هپاتیت چیست؟ از علت تا علائم و روش های پیشگیری و درمان

هپاتیت نوعی التهاب کبد است که توسط انواع ویروس های عفونی و عوامل غیر عفونی ایجاد می شود و منجر به طیف وسیعی از مشکلات سلامتی می شود که برخی از آنها می توانند کشنده باشند. پنج سویه اصلی ویروس هپاتیت وجود دارد که با نام های هپاتیت A، B، C، D و E شناخته می‌شوند.

برخی از انواع هپاتیت به صورت خود به خود یا بدون درمان خاصی برطرف می شود، اما انواع دیگر آن مانند هپاتیت C مزمن می توانند کشنده باشند. تخمین زده می شود که ۳۵۴ میلیون نفر در سراسر جهان با هپاتیت B یا C زندگی می کنند، و برای اکثر آنها، آزمایش و درمان دور از دسترس است.

در آمریکا ۲/۱ میلیون نفر مبتلا به هپاتیت B و بیش از ۳ میلیون نفر دچار هپاتیت C هستند و البته بسیاری از بیماری خود اطلاعی ندارند. در ادامه این مقاله می خواهیم درباره این موضوع که هپاتیت چیست، انواع آن کدامند، راه های درمان و پیشگیری از آن چگونه است، صحبت کنیم تا از حیاتی ترین عضو بدن یعنی کبد مراقبت کنیم. با ما همراه باشید.

هپاتیت چیست؟

هپاتیت اصطلاحیست که برای توصیف التهاب کبد استفاده می شود. این بیماری نتیجه یک عفونت ویروسی یا آسیب کبدی ناشی از نوشیدن الکل است.

انواع هپاتیت چیست؟

پنج ویروس اصلی هپاتیت به نام های A، B، C، D و E وجود دارد. در میان انواع ویروسی هپاتیت، A، B و C شایع تر هستند.

انواع ویروس هپاتیت عبارتند از:

هپاتیت A

هپاتیت A نتیجه عفونت با ویروس هپاتیت A است. این نوع هپاتیت یک بیماری حاد و کوتاه مدت است و در مناطقی که امکانات بهداشتی مناسبی ندارد و امکان آلوده شدن آب و غذا وجود دارد، منتقل می شود.

هپاتیت B

ویروس هپاتیت B باعث هپاتیت B می شود. این هپاتیت یک بیماری مزمن و مداوم است. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) تخمین می زند که حدود ۸۲۶۰۰۰ نفر در ایالات متحده و حدود ۲۵۷ میلیون نفر در سراسر جهان با هپاتیت B مزمن زندگی می کنند.

پژوهشگران دانشگاه کمبریج نوع منقرض شده از این ویروس را در اسکلت های بسیار قدیمی اروپا و آسیا کشف کردند. یعنی طی ۶۰۰ سال هپاتیت B به خوبی با انسان سازگار شده و بسیار هوشمند است.

هپاتیت C

هپاتیت C از ویروس هپاتیت C ناشی می شود. این بیماری یکی از شایع ترین عفونت های ویروسی منتقله از طریق خون در ایالات متحده است و معمولاً به عنوان یک بیماری طولانی مدت ظاهر می شود. طبق گزارش CDC، تقریباً ۲.۴ میلیون آمریکایی در حال حاضر با نوع مزمن این عفونت زندگی می کنند.

بیشتر بخوانید: بیماری صرع و تمام ناگفته‌های آن

انواع ویروس هپاتیت — تعداد افراد زیادی با ویروس هپاتیت C زندگی می کنند.

هپاتیت D

هپاتیت D را با نام هپاتیت دلتا یا ویروس ناکامل نیز می شناسند. این هپاتیت شدیدترین نوع هپاتیت است. این ویروس برای زنده ماندن نیاز به عفونت همزمان هپاتیت B دارد. هپاتیت B به تنهایی قادر به زندگی نیست و به پروتئنی که هپاتیت B را می سازد، نیاز دارد. تخمین زده می شود ۲۴۰ میلیون نفر در جهان دچار هپاتیت B باشند و حدود ۲۰ میلیون از آنها درگیر هپاتیت D هستند.

