تکرر ادرار، یکی از شایع ترین و در عین حال آزار دهنده‌ترین علائمیست که زنان در طول دوران بارداری تجربه می‌کنند. این علامت، به ویژه در سه ماهه اول و سوم بارداری، به اوج خود می رسد و می تواند زندگی روزمره زنان باردار را تحت تأثیر قرار دهد. با وجود اینکه تکرر ادرار در بارداری، امری طبیعی و فیزیولوژیک تلقی می شود، اما آگاهی از علل بروز آن و راهکارهای مقابله با آن، میتواند به زنان باردار کمک کند تا این دوران را با آرامش بیشتری سپری کنند.
در این مقاله، قصد داریم به بررسی جامع موضوع تکرر ادرار در بارداری بپردازیم. ابتدا به علل بروز این علامت خواهیم پرداخت. سپس، راهکارهای عملی و مؤثر برای مدیریت و کاهش تکرر ادرار را ارائه خواهیم داد. در نهایت، به علائم هشداردهنده‌ای که نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارند، اشاره خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
علت تکرر ادرار در بارداری چیست؟
نیاز به دفع ادرار بیشتر در دوران بارداری امری طبیعی است و دلایل آن عبارتند از:
- تغییرات هورمونی – در اوایل بارداری
- تغییرات فیزیکی – در اواخر بارداری
ضعف عضلات کف لگن نیز یکی دیگر از عوامل تکرر ادرار در دوران بارداری است. عضلات کف لگن از اندام‌های لگن یعنی مثانه، رحم و روده پشتیبانی می‌کنند.
علائم تکرر ادرار در بارداری چیست؟
اگرچه علائم تکرر ادرار در بارداری ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، اما بسیاری از زنان باردار متوجه می‌شوند که در سه ماهه اول بارداری (هفته ۱ تا هفته ۱۲) نیاز به دفع ادرار مکرر دارند. برخی افراد نیز ممکن است در طول بارداری، با رشد جنین و فشار آن بر مثانه، مجرای ادرار و عضلات کف لگن، دچار نشت ادرار یا بی اختیاری ادرار ناشی از فشار شوند.
انجمن سلامت زنان اشاره میکند که نشت ادرار ممکن است هنگام موارد زیر رخ دهد:
- عطسه کردن
- سرفه کردن
- خندیدن
- ورزش کردن
- بلند کردن چیزی
- راه رفتن
اما گاهی اوقات، علائم تکرر ادرار ممکن است نشان دهنده یک بیماری زمینهای، مانند عفونت ادراری (UTI) باشد. علاوه بر احساس فوریت، سایر علائم عفونت ادراری عبارتند از:
- وجود خون در ادرار
- ادرار کدر یا بدبو
- درد در ناحیه پایین شکم
- تهوع
- درد یا سوزش هنگام ادرار کردن
- از دست دادن کنترل مثانه
زنان باردار در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به عفونت ادراری هستند. طبق یک مطالعه از مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، تقریباً ۸ درصد از زنان باردار به عفونت ادراری مبتلا می‌شوند که در صورت عدم درمان، میتواند خطر جدی برای سلامت زن باردار و جنین در حال رشد او ایجاد کند.
چگونه تکرر ادرار در بارداری را کنترل کنیم؟
چندین روش برای کاهش تکرر ادرار در بارداری وجود دارد که عبارتند از:
کاهش مصرف میزان آب با مشورت پزشک
اگر به اندازه مایعات و آب مصرف نکنید، بدن شما کم آب میشود اما از سوی دیگر اگر مقادیر زیادی آب بنوشید، این موضوع برای شما دردسرساز میشود. در این حالت حتی خوردن ۶ تا ۸ لیوان آب در روز که برای همه توصیه میشود نیز میتواند مشکل ساز باشد اما اگر آب کمی بنوشید، غلظت ادرارتان زیاد میشود و مثانه شما را تحریک میکند و در نتیجه احساس اضطرار برای رفتن به دستشویی می کنید.
در مورد میزان مناسب آبی که باید مصرف کنید، با پزشک خود مشورت کنید. از خوردن داروها و مایعات ادرارآور بعد از ساعت ۴ بعدازظهر خودداری نمائید و هر ۲ -۳ ساعت به دستشویی بروید.
