شیر بز یکی از پرمصرف ترین انواع لبنیات در جهان است. در واقع، نزدیک به سه چهارم جمعیت جهان شیر بز مصرف می‌کنند. این موضوع تا حدودی به دلیل سهولت نگهداری بزها در مقایسه با گاوها در کشورهای در حال توسعه است؛ جایی که شیر بز منبع مهمی از کالری، پروتئین و چربی به شمار می‌رود. به همین دلیل در بسیاری از کشورها، مردم از خواص شیر بز استفاده می کنند.
شیر بز از شیر گاو یا شیرهای گیاهی غلیظ تر و خامه‌ای تر است و مواد مغذی بیشتری دارد که ممکن است فوایدی برای سلامتی داشته باشد. اگر قصد دارید شیر بز بنوشید، یا می خواهید از خواص آن برای سلامتی آگاه شوید، این مقاله را از دست ندهید.
اطلاعات تغذیه‌ای شیر بز
یک وعده یک پیمانه‌ای شیر کامل بز حاوی مواد زیر است:
- کالری: ۱۶۸
- پروتئین: ۹ گرم
- چربی: ۱۰ گرم
- کربوهیدرات: ۱۱ گرم
- فیبر: ۰ گرم
- قند: ۱۱ گرم
علاوه بر این شیر بز یک منبع عالی از مواد زیر است:
- پروتئین
- کلسیم
- پتاسیم
- فسفر
- منیزیم
شیر بز همچنین منبع بسیار خوبی از ویتامین A است. مطالعات نشان می‌دهند که مصرف کافی ویتامین A می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به آب مروارید، برخی از انواع سرطان و حتی کمک به کودکان در مبارزه با سرخک کمک کند.
خواص شیر بز برای سلامتی
شیر بز صرفاً یک نوشیدنی خاص نیست. بسته به سبک زندگی شما، شیر بز ممکن است انتخاب بهتری نسبت به شیر گاو یا شیرهای گیاهی باشد، زیرا مزایای متعددی دارد:
سرشار از پروتئین قابل هضم
در مقایسه با شیر گاو معمولی، شیر سویا یا شیرهای مغزدار، خواص شیر بز بیشتر است، چرا که پروتئین بیشتری در هر وعده دارد. به نظر می‌رسد پروتئین موجود در شیر بز راحت تر هضم می‌شود، به این معنی که بدن شما می‌تواند از آن آسان تر استفاده کند. شیر بز همچنین به طور قابل توجهی پروتئین بیشتری نسبت به شیر بادام یا شیر برنج دارد.
شیر بز حاوی چند نوع پروتئین مختلف است که هر کدام ویژگی‌ها و عملکردهای خاص خود را دارند. پروتئین‌های اصلی موجود در شیر بز عبارتند از:
- کازئین
- پروتئین وی
- لیزوزیم
- لاکتوپراکسیداز
- آلبومین سرم
پروتئین وی حدود ۲۰ درصد از کل پروتئین موجود در شیر بز را تشکیل می‌دهد. این پروتئین مخلوطی از چندین پروتئین مانند بتا-لاکتوگلوبولین، آلفا-لاکتالبومین، ایمونوگلوبولین‌ها و لاکتوفرین هستند. پروتئین‌های وی در مقایسه با کازئین محلول‌تر بوده و به سرعت در معده هضم می‌شوند، به همین دلیل منبعی ایده‌آل از پروتئین با جذب سریع به شمار می‌روند.
خواص شیر بز برای تامین سلامت استخوان
خواص شیر بز به سلامت استخوان ها نیز کمک می کند. شیر بز سرشار از کلسیم، فسفر و ویتامین D است که مواد مغذی کلیدی برای حفظ استخوان‌های قوی و پیشگیری از بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان هستند. فراهمی زیستی بالای کلسیم آن به این معنی است که بدن شما در مقایسه با کلسیم موجود در شیر گاو یا منابع گیاهی، آن را به طور موثرتری جذب و استفاده می‌کند.
