هندوانه‌ی ابوجهل؛ گیاهی دارویی یا سمّی؟!

هندوانه ابوجهل بیشتر از آنکه یک میوه باشد یا ارتباطی به هندوانه داشته باشد، یک گیاه دارویی است. پس به طعم تلخ آن اهمیتی ندهید و اگرچه شاید نتوانید آن را در ظرف میوه‌ها بگنجانید، اما در سبد دارو و درمان خانواده برای این گیاه منحصر به فرد جایی باز کنید.

به گزارش بهداشت‌نیوز هندوانه‌ی ابوجهل می‌‎تواند برای دردهایی همچون سردرد، درد شقیقه، صرع و حتی فلج مفید باشد و از روغن تا برگ و میوه‌ی این گیاه خواص بی شماری دارد که در ادامه‌ی این خبر به هر یک اشاره می‌کنیم.

نکته‌ی مهم در مورد این گیاه دارویی این است که در کنار خواص بی‌شمار، عوارض و مضراتی نیز دارد.

هندوانه ابوجهل چیست؟

هندوانه ابوجهل گیاهی از خانواده‌ی کدوهاست و برگ‌های پهن، گل‌های زرد و میوه‌ای هندوانه‌ای شکل دارد.

ابوجهل گیاهی بوته‌ای و خودرو است که در مناطق جنوبی ایران مثل بلوچستان، جزیره‌ی قشم و جهرم رشد می‌کند.

طعم آن تلخ است و اگرچه ظاهر آن شبیه هندوانه است، اما ابعادی بسیار کوچک‌تر از هندوانه دارد و خواص و طعم و ویژگی‌های آن به هیچ وجه یادآور این میوه‌ی شیرین و قرمز یعنی هندوانه نیست.

نام علمی آن هندوانه ابوجهل Citrullus colocynthis است. این گیاه در لاتین به سیب تلخ، خیار تلخ و کدوی وحشی نیز معروف است، اما در ترکیه آن را به نام ابوجهل می‌شناسند و در ایران نیز به همین نام معروف است.

در طب سنتی نام این گیاه حنظل است و حنظل نام دارویی و طبی این گیاه محسوب می‌شود.

از کنار هندوانه‌ی ابوجهل و خواص آن به راحتی رد نشوید چرا که این گیاه با خواص دارویی بی‌شمار، سمی نیز محسوب می‌شود و مصرف آن مثل تیغی دولبه است و می‌تواند فواید و مضراتی داشته باشد. برای مصرف، لازم است ویژگی‌های آن را به درستی بشناسید و از طریقه‌ی استفاده از آن آگاهی داشته باشید.

فواید هندوانه‌ ابوجهل

این گیاه منحصر به فرد که برای سردرد و صرع مفید شناخته شده، حاوی گلوکوزید کولونشین و کولوسنتین است و برای بهبود درد مفاصل و نقرس نیز کاربرد دارد. در مورد مداوا و بهبود جذام، واریس و پاغره نیز هندوانه ابوجهل حرف‌هایی برای گفتن دارد.

ضمن اینکه از منظر طب سنتی این گیاه ضدبغلم و مسهل قوی محسوب شده و برای مشکلات کبدی موثر و مفید است.

ابوجهل را درمان کننده‌ی سیاتیک، بیماری قند، سفیدیِ مو، قاعده‌آور، ضد کِرم معده و پادزهر سم عقرب و مار می‌شناسند.

ابوجهل یا حنظل در طب سنتی

طبع این میوه، گرم و خشک است و از منظر طب سنتی، ابوجهل ضد بیماری بلغم است و مسهلی بسیار قوی محسوب می‌شود. میوه و روغن این گیاه مفید برای کبد و درمان این عضو شناخته شده است و برای کنترل دیابت مفید است و به کاهش و تنظیم قند خون کمک می‌کند.

تحقیقات اولیه، تاثیر ابوجهل بر ترشح انسولین و تنظیم قند خون را ثابت کرده‌اند.

همچنین مقدار متعادل و دوز کنترل شده‌ی این گیاه برای سلامت دستگاه گوارش مفید است و به مشکلات کبدی، یبوست و کیسه صفرا کمک می‌کند. ابوجهل ملین است و به همین دلیل برای درمان یبوست به کار برده می‌شود اما باید با احتیاط مصرف شود تا تاثیر عکس نگذاشته و اسهال ایجاد نکند. مصرف این گیاه دارویی به افراد مبتلا ورم روده و معده به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.

همچنین در طب سنتی دستوراتی جهت پخت هندوانه‌ی ابوجهل و نوشیدن آب آن جهت دفع سنگ کلیه آمده است که می‌تواند در بهبود این عارضه ی دردناک موثر واقع شود.

یکی از خواص چشمگیر روغن حنظل یا ابوجهل، تاثیر آن در بهبود درد دندان است. استعمال روغن حنظل از طریق گوش یا مستقیما روی دندان می‌تواند برای رفع درد دندان و همچنین بهبود پوسیدگی آن موثر باشد.

عوارض هندوانه ابوجهل

در گذشته زنان باردار از این گیاه، برای سقط جنین استفاده می‌کردند. این گیاه برای جنین سمی محسوب می‌شود و مصرف دوز زیاد آن برای همه‌ی افراد به خصوص مادران باردار و شیرده خطرناک است و به هیچ وجه مصرف این میوه برای زنان باردار و شیرده توصیه نمی‌شود.

هندوانه‌ی ابوجهل مثل سایر میوه‌ها بی‌خطر نیست و سمومی دارد که می‌تواند در بدن فرد ایجاد عوارض و مسمومیت نماید. این گیاه می‌تواند به قلب، کبد چرب و دستگاه گوارش آسیب برساند.

زیاده‌روی در مصرف حنظل ممکن است موجب درد معده، اسهال، استفراغ و افت ضربان نبض بشود. ضعف، غش، کاهش سطح هوشیاری و اختلالات گردش خون از دیگر عوارض این گیاه گزارش شده‌اند. مصرف مقادیر زیادی از هندوانه ابوجهل می‌تواند کولیت و مسمومیت در پی داشته باشد.

به همین جهت باید در مصرف این گیاه وسواس و دقت ویژه‌ای به خرج دهید و به هیچ وجه در مقادیر زیاد و بدون مشورت پزشک از آن استفاده نکنید.

مصرف این گیاه همانطور که در این خبر اشاره شد، می‌تواند عوارضی در پی داشته باشد و افرادی را که با نیت استفاده از خواص آن، سراغ آن می‌روند دچار مسمومیت و مشکلات جدی نماید.

مصرف این میوه‌ی عجیب با اسم نامتعارف ابوجهل! می‌تواند مصداق ضرب‌المثل “می‌خواستی اَبرویش را درست کنی، زدی چشمش را کور کردی” باشد.

مریم اصیلی

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.