هپاتیت چیست؟ آیا خطرناک است؟

هپاتیت نوعی التهاب کبد است که توسط انواع ویروس های عفونی و عوامل غیر عفونی ایجاد می شود و منجر به طیف وسیعی از مشکلات سلامتی می شود که برخی از آنها می توانند کشنده باشند. پنج سویه اصلی ویروس هپاتیت وجود دارد که با نام های هپاتیت A، B، C، D و E شناخته می‌شوند.

برخی از انواع هپاتیت به صورت خود به خود یا بدون درمان خاصی برطرف می شود، اما انواع دیگر آن مانند هپاتیت C مزمن می توانند کشنده باشند. تخمین زده می شود که 354 میلیون نفر در سراسر جهان با هپاتیت B یا C زندگی می کنند، و برای اکثر آنها، آزمایش و درمان دور از دسترس است.

در آمریکا 2/1 میلیون نفر مبتلا به هپاتیت B و بیش از 3 میلیون نفر دچار هپاتیت C هستند و البته بسیاری از بیماری خود اطلاعی ندارند. در ادامه این مقاله می خواهیم درباره این موضوع که هپاتیت چیست، انواع آن کدامند، راه های درمان و پیشگیری از آن چگونه است، صحبت کنیم تا از حیاتی ترین عضو بدن یعنی کبد مراقبت کنیم. با ما همراه باشید.

هپاتیت چیست؟

هپاتیت اصطلاحیست که برای توصیف التهاب کبد استفاده می شود. این بیماری نتیجه یک عفونت ویروسی یا آسیب کبدی ناشی از نوشیدن الکل است.

انواع هپاتیت چیست؟

پنج ویروس اصلی هپاتیت به نام های  A، B، C، D و E وجود دارد. در میان انواع ویروسی هپاتیت، A، B و C شایع تر هستند.

انواع ویروس هپاتیت عبارتند از:

هپاتیت A

هپاتیت A نتیجه عفونت با ویروس هپاتیت A است. این نوع هپاتیت یک بیماری حاد و کوتاه مدت است و در مناطقی که امکانات بهداشتی مناسبی ندارد و امکان آلوده شدن آب و غذا وجود دارد، منتقل می شود.

هپاتیت B

ویروس هپاتیت B باعث هپاتیت B می شود. این هپاتیت یک بیماری مزمن و مداوم است. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) تخمین می زند که حدود 826000 نفر در ایالات متحده و حدود 257 میلیون نفر در سراسر جهان با هپاتیت B مزمن زندگی می کنند.

پژوهشگران دانشگاه کمبریج نوع منقرض شده از این ویروس را در اسکلت های بسیار قدیمی اروپا و آسیا کشف کردند. یعنی طی 600 سال هپاتیت B به خوبی با انسان سازگار شده و بسیار هوشمند است.

هپاتیت C

هپاتیت C از ویروس هپاتیت C ناشی می شود. این بیماری یکی از شایع ترین عفونت های ویروسی منتقله از طریق خون در ایالات متحده است و معمولاً به عنوان یک بیماری طولانی مدت ظاهر می شود. طبق گزارش CDC، تقریباً 2.4 میلیون آمریکایی در حال حاضر با نوع مزمن این عفونت زندگی می کنند.

هپاتیت D

هپاتیت D را با نام هپاتیت دلتا یا ویروس ناکامل نیز می شناسند. این هپاتیت شدیدترین نوع هپاتیت است. این ویروس برای زنده ماندن نیاز به عفونت همزمان هپاتیت B دارد. هپاتیت B به تنهایی قادر به زندگی نیست و به پروتئنی که هپاتیت B را می سازد، نیاز دارد.  تخمین زده می شود 240 میلیون نفر در جهان دچار هپاتیت B باشند و حدود 20 میلیون از آنها درگیر هپاتیت D هستند.

هپاتیت E

هپاتیت E یک بیماری منتقله از طریق آب آلوده به ویروس هپاتیت E است. هپاتیت E عمدتاً در مناطقی با بهداشت ضعیف دیده شده و معمولاً از بلعیدن مواد مدفوعی که منبع آب را آلوده می کند، ایجاد می شود.

