عوارض نوشابه انرژی زا مضرات پنهان در قوطی‌های رنگارنگ

در سا‌ل‌های اخیر، مصرف نوشیدنی های انرژی زا توسط جوانان و ورزشکاران به طور قابل توجهی افزایش یافته است، به همین دلیل نیز نگرانی ها در مورد خطرات بیش از حد مصرف و عوارض نوشابه انرژی زا نیز افزایش یافته است. این نگرانی ها شامل مشکلات قلبی عروقی، اختلالات سیستم عصبی و احتمالا اعتیاد است.

این نوشیدنی ها با ادعای افزایش تمرکز، بهبود عملکرد ورزشی و کاهش خستگی، به سرعت در بازار گسترش یافته‌اند. اما آیا این نوشیدنی‌ها واقعاً بی‌ضرر هستند و می‌توان از آن‌ها به عنوان یک نوشیدنی روزانه استفاده کرد؟

در این مقاله، به بررسی دقیق‌تر عوارض نوشابه های انرژی زا، گروه‌های پرخطر و راه‌های جایگزین برای افزایش انرژی خواهیم پرداخت. تا انتها ما را همراهی کنید.

نوشابه انرژی زا چیست؟

نوشابه انرژی زا، همان‌طور که از نامش پیداست، نوعی نوشیدنی است که ادعا می‌کند انرژی بدن را افزایش داده و عملکرد ذهن را بهبود می‌بخشد. این نوع نوشیدنی‌ها معمولاً حاوی ترکیباتی مانند کافئین، تائورین، ویتامین و افزودنی هستند.

تاریخچه مصرف نوشابه های انرژی‌ زا

نوشابه های انرژی زا از دهه 90 میلادی به بازار راه پیدا کردند. حتی برخی از حرفه ای ترین ورزشکاران دنیا نام خود را به این کمپانی ها قرض داده اند ( مانند جورج همیلتون راننده سرشناس فرمول یک که این کار را با کمپانی مانستر کرده ) و البته طعم این نوشیدنی ها برای بسیاری عالی است.

ترکیبات نوشیدنی های انرژی زا چیست؟

نوشیدنی های انرژی دارای ترکیبات مختلفی هستند که هر یک دارای تاثر خاصی بر روی بدن است. این ترکیبات عبارتند از:

• کافئین: اصلی‌ترین و شناخته‌ شده‌ترین ماده محرک در نوشیدنی های انرژی زا، کافئین است. کافئین سیستم عصبی مرکزی را تحریک کرده و موجب افزایش هوشیاری، تمرکز و انرژی می‌شود.
• تائورین: تائورین یک اسید آمینه است که به طور طبیعی در بدن یافت می‌شود و به عنوان آنتی‌اکسیدان عمل می‌کند. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که تائورین ممکن است به بهبود عملکرد ورزشی و کاهش احساس خستگی کمک کند.
• قندها: قندهای ساده همچون گلوکز و فروکتوز برای تأمین انرژی سریع به بدن مورد استفاده قرار می‌گیرند. این قندها موجب افزایش سطح قند خون و در نتیجه احساس انرژی بیشتر می‌شوند.
• عصاره‌ی گیاهان: عصاره گیاهانی مانند جینسنگ، گوارانا و یرباماته به دلیل داشتن خواص محرک و انرژی‌زا به نوشابه های انرژی‌زا اضافه می‌شوند.
• گلوکورونولاکتون: این ماده شیمیایی اما طبیعی به طور طبیعی در بدن تولید می‌شود و به تجزیه الکل کمک می‌کند. در برخی از آنها نیز از این ماده استفاده می‌شود.

عوارض نوشابه انرژی زا چیست؟

اگرچه نوشبه های انرژی‌زا می‌توانند در کوتاه مدت باعث افزایش انرژی شوند، اما مصرف بیش از حد و طولانی مدت آن‌ها می‌تواند عوارض جانبی جدی به همراه داشته باشد.