انجام ورزش کگل
تمرینات Kegel روش دیگری است که می تواند برای کمک به کنترل بی اختیاری ادرار استفاده شود. این تمرینات باعث تقویت عضلات کف لگن می شود و عملکرد مجرای ادرار و رکتوم را بهبود می بخشد.
می توانید روی توالت فرنگی نشسته و شروع به ادرار کنید. سپس ادرار کردن را در اواسط جریان متوقف کنید. ماهیچه هایی که برای جلوگیری از جریان ادرار استفاده می شود، عضلات Kegel هستند.
برای انجام تمرینات Kegel، شما باید:
- ماهیچه های شکمی، ران و اندامتان را ریلکس و شل نگه دارید.
- ماهیچه های کف لگن را منقبض کنید.
- عضلات را نگه دارید تا زمانی که به ۱۰ عدد برسانید.
- عضلات کف لگن را دوباره ریلکس کنید تا زمانی که به عدد ۱۰ برسید.
- تمرینات کگل را می توانید در صبح، بعد از ظهر و شب انجام دهید.
- آنها می توانند در هر زمان، در حین رانندگی یا نشستن روی میز خود انجام شوند.
کاهش مصرف غذاهای کافئین دار
شکلات نیز مانند چای و قهوه دارای کافئین است. یک سروینگ شکلات به اندازه یک چهارم یک فنجان قهوه کافئین دارد. بهتر است از شکلات سفید استفاده کنید که کافئین ندارد و یا شکلات تلخ بخورید که بتوانید با خوردن مقادیر کمتری، هوس خوردن شکلات را برطرف کنید.
نوشابه‌های گازدار، شکلات، قهوه و حتی قهوه‌هایی که با نام “بدون کافئین” هستند، دارای مقادیری کافئین هستند. کافئین موجب ایجاد اضطرار زیاد برای رفتن به دستشویی میشود و در واقع بدن را به حالتی می‌برد که مایعات را دفع کند.
حتی اگر نوشابه شما دارای کافئین نباشد، باز هم نمی‌تواند انتخاب بهتری نسبت به آب باشد. کربن دی اکسید موجود در نوشابه میتواند مثانه را تحریک کرده و آن را حساس کند. سپس موجب شود شما برای رفتن به دستشویی احساس اضطرار کنید.
کاهش مصرف غذاهای پرادویه
بهتر است از خوردن غذاهای پر ادویه مانند غذاهای چینی، مکزیکی، فلفل چیلی و ترب کوهی اجتناب کنید. غذاهای پر از ادویه درست مانند کافئین، مثانه را تحریک می‌کنند. قبل از آن که مصرف ادویه جات را به طور کلی قطع کنید، بهتر است تأثیر مصرف هر یک از آن ها بر بدن خود را امتحان کنید تا بفهمید کدام یک بر روی بدنتان تأثیر دارند و کدام یک ندارد.
پیاز نیز مانند غذاهای اسیدی و پر ادویه موجب تحریک مثانه و احساس اضطرار برای رفتن به دستشویی می شود. پیاز خام و تازه، بیشترین تأثیر را از این لحاظ دارد. پس سعی کنید قبل از خوردن، آن را بپزید تا تأثیر آن بر مثانه را تا جای ممکن کاهش دهید.
کاهش مصرف غذاهای اسیدی
میوه‌ها همچنان بخش مهمی از رژیم غذایی سالم شما هستند اما بهتر است میوه‌هایی مانند سیب و موز را مصرف کنید که کمتر اسیدی هستند. البته بدن هر شخص به نحو متفاوتی به غذاهای مختلف واکنش نشان می‌دهد.
بنابراین بهتر است تأثیر میوه‌های مختلف بر روی بدن خود را امتحان کنید تا ببینید چه میوه‌هایی بیشتر برای شما مشکل ساز هستند. مرکبات نیز مانند گوجه دارای اسید زیادی هستند که کنترل مثانه را مشکل میکند. مرکباتی که باید مراقب مصرف آنها باشید عبارتند از:
- پرتقال
- لیمو ترش
- لیمو شیرین
- گریپ فروت
کاهش مصرف شیرینی ها
نتایج پژوهش ها نشان داده اند که شیرین کننده‌های طبیعی و مصنوعی می توانند علائم مثانه بیش فعال را تشدید کرده و منجر به بی اختیاری ادرار شوند. البته مانند سایر غذاها، در مورد شیرینی نیز لازم نیست که مصرف آن را به طور کلی قطع کنید اما بهترین کار این است که تأثیر مصرف شکر بر علائم خود را آزمایش کنید. ببینید که آیا کمتر کردن میزان شکر مصرفی شما موجب بهبود علائمتان میشود یا خیر.
