چربی ترانس، هیتلر و شکار نهنگ‌های جنوب

بدن ما به چربی احتیاج دارد و بر خلاف باور سال‌های اخیر، نمی‌توان بدن را به کلی از چربی محروم کرد و حذف این ماده‌ از رژیم غذایی به نفع سلامتی نیست.

بخشی از غشای سلولی ما از چربی است و باید کمتر از سی درصد از کل کالری مصرفی فرد در روز، چربی باشد. اما این چربی، نباید با چربی ترانس اشتباه گرفته شود. چون چربی ترانس نه تنها نیاز بدن ما به چربی را تامین نمی‌کند بلکه عوارض فراوانی نیز دارد.

چربی ترانس چیست و چرا مضر است؟!

چربی ترانس، حاصل هیدروژنه کردن روغن مایع است و به دو نوع حیوانی و صنعتی تقسیم می‌شود. چربی ترانس در گوشت و لبنیات حیوانات از جمله گاو و گوسفند و بز به طور طبیعی وجود دارد و مصرف متعادل آن برای سلامتی فایده نیز دارد.

اما چربی ترانس صنعتی که حاصل هیدورژنه کردن روغن مایع است و در صنعت غذا و فست فود کاربرد فراوانی دارد و به خاطر ماندگاری بالا پرطرفدار است، برای سلامتی انسان بسیار مضر تشخیص داده شده است.

این نوع از چربی، کلسترول بد خون یعنی فاکتورِ LDL را بالا برده و خطر بیماری قلبی و انسداد عروق را افزایش می‌دهد.

چربی ترانس نه تنها روی کلسترول خون تاثیر می‌گذارد، بلکه برای دیابت هم خطرناک است و روی میزان مقاومت به انسولین بدن تاثیر منفی گذاشته و همینطور التهاب بدن را بالا می‌برد.

چربی ترانس در غذاهای آماده و فرآوری شده، انواع کیک و شیرینی و برخی از نان‌ها، فست فودها، کنسروها و اسنک‌های آماده به وفور یافت می‌شود و تنها مصرف مستقیم روغن جامد و مارگارین، به بدن ما چربی ترانس نمی‌رساند بلکه انواع محصولات آماده‌ی صنعتی حاوی چربی ترانس هستند و باید مصرف آن‌ها را به حداقل رساند.

در مقابل چربی ترانس، که مُضرترین چربی‌هاست، چربی‌های غیراشباع مفیدی وجود دارند که مصرفشان به سود سلامتی است. این چربی‌های مفید در روغن‌های گیاهی مثل روغن زیتون، کلزا و آفتابگردان، آجیل و دانه‌ها و آووکادو و ماهی یافت می‌شوند.

روغن زیتون از مفیدترین روغن‌های شناخته شده و روغن فندق و آووکادو بهترین و مقاوم‌ترین روغن‌ برای سرخ کردن می‌باشند. سال‌هاست که تولیدکننده‌های مواد غذایی ملزم به شفاف‌سازی و درج مقدار دقیق روغن ترانس محصولاتشان به روی برچسب مشخصات آن هستند.

اما هنوز نظارت کافی و مستمر در این‌باره وجود ندارد و معمولا میزان روغن ترانس محصولات صنعتی، بیش از آن چیزی‌ست که اعلام می‌شود. ضمن اینکه مقدار اندک چربی ترانس این محصولات هم، وقتی با مصرف زیاد آن‌ها همراه بشود، قابل چشم‌پوشی نیست و چربی ترانس زیادی وارد بدن می‌کند.

استفاده از چربی و روغن همیشه دغدغه‌ی بشر بوده و با استفاده از این ماده‌ی شگفت‌انگیز نه تنها آشپزی بهتری را تجربه کرده بلکه زندگی راحت‌تری برای خودش رقم زده است. روغن، کاربرد فراوانی در صنایع غذایی، سوخت و حتی جنگ‌ها داشته است. در زمان جنگ جهانی دوم، آلمانِ نازی‌ها با بحران مواد غذایی به خصوص روغن و مارگارین روبرو بود.

جالب است بدانید در آن سال‌ها روغن نهنگ یکی از روغن‌های پر کاربرد به شمار می‌رفت و سالانه نهنگ‌های زیادی به خاطر روغن مفیدشان در قطب جنوب شکار می‌شدند. هیتلر هم از قافله عقب نماند و جهت تامین نیازهای غذایی و دفاعی کشورش، طرح چربی آلمان را کلید زد و گروهی را به شکار نهنگ‌های قطبی فرستاد.

این اپیزود در کنار بحث چربی ترانس و بایدها و نبایدهای آن، قصه‌ی سفر گروه آلمانی‌ها به قطب، دغدغه‌های بزرگترین دیکتاتور تاریخ و دانشمند یهودی‌ که با سرسختی میان نازی‌ها دوام آورده بود را برای شما روایت می‌کند.

مریم اصیلی

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.