از خواص عرق شاتره چه می‌دانید؟ | موارد منع مصرف

خواص عرق شاتره این گیاه درمانی چیست؟ از گذشته تا به امروز حکمای طب سنتی به مصرف گیاهان دارویی و عرقیات به جای استفاده از داروهای شیمیایی تاکید بسیاری کرده‌اند. این در حالیست که متخصصان طب نوین نیز با این نظر هم‌عقیده هستند و آن‌ها نیز مصرف عرقیات به دست آمده از گیاهان دارویی را برای پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری‌ها به مراجعان خود توصیه می‌کنند.

در این بین، شاتره که شاه‌تره نیز نامیده می‌شود، یک گیاه دارویی پرخاصیت است که برای سلامتی فواید زیادی دارد. عرق شاتره به سبب مصرف آسان یکی از عرقیات پرمصرف در خانواده‌های ایرانی است که در کنار عرق کاسنی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در مقاله امروز دکتر کرمانی به بررسی سیر تا پیاز عرق شاتره می‌پردازیم و خواص و عوارض آن را بررسی خواهیم کرد. پس با ما همراه باشید:

شاتره چیست؟

شا‌ه‌تره که در زبان عامیانه به آن شاتره گفته می‌شود، گیاهی از خانواده خشخاش (Papaveraceae) است که با نام علمی (Common Fumitory) نیز شناخته می‌شود. این گیاهِ علفی یک‌ ساله بومی منطقه اروپا، بخش‌هایی از آسیا و شمال آفریقا است و به طور معمول در مناطق آشفته همچون مزارع، باغ‌ها و کنار جاده‌ها رشد می‌کند.

برگ‌های گیاه شاتره ظریف و ریز هستند و گل‌های آن به رنگ صورتی مایل به بنفش یا سفید می‌باشند که به صورت خوشه‌های متراکم در امتداد ساقه‌های باریک قرار گرفته‌اند.

گیاه شاتره طعم تلخی دارد و معمولا در کنار عرق کاسنی مصرف می‌شود.

شکوفه‌های گیاه شاه‌تره در فصل بهار و اوایل تابستان خودش را نشان می‌دهد و ارتفاع آن 20 تا 80 سانت می‌باشد. جالب است بدانید که گیاه شاتره طعم تلخی دارد! به همین خاطر، عموم مردم عرق به دست آمده از این گیاه را به عنوان شربت در کنار عرق کاسنی یا به تنهایی مصرف می‌کنند. علاوه براین، از گیاه شاتره در طب سنتی با نام‌هایی همچون بقله الملک، شاه ترج و پیت پاپارا نیز یاد می‌شود.

طبع شاتره از دید طب سنتی

از دید متخصصان طب سنتی، شاتره دارای طبع معتدل و خشک است. به بیان ساده‌تر، این گیاه در دسته عرقیات گرم یا سرد قرار نمی‌گیرد. البته برخی از حکمای سنتی طبع شاتره را گرم و خشک نیز معرفی کرده‌اند.

اما اکثریت آن‌ها با این عقیده هم‌نظر هستند که باید عرق شاتره را با مصلح آن یعنی عرق کاسنی مصرف کنیم.

خواص عرق شاتره برای لاغری

عرق شاتره اشتها آور است و تحقیقات علمی مرتبط به مزایای بالقوه آن در خصوص کاهش وزن بسیار محدود است!! از این رو، اگر قصد افزایش وزن دارید، می‌توانید از عرق شاتره برای بالا بردن اشتهای خود استفاده کنید.

اما نکته حائز اهمیت این است که اگر به دنبال کاهش وزن هستید، به طور کلی به شما توصیه می‌کنیم که از یک رژیم لاغری متعادل و در عین حال مغذی و اصولی بهره بگیرید و روی فعالیت بدنی منظم و عادات سبک زندگی سالم تمرکز کنید.

شایان ذکر است که تکیه کردن به مصرف عرقیات و داروهای گیاهی ممکن است تا حدودی بر لاغری شما تاثیر داشته باشد، اما روشی جامع و پایدار برای سلامتی شما نخواهد بود.

