بسیاری از ما با شنیدن کلمه “چربی”، ناخودآگاه ذهنمان به سمت اضافه وزن و مشکلات سلامتی می‌رود. اما اجازه دهید یک دیدگاه متفاوت را با شما به اشتراک بگذارم. تحقیقات علمی شگفت انگیزی در سال‌های اخیر پرده از نوع خاصی از چربی برداشته‌اند که نه تنها مضر نیست، بلکه می‌تواند در مسیر لاغری و بهبود متابولیسم، یار و همراه ما باشد. این نوع منحصر به‌فرد، بافت چربی قهوه ای (BAT) نام دارد.
نوزادان با چربی قهوه ای بدن زیادی، درست پشت تیغه شانه خود، به دنیا می‌آیند. به همین دلیل است که نوزادان از سرما نمی‌لرزند. چربی قهوه ای به عنوان یک بخاری داخلی عمل می‌کند، اما متاسفانه با افزایش سن، بیشتر این نوع چربی را از دست می‌دهید و در نتیجه زمانی که سردتان شود، می‌لرزید. در این مقاله قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم که چربی قهوه ای چیست و دریابیم که چگونه می‌توانیم از قدرت آن برای دستیابی به اهداف کاهش وزن خود بهره ببریم.
چربی قهوه ای چیست؟
چربی قهوه‌ای که با نام بافت چربی قهوه ای (brown adipose tissue) هم شناخته می‌شود، نوعی چربی در بدن است که وقتی سردتان می‌شود شما را گرم نگه می‌دارد. چربی قهوه‌ای همچنین انرژی را ذخیره می‌کند و به بدن شما کمک می‌کند کالری بسوزاند. وقتی هوا سرد می‌شود، چربی قهوه‌ای شروع به کار می‌کند.
انواع چربی در بدن کدامند؟
دو نوع چربی در بدن موجود است که هر کدام کاربردهای خود را دارند. این چربی ها عبارتند از:
چربی سفید
چربی سفید یا بافت چربی سفید (WAT)، چربی استانداردی است که احتمالاً کل زندگی‌تان با میزانی از آن در بدن درگیرید. چربی سفید انرژی شما را در قطر‌های چربی بزرگی ذخیره می‌کند که در اطراف بدن به خصوص ران‌ها، باسن و شکم ذخیره می شوند و وجود بیش از حد آن در شکم می‌تواند خطر ابتلا به بیماری قلبی و دیابت نوع ۲ را افزایش دهد.
در انسان، چربی سفید بیش از حد چیز خوبی نیست؛ زیرا منجر به چاقی می‌شود. چربی بیش از حد سفید، در میانه بدن، یعنی شکم و پهلوها، ممکن است خطر ابتلا به بیماری قلبی، دیابت و سایر بیماری‌ها را افزایش دهد.
چربی قهوه ای
چربی قهوه ای (BAT)، انرژی را در فضای کوچکتری نسبت به چربی سفید ذخیره می‌کند. مملو از میتوکندری‌های غنی از آهن است که به همین دلیل رنگ خود را به دست می‌آورد.
وقتی چربی های قهوه ای می‌سوزند، بدون لرزش گرما ایجاد می‌کند. به این فرآیند ترموژنز می‌گویند. در طی این فرآیند، چربی قهوه ای نیز کالری می‌سوزاند. چربی قهوه ای به عنوان یک درمان احتمالی برای چاقی و برخی از سندرم‌های متابولیک شایان توجه است.
دانشمندان قبلاً معتقد بودند که فقط نوزادان چربی قهوه ای دارند و حدود ۵ درصد از کل توده بدن آنها را تشکیل می‌دهد. آنها همچنین فکر می‌کردند که این چربی زمانی از بین می‌رود که بیشتر افراد به بزرگسالی می‌رسند. آنچه اکنون محققان می‌دانند این است که حتی بزرگسالان نیز، ذخایر کمی از چربی قهوه ای دارند. این نوع چربی معمولاً در رسوب‌های کوچک در اطراف شانه‌ها و گردن ذخیره می‌شود.
تفاوت چربی قهوه ای و سفید
تفاوت‌های اصلی چربی قهوه ای و سفید در عملکرد، ساختار، و محل قرارگیری آنها در بدن است:
- چربی سفید وظیفه ی ذخیره ی انرژی را بر عهده دارد. زمانی که کالری اضافی دریافت می‌کنیم، این چربی‌ها کالری را ذخیره می‌کنند و در مواقع کمبود انرژی، آنها را می‌سوزانند.
