آیا می‌توان با رژیم آلکالاین (Alkaline) لاغر شد؟

رژیم آلکالاین بر اساس این ایده به وجود آمده که جایگزین کردن غذاهای اسیدی با غذاهای قلیایی سلامت انسان را تقویت می‌کند. طرفداران این رژیم غذایی ادعا می‌کنند رژیم قلیایی در مقابله با بیماری‌های سختی مانند سرطان مفید است. اما آیا واقعا چنین ادعایی حقیقت دارد؟ آیا رژیم آلکالاین ارزش امتحان کردن را دارد؟ در مقاله‌ی امروز رژیم alkaline و تاثیر آن در سلامتی را بررسی می‌کنیم.

رژیم قلیایی چیست؟

فرضیه رژیم قلیایی این است که سطح pH بدنتان را تغییر می‌دهد. سوخت و ساز بدن مانند سوختن آتش است. هر دو آن‌ها واکنش شیمیایی‌اند که چیزی را می‌سوزانند و تجزیه می‌کنند. اما واکنش شیمیایی درون بدن آهسته و کنترل شده اتفاق می‌افتد. وقتی چیزی می‌سوزد، خاکسترش باقی می‌ماند. غذایی هم که می‌خوریم خاکستری باقی می‌گذارد که به آن پسماند متابولیک می‌گویند.

پسماندهای متابولیک قلیایی (خنثی) یا اسیدی‌اند. طرفداران رژیم آلکالاین ادعا دارند پسماند متابولیک مستقیما روی اسیدی بودن بدن تاثیر می‌گذارند. به عبارت دیگر اگر غذایی بخورید که خاکستر اسیدی به جا بگذارد، خونتان بیشتر اسیدی می‌شود. اگر غذاهایی بخورید که پسماند قلیایی داشته باشد، خونتان قلیایی‌تر می‌شود.

طبق این فرضیه خاکستر اسیدی، فرد را در برابر بیماری و ضعف آسیب پذیر می‌کند؛ در حالی که پسماند آلکالاین خاصیتی محافظت کننده دارد. با انتخاب غذاهای قلیایی بدنتان قلیایی و سالم‌تر خواهد شد.

کدام غذاها قلیایی یا اسیدی‌اند؟

غذاهایی از خود پسماندهای قلیایی به جا می‌گذارند که کلسیم، منیزیم و پتاسیم دارند. از طرف دیگر غذاهای تشکیل شده از پروتئین، فسفات و گوگرد پسماند اسیدی تولید می‌کنند. گروه‌های غذایی مانند زیر به سه دسته اسیدی، قلیایی و خنثی تقسیم می‌شوند:

• اسیدی: گوشت، گوشت مرغ، ماهی، لبنیات، غلات و الکل؛
• خنثی: چربی‌های طبیعی، نشاسته‌ها و قندها؛
• قلیایی: میوه‌ها، آجیل‌ها، حبوبات و سبزیجات.

در رژیم قلیایی خوردن چه غذاهایی مجاز است؟

لیست مواد غذایی که در رژیم قلیایی یا آلکالاین مجاز به مصرف آن‌ها هستید:

• میوه‌ها: شامل هندوانه، سیب، زردآلو، هلو، شلیل، آلو، گیلاس، آووکادو، خرما، زنجبیل، آجیل و حبوبات؛
• سبزیجات: مجاز نیستید هر نوع سبزی که دوست دارید بخورید. باید سبزی‌هایی مانند تره، پیازچه، ریحان، شاهی، ترب، اسفناج، کلم بروکلی، قارچ، پیاز، خیار، گوجه، لوبیا سبز.
• سالادهای مختلف مانند سالاد شیرازی، سالاد فصل و انواع سالادهای دیگر.
• انواع جوانه‌ها: مثل جوانه گندم، عدس، ماش و غیره.

لیست غذاهای ممنوعه در رژیم قلیایی

در این رژیم یک سری مواد غذایی وجود دارند که باید از خوردن آن‌ها پرهیز کنید. اما نخوردن این غذاها برنامه غذاییتان را به شدت محدود و تکراری می‌کند.

