رژیم یخ: فریب جدید یا راهی واقعی برای کاهش وزن؟

رژیم یخ یا رژیم آلپاین، یکی از روش های عجیب لاغری است که در سال های اخیر ترند شده. این رژیم روش بحث برانگیزی برای لاغری دارد و این موضوع بر اساس مصرف آب سرد و قرارگیری در معرض سرما بنا شده است. به طوری که در شبکه های اجتماعی مانند اینستاگرام، تیک تاک و فیسبوک بحث زیادی در مورد آن ایجاد شده است. طرفداران این رژیم معتقدند که سرما، متابولیسم بدن را افزایش می دهد و چربی سوزی را تسریع می کند. با ما همراه باشید تا سیر تا پیاز این رژیم را برای شما معرفی کنیم.

رژیم یخ چیست و آیا پایه علمی دارد؟

رژیم یخ، بر این ایده استوار است که تمامی افرادی که دمای درونی بدنشان پایین است در اصطلاح می‌توانند چربی را بهتر متابولیسم کنند. کسانی که از این رژیم پیروی می‌کنند قبل از خواب یک لیوان آب یخ می نوشند، که به وسیله آن ظاهرا دمای بدن را کاهش می‌دهند. در ادامه یک مکمل کاهش وزن به نام Alpilean مصرف می کنند.

این مکمل از شش ماده، تشکیل شده که دو مورد از آنها دارای برخی فواید سلامتی هستند و کاملا بی خطرند ( اگر چه این مواد با کاهش وزن مرتبط نیستند)، اما در مورد چهار ماده دیگر اطلاعات و تحقیقات کمی وجود دارد و متخصصان در مورد ایمنی و کارایی چهار ماده دیگر مطمئن نیستند.

رژیم یخ چطور کار می کند؟

خانم کیت زراتسکی، متخصص تغذیه در کلینیک مایو در روچستر ایالت مینه سوتا آمریکا این رژیم را اینطور بیان می کند:

رژیم یخ بر اساس فرضیه‌ی نقش دمای بدن و انرژی لازم برای حفظ دمای مرکزی بدن، که بخشی از متابولیسم پایه ماست، عمل می کند.

طبق این فلسفه، با خوردن یخ یا نوشیدن آب بسیار سرد و مصرف مکمل‌های خاص می‌توان دمای بدن را تنظیم کرد و بدن برای تنظیم این دما مجبور است تا انرژی بیشتری مصرف کند.

رژیم یخ بر سه پایه استوار است:

• افزایش متابولیسم: قرارگیری در معرض سرما، بدن را مجبور به تولید گرما می کند. این فرآیند که به آن ترموژنز غیر Shivering یا NST گفته می شود می تواند باعث افزایش مصرف کالری شود و متابولیسم را تا حدی افزایش دهد.
• کاهش اشتها: برخی از مطالعات نشان می‌دهند که سرما می‌تواند هورمون اشتها (Ghrelin) را سرکوب کند و هورمون سیری (Leptin) را افزایش دهد، که این موضوع باعث کاهش اشتها و مصرف کمتر کالری می‌شود.
• افزایش چربی سوزی: سرما ممکن است به طور موقت سطح چربی قهوه‌ای (BAT) را در بدن افزایش دهد. چربی قهوه‌ای، نوعی چربی در بدن است که به جای ذخیره انرژی برای تولید گرما سوزانده می‌شود.

در حالی که برخی مطالعات شواهدی از اثرات مثبت سرما بر متابولیسم، اشتها و چربی سوزی را نشان می دهد، اما تحقیقات و مطالعات بیشتری برای تایید این رژیم غذایی و تعیین اثرات بلند مدت آن بر سلامتی و وزن افراد مورد نیاز است.

طبق آخرین مطالعات و تحقیقات خانم دکتر آنا ماریا گارسیا، استادیار ارشد فیزیولوژی تغذیه در دانشگاه بریستول بریتانیا مشخص شد که نوشیدن 500 میلی لیتر آب سرد در روز، در طول 12 هفته هیچ تاثیری بر وزن بدن، ترکیب بدنی یا متابولیسم در افراد چاق یا دارای اضافه وزن نداشت.