اما برخلاف چربی سفید، چربی قهوه ای انرژی را می‌سوزاند و گرما تولید می‌کند (ترموژنز). این فرایند به حفظ دمای بدن، به خصوص در مواجهه با سرما، کمک می‌کند. - سلول‌های چربی سفید معمولاً حاوی یک قطره بزرگ از لیپید هستند. اما سلول‌های چربی قهوه‌ای کوچک‌تر از سلول‌های چربی سفید هستند و حاوی تعداد زیادی قطرات کوچک لیپید می باشند.
- چربی سفید بیشتر در نواحی مختلف بدن مانند ران‌ها، باسن، شکم (زیر پوستی و احشایی) ذخیره می‌شود. در بزرگسالان، چربی قهوه‌ای در نواحی خاصی مانند گردن، بالای قفسه سینه، اطراف استخوان ترقوه، اطراف کلیه‌ها، غدد فوق کلیوی و قلب یافت می‌شود. افراد لاغرتر معمولاً چربی قهوه‌ای بیشتری نسبت به افراد دارای اضافه وزن دارند.
چربی قهوه ای چه تاثیری بر سلامتی دارد؟ (فواید این چربی برای بدن)
دانشمندان در حال بررسی نقش‌های دیگری‌اند که چربی قهوه ای ممکن است در بدن شما ایفا کند. برخی از مطالعه‌ها همچنین به بررسی این موضوع می‌پردازند که چگونه ورزش ممکن است به هورمون‌هایی علامت دهد که چربی قهوه ای را فعال می‌کنند. پزشکان در تلاشند تا دریابند که آیا می‌توانند از قدرت چربی قهوه ای برای درمان چاقی استفاده کنند یا خیر.
کاهش وزن
به تازگی محققان علاقه زیادی به چربی قهوه ای پیدا کرده‌اند؛ زیرا این نوع چربی، از چربی معمولی بدن، به عنوان سوخت استفاده می‌کند. این امر به ویژه در صورتی صادق است که فردی در حال انجام فعالیت بدنی باشد، زیرا مطالعات نشان می‌دهد که ورزش هورمون‌هایی را تحریک می‌کند که چربی قهوه ای را فعال می‌کنند تا به جادوی خود عمل کنند.
تحقیق‌ها در حال انجام است و ما هنوز به درک بیشتری از چگونگی فعال شدن چربی قهوه ای برای سوزاندن کالری نیاز داریم. با این حال دانشمندان امیدوار‌ند در آینده استفاده از قدرت کالری سوزی چربی قهوه ای و همچنین توسعه داروهایی که باعث ایجاد بیشتر این چربی در بدن می‌شود، گزینه‌های امیدوار کننده‌ای برای درمان‌های جدید و ابتکاری کاهش وزن باشد.
افزایش متابولیسم
چربی قهوه ای، قند خون (گلوکز) و مولکول‌های چربی را برای ایجاد گرما و کمک به حفظ دمای بدن تجزیه می‌کند. دمای سرد، این چربی را فعال می‌کند که منجر به تغییر‌ات متابولیک مختلف در بدن می‌شود.
برای به دست آوردن درک عمیق‌تر از چگونگی تأثیر این چربی بر متابولیسم، تیمی در دانشگاه کالیفرنیا، سطح گلوکز، چربی‌ها و اسیدهای آمینه خون را قبل و بعد از فعال شدن چربی قهوه ای در ۳۳ مرد جوان سالم (میانگین سنی حدود ۲۳ سال) به دقت تجزیه و تحلیل کردند.
بر اساس اندازه گیری‌های انجام شده در دمای معمولی اتاق، تیم ۱۷ نفر از مردان را دارای فعالیت چربی قهوه ای بالا و ۱۶ نفر را به عنوان دارای چربی قهوه ای کم طبقه‌بندی کرد. سپس مردان را به مدت دو ساعت، در معرض دمایی سرد قرار دادند تا چربی قهوه ای آنها فعال شود؛ اما نه به اندازه‌ای پایین که باعث ایجاد لرز در آنها شود.
به طور غیرمنتظره، گروه مردانی که فعالیت چربی قهوه ای بالایی داشتند، سطح ترکیب‌هایی به نام اسیدهای آمینه شاخه‌دار (BCAA) را در جریان خون خود کاهش دادند. این تغییر در مردان، با فعالیت چربی قهوه ای کم، مشاهده نشد. آزمایش‌ها روی موش‌های چاق تایید کرد که قرار گرفتن در معرض سرما باعث کاهش BCAA در جوندگان با چربی قهوه ای نیز می‌شود.