• مواد غذایی حیوانی: مثل گوشت‌ها. اسیدی‌ترین گروه در این دسته گوشت قرمز است. ماهی مقداری از گوشت قرمز بهتر است؛ ولی باز هم بدن را اسیدی می‌کند.
• لبنیات و تخم مرغ: این غذاها هم اسیدیند و نباید در این رژیم خورده شوند. شیر بز تنها شیری است که به خوردن آن مجازید. آن هم نه به مقدار زیاد.
• شیرین کننده های مصنوعی: از نظر رژیم قلیایی این مواد پر کالری به شدت چاق کننده‌اند. عسل، شیره قند و شربت افرا از دیگر مواد غذایی‌اند که حالت اسیدی دارند؛ ولی نه به شدتِ شیرین کننده‌های مصنوعی.

سطح معمول pH در بدن چقدر است؟

وقتی درباره رژیم غذایی آلکالاین صحبت می‌کنیم مهم است که ابتدا pH را بشناسید. PH معیار اندازه گیری مقدار اسیدی یا قلیایی بودن یک غذا است. مقدار pH از ۰ تا ۱۴ متغییر است:

• اسیدی: ۰٫۰ تا ۶٫۹
• خنثی: ۷٫۰
• آلکالاین یا قلیایی: ۷٫۱ تا ۱۴٫۰

بسیاری از طرفداران رژیم آلکالاین توصیه می‌کنند سطح PH ادرار را کنترل کنیم تا مطمئن شویم قلیایی است نه اسیدی. اما همه اعضای بدن اسیدی یا قلیاییی نیستند. برخی از قسمت‌های بدن اسیدی و قسمت‌های دیگر قلیایی‌اند.

به عنوان مثال معده سرشار از اسید هیدروکلریک است. به خاطر وجود این اسید، معده خاصیت اسیدی بالایی دارد که برای تجزیه غذاها لازم است. از سوی دیگر، خون انسان همیشه کمی قلیایی است و۷٫۳۶ تا ۷٫۴۴ دارد. اگر سطح pH خون از حالت عادی خارج ‌شود، بسیار خطرناک است و در صورت متوجه نشدن سبب مرگ می‌شود. این اتفاق در برخی بیماری‌های خاص مانند کتواسیدوزی پیش می‌آید که ناشی از دیابت، گرسنگی یا الکل است. با رژیم غذایی ارتباطی ندارد.

آیا این ادعای رژیم alkaline که می‌گوید غذا روی pH ادرار تاثیر می‌گذارد، درست است؟

ثابت ماندن pH خون برای سلامتی ضروری است. اگر سطح pH از حالت عادی خارج شود، سلول‌ها دیگر کار نمی‌کنند. اگر درمان نشود، انسان می‌میرد. به همین دلیل بدن راه‌های موثر فراوانی برای تنظیم کردن سطح pH دارد. این حالت با نام هیدروستاز اسید پایه شناخته می‌شود. در افراد سالم غذا سطح pH را تغییر نمی‌دهد اما ممکن است در حد طبیعی اتفاق بیفتد. غذا مقدارpH ادرار را تغییر می‌دهد؛ اگرچه اثرش تا حدودی متغیر است.

دفع اسید از راه ادرار از مهم‌ترین روش‌های تنظیم pH خون در بدن است. اگر استیک بخورید، ادرارتان تا ساعت‌ها اسیدی خواهد بود. چون بدن در حال دفع کردن پسماند متابولیک از سیستم خود است. بنابراین ادرار شاخصی ضعیف برای اندازه گیری pH کلی بدن و سلامت عمومی است. مقدار pH بدن به دلیل چیزهایی دیگر به غیر از رژیم غذایی تغییر خواهد کرد.