ارزش غذایی شاتره

جالب است بدانید که تا به امروز اطلاعات تغذیه‌ای خاصی مبنی بر ارزش غذایی این گیاه وجود ندارد! چرا که در درجه اول شاتره به عنوان یک گیاه دارویی در نظر گرفته می‌شود و معمولا به عنوان منبع غذایی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. به همین خاطر، اطلاعات دقیق تغذیه‌ای برای این گیاه همچنان اعلام نشده است.

دیگر خواص عرق شاتره

شاتره به سبب دارا بودن آنتی اکسیدان‌های قوی همچون فلاونوئیدها، خواص ضد التهابی و طبع معتدل در بهبود بسیاری از بیماری‌ها نقش مهمی را ایفا می‌کند. در ادامه برخی از خواص عرق شاتره را بیان خواهیم کرد:

موثر در سلامت دستگاه گوارش

شاتره یک ملین و ادرارآور مناسب است که مشکلات گوارشی همچون سوء هاضمه، نفخ، اسهال و یبوست را رفع می‌نماید. این گیاه تحریکات دستگاه گوارش را تسهیل می‌نماید و به هضم بهتر غذاها در دستگاه گوارش کمک می‌کند.

یکی از خواص عرق شاتره بهبود مشکلات گوارشی مانند نفخ و یبوست است.

محافظت از کبد

از مهم‌ترین خواص عرق شاتره، می‌توان به خاصیت پاکسازی و دفع سموم بدن اشاره نمود. کبد یکی از اندام‌های حیاتی بدن است که یکی از وظایف آن دفع مواد سمی و اضافی حاصل از سوخت و ساز می‌باشد.

عرق شاتره با خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد التهابی خود بیماری‌ها و مشکلات مربوط به کیسه صفرا و التهابات کبدی را رفع کرده و به بهبود بیماری‌هایی همچون کبد چرب نیز کمک می‌کند.

 سلامت قلب و عروق

فشار خون بالا یکی از عوامل بروز بیماری‌های قلبی است. براساس تحقیقات به دست آمده، خواص عرق شاتره باعث تنظیم فشار خون شده و کلسترول بد (LDL) را در بدن کاهش می‌دهد.

علاوه براین، خاصیت آنتی اکسیدانی موجود در شاتره، به محافظت از سلول‌های بدن در برابر اثرات منفی ناشی از رادیکال‌های آزاد (اتم‌های ناپایداری که باعث تخریب سلول‌ها می‌شوند) کمک می‌کند.

عرق شاتره، التهاب عروق و رگ‌های خونی را تا حد زیادی کاهش داده و از این طریق نیز به بهبود و پیشگیری از بیماری‌های قلبی کمک می‌کند.

تسکین‌دهنده بیماری‌های تنفسی

جالب است بدانید که طب سنتی از خواص عرق شاتره برای تسکین بیماری‌های تنفسی همچون آسم، سرفه‌های خشک، برونشیت استفاده می‌کند. شاتره دارای خاصیت خلط آوری است و به شل شدن مخاط و تسهیل تنفس کمک می‌کند.

درمان التهاب و بیماری‌های پوستی

همان‌طور که گفتیم، شاه‌تره حاوی ترکیبات ضد التهابی موثر است که این خاصیت برای درمان بیماری‌های التهابی پوست همچون اگزما، پسوریازیس و آکنه بسیار مفید می‌باشد. همچنین، آنتی اکسیدان‌های قوی شاتره به حفظ سلامت پوست و جلوگیری از علائم پیری کمک می‌کند.

از طرفی، شما می‌توانید برای بهبود زخم‌های خود به صورت موضعی از این گیاه استفاده کنید؛ چرا که بازسازی بافت آسیب دیده پوست را ترمیم کرده و به بهبود زخم‌ها کمک می‌کند.

سم‌زدای قوی در عملکرد کلیه‌ها

از دیگر خواص عرق شاتره خاصیت دیوریتیک (ادرارآوری) بودن آن است. به این معنا که تولید ادرار را در بدن افزایش داده و از این طریق به حذف مواد زائد، سموم و مایعات اضافی بدن کمک می‌کند.

این مسئله به خودی خود در عملکرد بهتر کلیه‌ها نقش موثری را ایفا می‌کند. علاوه براین، خاصیت ضد التهابی این گیاه، التهابات ناشی از بیماری‌های کلیوی را رفع کرده و به کاهش علائم و حمایت از سلامت کلیه‌ها کمک می‌کند.

