بررسی جامع سوماتروپین + مزایا و عوارض مصرف

هورمون رشد یا سوما یک هورمون ضروری برای رشد انسان است. یکی از وظایف اصلی این هورمون، افزایش حجم و میزان عضلات در بدن است. این هورمون به ریکاوری بهتر عضلات، بهبود سطح کلی تستسترون در بدن، کاهش سطح چربی بدن و کاهش وزن به همراه افزایش متابولیسم کمک می‌کند. این هورمون دارای فواید بیشتری نیز هست. در ادامه به معرفی کامل سوماتروپین می پردازیم و شما را با مزایا و عوارض آن آشنا می‌کنیم تا با دانش بیشتری نسبت به مصرف آن اقدام کنید. تا انتها با ما همراه باشید.

سوما (سوماتروپین یا هورمون رشد) چیست؟

هورمون رشد (HGH) یک هورمون مهم است که توسط غده هیپوفیز شما تولید می شود .این هورمون که به نام سوما نیز شناخته می شود، نقش کلیدی در تنظیم رشد کودکان دارد. HGH همچنین از متابولیسم بدن پشتیبانی کرده و رشد عضلانی، قدرت و توده بدون چربی بدن را بهبود می‌بخشد.

هورمون رشد روی بسیاری از بافت های بدن نیز اثر می گذارد و در کودکان و نوجوانان باعث تحریک رشد استخوان و غضروف می شود.

سوماتروپین چگونه در بدن کار می کند؟

کار اصلی سوما این است که باعث شود کبد هورمونی به نام IGF-1 تولید کند. IGF-1 نقش مهمی در رشد و تکامل کودکان دارد. هورمون رشد به طور مستقیم و از طریق IGF-1 برای تحریک رشد در استخوان های بلند کودکان مانند استخوان ران و استخوان بازو عمل می کند.

از نظر بیوشیمیایی، هورمون رشد سنتز (ساخت) پروتئین را تحریک می‌کند و تجزیه چربی‌ها را افزایش می‌دهد تا انرژی لازم برای رشد سلول‌ها را تأمین کند. همچنین این هورمون بر عکس هورمون انسولین عمل می‌کند، به طوری که با افزایش قند خون، گلوکز را در دسترس سلول‌ها قرار می‌دهد.

هورمون رشد ممکن است به طور مستقیم بر روی بافت‌ها تاثیرگذار باشد، اما بخش اعظم تأثیر آن با تحریک کبد و سایر بافت‌های واسطه، موجب تولید و رهاسازی «فاکتورهای رشد شبه انسولین» می شود.

اگرچه وظیفه اصلی فاکتورهای شبه انسولین تحریک رشد است، اما اصطلاح «فاکتور رشد شبه انسولین» از توانایی غلظت بالای این فاکتور در تقلید از عمل انسولین ناشی می‌شود. غلظت سرم IGF-1 با افزایش سن در کودکان به تدریج افزایش می‌یابد و در زمان بلوغ این مقدار به اوج خود می‌رسد. پس از بلوغ، غلظت IGF-1 به تدریج با افزایش سن، همانند غلظت هورمون رشد کاهش می‌یابد.

فواید سوماتروپین چیست؟

سوما یا سوماتروپین دارای فواید زیادی برای بدن می‌باشد. از جمله فواید آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- مفید برای لاغری

2- کمک به عضله سازی

3- مفید برای تراکم استخوان ها

4- پیشگیری از سکته قلبی

5- کمک به ریکاوری عضلات

6- مفید برای زنان

در ادامه، هر یک از این موارد را به طور مفصل توضیح خواهیم داد:

1- مفید برای لاغری

یکی از مشکلاتی که افراد چاق با آن مواجه هستند کاهش ظرفیت پاسخ دهی به هورمون های رشد در بدن است. این اثر ممکن است بعد از لاغری و رسیدن به وزن ایده آل از بین برود اما احتمال باقی ماندن آن نیز وجود دارد. اما دلیل آن چیست؟

هورمون رشد باعث افزایش لیپوفیز در بدن می‌شود. لیپوفیز یکی از عوامل تجزیه کننده تری گلیسریدها و اسیدهای چرب در بدن است. در نتیجه به دنبال کاهش وزن و جلوگیری از ایجاد لیپوفیز در بدن، فرد دچار اختلال در چربی سوزی و کاهش وزن می‌شود.

اما مهمترین نکته در این رابطه این است که مصرف سوماتروپین در کنار رژیم غذایی مناسب و انجام منظم تمرینات ورزشی باعث بهبود روند کاهش وزن و چربی سوزی خواهد شد و این موضوع توسط تحقیقات علمی به اثبات رسیده است. همیشه به یاد داشته باشید این داروها عوارض زیادی دارند، پس حتما باید زیر نظر پزشک مصرف شوند.

