از تغذیه سالمندان چه می‌دانید؟ مصرف چه غذاهایی به ما کمک می‌کند در دوران سالمندی دچار بیماری‌های مزمن نشویم؟ همان‌طور که می‌دانید صرف نظر از سن و سال، تغذیه خوب بسیار حیاتی است؛ زیرا به ما برای انجام کارهای روزانه انرژی می‌دهد، می‌تواند به کنترل وزن کمک کند و همچنین به پیشگیری از برخی بیماری‌های دوره سالمندی مانند پوکی استخوان، فشار خون بالا، بیماری قلبی، دیابت نوع ۲ و برخی سرطان ها کمک می‌کند.
متاسفانه بیشتر سالمندان اغلب به میزان دریافت مواد مغذی مورد نیاز بدن خود توجه نمی‌کنند، در صورتی که بیش از هر زمان دیگری به آن نیاز دارند.
در این مقاله به بررسی بعضی از مشکلات در تغذیه سالمندان و نیازهای تغذیه‌ای آنها می‌پردازیم. با مجله سلامتی دکتر کرمانی همراه باشید:
عوامل مؤثر در مشکلات تغذیه سالمندان چیست؟
با افزایش سن مشکلات جسمی متعددی بروز می‌کند که بخش زیادی از آن به نوع تغذیه و میزان تحرک افراد در دروان نوجوانی و جوانی‌شان بستگی دارد.
با این حال در دوره سالمندی برخی مشکلات ممکن است اتفاق بیفتد که تغذیه و اشتهای فرد را تحت تاثیر خود قرار می‌دهند؛ مانند:
۱- عوامل جسمانی: کاهش کل انرژی مورد نیاز، بیماری‌های مزمن، بی‌اشتهایی، تغییر حس چشایی، خرابی دندان‌ها، عدم تحرک بدنی، ناتوانی جسمی، مشکلات گوارشی، تداخل دارویی با غذاها و داروهای دیگر
۲- مشکلات روحی و روانی: افسردگی، تنهایی، از دست دادن همسر
۳- مشکلات اقتصادی: درآمد کم، کمبود امکانات برای تهیه و پختن غذای مناسب و زندگی در آسایشگاه.
عوامل روحی وجسمی متعددی بر روی تغذیه سالمندان اثر می‌گذارند که توجه به آنها، می‌تواند مانع سوءتغذیه یا چاقی سالمندان شود.
گروه‌های غذایی مهم در تغذیه سالمندان
در رژیم غذایی افراد سالمند توجه به مقدار غذاها و نوع آنها بسیار حائز اهمیت است زیرا معده مانند گذشته ظریفیت پذیرش هر نوع غذایی را ندارد.
دکتر محمد صفریان دانشیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد در گفتگو با ایسنا در خصوص تغذیه افراد سالمند اظهار کرد:
در سالمندان بحث فیزیولوژی بدن مطرح است که چون جذب دستگاه گوارش این افراد آنقدر بالا نیست که هر غذایی را به مقدار زیاد میل کنند، پس عملکرد در چنین افرادی ضعیف‌تر می‌شود و در نتیجه نیاز بدن به انرژی و مواد مغذی، متفاوت از جوانان است.
غلات
این گروه شامل انواع نان به خصوص نوع سبوس‌دار، برنج، ماکارونی، سیب زمینی و سایرغلات می‌شود. برنامه تغذیه سالمندان باید بر اساس نیاز به انرژی و فعالیت بدنی، روزانه ۶ تا ۹ واحد از این گروه غذایی را شامل باشد. هر واحد از گروه غلات برابر با یک برش به اندازه کف دست (بدون انگشتان) یا معادل ۳۰ گرم از انواع نان (در مورد نان لواش ۳ یا ۴ کف دست)، نصف لیوان ماکارونی یا برنج پخته و یا یک عدد سیب زمینی پخته متوسط است.
در رژیم غذایی سالمندان باید روزانه به مقدار کافی سبزیجات و میوه‌ها مصرف شود.
