در مقاله امروز به بررسی علت سرگیجه در خواب می‌پردازیم. سرگیجه، حس حرکت در زمانی است که هیچ حرکتی وجود ندارد. بسیاری از ما یک دوره کوتاه سرگیجه را تجربه کرده‌ایم، چه از فشار آوردن بیش از حد به خود در باشگاه، از سوار شدن چرخ و فلک در شهربازی یا از کم آبی بدن.
با این حال سرگیجه در خواب با آنچه معمولاً به عنوان سرگیجه ساده در نظر می‌گیریم متفاوت است. مبتلایان احساس چرخش شدید، کج شدن، تاب خوردن یا کشیده شدن را تجربه می‌کنند که می‌تواند احساس بازیابی تعادل را غیر ممکن کند.
اگر تا به حال هنگام دراز کشیدن سرگیجه را تجربه کرده اید می‌دانید که چقدر می‌تواند اذیت کننده باشد. خوشبختانه شایع ترین علل سرگیجه قابل درمان هستند. در این مقاله می‌خواهیم به بررسی علت سرگیجه در خواب بپردازیم و به دنبال راه های مقابله با آن بگردیم.
علت سر گیجه در خواب چیست؟
سرگیجه معمولاً ناشی از اختلال در سیستم دهلیزی است که شامل گوش داخلی و مناطقی از مغز است که اطلاعات مربوط به کنترل تعادل و حرکات چشم را پردازش می‌کنند. شایع ترین اختلالات دهلیزی ایجادکننده سرگیجه عبارتند از:
کم خونی
کمبود آهن که منجر به کم خونی می‌شود، می‌تواند با کاهش اکسیژن به مغز باعث سرگیجه و منگی شود، اگرچه علت اصلی سرگیجه وضعیتی نیست. علائم کم خونی ناشی از فقر آهن شامل خستگی، سبکی سر و تپش قلب است و همچنین می‌تواند در مشکل خواب نقش داشته باشد.
اگر دچار فقر آهن هستید ممکن است علائمی مانند سرگیجه ناگهانی هنگام بلند شدن، سرگیجه اول صبح، سرگیجه شبانه یا حتی سرگیجه در خواب عمیق را تجربه کنید. بارداری نیز خود می‌تواند یکی از دلایل این سرگیجه ها باشد چون فقر آهن در میان خانم های باردار شایع است.
پیروی از یک برنامه غذایی متعادل که هیچ گونه ماده غذایی را حذف نکرده باشد بسیار مهم است. چنین برنامه‌ای باید تمام مواد مغذی از جمله انواع ویتامین‌ها و آهن و مواد معدنی بدن شما را به خوبی تامین کند!
رژیم دکتر کرمانی تنها رژیمیه که حسرت هیچ غذایی رو به دلت نمی‌ذاره. کافیه همین الان تصمیم بگیری که می‌خوای وزنت رو کم کنی و به اون اندامی که همیشه آرزوش رو داشتی برسی! از همین لحظه ما کنارتیم تا باهم به هدفت برسیم.
سرگیجه وضعیتی حمله ای خوش خیم ( BPPV )
کریستال های کوچک کلسیم که به عنوان کانالیت یا اتوکونیا شناخته می‌شوند، معمولاً در گوش داخلی قرار دارند و می‌توانند شل شوند. آنها پس از آزاد شدن می‌توانند به نواحی دیگر گوش مهاجرت کنند و در آنجا حرکت طبیعی مایع را مختل کرده و سیگنال های گیج کننده ای در مورد موقعیت سر به مغز ارسال کنند. تخمین زده می‌شود که تا ۸۰ درصد موارد علت سرگیجه در خواب را می‌توان به BPPV نسبت داد.
علائم سرگیجه مرتبط با BPPV اغلب زمانی رخ می‌دهد که دراز می‌کشید یا در رختخواب غلت می‌زنید. اگرچه این دوره ها کوتاه هستند – معمولاً بین ۱۰ تا ۲۰ ثانیه – اما می‌توانند گیج کننده، ناراحت کننده و حتی خطرناک باشند زیرا ممکن است باعث شوند که فرد به طور تصادفی غلت بزند یا از رختخواب بیفتد.