2- کمک به عضله سازی

استفاده از سوماتروپین در بدنسازی برای تقویت عضلات و فرآیند عضله سازی بسیار رایج است. این هورمون با افزایش ساخت پروتئین‌ها در بدن، می‌تواند به افزایش حجم عضلات کمک کند.

همچنین، سوماتروپین می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی و بهبود زخم‌ها و آسیب‌ها کمک کند. این امر برای بدنسازان، که ممکن است از آسیب‌ها و زخم‌های ورزشی رنج ببرند، بسیار مهم است.

علاوه بر این، استفاده از سوماتروپین می‌تواند به کاهش چربی بدن و افزایش توده عضلانی کمک کند. این یعنی بدنسازان می‌توانند بدنی متناسب‌تر و عضلانی‌تر داشته باشند.

تعدادی از تحقیقات علمی نشان داده‌اند که سوماتروپین می‌تواند به افزایش حجم و قدرت عضلات کمک کند. در یک مطالعه، بدنسازانی که سوماتروپین را به برنامه تمرینی خود اضافه کردند، افزایش قابل توجهی در توده عضلانی داشتند.

3- مفید برای تراکم استخوان ها

همانطور که قبلا هم اشاره شد هورمون رشد در انسان ها توسط هیپوفیز ترشح می‌شود. در دوران بلوغ، یکی از وظایف اصلی این هورمون، رشد استخوان‌ها و استحکام بیشتر اسکلت بدن است. با افزایش سن ترشح هورمون رشد کم می‌شود و در دوران کهن سالی موجب پوکی و شکنندگی استخوان ها می‌شود. مصرف هورمون رشد به صورت مصنوعی مانند سوماتروپین می‌تواند این موضوع را بهبود بخشد.

همچنین سوماتروپین به حفظ استخوان‌ها کمک می‌کند. این هورمون با افزایش دانسیته معدنی استخوان می‌تواند به جلوگیری از شکستگی‌ها و آسیب‌های استخوانی کمک کند، که برای بدنسازان بسیار مهم است.

هورمون رشد تقریباً در هر بافت و اندام بدن شما باعث رشد می شود. با این حال، بیشتر به دلیل اثر محرک رشد آن بر غضروف و استخوان، به ویژه در سال های نوجوانی در دوران بلوغ، شناخته شده است.

هنگامی که صفحات رشد در استخوان های کودک با هم ترکیب شدند، HGH دیگر قد را افزایش نمی دهد. در عوض، به حفظ ساختار طبیعی بدن در طول بقیه عمر کمک می کند.

4- پیشگیری از سکته قلبی

مطالعه ای در مجله اطفال نشان می دهد که درمان با هورمون رشد ممکن است مشکلات قلبی را در بزرگسالان مبتلا به کمبود هورمون رشد کاهش دهد. علاوه بر این، هورمون درمانی ممکن است باعث ایجاد تغییرات مفیدی در قلب افرادی شود که دارای برخی اختلالات قلبی بدون کمبود هورمون رشد هستند.

با افزایش سن و ورود به کهن‌سالی و بزرگ‌سالی زنگ کاهش هورمون رشد در بدن به صدا در می‌آید. با کاهش این هورمون در بدن بیماری‌های مختلفی مانند سکته‌ قلبی و گرفتگی عروق رخ می دهد. کاهش تولید هورمون رشد رابطه مستقیمی با افزایش احتمال بروز سکته قلبی نشان داده است. درواقع بیمارانی که هورمون رشد کافی ندارند، غلظت تری گلیسیرید و گرفتگی عروق بیشتری دارند. مصرف هورمون رشد به صورت دارویی در این افراد می تواند از بیماری‌ های قلبی و عروقی جلوگیری نماید.

5- کمک به ریکاوری عضلات

اگر پس از تمرین پر شدت نیاز به ریکاوری سریع دارید و زمان کمی تا شروع تمرین بعدی فاصله دارید، سوماتروپین می‌تواند به شما کمک کند. این دارو به همراه پروتئین برای بازسازی بافت عضلانی  بعد از تمرینات بدنسازی سنگین مفید است. این مورد کاهش دوره ریکاوری را به دنبال دارد و برای بدنسازان حرفه‌ای که معمولا دو نوبت در روز تمرین می‌کنند می‌تواند موثر باشد.

6- مفید برای زنان

به عنوان یک زن، کاهش HGH یا هورمون رشد می تواند با افزایش سن عوارض جانبی مختلفی مانند افزایش وزن داشته باشد. برای برخی از زنان به عنوان درمان، این هورمون به صورت آمپول تزریق می شود و نتایج زیر را به دنبال دارد:

• کاهش وزن، به خصوص چربی های سرسخت شکم و سلولیت
• بهبود خلق و خو
• افزایش انرژی
• افزایش میل جنسی
• بهبود در خواب
• افزایش حافظه

سوما مناسب چه کسانی است؟

مصرف قرص سوماتروپین برای افزایش قد، جایگزینی مناسب برای هورمون طبیعی رشد است. مبتلایان به سندرم نونان، سندرم ترنر و موارد مشابه که به کوتاهی قد مبتلا هستند، با کمک این ماده می توانند رشد بهتری داشته باشند.

