فوبیا: از چه چیزی می ترسید؟

ترس ما را از خطر در امان نگه می دارد. فوبیا زیاد کاری با خطر ندارد. بسیاری از مردم با فوبیا درگیر هستند. برای مثال ترس غیر منطقی از برخورد با موقعیتی خاص، فعالیتی خاص، و یا جسمی خاص. فردی که دچار فوبیا است شاید بداند ترس و اضطرابی که دارد غیر موجه است، اما نمی تواند کاری برای این احساس بکند. برخی از فوبیا ها بسیار شدید هستند طوری که ممکن است فرد را فلج کنند. در ادامه خواهید دید چه چیزهایی مردم را می ترساند.

سه نوع فوبیا

تا به حال هزاران فوبیا متفاوت شناسایی شده است، از جمله فوبوفوبیا یا ترس از فوبیا. اما زمانی که از فوبیا صحبت می کنیم که نوعی اختلال اضطراب است، متخصصان آن را به سه قسمت تقسیم می کنند.

ترس از مکانهای شلوغ، اضطراب شدید در مکان های شلوغ که فرار از آنها مشکل است.

فوبیا اجتماعی، ترس و دوری از موقعیت های اجتماعی.

فوبیا خاص، ترس غیر منطقی از چیزی خاص و یا موقعیتی خاص.

آگورافوبیا: ترس از مکان های شلوغ

آگورا در یونان باستان بازار و محل ملاقات بوده است. شخصی که دچار آگورافوبیا است از اینکه در مکان های شلوغ یا جاهایی مانند پل یا صف بانک قرار بگیرد می ترسد. ترس واقعی از این است که در صورت بالا رفتن اضطراب نتواند از آن محل فرار کند. آگورا فوبیا خانم ها را دو برابر بیشتر از آقایان تحت تاثیر قرار می دهد. اگر این نوع فوبیا درمان نشود، می تواند باعث شود فرد خانه نشین شود.

فوبیا اجتماعی: آنسوی خجالتی بودن

کسی که فوبیا اجتماعی دارد تنها خجالتی نیست. چنین شخصی اضطراب شدیدی نسبت به عملکردش در یک موقعیت اجتماعی دارد. آیا کارهایش از نظر دیگران مناسب است؟ آیا دیگران متوجه اینکه دلواپس است می شوند؟ وقتی می خواهد صحبت کند کلمات سر جایشان هستند؟ از آنجایی که اگر فوبیا اجتماعی درمان نشود فرد معمولا از موقعیت های اجتماعی پرهیز می کند. می تواند تاثیر منفی شدیدی روی روابط و زندگی حرفه ای فرد داشته باشد.

کلاستروفوبیا ( ترس از فضاهای تنگ و محصور): در جستجوی راه خروج

کلاستروفوبیا، ترس غیر طبیعی از بودن در مکان های محصور است، و نوع شایعی از فوبیا خاص است. فردی که دچار کلاستروفوبیا است نمی تواند بدون تجربه اضطراب شدید سوار آسانسور شود و یا از یک تونل عبور کند. ترس از خفه شدن و یا گیر افتادن باعث می شود فرد از رفتن به مکان های تنگ و محصور خودداری کند. همیشه رفتاری احتیاط آمیز داشته باشد، مانند باز کردن پنجره و یا نشستن نزدیک درب خروج. این کارها شاید موقعیت را برای فرد قابل تحمل کند اما ترس را نمی تواند دور کند.

زوفوبیا: ترس از جانوران

شایع ترین نوع فوبیا خاص زوفوبیا یا ترس از حیوانات است. زوفوبیا در واقع یک اصطلاح عمومی است که شامل ترس از حیواناتی خاص می شود. برای مثال جانورانی مانند پرندگان، عنکبوت، مار، زنبور ها و غیره. این نوع فوبیا معمولا در دوران کودکی شکل می گیرد و ممکن است با بالا رفتن سن از بین برود و یا در دوران بلوغ نیز ادامه پیدا کند.

برونتوفوبیا: ترس از رعد

کلمه یونانی برونتو به معنای رعد است و برونتو فوبیا به معنای ترس از رعد است. افرادی که دچار چنین فوبیایی هستند شاید بدانند که رعد هیچ آسیبی به آنها نمی زند، اما اگر بیرون رعد و برق باشد ترجیح می دهند از خانه خارج نشوند. حتی ممکن است این افراد در داخل خانه نیز پشت مبل یا داخل کمد پناه بگیرند تا رعد و برق تمام شود. ترس غیر طبیعی از رعد و برق با هم را آسترا فوبیا می نامند.

آکروفوبیا: ترس از ارتفاع

آکروفوبیا ترس بیش از حد از ارتفاع است که خود را به شکل اضطراب شدید نشان می دهد. این فوبیا می تواند به فرد در حال بالا رفتن از پله ها یا نردبان حمله کند. گاهی ترس آنقدر شدید است که فرد نمی تواند حرکت کند. آکروفوبیا برای شخصی که دچارش است می تواند شرایط خطرناکی به وجود بیاورد. حمله ای که به واسطه ی اضطراب به فرد دست داده پایین آمدن سالم از مکانی که فرد روی آن قرار گرفته را بسیار دشوار می کند.