برخی از متخصصان تغدیه بر این باورند که: مصرف گاه به گاه نوشیدنی های انرژی زا توسط افراد سالم آنقدرها مضر نیست. اما نوشیدن منظم آن‌ها می‌تواند خطر ابتلا به مشکلات سلامتی را افزایش دهد، به‌ویژه اگر به بیماری خاصی مبتلا باشید.

health.clevelandclinic.org

از جمله عوارض نوشیدنی های انرژی زا عبارتند از:

اختلالات خواب

نوشابه انرژی زا سرشار از کافئین است، کافئین موجود در آنها موجب تحریک سیستم عصبی مرکز شده و مانع از ترشح ملاتونین می‌شود. ملاتونین هورمونیست که چرخه‌ی خواب و بیداری را تنظیم می‌کند. مصرف نوشیدنی‌های کافئین دار قبل از خواب موجب کاهش کیفیت خواب می‌شود.

اعتیاد به کافئین

یکی از عوارض نوشابه انرژی زا، ایجاد اعتیاد و وابستگی به آنهاست. کافئین یک ماده‌ی اعتیاد آور است و مصرف طولانی مدت آن با وابستگی همراه است. کافئین به سرعت جذب بدن شده و باعث افزایش انرژی، هوشیاری و تمرکز می‌شود. این احساس فوری انرژی‌بخشی، می‌تواند فرد را به مصرف مکرر این نوشیدنی‌ها ترغیب کند.

اضطراب و تحریک پذیری

از دیگر عوارض این نوشیدنی ها، ایجاد اضطراب است. کافئین موجود در این نوشابه ها باعث ترشح آدرنالین می‌شود. آدرنالین هورمونیست که در مواقع استرس و هیجان ترشح شده و باعث افزایش ضربان قلب، فشار خون و هوشیاری می‌شود. این افزایش ناگهانی سطح آدرنالین ممکن است منجر به احساس اضطراب و تحریک‌ پذیری شود.

افزایش ضربان قلب و فشار خون

باز هم پای کافئین برای عوارض نوشابه های انرژی زا در میان است. این نوشیدنی‌ها به دلیل وجود ترکیبات محرک همچون کافئین، تائورین و سایر مواد افزودنی، می‌تواند بر سیستم قلبی عروقی تأثیر گذاشته و موجب افزایش ضربان قلب و فشار خون شود.

ایجاد مشکلات گوارشی

ایجاد مشکلات گوارشی به عنوان آخرین مورد از عوارض نوشابه انرژی زا قابل بررسی است. مقادیر بالای قند موجود در این نوشیدنی‌ها می‌تواند باعث اختلال در تعادل باکتری‌های مفید روده شود. این اختلال ممکن است منجر به نفخ، گاز و سایر مشکلات گوارشی شود. علاوه بر این، قند زیاد می‌تواند به مرور زمان به روده‌ها آسیب رسانده و خطر ابتلا به بیماری‌های التهابی روده را افزایش دهد.

برخی از نوشیدنی‌های انرژی‌زا حاوی اسید فسفریک نیز هستند که می‌تواند به مینای دندان آسیب رسانده و باعث سوزش سر دل و مشکلات گوارشی شود.

افزایش وزن

بسیاری از نوشابه‌های انرژی‌ زا حاوی مقادیر قابل توجهی قند و در نتیجه کالری بالا هستند. مصرف مکرر این نوشیدنی‌ها می‌تواند منجر به دریافت کالری اضافی شود که در صورت عدم سوزاندن آن از طریق فعالیت بدنی، به صورت چربی در بدن ذخیره شده و باعث افزایش وزن می‌شود.

چه کسانی نباید نوشیدنی های انرژی زا مصرف کنند؟

افراد زیر باید از مصرف نوشیدنی های انرژی پرهیز کنند:

• کودکان و نوجوانان: بدن کودکان و نوجوانان به کافئین حساس‌تر است و مصرف این نوشیدنی‌ها می‌تواند باعث اختلال در رشد، مشکلات خواب، اضطراب و مشکلات رفتاری شود.
• زنان باردار و شیرده: کافئین موجود در این نوشیدنی‌ها می‌تواند از جفت عبور کرده و بر رشد جنین تأثیر منفی بگذارد. همچنین، کافئین از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل می‌شود و می‌تواند موجب بی‌خوابی، تحریک‌ پذیری و مشکلات گوارشی در نوزاد شود.
• افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی: کافئین و دیگر محرک‌های موجود در این نوشیدنی ها می‌توانند ضربان قلب را افزایش داده و فشار خون را بالا ببرند که برای افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی بسیار خطرناک است.
• افراد مبتلا به فشار خون بالا: این نوشیدنی‌ها می‌توانند فشار خون را بیشتر افزایش داده و خطر سکته مغزی را بالا ببرند.
• افراد مبتلا به اضطراب و بی‌خوابی: کافئین موجود در این نوشیدنی‌ها می‌تواند اضطراب و بی‌خوابی را تشدید کند.
• افراد مبتلا به اختلالات خوردن: مصرف این نوشیدنی‌ها می‌تواند باعث اختلال در الگوی خوردن و تشدید اختلالات خوردن شود.
• افرادی که دارو مصرف می‌کنند: برخی از داروها با کافئین تداخل دارند و مصرف همزمان آن‌ها می‌تواند عوارض جانبی جدی ایجاد کند.
• افرادی که به کافئین حساسیت دارند: برخی افراد به طور طبیعی به کافئین حساسیت بیشتری دارند و حتی مصرف مقدار کم آن نیز می‌تواند باعث عوارض جانبی شود.

علاوه بر مواردی که بالا ذکر شد، افراد زیر نیز بهتر است از نوشیدنی های انرژی زا با احتیاط مصرف کنند:

• افراد مسن: بدن افراد مسن به کافئین بسیار حساس است.
• ورزشکاران: مصرف زیاد این نوشیدنی‌ها می‌تواند موجب کم‌آبی شدن بدن و اختلال در عملکرد ورزشی شود.

افرادی که به طور منظم داروهای مسکن مصرف می‌کنند: مصرف همزمان داروهای مسکن و نوشیدنی‌های انرژی‌زا خطر عوارض جانبی آنها را افزایش دهد.

چه چیزهایی را جایگزین نوشیدنی های انرژی زا کنیم؟

اگر به دریافت کافئین علاقه‌مندید با توجه به عوارض نوشیدنی های انرژی زا بهتر است، آنها را با گزینه‌های سالم‌تری جایگزین کنید. بهترین جایگزین برای نوشیدنی های انرژی زا عبارتند از:

• آب و آبمیوه‌های طبیعی: آب بدن را هیدراته نگه می‌دارد و آبمیوه‌های طبیعی سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند.
• چای سبز: چای سبز حاوی کافئین طبیعی و آنتی‌اکسیدان‌هایی است که انرژی را افزایش داده و به افزایش تمرکز کمک می‌کند.
• قهوه: قهوه یکی از بهترین جایگزین‌ها برای نوشیدنی های انرژی زاست، چرا که حاوی کافئین است و می‌تواند انرژی‌زا باشد. اما باید توجه داشته باشید که مصرف آن با احتیاط و به مقدار مناسب باشد.
• آب نارگیل: آب نارگیل حاوی الکترولیت است که برای هیدراته کردن بدن و افزایش انرژی مفید است.
• اسموتی‌های میوه‌ای: اسموتی‌های تهیه شده از میوه‌های تازه، ماست و دانه‌ها، ترکیبی از کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها و فیبر را ایجاد می کنند و موجب ایجاد انرژی پایدارتری می‌شوند.

کلام آخر:

اگرچه نوشیدنی‌های انرژی‌ زا ممکن است در کوتاه مدت و به صورت آنی احساس انرژی زیادی به شما بدهند، اما مصرف بیش از حد و طولانی‌ مدت آن‌ها ممکن است با عوارض جانبی جدی برای سلامتی همراه باشند. از جمله عوارض نوشابه انرژی زا می‌توان به ایجاد مشکلات سیستم عصبی مرکزی، قلبی- عروقی و گوارشی اشاره کرد.

در نهایت، نوشیدنی‌های انرژی‌ زا باید با احتیاط و آگاهی از عوارض جانبی آن‌ها مصرف شوند. برای داشتن یک زندگی سالم و پر انرژی، بهتر است به جای مصرف این نوشیدنی‌ها، عادات غذایی سالم و سبک زندگی فعال را در پیش بگیرید.

سوالات متداول عوارض نوشابه انرژی زا:

منابع:

• pmc.ncbi.nlm.nih.gov

مریم اصیلی

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.

رژیم فستینگ / سبک زندگی سالم

×