طبق CDC، این بیماری در ایالات متحده غیرمعمول است. هپاتیت E معمولا حاد است و به ویژه در زنان باردار می تواند خطرناک باشد.

علائم عمومی هپاتیت چیست؟

اگر با یک نوع مزمن هپاتیت، مانند هپاتیت B و C زندگی می کنید، ممکن است تا زمانی که آسیب بر عملکرد کبد تأثیر نگذارد، علائمی از خود نشان ندهید. در مقابل، افراد مبتلا به هپاتیت حاد ممکن است مدت کوتاهی پس از ابتلا به ویروس هپاتیت با علائم زیر ظاهر شوند:

روش های تشخیص هپاتیت چیست؟

برای تشخیص هپاتیت موارد زیر ضروری است:

• معاینه فیزیکی: که ممکن است کبد متورم و بزرگ را نشان دهد
• آزمایش خون: برای بررسی آنزیم‌های کبدی که هنگام آسیب یا عفونت کبد افزایش می‌یابند، و همچنین آزمایش خون برای بررسی وجود هر یک از پنج ویروس عامل هپاتیت
• سونوگرافی کبد: برای تشخیص هرگونه تغییر
• بیوپسی کبد: برای تایید التهاب مشکوک در زمانی که سایر آزمایشات بی نتیجه هستند و برای تعیین درجه دقیق آسیب کبدی

علت ابتلا به هپاتیت چیست؟

هرچند هپاتیت معمولاً نتیجه یک عفونت است، اما عوامل دیگری نیز می توانند باعث این بیماری شوند. در جدول زیر علت انواع هپاتیت را برای شما آورده ایم:

علاوه بر عوامل بالا، عوامل دیگری که ممکن است موجب ایجاد انواع هپاتیت شود عبارتند از:

الکل و سایر سموم

مصرف زیاد الکل می تواند باعث آسیب و التهاب کبد شود. این ممکن است به عنوان هپاتیت الکلی نیز شناخته شود. الکل به طور مستقیم به سلول های کبد شما آسیب می رساند. با گذشت زمان، می تواند باعث آسیب دائمی شود و منجر به ضخیم شدن یا زخم شدن بافت کبد (سیروز) و نارسایی کبد شود. سایر علل سمی هپاتیت عبارتند از استفاده نادرست از داروها و قرار گرفتن در معرض سموم.

این عارضه در بریتانیا بسیار رایج است در حالیکه بسیاری از مردم نمی دانند که به آن مبتلا هستند.دلیل آن هم این است که اغلب هیچ علامتی ندارد. هرچند ممکن است در برخی از افراد با زردی ناگهانی و نارسایی کبد همراه باشد.

بیماری های خود ایمنی

در برخی موارد، سیستم ایمنی به اشتباه کبد را مضر می داند و به آن حمله می کند. این باعث التهاب مداوم می شود که می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد که اغلب، عملکرد کبد را مختل می کند. این بیماری در زنان سه برابر بیشتر از مردان است.

چگونه می توان از هپاتیت پیشگیری کرد؟

روش های مختلفی برای پیشگیری از هپاتیت وجود دارد که عبارتند از:

واکسن هپاتیت

واکسن هایی وجود دارند که می توانند به محافظت در برابر بسیاری از ویروس های هپاتیت کمک کنند. واکسن هپاتیت A مجموعه ای از دو دوز است و اکثر کودکان، واکسیناسیون را از سن 12 تا 23 ماهگی آغاز می کنند. این واکسن برای بزرگسالان نیز موجود است و می تواند شامل واکسن هپاتیت B نیز باشد.

CDC واکسیناسیون هپاتیت B را برای همه نوزادان توصیه می کند. پزشکان معمولاً یک سری از سه واکسن را در 6 ماه اول کودکی تجویز می کنند. واکسیناسیون علیه هپاتیت B همچنین می تواند از هپاتیت D نیز جلوگیری کند. متاسفانه در حال حاضر هیچ واکسنی برای هپاتیت C یا E وجود ندارد.

