خواص بادرنجبویه برای سلامتی | نحوه مصرف دمنوش بادرنجبویه

خواص بادرنجبویه این گیاه پرفایده چیست؟ از گذشته تا به امروز، استفاده از گیاهان دارویی و خواص معجزه آسای آن‌ها در درمان بیماری‌ها موجب شده که این گیاهان در بین مردم و متخصصان سنتی از جایگاه و محبوبیت ویژ‌ه‌ای برخوردار باشد. از طرفی، هزینه بالای داروهای شیمیایی و عوارض مصرف آن‌ها متخصصان طب نوین را به سمت تجویز داروها و حتی دمنوش‌های گیاهی سوق داده است.

بادرنجبویه یکی از گیاهان پرخاصیت و در عین حال پرطرفدار است که خواص بالای آن به یک بیماری خاص محدود نمی‌شود. این گیاه بسیار خوش طعم است و مصرف آن به صورت دمنوش طرفداران زیادی دارد.

در این مقاله به خواص بادرنجبویه و تاثیر آن بر سلامتی بدن و نحوه مصرف دمنوش بادرنجبویه می‌پردازیم و در عین حال عوارض ناشی از افراط در مصرف آن را بیان خواهیم کرد. پس تا انتهای مقاله ما را همراهی کنید:

بادرنجبویه چیست؟

بادرنجبویه یک گیاه علفی و چند ساله با نام علمی (Mellisa Officinalis)) است که متعلق به خانواده نعناعیان می‌باشد. این گیاه بومی جنوب اروپا، آفریقای شمالی و آسیای غربی است، اما تقریبا در تمام مناطق گرم و معتدل سراسر دنیا قابل رشد و جوانه زنی است.

ارتفاع بادرنجبویه بین 30 تا 90 سانتی‌متر است و برگ‌های آن به رنگ سبز روشن هستند و بوی معطری شبیه لیمو دارند. از طرفی، این گیاه دارای ساقه‌های منشعب است و برگ‌های آن به صورت بیضی یا قلبی شکل هستند که به صورت جفت در هر قسمت از ساقه قرار گرفته‌اند.

جالب است بدانید که بادرنجبویه سرشار از شهد است و گاهی اوقات به منظور تغذیه زنبورها در مناطق مختلف کاشته می‌شود. این گیاه، به لحاظ ظاهری مشابه نعناع است و برگ‌های آن در ابتدا زرد رنگ هستند که با گذشت زمان به رنگ سفید یا بنفش تغییر رنگ می‌دهند. بادرشبی، ترنجان، بادرنگبویه از جمله اسامی متداول این گیاه در نقاط مختلف ایران هستند. پس اگر این گیاه را با نام دیگری شنیدید، زیاد تعجب نکنید.

شما می‌توانید از برگ‌های بادرنجبویه به صورت تازه یا خشک برای مزه‌دار کردن و طعم دادن به غذاهایی مانند سالاد یا سوپ استفاده کنید. بادرنجبویه به راحتی رشد می‌کند و به عنوان یک گیاه مرزی جذاب در مناطق مختلف کشت می‌شود. علاوه براین، از اسانس این گیاه در عطرسازی و لوازم آرایشی نیز استفاده می‌شود.

ارزش غذایی بادرنجبویه

برگ‌های بادرنجبویه کلسترول پایین و چربی بسیار کمی دارند. از طرفی، خاصیت ضد التهابی و آنتی اکسیدانی بالای بادرنجبویه، این گیاه را از بقیه گیاهان دارویی متمایز کرده است. در صد گرم از گیاه بادرنجبویه حدودا این مقدار مواد مغذی و معدنی وجود دارد:

خواص بادرنجبویه برای لاغری

بادرنجبویه به عنوان یک گیاه ضدعفونی کننده شناخته می‌شود که عفونت‌های گوارشی را از بین می‌برد. این گیاه با خاصیت ضدعفونی کننده خود به افرادی که از یبوست و گرفتگی شکم رنج می‌برند کمک کرده و حرکت غذا را در روده آن‌ها تسهیل می‌نماید.