آئروفوبیا: ترس از پرواز

کسی که دچار آئرو فوبیا است از پرواز می ترسد. این فوبیا می تواند پس از یک تجربه تلخ هوایی گسترش پیدا کنند. مثلا تکان های شدید هواپیما و یا دیدن ترس فردی دیگر در هواپیما. حتی پس از فراموش کردن حادثه ترس همچنان با فرد باقی می ماند. ممکن است با دیدن فیلم سقوط یک هواپیما دچار اضطراب و ترس شدید شود. معالجه امراض بوسیله خواب مغناطیسی معمولا برای این نوع از فوبیا استفاده می شود.

فوبیاخون – تزریق – آسیب دیدگی

ممکن است شخصی همه این موارد را با هم داشته باشد و ممکن هم هست تنها فوبیا خون یا تزریق را داشته باشد. این نوع از فوبیا معمولا با غش کردن و بی حال شدن همراه است.

ترس های ماورایی

تریسکی دکا فوبیا ترسی ماورایی از هر چیزی است که مربوط به عدد 13 شود. اگر فکر کردن به ارواح باعث می شود به شدت مضطرب شوید ممکن است دچار فیسموفوبیا باشید. با وجود اینکه خون آشام ها واقعی نیستند، برخی افراد از خفاش ها وحشت می کنند. به فوبیا این گروه کیروپت فوبیا می گویند.

امتوفوبیا: احساس بد در دل و روده

امتوفوبیا ترس غیر طبیعی از استفراغ است که که معمولا بعد از حادثه ای به فرد دست می دهد. برای مثال ممکن است فردی را ببینید که بیرون در حال استفراغ است و یا خودتان آن شخص باشید. اضطراب با فکر کردن به بالا آوردن یا به جایی مانند بیمارستان که در آنجا بالا آوردن چیزی شایع است تحریک می شود.

کارسینوفوبیا: ترس از سرطان

افرادی که دچار کارسینوفوبیا یا کنسروفوبیا هستند همیشه ترسی غیر منطقی از مبتلا شدن به سرطان دارند. هر ناراحتی بدنی برای این افراد نشانه ای از رشد سرطانی بدخیم داخل بدنشان است. برای مثال سردرد، برای این افرد نشانه ی داشتن تومور مغزی است. درمان شناختی به فردی که دچار کارسینو فوبیا است کمک می کند بتواند دوباره کنترل زندگی خود را بدست آورد.

فوبیاها از جدید تا قدیم

کسی که از هر چیز جدیدی می ترسد دچار نئوفوبیا است و کسی که از بالا رفتن سنش یا افراد پیر می ترسد دچار جرونتو فوبیا است. جایی ما بین این دو، می توانید شخصی را پیدا کنید که دچار پارتو فوبیا است، چنین افرادی همیشه از این می ترسند که در جایی عمومی گاز معده شان رها شود. افراد مبتلا به اودونتیاتو فوبیا از رفتن به دندان پزشکی خوددداری می کنند. اسپارگاروفوبیک نیز شخصی است که از غذای حاوی مارچوبه وحشت دارد!

تاثیر فوبیا بر زندگی

فوبیا باعث می شود فرد شیوه ی زندگی معمول را تغییر دهد و دائم در حال دوری از آنچه باشد که باعث ترسش می شود. البته زندگی این افراد وقتی تلاش می کنند فوبیا خود را از دیگران پنهان کنند نیز تحت تاثیر قرار می گیرد. برخی افرادی که از فوبیا رنج می برند با دوستان و خانواده خود دچار مشکل می شوند. در مدرسه شکست می خورند، و یا شغل خود را از دست می دهند.

فوبیا و الکل

افرادی که الکل مصرف می کنند ده برابر کسانی که الکل مصرف نمی کنند بیشتر در خطر فوبیا هستند. همچنین افرادی که دچار فوبیا هستند دو برابر دیگران در خطر اعتیاد به مصرف الکل قرار دارند.

ارتباط خانوادگی

فوبیا ها نیز می توانند تحت تاثیر فرهنگ و تحریک برخی از رویدادهای زندگی قرار بگیرند. فوبیا در بین خانواده ها بیشتر تمایل به شیوع دارد، یعنی کسی که دارای سابقه خانوادگی باشد بیشتر از دیگران در خطر است.

درمان فوبیا

حساسیت زدایی فرآیندی است که در آن فرد مبتلا به فوبیا به آرامی در شرایط مشابه به چیزی که از آن ترس دارد قرار می گیرد. با گذشت زمان، ترس کاهش پیدا می کند و فرد اعتماد به نفس می سازد. این شیوه معمولا همراه صحبت درمانی است تا به فرد کمک کند طرز فکرش را تغییر دهد. الگوهای جدیدی در پاسخ به موقعیتی که باعث تحریک ترسش می شود بسازد. خبر خوب برای چنین افرادی این است که 90 درصد افراد تحت درمان بهبود می یابند.

منابع:

American Psychiatric Association.
International Dictionary of Psychoanalysis.
McMaster University Anxiety Treatment and Research Center.
Merck Manual of Medical Information, Second Home Edition.
National Institute of Mental Health.
Phobia (Q) web site.
Richardson, P. and Holland, A. Evidence Based Mental Health, 2002.
Simple Phobias Guide web site

ثبت نام رژیم اینترنتی دکتر کرمانی