بیماری منیر
تجمع غیرطبیعی مایع در گوش داخلی در بیماری منییر رخ می‌دهد که منجر به احساس پری در گوش، وزوز گوش، نوسانات کاهش شنوایی و حملات شدید سرگیجه می‌شود. بیماری منییر می‌تواند منجر به حملات ناگهانی سرگیجه شود که مانند دوره‌های BPPV می‌تواند بسیار آزار دهنده باشد. در حالی که بیماری منییر می‌تواند در هر سنی ایجاد شود اما بیشتر بزرگسالان را در میانسالی بین ۴۰ تا ۶۰ سال تحت تأثیر قرار می‌دهد.
آسیب سر و سرگیجه
آیا اخیراً تصادف رانندگی داشته یا زمین خورده اید؟ آسیب سر می‌تواند علت سرگیجه در خواب باشد. اگر دچار آسیب مغزی تروماتیک ( TBI ) مانند ضربه مغزی شده اید ممکن است متوجه مشکلات کلی تری در تعادل از جمله سرگیجه، شوید. خوشبختانه آسیب های تروماتیک سر با کمک یک متخصص سرگیجه و تعادل قابل درمان هستند.
نوریت وستیبولار و لابیرنتیت
عفونت معمولاً ویروسی، می‌تواند گوش داخلی یا اعصابی را که گوش داخلی را به مغز متصل می‌کنند ملتهب کند و یک علت سرگیجه در خواب باشد. این التهاب باعث اختلال در ارتباط اطلاعات حسی از گوش به مغز می‌شود بنابراین منجر به سرگیجه، مشکلات تعادل و تغییراتی در شنوایی و بینایی می‌شود.
افراد مبتلا به نوریت دهلیزی سرگیجه شدیدی را تجربه می‌کنند که ممکن است با حرکات سر بدتر شود. همچنین ممکن است علائم دیگری مانند حالت تهوع و استفراغ را تجربه کنند. بدترین علائم نوریت دهلیزی معمولاً فقط چند روز طول می‌کشد و سپس به تدریج برطرف می‌شود اما برخی از سرگیجه ها ممکن است ماه ها ادامه داشته باشند.
علائم سرگیجه
افراد مبتلا به سرگیجه ممکن است احساس کنند که در حال چرخش، کج شدن یا تاب خوردن هستند. همچنین ممکن است احساس کنند که محیط اطرافشان در حال حرکت است یا به دور آنها می‌چرخد. در برخی موارد سرگیجه می‌تواند با علائم دیگری همراه باشد از جمله :
• حساسیت به نور یا صدا
• سردرد
• تهوع و استفراغ
• مشکل در بلع یا صحبت کردن
• دو بینی
• تپش قلب
• عرق کردن
• تنگی نفس
آیا سرگیجه در خواب خطرناک است؟
سرگیجه در خواب معمولا به خودی خود خطرناک نیست اما:
- خطر افتادن و آسیب ناشی از اختلال ناگهانی جهت یابی می‌تواند نگران کننده باشد به خصوص در بزرگسالان مسن.
- همچنین کمبود خواب و اضطراب در مورد اینکه آیا حمله سرگیجه ممکن است رخ دهد یا خیر می‌تواند خلق و خو و توانایی تمرکز فرد را مختل کند بنابراین به نوبه خود می‌تواند علائم سرگیجه را تشدید کند.
- به علاوه علت سرگیجه در خواب مهم است زیرا افت قند خون در هنگام خواب نیز می‌تواند عامل سرگیجه باشد که مخصوصا در بیماران دیابتی خطرناک است.
همچنین اگر سرگیجه در خواب با هر یک از این علائم همراه است فوراً به پزشک مراجعه کنید زیرا این علائم می‌توانند نشان دهنده یک بیماری زمینه ای جدی تر باشند:
• دوبینی یا سایر اختلالات بینایی
• کاهش شنوایی
• مشکل در صحبت کردن
• ضعف، بی حسی یا سوزن سوزن شدن در پا یا بازو
• مشکل شدید در بیدار شدن از خواب
روش های درمان سرگیجه در خواب
برای کاهش احتمال ابتلا به سرگیجه که خواب را مختل می‌کند، می‌توانید از همین حالا انجام برخی کارها را شروع کنید که مفید خواهند بود:
به پشت بخوابید
احتمالا شنیده اید که خوابیدن به پشت بهترین حالت برای ستون فقرات است، این حالت خواب انتخابی مناسب برای مبتلایان به سرگیجه نیز هست. خوابیدن به پشت می‌تواند از تجمع مایعات جلوگیری کند و از حرکت کریستال های کلسیم به جایی که به آن تعلق ندارند نیز جلوگیری می‌کند.