میوه‌ها و سبزیجات
این گروه شامل انواع میوه‌ها و سبزی‌هاست که تامین کننده ویتامین A و C، مقداری از ویتامین‌های گروه B، آهن و مقدار قابل توجهی فیبر هستند. توصیه می‌شود روزانه حداقل دو واحد از گروه میوه‌ها و ۳ واحد از گروه سبزیجات در برنامه تغذیه سالمندان گنجانده شود.
هر واحد میوه برابر با یک عدد میوه متوسط مانند سیب، پرتقال، یک چهارم طالبی متوسط، نصف لیوان گیلاس یا انگور، ۳ عدد زردآلو، ۴ عدد خرما و ۳ عدد انجیر خشک است.
همچنین هر واحد از گروه سبزیجات برابر با یک لیوان سبزی برگی شکل مانند کاهو یا اسفناج، نصف لیوان سبزی پخته شده و یا نصف لیوان سبزی خام خرد شده است.
یکی از برنامه‌های رژیم لاغری دکتر کرمانی ارائه رژیم غذایی تا ۶۰ سالگی است که نیازهای تغذیه‌ای متفاوت و مهم گروه سنی بزرگسال و سالمندان را پوشش می‌دهد.
رژیم دکتر کرمانی تنها رژیمیه که حسرت هیچ غذایی رو به دلت نمی‌ذاره. کافیه همین الان تصمیم بگیری که می‌خوای وزنت رو کم کنی و به اون اندامی که همیشه آرزوش رو داشتی برسی! از همین لحظه ما کنارتیم تا باهم به هدفت برسیم.
لبنیات
این گروه، موادی مانند شیر، ماست، پنیر، کشک، دوغ و بستنی را شامل می‌شود. مواد غذایی این گروه تامین کننده بخشی از پروتئین، کلسیم، فسفر و برخی مواد مغذی دیگر است.
توصیه می‌شود در برنامه تغذیه سالمندان روزانه ۲ تا ۳ واحد از این گروه غذایی گنجانده شود. هر واحد از این گروه برابر با یک لیوان شیر یا ماست، یک و نیم لیوان بستنی کم چرب، ۳۰ تا ۴۵ گرم پنیر است.
مصرف لبنیات یکی از ضروری‌ترین مواد غذایی در غذای سالمندان است.
پروتئین‌ها
با افزایش سن علاوه بر کاهش توده عضلانی، ذخیره پروتئینی بدن نیز کاهش می‌یابد. با بالا رفتن سن میزان نیاز به پروتئین در صورت ابتلا به بیماری‌ها و یا عفونت‌ها نه تنها کاهش نیافته بلکه ثابت مانده و یا افزایش می‌یابد. توصیه می‌شود چهل تا شصت درصد از انرژی دریافتی روزانه سالمندان از پروتئین‌ها به ویژه پروتئین‌های با کیفیت بالا تامین شود.
این گروه، انواع ماهی، مرغ، گوشت قرمز، تخم مرغ، انواع حبوبات و مغزها (گردو، بادام، فندق، پسته و…) را شامل می‌شود که تامین کننده پروتئین، آهن، برخی از ویتامین‌ها و املاح می‌باشند.
مغزها نیز دارای آنتی اکسیدان و چربی‌های مفیدند. مقدار مورد نیاز روزانه برابر با ۲ واحد است که هر واحد معادل ۶۰ گرم از انواع گوشت پخته (۳ تکه خورشتی و یا دو کف دست برش ماهی) ،۲ عدد تخم مرغ، یک لیوان حبوبات پخته، نصف لیوان حبوبات خام و یا نصف لیوان از انواع مغزهاست.
[real_cta title=’نهایت لذت رو از دوران سالمندی ببرید.’ text=’اگه تو دوران جوانی تغذیه سالمی داشته باشید، ورزش کنید و سبک زندگیتون رو اصلاح کنید، دوره سالمندی برای شما تبدیل به یکی از شیرین ترین دوران‌ها میشه.
پس تا دیر نشده اقدام کنید.