نسبت کلسیم به فسفر در شیر بز جذب کلسیم را بهینه می‌کند، در حالی که محتوای روی و منیزیم آن از متابولیسم استخوان حمایت می‌کند. این امر لبنیات بز را به ویژه برای افراد مسن و زنان یائسه که در معرض خطر بیشتری برای از دست دادن تراکم استخوان هستند، مفید می‌سازد.
آلرژی و التهاب کمتر
بیشتر افرادی که به شیر گاو حساسیت دارند، در واقع به یکی از پروتئین‌های موجود در آن به نام کازئین A1 حساس هستند و توانایی هضم آن را ندارند. علاوه بر این، شیر گاو اولین عامل آلرژی در کودکان است و می‌تواند تا بزرگسالی نیز ادامه یابد. دلیل آن این است که شیر گاو حاوی بیش از ۲۰ ماده آلرژی زای مختلف (از جمله کازئین A1) است که می‌توانند باعث واکنش‌های آلرژیک شوند.
کازئین A1 برای برخی افراد بسیار التهاب آور است و می‌تواند در مشکلات گوارشی مانند سندرم روده تحریک پذیر، بیماری کرون، نفوذپذیری روده و کولیت نقش داشته باشد. همچنین ممکن است در چندین مشکل کمتر آشکار مانند آکنه، بیماری‌های خودایمنی و مشکلات پوستی مانند اگزما نیز نقش ایفا کند.
بیشتر بخوانید: خواص شیر گرم که باید بدانید!
در مقابل، شیری که عمدتاً یا منحصراً حاوی کازئین A2 است، هیچ یک از این اثرات التهابی را تولید نمی‌کند. شیر بز فقط حاوی کازئین A2 است. این امر از نظر پروتئینی آن را نزدیک‌ترین شیر به شیر مادر انسان می‌کند. در واقع، یک مطالعه نشان می‌دهد که شیر بز، هنگامی که به عنوان اولین پروتئین بعد از شیردهی استفاده می‌شود، نسبت به شیر گاو برای نوزادان کمتر آلرژی‌زا است.
سرشار از کلسیم
یکی از خواص شیر بز به دلایل کلسیم بالای آن است. در حالی که اغلب شیر گاو به عنوان یکی از اصلی ترین مواد غذایی سرشار از کلسیم شناخته می‌شود، هنگام تغییر به شیر بز نیازی به نگرانی در مورد دریافت نکافی کلسیم نیست. در واقع، شیر بز حتی از این ماده معدنی غنی‌تر است. یک فنجان شیر بز حدود ۳۳ درصد از مقدار توصیه شده روزانه کلسیم را تامین می‌کند، در حالی که این مقدار در شیر گاو حدود ۲۸ درصد است.
کلسیم برای بسیاری از جنبه‌های سلامتی ضروری است. این ماده معدنی به ویژه برای سلامت استخوان‌ها اهمیت دارد. در حقیقت، بیش از ۹۹ درصد کلسیم موجود در بدن شما در استخوان‌ها و دندان‌ها یافت می‌شود. کلسیم به افزایش توده استخوانی کمک کرده و استحکام لازم را برای به حداکثر رساندن قدرت استخوان به بافت می‌بخشد.
خواص شیر بز برای کاهش کلسترول
یکی از مهم‌ترین فواید شیر بز برای مردان و زنان، اثرات درمانی آن بر سلامت قلب است. دلیل این امر وجود سطح بالای اسیدهای چرب با زنجیره متوسط در شیر بز است. در واقع، میزان این اسیدهای چرب در شیر بز حدود ۳۰ تا ۳۵ درصد است، در حالی که این میزان در شیر گاو ۱۵ تا ۲۰ درصد است.
این اسیدهای چرب به جای ذخیره شدن به عنوان چربی بدن، انرژی را افزایش داده و به کاهش کلسترول کمک می‌کنند. آن‌ها حتی می‌توانند در درمان بیماری‌هایی مانند بیماری عروق کرونر قلب و اختلالات روده نیز مؤثر باشند.