هپاتیت E

هپاتیت E یک بیماری منتقله از طریق آب آلوده به ویروس هپاتیت E است. هپاتیت E عمدتاً در مناطقی با بهداشت ضعیف دیده شده و معمولاً از بلعیدن مواد مدفوعی که منبع آب را آلوده می کند، ایجاد می شود.

طبق CDC، این بیماری در ایالات متحده غیرمعمول است. هپاتیت E معمولا حاد است و به ویژه در زنان باردار می تواند خطرناک باشد.

علائم عمومی هپاتیت چیست؟

اگر با یک نوع مزمن هپاتیت، مانند هپاتیت B و C زندگی می کنید، ممکن است تا زمانی که آسیب بر عملکرد کبد تأثیر نگذارد، علائمی از خود نشان ندهید. در مقابل، افراد مبتلا به هپاتیت حاد ممکن است مدت کوتاهی پس از ابتلا به ویروس هپاتیت با علائم زیر ظاهر شوند:

روش های تشخیص هپاتیت چیست؟

برای تشخیص هپاتیت موارد زیر ضروری است:

معاینه فیزیکی: که ممکن است کبد متورم و بزرگ را نشان دهد
آزمایش خون: برای بررسی آنزیم‌های کبدی که هنگام آسیب یا عفونت کبد افزایش می‌یابند، و همچنین آزمایش خون برای بررسی وجود هر یک از پنج ویروس عامل هپاتیت
سونوگرافی کبد: برای تشخیص هرگونه تغییر
بیوپسی کبد: برای تایید التهاب مشکوک در زمانی که سایر آزمایشات بی نتیجه هستند و برای تعیین درجه دقیق آسیب کبدی

علت ابتلا به هپاتیت چیست؟

هرچند هپاتیت معمولاً نتیجه یک عفونت است، اما عوامل دیگری نیز می توانند باعث این بیماری شوند. در جدول زیر علت انواع هپاتیت را برای شما آورده ایم:

انواع هپاتیت	علت اصلی ابتلا
هپاتیت A	قرار گرفتن در معرض ویروس هپاتیت A در غذا یا آب
هپاتیت B	تماس با ویروس هپاتیت B در مایعات بدن، مانند خون، ترشحات واژن، یا منی
هپاتیت C	تماس با ویروس هپاتیت C در مایعات بدن، مانند خون، ترشحات واژن یا منی
هپاتیت D	تماس با خون حاوی ویروس هپاتیت D
هپاتیت E	قرار گرفتن در معرض ویروس هپاتیت E در غذا یا آب

علاوه بر عوامل بالا، عوامل دیگری که ممکن است موجب ایجاد انواع هپاتیت شود عبارتند از:

الکل و سایر سموم

مصرف زیاد الکل می تواند باعث آسیب و التهاب کبد شود. این ممکن است به عنوان هپاتیت الکلی نیز شناخته شود. الکل به طور مستقیم به سلول های کبد شما آسیب می رساند. با گذشت زمان، می تواند باعث آسیب دائمی شود و منجر به ضخیم شدن یا زخم شدن بافت کبد (سیروز) و نارسایی کبد شود. سایر علل سمی هپاتیت عبارتند از استفاده نادرست از داروها و قرار گرفتن در معرض سموم.

این عارضه در بریتانیا بسیار رایج است در حالیکه بسیاری از مردم نمی دانند که به آن مبتلا هستند.دلیل آن هم این است که اغلب هیچ علامتی ندارد. هرچند ممکن است در برخی از افراد با زردی ناگهانی و نارسایی کبد همراه باشد.