خوابیدن به پهلو مخصوصا اگر گوش در حالت بدی قرار بگیرد می‌تواند باعث حمله این نوع سرگیجه ها شود.
آرام از خواب بیدار شوید
ممکن است وسوسه شوید که صبح ها سریع از رختخواب بیرون بیایید اما اگر با سرگیجه دست و پنجه نرم می‌کنید ارزشش را دارد که وقت بگذارید. حرکت آهسته و آگاهانه برای تغییر حالت از درازکش به حالت نشسته و سپس ایستاده می‌تواند احتمال بروز این سرگیجه ها را به حداقل برساند.
اجازه دهید گوش داخلی به تدریج با موقعیت‌های جدید سر سازگار شود چه صبح ها که از خواب بیدار می‌شوید و چه نیمه شب برای استفاده از دستشویی.
یک برنامه خواب برای کاهش استرس ایجاد کنید
استرس می‌تواند توانایی فرد در به خواب رفتن یا در خواب ماندن را مختل کند و همچنین می‌تواند احتمال حمله سرگیجه را افزایش دهد. قبل از خواب یک برنامه منظم ایجاد کنید و به آن پایبند باشید که باعث شود احساس آرامش داشته باشید و آماده خواب شوید.
می‌توانید کارهایی مانند یوگا، مدیتیشن، آروماتراپی، نوشتن خاطرات روزانه، مطالعه و حمام آب گرم را در برنامه خود بگنجانید. اجتناب از استفاده از صفحه نمایش، کافئین، الکل و وعده‌های غذایی سنگین در یک یا دو ساعت قبل از خواب نیز می‌تواند مفید باشد.
کلام آخر:
علت سرگیجه در خواب عمدتا سرگیجه وضعیتی حمله ای خوش خیم است و در بعضی موارد علل دیگر دخیل است. خوشبختانه احساس سرگیجه به تنهایی خطرناک نیست با این حال باید با رعایت نکاتی که گفته شد جلوی این اتفاق را بگیرید. زیرا گاهی اوقات این نوع سرگیجه ناشی از یک بیماری یا مشکل سلامتی دیگری است که ممکن است از آن آگاه نباشید!
سوالات متداول مقاله علت سرگیجه در خواب:
۱-چه زمانی سرگیجه خطرناک است؟
هر زمان با علائم شدید دیگر همراه باشد مانند تب شدید، فینت کردن، سردرد شدید، حالت تهوع متداوم و درد قفسه سینه.
۲-چه مواردی قبل از خواب موجب بدتر شدن سرگیجه خواهد شد؟
استفاده از قهوه، الکل و تنباکو قبل از خواب مشکل را تشدید خواهد کرد.
منابع:
سلام بسیار مطلبتون خوب بود
سپاس از توجهتون
۲۱سالمه از خواب بیدار میشم و سرگیجه و حالت تهوع دارم دو خفته ای میشه اینجوریم این حالت نصف روز طول میکشه دلیلش چیه؟ بنظرتون
عزیزم علت وعوامل زیادی دراین حالت میتونه دخیل باشه وقتی این مدت طول کشیده حتما برای بررسی به پزشک داخلی مراجعه کنید
سلام خسته نباشید من مدتی است که وقتی میخوابم هنگامی که سرم را تکان ویااین ور یا آن ور کنم ویااز خواب بیدار می شم دچار سر گیچه می گیرم لطفا راهنمایی کنید متشکرم
سلام سلامت باشید عزیزم
سر گیجه به علت افت و نوسان فشار مشکل گوش داخلی و.میتونه باشه باید بررسی بشه تا علت مشخص بشه
سلام خسته نباشید
مدتی هست که تقریبا ماهی یکبار قبلا بیشتر بود
از خواب بیدار میشم دنیا رو سرم میچرخه نمیتونم چشمامو تکون بوم تهوع شدید و عذر میخوام حتما باید بالا بیارم تا خوب بشم بنظرتون علتش چیه؟
سلام سلامت باشید عزیزم افت شدید فشار یکی از علت ها میتونه باشه حتما مراجعه کنید تا پزشک بررسی لازم. وانجام بده
