چاقی؛ عامل زانو درد ‌ایرانی‌ها

زانو درد بین ایرانی‌ها درد شایعی است. دلایل آن مختلف است و بخش عمده آن به سبک زندگی و نحوه استفاده از آن برمی‌گردد. ازجمله مهم‌ترين دلايل آن چاقي 65درصد ايراني‌هاست. بروز درد‌هاي ناحيه زانو بستگي به نحوه‌ استفاده شما از زانوي‌تان دارد. دكتر ابراهيم عباسي، فيزيوتراپيست، در گفت‌وگو با همشهري، آناتومي زانو را به‌طور خلاصه شرح داد و گفت: مفصل زانو طوري طراحي شده است كه ضمن ايجاد استحكام در اندام تحتاني، اجازه حركات مختلف را به بدن مي‌دهد. مفصل زانو از 3‌استخوان ران، درشت‌ني و كشكك تشكيل شده است.
استخوان ران در قسمت تحتاني داراي 2 برآمدگي به نام كنديل استخوان ران است كه كل آن پوشيده از غضروف است. در زانو 2 مفصل وجود دارد كه يكي باعث استحكام و ديگري باعث حركت در زانو مي‌شود. استخوان كشكك در تحمل وزن كاري انجام نمي‌دهد و كاركرد آن براي خم و راست كردن مفصل زانوست. زانو داراي 4ليگامان در داخل و خارج است كه اجازه نمي‌دهند حركات جانبي در مفصل داشته باشيم. درون مفصل زانو 2 ليگامان متقاطع وجود دارد كه به آن رباط صليبي يا ACL و PCL مي‌گويند. اين دو در زانو اجازه نمي‌دهند كه مفصل سر بخورد و در چرخش‌هاي غيرطبيعي زانو خم شود. غضروف مفصلي در زانو باعث توزيع نيرو درون مفصل زانو مي‌شود تا بتوانيم حركتي آرام و صاف داشته باشيم. اگر نيرو به يك قسمت از غضروف وارد شود، اين غضروف آن نيرو را در كل مفصل پخش و از آسيب‌پذيري آن جلوگيري مي‌كند.غضروف بافت بسيار فعالي دارد كه داراي 4لايه است كه ضخامت آن 2تا 2/2ميلي‌متر است. اين غضروف داراي 70درصد آب و 30درصد پروتوگليكان‌ است. هر چه سن افزايش پيدا كند، غضروف تحليل رفته و آسيب‌پذير مي‌شود. دكتر عباسي در مورد اينكه چطور نحوه استفاده از زانو باعث طولاني‌شدن عمر آن مي‌شود توضيح داد: آرتروز بيماري‌اي است كه در اصل غضروف درگير مي‌شود و 2 نوع اوليه و ثانويه دارد.
وقتي زانوي كسي بر اثر حادثه آسيب مي‌بيند فرايند تحليل اين غضروف تسريع مي‌شود. آرتروز از 45 تا 50سالگي براساس اينكه چه سني داريد و چقدر زانو را در حالت خم قرار مي‌دهيد و چقدر به زانو فشار وارد مي‌كنيد بروز پيدا مي‌كند. در اين شرايط يك فرد ورزشكار مي‌تواند جراحي كرده و آرتروز داشته باشد و يك فرد 75ساله هم باشد كه علائمي از آرتروز نداشته باشد. همه آن بستگي به نحوه استفاده شما از زانوي‌تان دارد. براساس تحقيقي كه در سال 2008 در ايران انجام شده است حدود 29درصد از مردم مبتلا به آرتروز هستند.
جمعيت كشور نيز رو به كهنسالي است، به‌طوري كه مرحله سالخوردگي از سال1410 به بعد بر ساختمان سني جمعيت كشور غالب خواهد شد و نزديك به 26درصد از جمعيت كشور در گروه‌هاي سني 55تا 74ساله قرار خواهند گرفت. سن، اصلي‌ترين مولفه ايجاد بيماري آرتروز زانوست. دكتر فريد ستارزاده متخصص ارتوپدي در گفت‌وگو با ايسنا درباره تشخيص آرتروز زانو گفت: با شرح حال پزشكي، معاينه باليني و راديوگرافي ساده مي‌توان به تشخيص آرتروز زانو رسيد.

راديوگرافي بسيار ارزشمند است و پزشك مي‌تواند كاهش فضاي مفصلي را مشاهده و ساير علل را رد كرده و اگر تصويربرداري بيشتري مورد نياز باشد مي‌تواند از MRI استفاده كند. وي افزود: درد ناشي از آرتروز زانو معمولاً بعد از فعاليت و به‌خصوص بعد از استفاده بيش از حد از آن مفصل تشديد مي‌شود و خشكي مفصل هم بعد از نشستن طولاني بيشتر مي‌شود. با پيشرفت آرتروز زانو علائم بدتر مي‌شوند و ممكن است درد دائم شود.
دكتر ابراهيم عباسي، متخصص فيزيوتراپي در مورد دلايل بروز بيماري آرتروز گفت: عامل‌هاي اوليه، سن، پوزيشن‌هاي نامناسب مثل نشستن طولاني مدت، دو زانو و چهار زانو نشستن‌ و كوهنوردي غيراصولي هستند. در كوهنوردي از آنجا كه ميزان فشار به زانو در سرپاييني بيشتر است سعي كنيد در راه برگشت، از تله‌كابين يا از وسيله كمكي مثل عصا استفاده كنيد. استفاده از فست‌فود‌ها باعث چاقي اكثريت مردم شده است. چاقي فشار مضاعف و دائمي به زانو‌ها وارد مي‌كند.
بسياري از ما به تجربه دريافته‌ايم كه اگر پس از كوهنوردي از زانوبند استفاده كنيم دردش تسكين مي‌يابد. دكتر عباسي گفت: اين وسيله در مراحل اوليه تسكين درد مي‌دهد ولي در دراز مدت ضعف عضلات ايجاد مي‌شود. وقتي درد و التهاب در ابتداي آرتروز بروز مي‌كند در سيستم كار عضله 4 سر زانو اختلال ايجاد مي‌كند. در مراحل ابتدايي كه با تورم و دردهمراه است، بهتر است هر 15دقيقه به‌مدت 2ساعت محدوده زانو را با يخ ماساژ دهيد. از كمپرس آب سرد هم در شرايطي كه زانو فقط درد دارد مي‌توانيد استفاده كنيد. در متد‌هاي درماني جديد از روش‌هاي ديگري مانند تحريك عصب از طريق پوست، ليزردرماني و مگنت‌تراپي استفاده مي‌شود.