کاهش مصرف غذاهای فرآوری شده
غذاهای فرآوری شده، مقادیر زیادی مواد مصنوعی مانند طعم دهنده‌ها، رنگ و مواد نگهدارنده دارند که میتواند مثانه شما را تحریک کند و علائم تکرر و بی اختیاری ادرار را تشدید کند. رژیم غذایی سالم و متعادل باید شامل غذاهای طبیعی و تازه مانند سبزیجات و غلات کامل باشد.
همچنین گوجه فرنگی دارای مقادیر زیادی اسید است که میتواند مثانه را تحریک کند. افرادی که به گوجه فرنگی حساس هستند، باید مصرف غذاهای تهیه شده با گوجه را نیز کاهش دهند، مانند:
- پاستا
- سس پیتزا
- کچاپ
- سالسا
بالا نگه داشتن پاها هنگام خواب
سعی کنید قبل از خواب، زمانی را برای بالا نگه داشتن پاهای خود اختصاص دهید. این کار میتواند به تحریک مایعی که در مچ پا و پاهای متورم شما جمع شده، کمک کند تا به جریان خون منتقل شود و به شما امکان دهد قبل از خواب شبانه ادرار کنید.
آنچه از مقاله تکرر ادرار در بارداری آموختیم:
بسیاری از افراد در طول بارداری، به ویژه در سه ماهه اول و سوم، تکرر ادرار را تجربه می‌کنند. مگر اینکه تکرر ادرار در بارداری با سوزش یا ادرار دردناک، یا سایر علائم احتمالی عفونت ادراری، همراه باشد، معمولاً جای نگرانی نیست. تکرر ادرار به طور کلی پس از تولد نوزاد فروکش میکند. اما گاهی ممکن است تا مدت ها پس از تولد نوزاد ادامه داشته باشد.
سوالات متداول مقاله تکرر ادرار در بارداری:
۱- آیا تکرر ادرار پس از زایمان نیز ادامه خواهد داشت؟
بله. ممکن است پس از تولد نوزاد، همچنان بیشتر از حد معمول ادرار کنید. این امر به این دلیل است که عضلات کف لگن شما پس از زایمان به زمان نیاز دارند تا بهبود یابند.
برخی افراد در ۳ تا ۶ ماه اول پس از زایمان، بهبودی را مشاهده خواهند کرد. در حالی که بهبودی برخی دیگر زمان بیشتری طول می‌کشد.
۲- تکرر ادرار معمولاً از چه زمانی شروع میشود؟
تکرر ادرار یکی از نشانههای اولیه بارداری است و میتواند از همان چند هفته اول پس از لقاح آغاز شود.
با این حال، اکثر افراد ممکن است از هفته دهم تا سیزدهم، احساس فوریت در ادرار کردن را تجربه کنند، زیرا در این زمان است که رحم شروع به فشار آوردن بر مثانه میکند.
۳- آیا برای تکرر ادرار در بارداری باید به پزشک مراجعه کرد؟
تکرر ادرار، یک علامت طبیعی در بارداری است. با این حال، میتواند نشانهای از یک بیماری زمینهای باشد که نیاز به درمان پزشکی دارد.
افراد بارداری که علائم دیگری از عفونت ادراری، از جمله ادرار دردناک، را نشان میدهند، باید در اسرع وقت با پزشک خود تماس بگیرند.
۴- علت تکرر ادرار در ماه ششم بارداری چیست؟
تکرر ادرار در ماه ششم بارداری، مانند سایر ماههای این دوران، تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد. در این مرحله، رحم به طور قابل توجهی رشد کرده و به مثانه فشار وارد میکند. این فشار، ظرفیت مثانه را کاهش داده و باعث میشود که زنان باردار نیاز بیشتری به دفع ادرار داشته باشند.
۵- آیا تکرر ادرار در ماه اول بارداری طبیعی است؟
بله، تکرر ادرار در ماه اول بارداری کاملاً طبیعی است. در واقع، این علامت میتواند یکی از اولین نشانههای بارداری باشد.
منبع:
عالیه
بسیار عالی و آموزنده