مزایای رژیم یخ چیست؟

به نظر می‌رسد که این رژیم، تاثیرات کوتاه مدت مثبتی نیز برای بدن دارد. به طور کلی مزایای این رژیم عبارتند از:

• افزایش متابولیسم
• کاهش اشتها
• افزایش چربی سوزی
• کاهش علائم افسردگی
• افزایش سطح انرژی
• تقویت سیستم ایمنی بدن
• کاهش التهابات

افزایش متابولیسم

در صورتی که بدن در مقابل سرما قرار بگیرد، مجبور به تولید گرما می شود. این فرآیند که به آن گرما زایی بدون لرز (Non-Shivering Thermogenesis) گفته می شود، مستقیما بر روی چربی‌های قهوه‌ای بدن (Brown Adipose Tissue) اثر می‌گذارد. چربی قهوه ای در بدن برای گرم نگهداشتن آن نگهداری می شود. این رژیم برای افزایش متابولیسم از طریق فعال شدن چربی قهوه ای (BAT) و افزایش تولید آدنوزین تری فسفات به عنوان منابع انرژی، متابولیسم بدن را افزایش می دهد.

کاهش اشتها

برخی مطالعات نشان داده‌اند که این رژیم، می تواند سطح گرلین که به هورمون اشتها معروف است را کاهش و سطح لپتین که هورمون سیری است را افزایش دهد. با این حال، این مطالعات اغلب کوچک و کوتاه مدت بوده و نیاز به تحقیقات بیشتری در این زمینه است.

افزایش چربی سوزی

رژیم یخ و سرما ممکن است به طور موقت سطح چربی قهوه ای را در بدن افزایش دهد. همانطور که اشاره شد چربی قهوه ای از دسته چربی های مفید در بدن است که برای تولید گرما در بدن سوزانده می شود. مطالعات متعددی در این زمینه انجام شده اما، این مطالعات اغلب بر روی حیوانات و افراد جوان و سالم انجام شده و مشخص نیست که آیا این افزایش سطح چربی قهوه ای در افراد چاق و دارای اضافه وزن نیز رخ می دهد یا خیر.

کاهش علائم افسردگی

برخی مطالعات نشان داده‌اند که رژیم آلپاین و به طور کلی قرارگیری در معرض سرما، می تواند علائم افسردگی را کاهش دهد و خلق و خو را بهبود ببخشد. با این حال اثرات سرما بر خلق و خو ممکن است موقتی باشد و در افراد مختلف متفاوت باشد.

افزایش سطح انرژی

به طور کلی رژیم آلپاین به دلیل سرمای زیادی که به بدن وارد می کند باعث افزایش گردش خون، متابولیسم و سطح انرژی می شود. اما این نکته را مد نظر داشته باشید که این افزایش سطح انرژی ممکن است موقتی باشد و در افراد مختلف فرق داشته باشد.

تقویت سیستم ایمنی بدن

پیروی از این رژیم و قرارگیری در معرض سرما ممکن است با افزایش تولید گلبول های سفید خون، سیستم ایمنی بدن را تقویت کند. برخی مطالعات نشان داده اند که قرارگیری در معرض سرما می تواند خطر ابتلا به عفونت را کاهش دهد.

کاهش التهاب

رژیم یخ ممکن است با کاهش تولید ترکیبات التهابی مانند پروستاگلاندین ها (Prostaglandin)، التهاب را در بدن کاهش دهد. برخی مطالعات نشان داده اند که قرارگیری در معرض سرما می تواند علائم بیماری های التهابی مانند آرتریت روماتوئید (Rheumatoid Arthritis) را کاهش دهد.

تمامی مزایای نام برده شده از این رژیم، صرفا بر اساس مطالعات جانوری بوده و تاثیرات آن به صورتی حتمی نتیجه بخش نبوده و ممکن است بر روی افراد مختلف متفاوت باشد. در صورتی که قصد گرفتن رژیم دارید حتما با مشاور و پزشک مشورت کنید.

معایب رژیم یخ چیست؟

در حالی که طرفداران رژیم آلپاین به دلیل ترند بودن آن در شبکه های اجتماعی ادعاهای متعددی در مورد فواید آن برای سلامتی و کاهش وزن دارند، اما معایب و خطرات بالقوه متعددی نیز برای این رژیم غذایی وجود دارد. این خطرات عبارتند از:

• هیپوترمی
• مشکلات قلبی
• مشکلات تنفسی
• نامناسب بودن برای همه
• اثر ناماندگار
• پیروی دشوار
• مشکلات کبد چرب
• مشکلات کلیوی
• اسپاسم عضلانی

در ادامه هر مورد را به صورت خلاصه شرح خواهیم داد.

هیپوترمی (Hypothermia)

قرار گرفتن در معرض سرمای شدید و پیروی طولانی مدت از این رژیم می تواند، باعث هیپوترمی شود. هیپوترمی وضعیت خطرناکی است که در آن دمای بدن به زیر 35 درجه سانتی گراد می رسد. این مورد ممکن است علائمی شامل: گیجی، کندی گفتار و از دست دادن هماهنگی اعضای بدن را داشته باشد.