علاوه براین، بادرنجبویه یک گیاه سیرکننده است. پروتئین بالای موجود در این گیاه از احساس گرسنگی  در طول روز و حتی در دوران رژیم غذایی جلوگیری کرده و به کاهش اشتهای شما کمک می‌کند.

بسیاری از افراد چاق دچار مشکلاتی همچون پرخوری عصبی و وسواس هستند که خوردن بادرنجبویه برای این افراد نیز بسیار تاثیرگذار است.

گذشته از آن، شما می‌توانید از دمنوش بادرنجبویه به عنوان جایگزین نوشیدنی‌های کافئین دار همچون چای و قهوه استفاده کنید و مصرف قندها و شیرینی‌جات مصنوعی را در دوران رژیم غذایی خود به حداقل ممکن برسانید.

نحوه مصرف بادرنجبویه برای لاغری

شما می‌توانید از بادرنجبویه در سالادها، سوپ‌ها و به عنوان چاشنی در غذاها و یا به صورت دمنوش استفاده کنید. اما نحوه مصرف این گیاه در اطفال و بزرگسالان متفاوت است:

اطفال

اگر قصد دارید که از این گیاه برای درمان تبخال کودک خود استفاده کنید، حتما قبل از مصرف و برای آگاهی از دوز مصرفی مناسب آن با پزشک یا متصدی داروخانه مشورت کنید.

 بزرگسالان

اگر قصد دارید که برای مشکلات خواب، سوء هاضمه، نفخ، دل درد و.. از این گیاه استفاده کنید، حتما قبل از مصرف با متصدی داروخانه و یا پزشک موضوع را در میان بگذارید. چرا که دوز مناسب این گیاه بایستی با نیازهای شما مطابقت داشته باشد.

اما به صورت کلی دوز احتمالی توصیه شده این گیاه بدین شرح می‌باشد:

• کپسول

300 تا 500 میلی‌گرم از بادرنجبویه خشک را به صورت روزانه و برحسب نیاز خود مصرف کنید.

• دمنوش

یک الی یک چهارم قاشق چای خوری در آب جوش دم کنید و آن را حداکثر 4 بار در روز بنوشید.

• موضعی

کرم موضعی را سه بار در روز یا طبق دستور پزشک روی ناحیه آسیب دیده و تبخال بمالید. برای درمان تبخال می‌توانید دو الی 4 قاشق از برگ له شده این گیاه را در یک فنجان آب جوش به مدت 10 الی 15 دقیقه دم کنید و پس از آنکه سرد شد، پنبه را به محلول آغشته کرده و آن را روی زخم بمالید.

بادرنجبویه را می‌توان به شکل دمنوش، کرم موضعی یا قرص مصرف کرد.

طرز تهیه دمنوش بادرنجبویه برای لاغری

امروزه مصرف دمنوش‌های گیاهی به سبب تهیه آسان و سریع یکی از نوشیدنی‌های محبوب بسیاری از افراد است. اگر شما هم جزو آن دسته افرادی هستید که خوردن دمنوش بادرنجبویه را به کپسول و قرص ترجیح می‌دهید، می‌توانید از این روش برای تهیه دمنوش بادرنجبویه استفاده کنید:

مواد لازم

• برگ خشک بادرنجبویه: 1 ق غ   یا
• برگ تازه بادرنجبویه: 2 ق غ
• آب: یک لیوان
• چوب دارچین: یک عدد
• عسل: به میزان دلخواه به عنوان شیرین کننده
• زنجیل: به میزان دلخواه

دستورالعمل

• آب را داخل کتری بریزید و آن را روی حرارت قرار دهید. بعد از اینکه آب شروع به جوشیدن کرد، بادرنجبویه را به همراه چوب دارچین و حلقه‌های زنجبیل داخل قوری یا کتری بریزید و حرارت را خاموش کنید. برای دم کشیدن بهتر یک پارچه تمیز بر روی کتری خود بگذارید.
• بعد از گذشت 10 الی 15 دقیقه دمنوش شما آماده است. می‌توانید از کمی عسل به عنوان شیرین کننده استفاده کنید.

دیگر خواص بادرنجبویه برای سلامتی

همان‌طور که گفتیم، بادرنجبویه برای بدن فواید زیادی دارد و مزیت‌های این گیاه به یک یا دو بیماری خاص محدود نمی‌شود. جالب است بدانید که اثربخشی بالای ترنجان در سلامت قلب، سردرد و حتی بیماری‌های گوارشی کاملا به اثبات رسیده است.

