رویکردی غذایی برای محافظت از دندان های کودکان

شیوع پوسیدگی دندان در کودکان نسبت به 30 سال گذشته افزایش چشم گیری داشته. در واقع تحقیقات آکادمی آمریکایی دندانپزشکی کودکان نشان داده پوسیدگی دندان در حال حاضر شایع ترین بیماری مزمن در میان کودکان است.

به عنوان یک دندان پزشک، اولین رویکرد من تمرکز روی برنامه غذایی است – حتی مهمتر از مسواک و شستشوی دهان. می توانید با تغییرات غذایی ساده 100 درصد جلوی پوسیدگی دندان ها را بگیرید.

بسیاری از والدین بیشتر نگران این هستند که به اندازه کافی دندان های کودکشان را مسواک بزنند، و شستشو بدهند، و همچنین نوشابه و شیرینی را به حداقل برسانند که از ایجاد حفره روی دندان کودک جلوگیری شود.

اما ایجاد حفره روی دندان بدون مصرف نوشابه و شیرینی نیز ممکن است. فرای هر استعداد ژنتیکی برای پوسیدگی دندان، مجرمان اصلی غذاهایی هستند که مقدار زیادی کربوهیدرات ساده دارند و باعث ایجاد حفره روی دندان می شود. غذاهایی که ما معمولا به کودکان خود می دهیم، مانند غلات خشک، کراکر، و میوه های خشک، تبدیل به اسید لاکتیک می شوند و مینای دندان را از بین می برند.

اما والدینی که فرزندی خردسال دارند می دانند نمی شود چنین کربوهیدرات هایی را به صورت کلی از برنامه غذایی کودکشان حذف کنند و خبر خوب این است که نیازی هم به این کار نیست. به این دلیل که مقدار مصرف مهم نیست بلکه تعداد دفعاتی که یک کربوهیدرات ساده با دندان تماس پیدا می کند مهم است. برای مثال نوشیدن یک اسموتی یکجا خیلی بهتر است تا اینکه همان اسموتی را طی چند ساعت و جرعه جرعه بخورید. برنامه به صفر رساندن پوسیدگی دندان را اگر درست انجام دهید نیازی به ایجاد تغییر اساسی در برنامه غذایی خانواده نیست.

برای رساندن احتمال پوسیدگی دندان به صفر در کودک خود – همچنین فرزندان بزرگتر و افراد بالغ – به این 5 اصل که توصیه می کنم عمل کنید:

1- از دندان های شیری محافظت کنید

به دام این خرافه نیفتید که دندان شیری بی اهمیت است چون کودک آن را از دست می دهد. با وجود اینکه دندان های کودک از 5 تا 6 سالگی شروع به افتادن می کنند، اما کودک دندان های پشتی را تا زمان 10 یا 12 سالگی نگه می دارد. پوسیدگی در دندان های کودک باید درمان شود. از پوسیدگی با برنامه غذایی مناسب پیشگیری کنید، حتی در سنین کم، با این کار به آینده دندان های او خدمت کرده اید.

2- غذاهای مناسب دندان به کودک بدهید

چربی، پروتئین و فیبر باعث پوسیدگی نمی شوند، اما کربوهیدرات های ساده یا فرآوری شده می شوند. این یعنی اگر به کودک خود یک تکه شکلات تلخ 70 درصد بدهید بهتر است تا کراکر، چیپس و یا حتی یک مشت کشمش.

نشاسته ها، شامل نه تنها قندها بلکه تمام خشکبارها، آرد های فرآوری شده می شود که به دندان ها می چسبند و باعث درصد بالایی پوسیدگی می شوند. به همین دلیل، خوردن نان و میوه های تازه بهتر است از خوردن کراکر و میوه های خشک شده. مجبور نیستید همه کربوهیدرات ها را از برنامه غذایی حذف کنید، فقط باید کیفیت کربوهیدرات ها و نحوه مصرفشان را تغییر دهید.

3- به جای شلخته غذا خوردن منظم غذا بخورید

اگر دو بار در روز دهان و دندان های فرزندتان را شستشو می دهید اما اجازه می دهید کل روز شیر کاکائو بخورد، او همچنان در خطر پوسیدگی قرار خواهد داشت.

به این شکل ببینیدش: غذاهای سرشار از کربوهیدرات + تعداد دفعات تماس با دندان = پوسیدگی

این یعنی اگر به کودک اجازه دهید هر وقت خواست به سراغ میان وعده ها برود، و در طول روز شیر و آب میوه بخورد در واقع او در مسیر پوسیده کردن دندان هایش کمک کرده اید. دندان ها تا ساعت ها به اسید های پوسیده کننده دندان آغشته می ماند. برای او 6 وعده در روز قرار دهید و فقط در این زمان ها غذا خورده شود، همچنین در بین وعده ها به او آب دهید تا دندان ها و دهانش شسته شود.

4- آب را هم پیمان خود کنید

نوشیدن آب همراه وعده های غذایی یا بلافاصله پس از آنها، راه حلی ساده برای کاهش احتمال پوسیدگی است. اگر کودکتان بین وعده ها احساس تشنگی کرد، به جای آب میوه یا شیر به او آب دهید.

5- به کودک مسواک زدن و شستشوی دهان را بیاموزید

باکتری های درون دهان کربوهیدرات های ساده را می شکنند و تبدیل به اسید لاکتیک پوسیده کننده دندان می کنند. از بین بردن باکتری ها و کاهش کربوهیدرات های ساده کلید پیشگیری از پوسیدگی دندان است. کودکان تا زمانی که به 5 یا 6 سالگی برسند برای درست مسواک زدن به کمک والدین خود احتیاج دارند.

والدین قبل از خواباندن کودک باید دندان هایش را خوب مسواک بزنند، و پس از آن نیز به جز آب دیگر نباید چیزی خورده یا نوشیده شود. برای کودکان کم سن و سال مسواک زدن شاید تنها 20 تا 30 ثانیه طول بکشد، بعد از اینکه به 6 یا 7 سالگی رسیدند کودک باید خود دو بار در روز به مدت 2 دقیقه دندان هایش را مسواک بزند.

سخن پایانی: القای عادت پیشگیری 100 درصدی از پوسیدگی دندان به این معناست که برای غذا خوردن کودک زمان بندی کنید، به او غذاهای دوستدار دندان بدهید، و به او یاد دهید تا هر روز دو مرتبه دندان ها را مسواک بزند و بشوید.

مریم اصیلی

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.