یک مطالعه WHO تخمین زد که تا سال 2030 می توان از طریق واکسیناسیون، آزمایش های تشخیصی، داروها و کمپین های آموزشی از مرگ زودرس 4.5 میلیون نفر در کشورهای با درآمد پایین و متوسط ​​جلوگیری کرد. استراتژی جهانی هپاتیت WHO که توسط همه کشورهای عضو سازمان بهداشت جهانی تأیید شده، با هدف کاهش 90٪ عفونت های جدید هپاتیت و کاهش مرگ و میر تا 65٪ بین سال های 2016 تا 2030 است.

www.who.int

کاهش قرار گرفتن در معرض سموم

ویروس های هپاتیت می توانند از طریق تماس با مایعات بدن، آب و غذاهای حاوی عوامل عفونی از فردی به فرد دیگر منتقل شوند. به حداقل رساندن خطر تماس با این مواد می تواند به جلوگیری از ابتلا به ویروس های هپاتیت کمک کند.

رعایت بهداشت موثر یکی از راه‌های جلوگیری از ابتلا به هپاتیت A و E است. ویروس‌هایی که این شرایط را ایجاد می‌کنند می‌توانند در آب باشند. اگر به کشوری سفر می‌کنید که در آن شیوع هپاتیت زیاد است، باید از موارد زیر اجتناب کنید:

• آب محلی
• یخ
• صدف خام یا نیم پز
• میوه و سبزیجات خام

ویروس های هپاتیت B، C و D می توانند از طریق تماس با مایعات بدن حاوی این عوامل عفونی نیز منتقل شوند. شما می توانید خطر تماس خود با مایعات حاوی این ویروس ها را با موارد زیر کاهش دهید:

• عدم استفاده از سوزن مشترک
• استفاده نکردن از تیغ
• عدم استفاده از مسواک دیگران
• دست نزدن به خون ریخته شده
• هپاتیت B و C می تواند از طریق رابطه جنسی و تماس جنسی منتقل شود. استفاده از روش‌های بازدارنده مانند کاندوم در طول فعالیت جنسی نیز می‌تواند به کاهش خطر عفونت کمک کند.

روش های درمان هپاتیت چیست؟

گزینه های درمانی بسته به نوع هپاتیت و حاد یا مزمن بودن عفونت متفاوت است. مهم ترین گزینه های درمانی برای انواع هپاتیت عبارتند از:

هپاتیت A

هپاتیت A یک بیماری کوتاه مدت است و ممکن است نیازی به درمان نداشته باشد. با این حال، اگر علائم باعث ناراحتی زیادی شود، ممکن است استراحت در بستر لازم باشد. علاوه بر این، اگر استفراغ یا اسهال را تجربه کنید، پزشک ممکن است یک برنامه غذایی برای حفظ هیدراتاسیون و تغذیه شما توصیه کند.

هپاتیت B

هیچ برنامه درمانی خاصی برای هپاتیت B حاد وجود ندارد. با این حال، اگر به هپاتیت B مزمن مبتلا هستید، به داروهای ضد ویروسی نیاز دارید. این شکل از درمان می تواند پرهزینه باشد، زیرا ممکن است مجبور شوید آن را برای چندین ماه یا سال ادامه دهید.

درمان هپاتیت B مزمن همچنین نیاز به ارزیابی‌های پزشکی و نظارت منظم دارد تا مشخص شود آیا ویروس به درمان پاسخ می‌دهد یا خیر.

هپاتیت C

داروهای ضد ویروسی می توانند هر دو نوع حاد و مزمن هپاتیت C را درمان کنند. به طور معمول، افرادی که به هپاتیت C مزمن مبتلا می شوند از ترکیبی از درمان های دارویی ضد ویروسی استفاده می کنند. همچنین ممکن است برای تعیین بهترین شکل درمان به آزمایشات بیشتری نیاز داشته باشند.

افرادی که به دلیل هپاتیت C مزمن دچار سیروز یا بیماری کبدی می شوند، ممکن است کاندیدای پیوند کبد باشند.

هپاتیت D

منبع معتبر WHOT پگ اینترفرون آلفا را به عنوان درمانی برای هپاتیت D فهرست می کند. با این حال، این دارو می تواند عوارض جانبی شدیدی داشته باشد. در نتیجه، برای افراد مبتلا به سیروز آسیب کبدی، افراد مبتلا به بیماری های روانپزشکی و افراد مبتلا به بیماری های خودایمنی توصیه نمی شود.