از طرفی، خاصیت آرامش بخشی این گیاه در دنیای پراسترس امروز به شدت کارآمد و مثمرثمر می‌باشد. در ادامه به برخی از خواص بادرنجبویه و تاثیر بالای آن در سلامتی بدن اشاره خواهیم کرد:

بی‌خوابی و اضطراب را کاهش می‌دهد

چندین مطالعه از آمریکا نشان می‌دهد که مصرف بادرنجبویه در کنار سایر گیاهان آرام بخش از جمله سنبل الطیب، رازک و بابونه به کاهش اضطراب و بهبود کیفیت خواب کمک می‌کند.

جالب است بدانید که در یک بررسی تحقیقاتی بر روی افرادی که از اختلالات خواب رنج می‌بردند، 81 درصد از کسانی که ترکیب گیاهی بادرنجبویه را به همراه سنبل الطیب مصرف می‌کردند، این معضل تا حد زیادی کمتر شد و آن‌ها نسبت به سایر افرادی که از دارو استفاده می‌کردند، جواب بهتری گرفتند.

همین امر در مورد کاهش اضطراب و استرس نیز صدق می‌کند و این گیاه کیفیت خلق و خو را بالا برده و باعث آرامش در افراد مختلف می‌شود. همچنین، شما می‌توانید برای بهبود کیفیت خواب و خلق و خو چند قطره از اسانس ملیسا را به پشت گوش یا گردن خود بمالید و ماساژ دهید و خواص شگفت انگیزش را با چشم ببینید.

یکی از خواص بادرنجبویه کمک به کاهش استرس و تنش‌های عصبی است.

در درمان زخم‌هایی همچون تبخال و التهابات موثر است

برخی از مطالعات نشان می‌دهند که پمادهای موضعی حاوی بادرنجبویه در بهبود زخم‌های سرد از جمله ویروس تبخال یا زخم‌های ناشی از التهاب بسیار موثر می‌باشد. بادرنجبویه اثرات ضد التهابی و ضد ویروسی بالایی دارد.

به همین خاطر، شما می‌توانید از عصاره گل‌های این گیاه برای درمان تبخال دهانی و حتی تبخال تناسلی استفاده کنید.

به تقویت عملکرد شناختی و حافظه کمک می‌کند

یک مطالعه در سال 2014 خبر از خواص بادرنجبویه در بهبود عملکرد شناختی می‌دهد. در این مطالعه مجموعه‌ای از فعالیت‌های شناختی مرتبط به حافظه، تمرکز و حتی محاسبات ریاضی مورد بررسی قرار گرفت که در کمال تعجب آن دسته افرادی که از گیاه بادرنجبویه استفاده کرده بودند در مقایسه با گروه دوم بهتر عمل کرده بودند. از طرفی، استرس این افراد در طی انجام این فعالیت‌ها به مراتب کمتر بود.

برای تسکین علائم سندرم پیش از قاعدگی مفید است

یک بررسی تحقیقاتی بر روی گروهی از دختران نوجوان و جوان که از علائم و دردهای ناشی از دوران قاعدگی و قبل از آن رنج می‌بردند، نشان می‌دهد که مصرف دمنوش بادرنجبویه  در کاهش و تسکین علائم ناشی از سندرم پیش از قاعدگی از جمله اسهال، نوسان خلق و خو و.. بسیار مفید است.

اگر از دردهای پیش از قاعدگی رنج می‌برید، دمنوش بادرنجبویه می‌تواند راهکار خوبی باشد.

به بهبود علائم ناشی از افسردگی کمک می‌کند

همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، بادرنجبویه یک گیاه آرامش بخش است و مصرف آن خلق و خوی شما را تنظیم می‌کند. این مسئله در بیمارانی که از نوسان خلق و خو به دلیل مشکل افسردگی رنج می‌برند بسیار کارآمد است.

از طرفی، یکی از نشانه‌های مهم افسردگی در افراد، اختلالات خواب است که این گیاه با خاصیت آرامش بخشی خود کیفیت خواب را در این افراد بالا می‌برد و مانع بی خوابی شبانه این افراد می‌شود.