شیر بز همچنین به افزایش سطح کلسترول “خوب” و کاهش کلسترول “بد” کمک می‌کند. در حقیقت، خواص درمانی مشابه روغن زیتون دارد و برای کنترل کلسترول بالا توصیه می‌شود.
جذب مواد مغذی
اگرچه شیر بز و گاو از نظر مواد معدنی ممکن است مشابه باشند، اما شیر بز همچنان می‌تواند برتر باشد. مطالعات اولیه نشان داده‌اند مواد مغذی مانند آهن، کلسیم، منیزیم و فسفر در شیر بز نسبت به شیر گاو راحت‌تر هضم و توسط بدن استفاده می‌شوند.
به دلیل فراهمی زیستی این مواد معدنی، شیر بز برای درمان کمبودهای تغذیه‌ای مانند کم خونی و پوکی استخوان نیز امیدوارکننده به نظر می‌رسد. علاوه بر این، می‌تواند به رفع کمبود آهن و کمبود منیزیم که بسیار شایع هستند نیز کمک کند.
در واقع، برخی از محققان پیشنهاد می‌کنند که افراد مبتلا به مشکلات سوء جذب، کم خونی، پوکی استخوان یا درمان‌های طولانی مدت با مکمل‌های آهن، به طور منظم شیر بز مصرف کنند.
مصرف منظم شیر بز توانایی بدن در استفاده از آهن را افزایش می‌دهد. همچنین بازسازی هموگلوبین را تقویت می‌کند. ترکیب این عوامل، شیر بز را به یک روش ایمن و طبیعی برای درمان پوکی استخوان و مبارزه با کم خونی تبدیل می‌کند.
تقویت سیستم ایمنی بدن
جالب است بدانید خواص شیر بز موجب تقویت سیستم ایمنی نیز می شود. لبنیات بز، به ویژه ماست آن، منبع غنی از پروبیوتیک‌هایی مانند لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتریوم است که از سلامت روده و عملکرد سیستم ایمنی پشتیبانی می‌کنند.
میکروبیوم متعادل روده برای مقاومت ایمنی ضروری است و پروبیوتیک‌ها با ترویج باکتری‌های مفید و سرکوب عوامل بیماری‌زای مضر به حفظ این تعادل کمک می‌کنند.
شیر بز همچنین حاوی سلنیوم است، یک ماده معدنی آنتی اکسیدان که توانایی سیستم ایمنی را برای مبارزه با عفونت‌ها و استرس اکسیداتیو افزایش می‌دهد.
کمک به کاهش وزن
درست است که شیر بز نسبت به شیر گاو کالری بیشتری دارد، اما در مقایسه با بسیاری از دیگر محصولات لبنی کالری کمتری داردو به علاوه به دلیل غنی بودن از مواد مغذی و کالری بیشتر در برابر شیر گاو، انتخاب مناسبی برای کنترل وزن محسوب می‌شود. میزان پروتئین و چربی موجود در آن نیز به ایجاد حس سیری کمک کرده و از پرخوری جلوگیری می‌کند.
همچنین، لبنیات بز حاوی اسید لینولئیک مزدوج (CLA) است؛ نوعی چربی سالم که با بهبود سوخت و ساز چربی و کاهش چربی بدن در ناحیه میانی مرتبط دانسته شده است، هرچند که برای بررسی دقیق تر این موضوع به تحقیقات بیشتری نیاز است.
چطور شیر بز را مصرف کنیم؟
شیر بز را می‌توان به روش‌های مشابه با سایر شیرها استفاده کرد. در اینجا چند پیشنهاد برای گنجاندن شیر بز در رژیم غذایی شما آورده شده است:
- یک لیوان شیر ساده بز بنوشید،
- آن را با غلات صبحانه یا گرانولا میل کنید،
- به قهوه خود اضافه کنید،
- ماست شیر بز را به عنوان میان وعده با میوه و گرانولا میل کنید،
- آن را به اسموتی‌ها اضافه کنید،
- از آن برای تهیه غذاهای خوش طعم مانند پوره سیب زمینی، کاری یا ماکارونی و پنیر استفاده کنید،
- کاجتا درست کنید – یک سس کارامل که با شیر بز تهیه می‌شود.