شایان ذکر است که تا همین اواخر، اغلب مطالعات انجام شده بر روی چربی قهوه ای مربوط به اواسط دهه ۲۰۰۰ یا اوایل دهه ۲۰۱۰ بوده و بیشتر بر روی حیوانات، به ویژه موش‌ها، صورت گرفته است. تحقیقات بیشتری در مورد انسان مورد نیاز است.
کمک به درمان یا پیشگیری از بیماری‌هایی مانند دیابت
بررسی مطالعات مختلف نشان داده است که چربی های قهوه ای کالری می‌سوزاند و ممکن است به کنترل قند خون و بهبود سطح انسولین کمک کند و خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را نیز کاهش دهد. همچنین ممکن است به حذف چربی‌ها از خون کمک کند و خطر ابتلا به چربی خون را کاهش دهد.
سایر مطالعات معتبر نیز نشان دادند وجود این چربی در درمان چاقی مفید است. البته برای تایید نهایی به آزمایش‌های بیشتری روی انسان‌ها نیاز است.
چگونه چربی سفید را به چربی قهوه ای تبدیل کنیم؟
به نوعی، چربی قهوه ای، چربی «خوب» است. به عنوان مثال، انسان‌هایی با سطوح بالاتری از چربی های قهوه ای، شاید وزن کمتری داشته باشند. همه افراد دارای مقداری از این چربی «ساختاری»اند. چربی ساختاری نوعی چربی قهوه ای است که شما با آن متولد شده‌اید. شکل دیگری نیز وجود دارد که به دست آوردنی است. یعنی، بدن در شرایط مناسب، می‌تواند چربی قهوه ای تولید کند. این نوع به دست آوردنی، در ماهیچه‌ها یافت می‌شود.
داروهای خاصی وجود دارند که می‌توانند باعث قهوه ای شدن چربی سفید شوند. تیازولیدین دیون‌ها (TZDs)، دارویی که برای کمک به مدیریت مقاومت به انسولین استفاده می‌شود، می‌تواند به تجمع این چربی ها کمک کند.
با این حال، این دارو با افزایش وزن، احتباس مایعات و سایر عوارض جانبی نیز همراه‌اند. بنابراین، نمی‌تواند به عنوان یک راه حل سریع برای افرادی که به دنبال افزایش چربی قهوه ای هستند استفاده شود. برای به دست آوردن این چربی راه حل‌های زیر را امتحان کنید:
دما را پایین بیاورید
قرار دادن بدن در معرض دمای سرد ، شاید به جذب سلول‌های چربی های قهوه ای بیشتر کمک کند. برخی تحقیق‌ها نشان داده‌اند که تنها دو ساعت قرار گرفتن در معرض دمایی در حدود ۶۶ درجه فارنهایت (۱۹ درجه سانتیگراد) در هر روز، برای تبدیل چربی جذب شدنی به قهوه ای، کافی باشد. دوش آب سرد یا حمام یخ بگیرید.
پایین آوردن چند درجه در خانه یا بیرون رفتن در هوای سرد راه‌های دیگری برای خنک کردن بدن و احتمالا ایجاد این چربی بیشتر است.
رژیم متعادل بگیرید
در یک مطالعه منبع معتبر، محققان به موش‌ها غذا دادند. محققان متوجه شدند آن‌هایی کالری بیشتری می‌سوزانند که چربی قهوه ای بیشتری دارند. به این ترتیب لاغرتر و سالم‌تر ماندند. آنها همچنین از چاقی و سایر بیماری‌های متابولیک محافظت می‌شدند.
این بدان معنا نیست که برای فعال کردن سلول‌های چربی قهوه ای، باید بیشتر غذا بخورید. پرخوری هنوز یکی از دلایل اصلی چاقی در نظر گرفته می‌شود. در حال حاضر بهتر است به دنبال یک رژیم غذایی متعادل متشکل از غذاهای کامل باشید.
به غذاهای خود آهن اضافه کنید
بدن شما از مواد غذایی که مصرف می‌کنید، چربی می‌سازد. از آنجایی که چربی قهوه ای سرشار از آهن است، برای اطمینان از اینکه بدن شما آهن کافی برای حفظ سلامت سلول‌های چربی‌تان دریافت می‌کند، مکمل‌های آهن یا مواد غذایی غنی از آهن مانند گوشت و غذاهای دریایی، غلات کامل، سبزیجات چربی سوز و حبوبات را انتخاب نمایید.