توجه شود که قرص سوما تنها باید در افراد خاصی استفاده گردد. افراد مبتلا به اضافه وزن، مشکلات تنفسی، دیابت و سرطان مجاز به استفاده از این دارو نخواهند بود. افرادی هم که دچار نارسایی ریه هستند با مصرف این قرص دچار عوارضی خواهند شد. در افرادی که به موارد ذکر شده مبتلا نیستند، مصرف این قرص می تواند مطلوب باشد.

توجه داشته باشید که این دارو تنها در برخی از کودکان قابل مصرف است. مقدار و نحوه مصرف این قرص باید توسط پزشک متخصص تعیین گردد و مصرف خودسرانه این دارو به‌ویژه در کودکان منجر به عواقب جبران ناپذیری خواهد شد. زنان باردار و افرادی که در دوره شیردهی هستند، نباید از این دارو استفاده کنند.

عوارض سوما برای بدن چیست؟

اگر سوماتروپین را تحت نظر پزشک متخصص یا مربی، استفاده نمی‌کنید باید منتظر عواقب و عوارض جبران ناپذیری باشید. از مهمترین و شایع ترین عوارض مصرف خودسرانه و اشتباه سوما می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد عصبی، عضلانی یا مفصلی
• تورم ناشی از مایع در بافت های بدن (ادم)
• سندرم تونل کارپال
• بی حسی و سوزن سوزن شدن پوست
• افزایش سطح کلسترول

هورمون رشد همچنین می تواند خطر ابتلا به دیابت را افزایش دهد و منجر به رشد تومورهای سرطانی شود.

و اگر دارو را به طور غیرقانونی دریافت کنید، ممکن است ندانید که واقعاً چه چیزی دریافت می کنید. به دلیل هزینه بالا، داروهای HGH تقلبی شده اند. اگر آن را از پزشک خود دریافت نکنید، ممکن است یک محصول تقلبی دریافت کنید. قبل از در نظر گرفتن هر نوع هورمون رشد باید با پزشک خود صحبت کنید.

چه کسانی نباید از سوما استفاده کنند؟

 ورزشکاران آماتور، افراد عادی، افراد با بیماری های خاص و افراد دیابتی بهتر است از سوماتروپین استفاده نکنند مگراینکه زیرنظر پزشک باشند.

تداخل دارویی سوما چیست؟

مصرف سوماتروپین با بعضی از داروها تداخل دارد. اگر هرکدام از داروهای زیر را مصرف می‌کنید، برای تزریق هورمون رشد با پزشکتان مشورت کنید:

• داروهای دیابت یا انسولین
• قرص‌های جلوگیری یا هورمونی
• برخی استروئیدها (پردنیسون، دکسامتازون، متیلپردنیزولون و…)
• بعضی داروهای گیاهی و ویتامین‌ها هم ممکن است با سوما تداخل دارویی داشته باشد.

شرایط نگهداری سوما چیست؟

هرچند، سوما را باید داخل یخچال بگذارید، اما شرایط نگهداری آن، بستگی به برندی دارد که خریداری کرده‌اید. می‌توانید شرایط نگهداری آن را از مسئول داروخانه بپرسید. همچنین حتماً قبل از خرید تاریخ مصرف سوماتروپین را بررسی کنید. دقت داشته باشید که اگر تاریخ مصرف آن منقضی شد، بدون هیچ تردیدی آن را دور بیندازید.

آنچه از مقاله سوما آموختیم:

سوما یا سوماتروپین به طور طبیعی در بدن توسط غده هیپوفیز تولید می‌شود اما میزان ترشح آن توسط هیپوتالاموس مشخص می‌شود. هورمون رشد برای افراد عادی و ورزشکاران از اهمیت بالایی برخوردار است و کمبود آن افراد را با مشکلات بسیاری مواجه می کند. اما اگر به دنبال مصرف مصنوعی هورمون رشد مانند سوماتروپین هستید حتما تحت نظر پزشک متخصص این کار را انجام دهید.

سوماتروپین همانطور که فوایدی به صورت درمانی دارد و برای ورزشکاران به خصوص ورزشکاران رشته بدنسازی مفید فایده است، اما عوارض خطرناکی را هم به دنبال دارد. پس حتما با احتیاط و علم آن را مصرف کنید تا به شما آسیبی وارد نشود.

سوالات متداول مقاله سوما:

منابع:

• www.healthline.com
• www.medicalnewstoday.com
• www.health.harvard.edu
• healthinfo.healthengine.com.au

مریم اصیلی

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.