پوکی استخوان و غذاهای دارای اسید

پوکی استخوان بیماری استخوانی پیشرفته‌ای است که مواد معدنی استخوان را کم می‌کند. این بیماری در میان خانم‌های یائسه شایع است. خطر شکستگی را به شدت افزایش می‌دهد.بسیاری از طرفداران رژیم قلیایی عقیده دارند برای حفظ ثبات pH خون، بدن مواد معدنی قلیایی مانند کلسیم را از استخوان‌ها می‌گیرد تا اثر اسیدهای دریافتی از غذاهای اسیدی را کاهش دهد.بر اساس این نظریه، رژیم‌های اسیدسازی مانند رژیم استاندارد غربی سبب کاهش تراکم مواد معدنی در استخوان می‌شود. این نظریه عملکرد کلیه را نادیده می‌گیرد؛ در حالی که کلیه در حذف اسید‌ها و تنظیم pH خون نقش اساسی دارد.

سیستم تنفسی بدن در کنترل pH خون دخیل است. وقتی یون‌های بی‌کربنات از کلیه‌ها به اسیدهای درون خون می‌چسبند، کربن‌دی‌اکسید تشکیل می‌دهند. شما کربن‌دی‌اکسید را با تنفس از بدن بیرون یا به صورت ادرار از بدن خارج می‌کنید.یکی دیگر از دلایل پوکی استخوان از دست دادن کلاژن پروتئین از استخوان است که رژیم alkaline آن را در نظر نمی‌گیرد. از دست دادن کلاژن به شدت با کمبود دو اسید اورستسیلیک و اسکوربیک یا ویتامین C در ارتباط است.

به یاد داشته باشید نتایج علمی در رابطه با اسید‌های خوراکی و تراکم استخوان یا خطر شکستگی متفاوت است. بسیاری از تحقیقات هیچ گونه ارتباطی بین این دو نیافتند؛ اما برخی آزمایش‌ها آن‌ها را مرتبط یا یکدیگر تشخیص دادند. آزمایش‌های بالینی دقیق‌تر نشان می‌دهند رژیم‌‎های غذایی تشکیل دهنده اسید هیچ گونه تاثیر منفی روی سطح کلسیم در بدن ندارد. در واقع رژیم غذایی دارای پروتئین بالا و اسیدی به بهتر شدن سلامت استخوان کمک می‌کند.

آیا رژیم آلکالاین سرطان را درمان می‌کند؟

بسیاری معتقدند سرطان تنها در فضای اسیدی رشد می‌کند و آن را با رژیم آلکالاین یا قلیایی تسکین و می‌شود درمان کرد. اما بررسی‌های همه جانبه درباره رابطه بین اسید ناشی از رژیم غذایی یا افزایش اسیدی بودن خون به علت رژیم غذایی و سرطان، نشان دادند هیچ ارتباط مستقیمی بین این دو وجود ندارد.

اول اینکه غذاها تاثیر چشم گیری روی pH خون ندارند. دوم اینکه حتی اگر فرض کنیم خوردن بعضی از غذاها، سلول‌های سرطان منحصر به فضاهای اسیدی نیستند.در واقع سرطان در بافت عادی بدن رشد می‌کند که Ph نسبتا قلیایی دارد. بسیاری از پژوهش‌ها با موفقیت، سلول‌های سرطانی را در فضایی قلیایی رشد دادند. اگر چه تومرها در فضایی اسیدی سریع‌تر رشد می‌کنند اما این فضای اسیدی ساخته دست خود تومورهاست. در واقع فضای اسیدی سبب سرطان نمی‌شود بلکه این سرطان است که فضا را اسیدی می‌کند.

از نظر رژیم آلکالاین نشانه‌های اسیدی بودن بدن چیست؟

1- احساس خستگی

اسیدی بودن بیش از حد بدن سبب احساس خستگی می‌شود. صرف نظر از اینکه چقدر خوابیده‌اید.

2- سردرد

وقتی اسیدی بودن بدن بالا باشد، به دلیل پایین بودن مقدار pH سردرد می گیرید. این حالت نشان می‌دهد که بدنتان دچار مشکل است و نیاز به معاینه دارید.

3- ورم معده، نفخ و سوءهاضمه

هنگام نفخ و ورم معده باید نگران سطح pH بدن باشید و آن را چک کنید. بالا رفتن اسید در معده سبب ناراحتی و درد کشیدن می‌شود.