مشکلات قلبی

قرارگیری در معرض سرمای شدید، می‌تواند فشار بیشتری بر قلب وارد کند. پیروی از این رژیم به صورت غیر اصولی می تواند خطر حمله قلبی و سکته مغزی را افزایش دهد.

مشکلات تنفسی

انجام این رژیم در افراد مستعد، می تواند باعث تحریک مجاری تنفسی شود. همچنین این رژیم غذایی در افراد دارای علائم آسم می تواند باعث تحریک علائم آن و سایر بیماری های ریوی (Pulmonary Diseases) شود.

نامناسب بودن برای همه

رژیم یخ با شرایط دشواری که دارد برای همه افراد جامعه مناسب نیست. زنان باردار و مادران شیرده، جزء مواردی از این قبیل هستند که با قرار گرفتن در معرض سرمای شدید ممکن است دچار مشکلات سلامتی و جسمانی شوند و یا به جنین آنها آسیب وارد شود.

همچنین رژیم آلپاین برای افراد مسن نیز بسیار خطرناک است. به دلیل اینکه سرما گردش خون (Blood Circulation) را در این افراد تضعیف می کند.

اثر ناماندگار

اثرات این رژیم و رژیم‌هایی از این قبیل، بر روی بدن ماندگار نیست. کاهش دمای بدن در این رژیم فقط برای مدت کوتاهی کاهش می‌یابد. همچنین در مورد اشتها به دلیل اینکه متابولیسم بدن افزایش یافته؛ ممکن است افراد بعد از قرارگیری در معرض سرما اشتهای بیشتری برای دریافت خوراکی داشته باشند.

پیروی دشوار

رژیم آلپاین، از جمله رژیم هایی است که انجام آن بسیار سخت و طاقت فرساست و این مورد به خصوص در آب و هوای گرم بسیار ناکارآمد است. همچنین ممکن است مکمل های غذایی مربوط به این رژیم بسیار گران قیمت باشند.

مشکلات کبدی

با توجه به دستورالعمل‌های این رژیم، مصرف بیش از حد آب سرد یا یخ در مدت زمان طولانی می تواند به طور موقت جریان گردش خون منتهی به کبد را کاهش دهد. این امر ممکن است باعث به وجود آمدن ناراحتی های خفیف گوارشی مانند نفخ و سوء هاضمه شود.

مشکلات کلیوی

رژیم آلپاین، می تواند بر روی کلیه ها نیز تاثیر منفی بگذارد. مصرف آب سرد یا یخ فراوان در مدت زمان طولانی گردش خون منتهی به کلیه ها را مختل می کند. این مورد در نهایت باعث ناراحتی های خفیف ادراری مانند تکرر (Frequent Urination) یا سوزش ادرار می شود.

اسپاسم عضلانی

پیروی از دستورالعمل های این رژیم و قرار گرفتن در معرض سرمای شدید، می تواند باعث اسپاسم عضلانی و درد شود و دلیل این امر تلاش عضلات برای حفظ گرما در بدن است. همچنین این مورد ممکن است درد مفاصل را نیز به همراه بیاورد.

آیا رژیم یخ، رژیم قابل اطمینانی است؟

با توجه به تحقیقاتی که تیم دکتر کرمانی در مورد تاثیرات رژیم یخ بر روی افراد انجام داده است و با توجه به شواهد علمی محدود و خطرات بالقوه این رژیم غذایی، نمی‌توان این رژیم را به عنوان روشی ایمن و موثر برای کاهش وزن توصیه کرد. جدای آن رژیم های غذایی متنوع تری برای کاهش وزن وجود دارند که تاثیرات علمی آن اثبات شده و بدون خطر هستند. به طور کلی قبل از اجرای هر نوع رژیم غذایی با مشاور و پزشک تغذیه مشورت کنید.

آنچه از مقاله رژیم یخ آموختیم:

رژیم یخ، که به عنوان رژیم آلپاین نیز شناخته می‌شود، یک برنامه غذایی جدید برای کاهش وزن است که بر خوردن یخ و مصرف مکمل آلپیلین تمرکز دارد. هرچند این رژیم به شدت ترند شده اما هیچ مدرک علمی برای تأیید ادعاهای مربوط به این رژیم وجود ندارد. در واقع، متخصصان تغذیه این رژیم را به شدت غیرقابل توصیه و خطرناک می‌دانند. روش‌های بهتر و معتبرتری برای کاهش وزن وجود دارند که می‌توانید آنها را انتخاب کنید. اگر به دنبال لاغری هستید، همیشه بهتر است قبل از شروع هر برنامه جدیدی با پزشک یا متخصص تغذیه خود مشورت کنید.

سوالات متداول: