عوارض نوشیدنی های انرژی زا مضرات پنهان در قوطی‌های رنگارنگ

در سا‌ل‌های اخیر، مصرف نوشیدنی های انرژی زا توسط جوانان و ورزشکاران به طور قابل توجهی افزایش یافته است، به همین دلیل نیز نگرانی ها در مورد خطرات بیش از حد مصرف و عوارض نوشیدنی های انرژی زا نیز افزایش یافته است. این نگرانی ها شامل مشکلات قلبی عروقی، اختلالات سیستم عصبی و احتمالا اعتیاد است.

این نوشیدنی ها با ادعای افزایش تمرکز، بهبود عملکرد ورزشی و کاهش خستگی، به سرعت در بازار گسترش یافته‌اند. اما آیا این نوشیدنی‌ها واقعاً بی‌ضرر هستند و می‌توان از آن‌ها به عنوان یک نوشیدنی روزانه استفاده کرد؟

در این مقاله، به بررسی دقیق‌تر عوارض نوشیدنی ها انرژی زا، گروه‌های پرخطر و راه‌های جایگزین برای افزایش انرژی خواهیم پرداخت. تا انتها ما را همراهی کنید.

نوشیدنی انرژی زا چیست؟

نوشیدنی‌های انرژی زا، همان‌طور که از نامشان پیداست، نوشیدنی‌هایی هستند که ادعا می‌کنند انرژی بدن را افزایش داده و عملکرد ذهن را بهبود می‌بخشند. این نوشیدنی‌ها معمولاً حاوی ترکیباتی مانند کافئین، تائورین، ویتامین و افزودنی هستند.

ترکیبات نوشیدنی های انرژی زا چیست؟

نوشیدنی های انرژی دارای ترکیبات مختلفی هستند که هر یک دارای تاثر خاصی بر روی بدن است. این ترکیبات عبارتند از:

• کافئین: اصلی‌ترین و شناخته‌ شده‌ترین ماده محرک در نوشیدنی های انرژی زا، کافئین است. کافئین سیستم عصبی مرکزی را تحریک کرده و موجب افزایش هوشیاری، تمرکز و انرژی می‌شود.
• تائورین: تائورین یک اسید آمینه است که به طور طبیعی در بدن یافت می‌شود و به عنوان آنتی‌اکسیدان عمل می‌کند. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که تائورین ممکن است به بهبود عملکرد ورزشی و کاهش احساس خستگی کمک کند.
• قندها: قندهای ساده همچون گلوکز و فروکتوز برای تأمین انرژی سریع به بدن مورد استفاده قرار می‌گیرند. این قندها موجب افزایش سطح قند خون و در نتیجه احساس انرژی بیشتر می‌شوند.

• ویتامین‌ها و مواد معدنی: برخی (نه همه‌ی آنها) نوشیدنی‌های انرژی‌زا حاوی ویتامین‌های گروه B، نیاسین و سایر مواد معدنی هستند که به عملکرد سلول‌های بدن کمک می‌کنند.
• عصاره‌ی گیاهان: عصاره گیاهانی مانند جینسنگ، گوارانا و یرباماته به دلیل داشتن خواص محرک و انرژی‌زا به نوشیدنی‌های انرژی‌زا اضافه می‌شوند.
• گلوکورونولاکتون: این ماده شیمیایی اما طبیعی به طور طبیعی در بدن تولید می‌شود و به تجزیه الکل کمک می‌کند. در برخی از نوشیدنی‌های انرژی زا نیز از این ماده استفاده می‌شود.

عوارض نوشیدنی های انرژی زا چیست؟

اگرچه نوشیدنی‌های انرژی‌زا می‌توانند در کوتاه مدت باعث افزایش انرژی شوند، اما مصرف بیش از حد و طولانی مدت آن‌ها می‌تواند عوارض جانبی جدی به همراه داشته باشد.

برخی از متخصصان تغدیه بر این باورند که: “«”مصرف گاه به گاه نوشیدنی های انرژی زا توسط افراد سالم آنقدرها مضر نیست. اما نوشیدن منظم آن‌ها می‌تواند خطر ابتلا به مشکلات سلامتی را افزایش دهد، به‌ویژه اگر به بیماری خاصی مبتلا باشید.”

health.clevelandclinic.org

از جمله عوارض نوشیدنی های انرژی زا عبارتند از:

اختلالات خواب

نوشیدنی های انرژی زا سرشار از کافئین هستند، کافئین موجود در آنها موجب تحریک سیستم عصبی مرکز شده و مانع از ترشح ملاتونین می‌شود. ملاتونین هورمونیست که چرخه‌ی خواب و بیداری را تنظیم می‌کند. مصرف نوشیدنی‌های کافئین دار قبل از خواب موجب کاهش کیفیت خواب می‌شود.

اعتیاد به کافئین

یکی از عوارض نوشیدنی های انرژی زا، ایجاد اعتیاد و وابستگی به آنهاست. کافئین یک ماده‌ی اعتیاد آور است و مصرف طولانی مدت آن با وابستگی همراه است. کافئین به سرعت جذب بدن شده و باعث افزایش انرژی، هوشیاری و تمرکز می‌شود. این احساس فوری انرژی‌بخشی، می‌تواند فرد را به مصرف مکرر این نوشیدنی‌ها ترغیب کند.

اضطراب و تحریک پذیری

از دیگر عوارض نوشیدنی های انرژی زا ایجاد اضطراب است. کافئین موجود در نوشیدنی‌های انرژی‌زا باعث ترشح آدرنالین می‌شود. آدرنالین هورمونیست که در مواقع استرس و هیجان ترشح شده و باعث افزایش ضربان قلب، فشار خون و هوشیاری می‌شود. این افزایش ناگهانی سطح آدرنالین ممکن است منجر به احساس اضطراب و تحریک‌پذیری شود.

افزایش ضربان قلب و فشار خون

باز هم پای کافئین برای عوارض نوشیدنی های انرژی زا در میان است. این نوشیدنی‌ها به دلیل وجود ترکیبات محرک همچون کافئین، تائورین و سایر مواد افزودنی، می‌تواند بر سیستم قلبی عروقی تأثیر گذاشته و موجب افزایش ضربان قلب و فشار خون شود.

ایجاد مشکلات گوارشی

ایجاد مشکلات گوارشی به عنوان آخرین مورد از عوارض نوشیدنی های انرژی زا نیز قابل بررسی است. مقادیر بالای قند موجود در این نوشیدنی‌ها می‌تواند باعث اختلال در تعادل باکتری‌های مفید روده شود. این اختلال ممکن است منجر به نفخ، گاز و سایر مشکلات گوارشی شود. علاوه بر این، قند زیاد می‌تواند به مرور زمان به روده‌ها آسیب رسانده و خطر ابتلا به بیماری‌های التهابی روده را افزایش دهد.

برخی از نوشیدنی‌های انرژی‌زا حاوی اسید فسفریک نیز هستند که می‌تواند به مینای دندان آسیب رسانده و باعث سوزش سر دل و مشکلات گوارشی شود.

چه کسانی نباید نوشیدنی های انرژی زا مصرف کنند؟

افراد زیر باید از مصرف نوشیدنی های انرژی پرهیز کنند:

• کودکان و نوجوانان: بدن کودکان و نوجوانان به کافئین حساس‌تر است و مصرف این نوشیدنی‌ها می‌تواند باعث اختلال در رشد، مشکلات خواب، اضطراب و مشکلات رفتاری شود.

• زنان باردار و شیرده: کافئین موجود در این نوشیدنی‌ها می‌تواند از جفت عبور کرده و بر رشد جنین تأثیر منفی بگذارد. همچنین، کافئین از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل می‌شود و می‌تواند موجب بی‌خوابی، تحریک‌پذیری و مشکلات گوارشی در نوزاد شود.
• افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی: کافئین و دیگر محرک‌های موجود در این نوشیدنی ها می‌توانند ضربان قلب را افزایش داده و فشار خون را بالا ببرند که برای افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی بسیار خطرناک است.
• افراد مبتلا به فشار خون بالا: این نوشیدنی‌ها می‌توانند فشار خون را بیشتر افزایش داده و خطر سکته مغزی را بالا ببرند.
• افراد مبتلا به اضطراب و بی‌خوابی: کافئین موجود در این نوشیدنی‌ها می‌تواند اضطراب و بی‌خوابی را تشدید کند.
• افراد مبتلا به اختلالات خوردن: مصرف این نوشیدنی‌ها می‌تواند باعث اختلال در الگوی خوردن و تشدید اختلالات خوردن شود.
• افرادی که دارو مصرف می‌کنند: برخی از داروها با کافئین تداخل دارند و مصرف همزمان آن‌ها می‌تواند عوارض جانبی جدی ایجاد کند.
• افرادی که به کافئین حساسیت دارند: برخی افراد به طور طبیعی به کافئین حساسیت بیشتری دارند و حتی مصرف مقدار کم آن نیز می‌تواند باعث عوارض جانبی شود.

علاوه بر مواردی که بالا ذکر شد، افراد زیر نیز بهتر است از نوشیدنی های انرژی زا با احتیاط مصرف کنند:

• افراد مسن: بدن افراد مسن به کافئین بسیار حساس است.
• ورزشکاران: مصرف زیاد این نوشیدنی‌ها می‌تواند موجب کم‌آبی شدن بدن و اختلال در عملکرد ورزشی شود.
• افرادی که به طور منظم داروهای مسکن مصرف می‌کنند: مصرف همزمان داروهای مسکن و نوشیدنی‌های انرژی‌زا خطر عوارض جانبی آنها را افزایش دهد.

عوارض نوشیدنی های انرژی زا برای کودکان

بسیاری از کودکان به دلیل طعم شیرین و مطلوب نوشیدنی‌ها انرژی زا تمایل زیادی به مصرف آنها دارند. غافل از اینکه عوارض نوشیدنی های انرژی زا برای کودکان بسیار بیشتر از بزرگسالان است. از جمله عوارض آن برای کودکان و نوجوانان عبارت است از:

اختلال در رشد: کافئین موجود در این نوشیدنی‌ها می‌تواند با جذب آهن تداخل ایجاد کرده و موجب کم‌خونی و در نتیجه اختلال در رشد کودکان شود.

آسیب به دندان‌ها: نوشیدنی های انرژی زا سرشار از قند هستند. قند زیاد موجود در این نوشیدنی‌ها می‌تواند موجب پوسیدگی دندان در کودکان شود.

کاهش اشتها: از دیگر عوارض نوشیدنی های انرژی زا در کودکان، کاهش اشتهاست. مصرف زیاد این نوشیدنی‌ها می‌تواند منجر به باعث کاهش اشتها در کودکان شده و در نتیجه آن‌ها مواد مغذی کافی دریافت نکنند.

چه چیزهایی را جایگزین نوشیدنی های انرژی زا کنیم؟

اگر به دریافت کافئین علاقه‌مندید با توجه به عوارض نوشیدنی های انرژی زا بهتر است، آنها را با گزینه‌های سالم‌تری جایگزین کنید. بهترین جایگزین برای نوشیدنی های انرژی زا عبارتند از:

• آب و آبمیوه‌های طبیعی: آب بدن را هیدراته نگه می‌دارد و آبمیوه‌های طبیعی سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند.
• چای سبز: چای سبز حاوی کافئین طبیعی و آنتی‌اکسیدان‌هایی است که انرژی را افزایش داده و به افزایش تمرکز کمک می‌کند.
• قهوه: قهوه یکی از بهترین جایگزین‌ها برای نوشیدنی های انرژی زاست، چرا که حاوی کافئین است و می‌تواند انرژی‌زا باشد. اما بادی توجه داشته باشید که مصرف آن با احتیاط و به مقدار مناسب باشد.
• آب نارگیل: آب نارگیل حاوی الکترولیت است که برای هیدراته کردن بدن و افزایش انرژی مفید است.
• اسموتی‌های میوه‌ای: اسموتی‌های تهیه شده از میوه‌های تازه، ماست و دانه‌ها، ترکیبی از کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها و فیبر را ایجاد می کنند و موجب ایجاد انرژی پایدارتری می‌شوند.

آنچه از مقاله عوارض نوشیدنی های انرژی زا آموختیم:

اگرچه نوشیدنی‌های انرژی‌زا ممکن است در کوتاه مدت و به صورت آنی احساس انرژی زیادی به شما بدهند، اما مصرف بیش از حد و طولانی‌ مدت آن‌ها ممکن است با عوارض جانبی جدی برای سلامتی همراه باشند. از جمله عوارض نوشیدنی های انرژی زا می‌توان به ایجاد مشکلات سیستم عصبی مرکزی، قلبی- عروقی و گوارشی اشاره کرد.

در نهایت، نوشیدنی‌های انرژی‌زا باید با احتیاط و آگاهی از عوارض جانبی آن‌ها مصرف شوند. برای داشتن یک زندگی سالم و پر انرژی، بهتر است به جای مصرف این نوشیدنی‌ها، عادات غذایی سالم و سبک زندگی فعال را در پیش بگیرید.

رژیم دکتر کرمانی تنها رژیمیه که حسرت هیچ غذایی رو به دلت نمی‌ذاره کافیـه همیـن الان تصمیم بگیری که می‌خـوای وزنت رو کم کنی و به اون اندامی که همیشه آرزوش رو داشتی برسی! از همین لحظه ما کنارتیم تا باهم به هدفت برسیم.

ثبت نام و دریافت رژیم مشاوره خرید رژیم

سوالات متداول عوارض نوشیدنی های انرژی زا:

منابع:

• pmc.ncbi.nlm.nih.gov

مریم اصیلی

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.