خطرات احتمالی شیر بز
شیر بز نوشیدنی بی‌نقصی نیست. برخی ویژگی‌های آن ممکن است برای بعضی افراد آن را گزینه بدتری نسبت به شیر گاو یا شیرهای گیاهی کند. درک مزایا و معایب شیر بز می‌تواند به شما در تصمیم گیری درست برای سلامتی‌تان کمک کند.
بدون لاکتوز نیست
اگر به لاکتوز حساسیت دارید، شیر بز برای شما مناسب نیست. شیر بز نیز مانند شیر گاو حاوی لاکتوز است. برخی افراد هضم شیر بز را کمی آسان‌تر از شیر گاو می‌دانند، اما این موضوع بسیار فردی است. اگر عدم تحمل لاکتوز دارید، بهتر است از شیرهای گیاهی که تضمین شده بدون لاکتوز هستند استفاده کنید.
کالری بیشتر از شیر گاو یا شیرهای گیاهی
شیر بز در هر وعده بیشتر از هر نوع شیر دیگری کالری دارد. مصرف بیش از حد کالری می‌تواند منجر به افزایش وزن شود. اگر در تلاش برای کاهش کالری هستید، می‌توانید شیر بز را در مقادیر کمتری نسبت به شیر گاو یا شیرهای گیاهی مصرف کنید.
علاوه بر این، به خاطر داشته باشید که شیر بز برای کسانی که رژیم‌های غذایی خاصی مانند رژیم بدون لبنیات یا رژیم وگان را دنبال می‌کنند نیز مناسب نیست. برای افرادی که از این رژیم‌ها پیروی می‌کنند، بهتر است به جای آن از جایگزین‌های لبنی مانند شیر بادام یا شیر جو دوسر استفاده کنند.
سخن پایانی:
همانطور که خواندید خواص شیر بز بسیار زیاد است. این شیر منبع خوبی از مواد مغذی برای سلامت استخوان است و ممکن است برای کلسترول و فشار خون شما بهتر از شیر گاو باشد. به علاوه، نوع چربی‌های موجود در آن معمولاً راحت‌تر هضم می‌شوند، به خصوص برای افرادی که بیماری‌های مرتبط با جذب مواد غذایی دارند. می‌توانید از شیر بز درست مانند هر شیر دیگری لذت ببرید، پس آن را به قهوه صبحانه‌تان اضافه کنید یا در آشپزی از آن استفاده نمایید.
سوالات متداول مقاله خواص شیر بز:
۱- آیا شیر بز خواص ضد پیری دارد؟
علاوه بر خواص مرطوب کنندگی و تغذیه کنندگی، شیر بز فواید ضد پیری نیز دارد. آنتی اکسیدان‌های موجود در شیر بز می‌توانند به محافظت از پوست شما در برابر آسیب ناشی از رادیکال‌های آزاد کمک کنند. رادیکال‌های آزاد می‌توانند باعث علائم پیری مانند خطوط ریز، چین و چروک و لکه‌های پیری شوند.
۲- آیا شیر بز را می‌توان گرم کرد؟
بله مانند بیشتر مایعات، شیر بز را نیز می‌توان گرم یا سرد مصرف کرد. برای مثال، می‌توان آن را به صورت سرد و مستقیماً از یخچال مصرف کرد یا برای پخت و پز، شیرینی پزی یا تهیه نوشیدنی‌هایی مانند شکلات داغ گرم کرد.
۳- آیا شیر بز خام بی خطر است؟
به طور کلی، مصرف شیر بز خام بی خطر نیست، زیرا ممکن است حاوی باکتری‌های مضری باشد که می‌توانند باعث بیماری‌های ناشی از غذا شوند. برای اطمینان از ایمنی محصولات لبنی، توصیه می‌شود که فرآیند پاستوریزاسیون که این باکتری‌ها را از بین می‌برد، انجام شود.
دیدگاه شما