هپاتیت E

در حال حاضر، هیچ روش درمانی پزشکی خاصی برای درمان هپاتیت E در دسترس نیست. از آنجایی که عفونت اغلب حاد است، معمولاً خود به خود برطرف می شود.

پزشکان معمولاً به افراد مبتلا به این عفونت توصیه می کنند استراحت کافی داشته باشند، مایعات فراوان بنوشند، مواد مغذی کافی دریافت کنند و از الکل اجتناب کنند. با این حال، زنان باردار مبتلا به این عفونت نیاز به نظارت و مراقبت دقیق دارند.

هپاتیت خود ایمنی

کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزون یا بودزوناید در درمان اولیه هپاتیت خود ایمنی بسیار مهم هستند. آنها در حدود 80 درصد از افراد مبتلا به این بیماری موثر هستند. آزاتیوپرین (Imuran)، دارویی که سیستم ایمنی را سرکوب می کند، ممکن است بخشی از برنامه های درمانی باشد. افراد ممکن است این را با یا بدون استروئید استفاده کنند.

سایر داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مانند مایکوفنولات (CellCept)، تاکرولیموس (Prograf) و سیکلوسپورین (Neoral) نیز می توانند جایگزین آزاتیوپرین در درمان شوند.

عدم درمان هپاتیت چه عوارضی به دنبال دارد؟

هپاتیت مزمن B یا C می تواند منجر به مشکلات سلامتی شدیدتر شود. از آنجایی که ویروس کبد را تحت تاثیر قرار می دهد، افراد مبتلا به هپاتیت مزمن B یا C در معرض خطر زیر قرار دارند:

• بیماری مزمن کبدی
• سیروز
• سرطان کبد

هنگامی که کبد شما عملکرد طبیعی خود را متوقف کند، نارسایی کبد ممکن است رخ دهد. عوارض نارسایی کبد عبارتند از:

• اختلالات خونریزی
• تجمع مایع در شکم شما که به عنوان آسیت شناخته می شود
• افزایش فشار خون در وریدهای پورتال که به کبد شما وارد می شود
• نارسایی کلیه
• آنسفالوپاتی کبدی که می تواند شامل خستگی، از دست دادن حافظه و کاهش توانایی های ذهنی باشد.
• کارسینوم هپاتوسلولار که نوعی سرطان کبد است
• مرگ

افراد مبتلا به هپاتیت مزمن B و C باید از مصرف الکل اجتناب کنند زیرا می تواند بیماری و نارسایی کبد را تسریع کند. برخی مکمل ها و داروها نیز می توانند بر عملکرد کبد تأثیر بگذارند. اگر هپاتیت مزمن B یا C دارید، قبل از مصرف هر گونه داروی جدید با پزشک خود مشورت کنید.

آنچه از مقاله هپاتیت چیست آموختیم:

هپاتیت، به عنوان یک بیماری التهابی کبد، تهدیدی جدی برای سلامت جهانی محسوب می‌شود. انواع مختلف هپاتیت، هر یک با علل، علائم و عوارض خاص خود، می‌توانند به سیروز کبدی و سرطان کبد منجر شوند. ویروس‌های هپاتیت B و C شایع‌ترین عوامل ایجاد کننده این بیماری هستند و می‌توانند از طریق تماس با خون آلوده، ابزارهای پزشکی آلوده و یا از مادر به نوزاد منتقل شوند.

با وجود پیشرفت‌ های چشمگیر در زمینه تشخیص و درمان هپاتیت، این بیماری همچنان یک چالش بزرگ در حوزه بهداشت جهانی است. خوشبختانه تحقیقات گسترده در زمینه توسعه داروهای جدید و روش‌های درمانی نوین، امید به ریشه‌کنی کامل هپاتیت را افزایش داده است. با این حال، آگاهی عمومی در مورد این بیماری و اهمیت پیشگیری و درمان آن، همچنان یک ضرورت است.

سوالات متداول مقاله هپاتیت چیست:

منبع:

• www.nhs.uk

مریم اصیلی

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.