با رژیم دکتر کرمانی سلامتی دوران سالمندی رو تضمین کنید.’ href=’https://landing.kermany.com/’ btn=’برای ثبت نام کلیک کن’ ]
ویتامین‌ها
یکی از ویتامین‌های موردنیاز در تغذیه سالمندان ویتامین D است. افراد سالمند با وجود تغییرات استخوانی و نداشتن فعالیت، کمتر در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند و این امر خطر ایجاد پوکی استخوان در سالمندان را افزایش می‌دهد.
یکی دیگر از ویتامین‌های مورد نیاز سالمندان ویتامین B12 است که کمبود آن در تغذیه سالمندان سبب مشکلاتی در دستگاه گوارش می‌شود. ویتامین B12 در شیر، پنیر و تخم مرغ یافت می‌شود.
ممکن است پزشک متخصص، علاوه بر مواد غذایی ضروری، برخی داروهای مکمل را نیز تجویز کند.
مایعات
در دوران سالمندی میزان آب بدن و احساس تشنگی کاهش می‌یابد که این موضوع زمینه ابتلا به عفونت‌های دستگاه ادراری، تنفسی، زخم‌های بستر و یبوست را افزایش می‌دهد.
بنابراین وجود ۶ تا ۸ لیوان آب در تغذیه سالمندان ضروری است. نوشیدن آب آلو یا آب برگه نیز سبب گوارش بهتر و دفع راحت تر می‌شود. سالمندان به دلیل تغییر در مرکز حساسیت به تشنگی در مغز، از مصرف آب خودداری می‌کنند، درحالی که به آب فراوان نیاز دارند.
توصیه‌های مهم تغذیه در سالمندان
- سالمندان باید کمتر از چربی‌های اشباع شده با منشأ حیوانی استفاده کنند. از آنجا که زیتون و روغن آن جنبه حفاظتی برای عروق سالمندان ایجاد می‌کند، جایگزین مناسبی برای این نوع روغن‌ها است.
- برخی از سالمندان به دلیل مشکلات گوارشی نمی‌توانند از شیر استفاده کنند. در این صورت به آنها توصیه می‌شود از منابع دیگری برای دریافت کلسیم استفاده کنند. مصرف روزانه ماست و دیگر مشتقات شیر برای جذب کلسیم فوق العاده است.
- مصرف روزانه ۱ تا ۳ عدد گردو به دلیل داشتن امگا ۳ برای تغذیه سالمندان توصیه می‌شود؛ زیرا گردو جزء روغن‌های گیاهی است و مشکلی برای قلب و عروق آنها ایجاد نمی‌کند.
در تغذیه سالمندان باید تا جای ممکن از مصرف روغن‌های مضر اجتناب کنید.
- بهتر است تعداد وعده‌های غذایی روزانه افزایش و حجم هر وعده کاهش یابد.
- سالمندان برای جلوگیری از پوکی استخوان باید از شیر و فرآورده‌های کم چرب آن، ماهی و مغزهایی مثل بادام، گردو و سبزی‌هایی مانند انواع کلم در برنامه روزانه‌شان استفاده کنند.
- به سالمندانی که مشکل جویدن دارند توصیه می‌شود از غذاهای خرد شده، پوره، آبمیوه طبیعی و آب سبزیجات در برنامه غذایی خود استفاده کنند.
- ورزش‌های سبک مانند پیاده روی و نرمش برای این قشر بسیار مفید است.
ورزش روزانه و تحرک باید در کنار تغذیه سالمندان همراه باشد تا بدن را در برابر بیماری‌ها مقاوم نگه دارد.
- قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید حداقل به مدت ۲۰ دقیقه در روز لازم است. فقط حواستان باشد در زمان اوج تابش خورشید نباشد.
- مراجعه به متخصص تغذیه و رژیم درمانی برای مشاوره و برخورداری از سلامت تغذیه‌ای توصیه می‌شود.
- برای پیشگیری و کنترل بیماری‌هایی نظیر دیابت، چاقی، مشکلات قلبی-عروقی توصیه می‌شود وزن خود را کم کنند.
