خون کمک کند. این امر می‌تواند به دفع اسید اوریک از بدن و کاهش سطح آن در خون کمک کند.
• کاهش التهاب: جوش شیرین دارای خواص ضدالتهابی است که می‌تواند به کاهش درد و تورم مفاصل مرتبط با نقرس کمک کند.

11- رفع زگیل تناسلی

ادعاهایی در مورد اثرات جوش شیرین بر روی زگیل تناسلی وجود دارد، اما تحقیقات علمی کافی برای تأیید این ادعاها به طور قطعی وجود ندارد. برخی افراد بر این باورند که جوش شیرین می‌تواند به دلیل خاصیت قلیایی خود، به از بین بردن زگیل تناسلی کمک کند.

با این حال، هیچ مدرک علمی معتبری برای حمایت از این ادعاها وجود ندارد.

در واقع، برخی مطالعات نشان داده‌اند که استفاده از جوش شیرین در ناحیه تناسلی می‌تواند مضر باشد و منجر به سوزش، تحریک و افزایش خطر ابتلا به عفونت شود.

12- از بین بردن آفت دهان

جوش شیرین به عنوان یک درمان خانگی رایج برای تسکین علائم آفت دهان شناخته شده است. آفت دهان زخم‌های کوچک و دردناکی هستند که در داخل دهان یا روی زبان ایجاد می‌شوند.

جوش شیرین می‌تواند به چند روش به تسکین آفت دهان کمک کند:

• کاهش التهاب: جوش شیرین دارای خاصیت ضد التهابی است که می‌تواند به کاهش قرمزی، تورم و درد مرتبط با آفت دهان کمک کند.
• متعادل کردن PH: آفت دهان به دلیل عدم تعادل PH در دهان ایجاد می‌شود. جوش شیرین قلیایی است و می‌تواند به خنثی کردن اسید موجود در دهان و بازگرداندن تعادل PH کمک کند.
• تسریع التیام زخم: جوش شیرین همچنین می‌تواند به رشد سلول‌های جدید و تسریع روند التیام زخم کمک کند.

چگونه از جوش شیرین استفاده کنیم؟

برای تسکین آفتاب سوختگی یا خارش پوست، جوش شیرین را به آب حمام خود اضافه کنید یا خمیری از جوش شیرین و آب درست کنید و برای تسکین جای سوختگی یا نیش حشرات بر روی پوست خود بمالید.

با وجود فواید جوش شیرین قبل از مصرف با پزشک متخصص پوست مشورت کنید تا دچار عوارض آن نشوید.

مضرات جوش شیرین 

جوش شیرین اگر بیش از اندازه بر روی پوست صورت و بدن استفاده شود ممکن است این مشکلات را به وجود بیاورد:

مشکلات گوارشی: مصرف بیش از حد جوش شیرین می‌تواند باعث تهوع، استفراغ، اسهال و درد معده شود.

افزایش فشار خون: جوش شیرین حاوی مقادیر زیادی سدیم است که مصرف آن می‌تواند منجر به افزایش فشار خون در افراد مبتلا به فشار خون بالا شود.

عدم تعادل الکترولیت‌ها: مصرف بیش از حد جوش شیرین می‌تواند تعادل الکترولیت‌ها در بدن را مختل کند، به خصوص سطح پتاسیم را کاهش دهد که می‌تواند منجر به ضعف عضلانی، گرفتگی عضلات و مشکلات قلبی شود.

تحریک پوست و چشم: جوش شیرین یک ماده ساینده است که می‌تواند باعث تحریک پوست و چشم شود، به خصوص در افراد با پوست یا چشم حساس.

تداخل با داروها: جوش شیرین ممکن است با برخی از داروها، مانند داروهای ضد اسید معده و آنتی بیوتیک ها، تداخل داشته باشد.

مسمومیت: مصرف مقادیر بسیار زیاد جوش شیرین (بیش از 3.5 گرم در روز) می‌تواند منجر به مسمومیت و عوارض جدی مانند تشنج، کما و حتی مرگ شود.

از بین برنده اسید طبیعی پوست: شستن پوست با جوش شیرین می‌تواند سد چربی محافظ پوست را از بین ببرد، PH آن را تغییر دهد و باکتری‌های طبیعی روی سطح را که به جلوگیری از عفونت و آکنه کمک می‌کند، مختل کند. 

حساسیت: در برخی افراد جوش شیرین می‌تواند پوست را تحریک کند و نکته اینجاست که بیشتر مردم تا زمانی که شروع به استفاده مستقیم از جوش شیرین روی پوست خود نکنند، نمی‌دانند که نسبت به جوش شیرین حساس هستند.

لایه برداری بیش از حد: جوش شیرین موجب لایه برداری بیش از حد پوست می‌شود. این موضوع می‌تواند باعث قرمزی، جوش، سوزش و خشکی پوست شود. 

آنچه از مقاله خواص جوش شیرین آموختیم:

خواص جوش شیرین فراتر از آن است که صرفا به عنوان یک عمل‌آورنده برخی غذاها استفاده شود. یک کاربرد جوش شیرین برای سفید کردن و لایه‌برداری پوست بدن، ناخن و سفید کردن دندان است. البته با وجود اینکه جوش شیرین برای سلامتی مفید است اما مصرف بیش از اندازه آن عوارضی همچون حساسیت و مشکلات گوارشی را به همراه خواهد داشت. به همین دلیل قبل از مصرف این ماده مفید با پزشک متخصص پوست مشورت کنید.

سوالات متداول خواص جوش شیرین:

منابع:

• makeupandbeauty.com
• healthline.com
• medicalnewstoday.com

مریم اصیلی

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.