بیماری های خود ایمنی

در برخی موارد، سیستم ایمنی به اشتباه کبد را مضر می داند و به آن حمله می کند. این باعث التهاب مداوم می شود که می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد که اغلب، عملکرد کبد را مختل می کند. این بیماری در زنان سه برابر بیشتر از مردان است.

چگونه می توان از هپاتیت پیشگیری کرد؟

روش های مختلفی برای پیشگیری از هپاتیت وجود دارد که عبارتند از:

بیشتر بخوانید: علت لرزش بدن در رژیم

واکسن هپاتیت

واکسن هایی وجود دارند که می توانند به محافظت در برابر بسیاری از ویروس های هپاتیت کمک کنند. واکسن هپاتیت A مجموعه ای از دو دوز است و اکثر کودکان، واکسیناسیون را از سن ۱۲ تا ۲۳ ماهگی آغاز می کنند. این واکسن برای بزرگسالان نیز موجود است و می تواند شامل واکسن هپاتیت B نیز باشد.

چگونه می توان از هپاتیت پیشگیری کرد؟ — یکی از راه های پیشگیری از هپاتیت، تزریق واکسن آن است.

CDC واکسیناسیون هپاتیت B را برای همه نوزادان توصیه می کند. پزشکان معمولاً یک سری از سه واکسن را در ۶ ماه اول کودکی تجویز می کنند. واکسیناسیون علیه هپاتیت B همچنین می تواند از هپاتیت D نیز جلوگیری کند. متاسفانه در حال حاضر هیچ واکسنی برای هپاتیت C یا E وجود ندارد.

یک مطالعه WHO تخمین زد که تا سال ۲۰۳۰ می توان از طریق واکسیناسیون، آزمایش های تشخیصی، داروها و کمپین های آموزشی از مرگ زودرس ۴.۵ میلیون نفر در کشورهای با درآمد پایین و متوسط جلوگیری کرد. استراتژی جهانی هپاتیت WHO که توسط همه کشورهای عضو سازمان بهداشت جهانی تأیید شده، با هدف کاهش ۹۰٪ عفونت های جدید هپاتیت و کاهش مرگ و میر تا ۶۵٪ بین سال های ۲۰۱۶ تا ۲۰۳۰ است.

www.who.int

کاهش قرار گرفتن در معرض سموم

ویروس های هپاتیت می توانند از طریق تماس با مایعات بدن، آب و غذاهای حاوی عوامل عفونی از فردی به فرد دیگر منتقل شوند. به حداقل رساندن خطر تماس با این مواد می تواند به جلوگیری از ابتلا به ویروس های هپاتیت کمک کند.

رعایت بهداشت موثر یکی از راه‌های جلوگیری از ابتلا به هپاتیت A و E است. ویروس‌هایی که این شرایط را ایجاد می‌کنند می‌توانند در آب باشند. اگر به کشوری سفر می‌کنید که در آن شیوع هپاتیت زیاد است، باید از موارد زیر اجتناب کنید:

آب محلی
یخ
صدف خام یا نیم پز
میوه و سبزیجات خام

ویروس های هپاتیت B، C و D می توانند از طریق تماس با مایعات بدن حاوی این عوامل عفونی نیز منتقل شوند. شما می توانید خطر تماس خود با مایعات حاوی این ویروس ها را با موارد زیر کاهش دهید:

عدم استفاده از سوزن مشترک
استفاده نکردن از تیغ
عدم استفاده از مسواک دیگران
دست نزدن به خون ریخته شده
هپاتیت B و C می تواند از طریق رابطه جنسی و تماس جنسی منتقل شود. استفاده از روش‌های بازدارنده مانند کاندوم در طول فعالیت جنسی نیز می‌تواند به کاهش خطر عفونت کمک کند.

پیشگیری از هپاتیت C — عدم سوزن مشترک در بین معتادان یکی از روش های پیشگیری از هپاتیت محسوب می شود.