بنده ۴۵سال دارم دیابت دارم وچندوقتی هست که چندروزیک بارسردرددارم و مخصوصاً ظهرهاموقع خواب سرگیجه دارم وازخواب بیدار میشم قرص چربی میخورم قرص فشارمیخورم انسولین هم برای دیابتم میزنم
بزرگوار نوسان فشار عارضه دارو و مواردی دیگه که باید توسط پزشک معالج شما بررسی بشه
حتما اطلاع بدین درصورت نیاز دارو تغییر پیدا میکنه
سلام من ۲۵ سالمه نصف شب یهوع بیدار شدم سرگیچ شدید حالت تهوع داشتم رنگ زرد شد دست پام میلرزید علت این چیست ممنون میشم جواب سوالمو بدین
سلام عزیزم برای بررسی علت و درمانش باید به پزشک مراجعه کنید افت فشار سرماخوردگی ویروس وخیلی موارد دیگه میتونه این حالت ها رو به همراه داشته باشه
سلام من ۴۱ سالمه دو روزه از خواب که بیدار می شم سر گیجه شدیدی دارم می خواب که تکون بخرم تپش قلب می گیرم وخسته می شم یک رب می کشه تا قلبم آروم بشه به سختی از جام بلند می شم خواستم راهنمایم کنین مشگلم چیه چه دگتری برم
سلام عزیزم بامتخصص قلب و عروق مشورت کنید
سلام .من چند وقتیه وقتی میخوابم دمه صبح ها یهو از خواب میپرم و سرگیجه شدید میگیرم جوری که باید با دوتا دستم سرمو بگیرم
ازمایشات چکاب کامل هم دادم هیچ مشکلی نداشتم نه فشار ن چربی نه قند
ولی سرگیجم جوریه که از خواب میپرم و سرمو میگیرم
به نظرتون مشکل کجاس
سلام علت ها در مقاله بالا علت‌ها آمده و حتما باید با متخصص مشورت کنید
سلام دکتر چند روزه موقعه بیدار شدن از خواب یا حالت دراز کش که میخوام بشینم سر گیجه شدید وتاری دید روزهای اول حالت تهوع می‌گرفتم الان حالت تهوع ندارم ولی سر گیجه اذیت می‌کند
افت فشار وهیچی ندارم امکان داره برام دارو معرفی کنین با تشکر
سلام نه عزیزم تجویز و تشخیص مصرف دارو به عهده پزشک معالج هست
سلام چند شبه توی خوابیدن مشکل پیدا کردم تنگی نفش دارم و سنگینی ذر قفسه سینه، وقتی میخوابم انگار روحم داره از بدنم جدا میشه، دست و پام گز گز میکنه و سرگیجه شدید میگیرم اونقدر شدیده که از خواب بیدار میشم میبینم خیس عرقم و ضربانم خیلی بالاست، چیکار کنم؟
سلام دوست خوبم حتما با متخصص مشورت کنید فشار تون و چک کنید درصورت نیاز چکاب بدین
سلام من ۱۸ سالمه من هر دو روز به دور روز وقتی توی خواب میخوام از این پهلو به اون پهلو برگردم انگار اتاق دور سرم میچرخه و اینکه بعد که میخوام پاشم هیچ تعادلی ندارم دلیلش چی میتونه باشه؟
سلام عزیزم شاید افت فشار شدید مشکل گوش داخلی و…میتونه علت باشه ولی باید بررسی بشه
سلام من ۱۹ سالمه از ۳،۴ سال پیش احساس سنگینی در سمت چپ میکنم و این سنگینی به گوش سمت چپمم میخوره و تپش قلب شدید هم دارم بعضی وقتا هم هنگامی که از خواب بیدار میشم چند دقیقه احساس میکنم سمت چپ سرم گیج میره ازمایش دادم تالاسمی مینور و کم بود شدید اهن داشتم و فشار خونمم کمی پایین بود بعدش برای اطمینان بیشتر نوار مغز و سی تی اسکن مغز انجام دادم که نرمال بود ایا ممکن است این علاعم بخاطر کم خونی باشه؟
سلام عزیزم چکاب قلب هم انجام دادین ؟
بله میتونه بخاطرکم خونی شدید باشه