سپر محافظتی شما در برابر انواع بیماری‌ها است

یکی از خواص بادرنجبویه به دلیل وجود فلاونوئید است. این آنتی اکسیدان بسیار قوی سپر محافظتی شما در برابر بسیاری از بیماری‌هاست. استرس اکسیداتیو یا اکسید کننده به عدم تعادل بدن بین رادیکال‌های آزاد (اتم‌های ناپایدار و مخرب) و آنتی اکسیدان‌ها گفته می‌شود که اگر این عدم تعادل در بدن وجود داشته باشد منجر به بروز بیماری‌هایی از جمله دیابت، مشکلات قلبی، بیماری‌های اعصاب (پارکینسون)، فشار خون بالا، سرطان و.. خواهد شد.

اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که استفاده از دوز مصرفی مناسب از گیاه بادرنجبویه در کنترل و بهبود این بیماری‌ها بسیار تاثیرگذار است.

بادرنجبویه به دلیل آنتی اکسیدان‌هایی که دارد برای تقویت سیستم ایمنی بدن مفید است.

به آرامش بخشی عضلات شما کمک می‌کند

یکی از خواص بادرنجبویه، خاصیت ضداسپاسم بودن آن است. جالب است بدانید که برخی از مطالعات نشان می‌دهند که ترنجان قادر است دردهای ناشی از گرفتگی عضلانی را برطرف سازد. همچنین، به شل شدن بافت ماهیچه و گرفتگی در مفاصل و عضلات بدن کمک می‌کند.

عوارض مصرف بادرنجبویه

خواص بادرنجبویه زیاد است و برای اکثر افراد سالم، استفاده از بادرنجبویه بی‌خطر است. اما مطالعات کمی در مورد عوارض جانبی مصرف آن وجود دارد که عبارت است از:

• بثورات پوستی
• سردرد
• حالت تهوع
• تپش قلب
• نفخ
• استفراغ
• دل درد
• سرگیجه

کسانی که حساسیت دارند، در مصرف بادرنجبویه به هر شکلی، باید احتیاط کنند.

چه افرادی مجاز به مصرف بادرنجبویه نیستند؟

به خاطر داشته باشید که مصرف زیاد هر ماده غذایی یا نوشیدنی خاصی در طولانی مدت می‌تواند به بدن آسیب برساند. اما بعضی از افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای مجاز به مصرف بادرنجبویه نیستند که در ادامه آن‌ها را بیان خواهیم کرد:

• افرادی که از مشکلات تیروئیدی مانند بیماری گریوز رنج می‌برند. بیماری گریوز یک اختلال خودایمنی است که بر روی هورمون تیروئید تاثیر می‌گذارد و معمولا با عارضه اگزوفتالمی (بیرون زدن چشم از حدقه) همراه است.
• افرادی که دچار حساسیت‌های پوستی و واکنش‌های آلرژیک هستند لازم است قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنند.
• کودکان، خانم‌های باردار و زنان شیرده نیز مجاز به استفاده از بادرنجبویه و مکمل‌های آن نیستند.

آنچه از مقاله خواص بادرنجبویه آموختیم:

در این مقاله آموختیم که خواص بادرنجبویه دارای چه خواصی برای سلامتی از جمله کاهش وزن است. این گیاه دارای خواص زیادی از جمله خاصیت آنتی اکسیدانی، ضد التهاب، ضد اسپاسم، ضدعفونی کننده، سپر محافظتی در برابر بیماری‌ها، بالا بردن کیفیت خلق و خو و کاهش اضطراب، بی خوابی و.. اشاره نمود. برای تهیه دمنوش بادرنجبویه می‌توانید برگ‌های خشک شده یا تازه این گیاه را در یک کتری پر از آب جوش بریزید و به عنوان دمنوش استفاده کنید. از طرفی، این گیاه به دلیل دارا بودن پروتئین از اشتهای بی رویه شما در غذاها جلوگیری کرده و به شما احساس سیری می‌دهد. همچنین، عملکرد روده‌ها را تسهیل می‌نماید.

منابع:

• greenjeeva.com
• healthline.com
• medicalnewstoday.com