- به دلیل وجود اسیدهای چرب در گوشت، پزشکان توصیه می‌کنند به میزان کمی از آنها استفاده شود. در طبخ گوشت سفید نیز حتی الامکان بهتر است از سرخ کردن گوشت بپرهیزند.
در رژیم غذایی سالمندان مصرف غذاهای بخارپز ، بیشتر از قبل توصیه می‌شود.
- تغییر شکل در عضلات و کم تحرکی سبب یبوست در سالمندان می‌شود. مصرف میوه و سبزیجات مناسب در برنامه تغذیه سالمندان علاوه بر اثرات مفید ذکر شده در رفع یبوست موثر است.
- سالمندان باید در حد نیاز، میوه و سبزیجات مصرف کنند. آنها علاوه بر مشکل جویدن به دلیل مشکلات گوارشی نیز در دریافت فیبر و پروتئین‌های میوه و سبزیجات ناتوان هستند. در این صورت می‌توانند به طرق دیگر مانند مصرف آب میوه‌ها و سبزیجات این مشکلات را حل کنند.
- فراموش نکنیم احتمال سوء تغذیه در سالمندان بسیار بالاست و این موضوع خطر ابتلا به انواع عفونت‌ها را در آنها افزایش می‌دهد.
آنچه از مقاله تغذیه سالمندان آموختیم:
تغذیه سالمندان و حفظ یک سبک زندگی سالم بسیار مهم است. متأسفانه با افزایش سن، بدن و زندگی شما تغییر می‌کند. در نتیجه، آنچه برای سالم ماندن نیاز دارید نیز تغییر می‌کند. برای مثال ممکن است به کالری کمتر یا پروتئین بیشتری نیاز داشته باشید زیرا آنچه یک فرد جوان ممکن است برای سالم ماندن به آن نیاز داشته باشد ممکن است کاملاً با آنچه یک فرد مسن نیاز دارد متفاوت باشد. همچنین از جمله مزایای حفظ وزن سالم بعد از ۷۰ سالگی شامل افزایش تحرک، کاهش احتمال حمله قلبی یا سکته مغزی، التهاب کمتر مفاصل و کاهش میزان افسردگی است.
سلام اقای دکتر مرسی مادر من شب که میشه پاهاش ضعف میره چه کار کنیم هر چه اسرار میکنم راه نمیره لطفا راهنمای کنید
سلام عزیزم به دلیل ورزش نکردن، افزایش سن، آسیب عضلانی اتفاق میوفته
خواب عصر را مدتی فراموش کنید.
سعی کنید نوشیدنی های کافئین دار را قبل از خواب ننوشید.
قبل از خواب دوش آب گرم بگیرید که روشی است بسیار موثر.
مصرف زیاد نمک نیز ممکن است از دلایل ضعف پا باشد پس
خواب به موقع و منظم درمان خیلی از دردهاست، اگر مدتی است که برنامه خواب شما به هم خورده، به آن نظم بدهید
با عرض سلام و تشکر از آقای دکتر
لیست غذایی مناسب برای سالمندان که باعث فشار به گوارششون نباشه
سلام ممنون از همراهی شماعزیزم
سلام .تشکر از آقا دکتر ببخشید مشاوره تغذیه برا سالمند با بیماری مزمن انسدادی ریه میخاستم که مطابق با طبع ایشون باشه
سلام دوست عزیز
بخش پشتیبانی رژیم: به شماره ۰۲۵۳۲۱۴۳ زنگ بزن
با تشکر از زحمات و مطالب عالی دکتر
پدر بزرگی دارم
ایشون واکسن کرونا زدن و از اون موقع خیلییییییی ضعیف شدن و همچنین کم اشتها
میدونید چه خوراکی هایی برای اینجور افراد خوبه؟
که خوردنشم آسون باشه؟
سلام دوست عزیز
گرمیجات و مواد غذایی که سیستم ایمنی بدنشون رو قوی کنه میتونید مغزیجات رو به صورت آسیاب شده و خرد شده بهشون بدید
براشون آرزوی سلامتی داریم