ورزش کنید
تحقیق دیگر روی موش‌ها نشان می‌دهد که پروتئینی به نام آیریزین ممکن است به تبدیل چربی سفید به قهوه ای کمک کند. انسان نیز این پروتئین را تولید می‌کند. محققان کشف کردند که افرادی که کم‌تحرک‌اند در مقایسه با افرادی که اغلب ورزش می‌کنند، مقدار کمتری آیریزین تولید می‌کنند. به طور خاص، زمانی سطوح این چربی افزایش می‌یابد که افراد تمرین‌های تناوبی هوازی شدیدتری انجام می‌دهند.
ورزش برای مبارزه با چاقی و قوی نگه داشتن سیستم قلبی عروقی توسط پزشکان به شدت توصیه می‌شود. علاوه بر این ورزش کردن موجب تبدیل چربی های سفید به چربی های بژ (ترکیبی از چربی های سفید و قهوه ای) می شوند.
دستورالعمل‌های فعلی فعالیت بدنی منبع معتمد برای بزرگسالان شامل انجام هر هفته یکی از موارد زیر است:
- ۱۵۰ دقیقه فعالیت متوسط، مانند پیاده روی یا بازی تنیس؛
- ۷۵ دقیقه فعالیت شدید، مانند دویدن یا شنا کردن؛
تحقیق‌های کافی برای اطمینان از اینکه آیا ورزش باعث ایجاد چربی قهوه ای بیشتری می‌شود، وجود ندارد. اما ورزش فواید زیادی برای سلامتی دارد که بهتر است آن را انجام دهید.
کلام پایانی:
حالا می‌دانید نقش چربی قهوه ای چیست! همانطور که گفتیم چربی قهوه‌ای از طریق حفظ دمای بدن در شرایط سرد و تولید انرژی، تاثیرات مثبتی بر عملکرد بدن شما دارد. برای حفظ سلامت چربی قهوه‌ای در بدن خود، اقداماتی نظیر داشتن یک رژیم غذایی متعادل، انجام ورزش و کاهش دما در محیط‌های کنترل‌شده از طریق دوش آب سرد یا حمام یخ چند بار در هفته را در نظر بگیرید. در صورت عدم اطمینان از نوع مواد غذایی یا فعالیت‌های مناسب برای بدن خود، با یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی مشورت نمایید.
سوالات متداول مقاله چربی قهوه ای:
۱- آیا همه افراد دارای چربی قهوه‌ای هستند؟
بله. اگرچه بیشتر چربی قهوه ای بدن با افزایش سن از بین می‌رود، اما مقداری از آن باقی می‌ماند. بزرگسالان مقادیر بسیار کمی از چربی قهوه ای را در ناحیه گردن، استخوان ترقوه، کلیه‌ها و نخاع دارند. افراد لاغر معمولاً نسبت به افراد دارای اضافه وزن، چربی قهوه ای بیشتری دارند. همچنین، به طور کلی، میزان آن در زنان بیشتر از مردان است.
۲- چگونه می‌توان میزان چربی قهوه‌ای بدن را اندازه‌گیری کرد؟
برای اندازه‌گیری چربی قهوه ای، عمدتاً از اسکن PET/CT (با تزریق ماده رادیواکتیو برای نشان دادن فعالیت متابولیک) و MRI (برای تشخیص حجم و ساختار) استفاده می‌شود. روش‌های رایج اندازه‌گیری چربی بدن مانند DEXA برای این کار مناسب نیستند.
سلام .طبع چربی قهوه ای چی هست؟
سلام اطلاع نداریم عزیزم
اطلاعات کوتاه کاربردی و عالی.👏🙏👍
ممنون از وقتی که گذاشتین عزیزم
سلام . اون گزینه دوم که گفتید بیشتر بخورید گمراه کننده هست. خیلی ها همون اول ممکنه اینو نگاه کنند و فکر کنند بیشتر غذا خوردن به افزایش چربی قهوه ای کمک می کنه. در حالیکه که گفتن این مورد اصلا جز راه حل ها نیست. گفته اون موش هایی که چربی قهوه ای بیشتری داشتند در مقابل بیشتر غذا خوردن کمتر چاق شدند. نه اینکهبیشتر غذا بخوریم تا چربی قهوه ای تولیدکنیم.