هیچی حس خوب تناسب اندام نمی‌شه

کافیه خودت رو توی لباسی تصور کنی که همیشه آرزوی پوشیدنش رو داشتی. اونوقت با رژیم دکتر کرمانی لاغر شدن برات مثل آب خوردن می‌شه.
از همین حالا برای اندام رویاییت برنامه ریزی کن.

همین الان ثبت نام کن.

4- استرس

سطح استرس اسیدی بودن بدن را تقویت می‌کند و احتمال ابتلا به زخم معده را افزایش می‌دهد. استرس فرد را دچار مشکل گوارشی می‌کند و مقصر اسید است.

5- نخوردن غذاهای قلیایی

سبزیجات و میوه‌ها خاصیت قلیایی دارند. اگر میزان مصرف میوه و سبزیجاتتان را کم کنید به مرور سطح pHبدنتان کم می‌شود و اسید در بدن شکل می‌گیرد. میوه‌های گروه مرکبات مانند پرتقال، لیمو و گریپ فروت میل کنید تا سطح pH بدن بهبود بیابد.

6- شکننده شدن موها و ناخن‌ها

اسیدی بودن بالا سبب شکننده شدن ناخن‌ها، خشکی موها و موخوره می‌شود. برای کنترل سطح pHباید میوه‌ها و سبزیجات را وارد رژیم غذایی خود کنید. غذاهای فرآوری شده، شیرین کننده های مصنوعی و قند نخورید.

عوارض رژيم غذایی قلیایی

1- نفخ معده

از ایراداتی که به رژيم آلکالین یا رژيم آلکالاین می‌گیرند این است که این برنامه رژيمی باعث نفخ معده می‌شود. تعدادی می‌گویند وقتی سبزیجات زیادی که در این برنامه رژيم لاغری وجود دارد را می‌خورند، باعث نفخ و ضعف معده آن‌ها می‌شود. طرفداران رژيم قلیایی می‌گویند خوردن سبزیجات و میوه در مجموع به نفع معده است. چون ph سبزیجات و میوه‌ها خاصیت قلیایی داشته و از میزان اسیدی معده می‌کاهد.

این طرفداران رژيم قلیایی توصیه می کنند که بایستی به آرامی از غذاهای رژيم آلکالاین استفاده کنید. یعنی اگر زمان غذا خوردن خود را طولانی‌تر کنید عوارض رژيم آلکالاین به حداقل خود می‌رسد.

2- بزرگ شدن معده

تعدادی از متخصص‌های تغذیه رژيم آلکالین می‌گویند این رژيم باعث بزرگ شدن معده می‌شود. حجم معده به اندازه یک مشت بسته است ولی این برنامه چون خیلی زیاد است باعث می شود معده کش آمده و بزرگ شود.

3- حجم زیاد غذا

تعدادی از منتقدان عوارض رژيم الکالاین معتقدند حجم غذا در این رژيم زیاد بوده و با این حجم زیاد نمی‌توان لاغر شد. ولی در سایر رژيم‌های لاغری حجم غذا خیلی کم بوده و شخص چاق به راحتی لاغر می‌شود.

تنها چیزی که در رژیم آلکالاین می‌توانید بخورید میوه، سبزی‌ها است. رژیم قلیایی ادعا می‌کند خوردن غذاهای اسیدی مانند گوشت سلامت قلب را به خطر می‌اندازد. در حقیقت این افراط در خوردن غذاهاست که سلامتی بدن را تهدید می‌کند. در نتیجه مصرف به اندازه گوشت و مواد خوراکی پروتئینی نه تنها برای بدن مضر نیست، بلکه سلامتی آن را نیز بهبود می‌بخشد. این ادعا که alkaline با ویژگی قلیایی غذاها سلامتی را تقویت می‌کند، تاکنون به وسیله هیچ آزمایش انسانی تایید نشده است. بهتر است سراغ رژیم‌هایی بروید که آزمایش‌ها و تحقیق‌ها آن را تایید کرده باشند. ّ

مریم اصیلی

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.