اگر بیماری خاصی دارید، قبل از مصرف عرق شاتره با یک پزشک یا متخصص طب سنتی در مورد تداخلات دارویی خود مشورت کنید.

سلامت موها

از دید متخصصان طب سنتی، خاصیت شاتره در درجه اول مربوط به پوست و سم‌زدایی بدن است. اما برخی از تحقیقات نشان داده است که مصرف عرق شاتره به صورت غیرمستقیم به سلامت موها نیز کمک می‌کند.

خاصیت ضدالتهابی این گیاه، به کاهش علائم مشکلات پوست سر همچون خارش، شوره سر و سوزش کمک کرده و وجود آنتی اکسیدان‌های قوی در آن، از فولیکول‌های مو و پوست سر در برابر استرس اکسیداتیو محافظت می‌نماید.

استرس اکسیداتیو به عدم تعادل بین آنتی اکسیدان ‌ها و رادیکال‌های آزاد در بدن گفته می‌شود که در صورت بروز اختلالاتی را برای بدن ایجاد می‌نماید.

موثر در درمان بیماری آرتریت

التهاب مفاصل یا آرتریت همان‌طور که از اسمش پیداست، به التهاب و ورم مفاصل بدن گفته می‌شود که معمولا با درد و محدودیت‌های حرکتی همراه است. مصرف عرق شاتره التهابات ناشی از بیماری آرتریت و سایر بیماری‌های مفصلی را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.

عق شاتره علائم بیماری آرتریت همچون درد و سفتی را به حداقل می‌رساند.

عوارض مصرف شاتره

اگر می‌خواهید از گیاه شاتره یا عرق آن برای درمان بیماری خاصی استفاده کنید، حتما برای مشخص شدن مقدار مصرف آن با یک متخصص طب سنتی مشورت نمایید. به صورت کلی، استفاده از این گیاه در دوزهای مناسب بی‌خطر است، اما مصرف دوز بالای آن می‌تواند عوارضی را برای بدن ایجاد نماید.

برخی از عوارض جانبی ناشی از دوز بالای شاتره عبارت است از:

• گرفتگی عضلات
• تنگی نفس
• واکنش‌های آلرژیک همچون بثورات پوستی، خارش، تورم
• تهوع
• استفراغ
• اسهال
• ناراحتی‌های معده
• لرزش
• تشنج

چه کسانی مجاز به مصرف گیاه شاتره یا عرق آن نیستند؟

هرچند خواص عرق شاتره بسیار زیاد است، اما ممنوعیت‌هایی برای افراد مختلف دارد. افراد زیر مجاز به مصرف عرق شاتره نیستند:

• خانم‌های باردار و شیرده بهتر است در این دو دوره مهم از مصرف این گیاه و حتی عرق آن اجتناب کنند؛ مگر اینکه قبل از مصرف با متخصص خود مشورت کرده باشند.
• بیماران مبتلا به صرع مجاز به مصرف شاتره نیستند.
• افرادی که از داروهایی برای کنترل فشار خون خود استفاده می‌کنند.
• افرادی که از هرگونه بیماری کلیوی رنج می‌برند، لازم است قبل از مصرف حتما با پزشک خود مشورت نمایند.
• افرادی که از داروهای خاصی در زمینه کبد استفاده می‌کنند؛ لازم است با پزشک خود مشورت کنند. چرا که برخی داروهای کبدی احتمال تداخل دارویی با شاتره را دارد.

آنچه از مقاله خواص عرق شاتره آموختیم:

از جمله خواص عرق شاتره این است که این گیاه دارای خاصیت ضد التهابی، ضد عفونی، آنتی اکسیدان و دیوریتیک (ادرارآوری) است که هرکدام از این خواص نقش مهمی همچون سلامت پوست، کاهش التهاب مفاصل، سم‌زدایی بدن، دفع مواد زائد از طریق ادرار، بهبود زخم‌‌ها و … را در بدن ایفا می‌کند. این گیاه در بعضی افراد همچون خانم‌های باردار و شیرده، افرادی که از داروهای خاصی استفاده می‌کنند منع مصرف دارد. بنابراین، اگر قصد استفاده از عرق شاتره را به صورت روزانه و یا برای درمان بیماری دارید، حتما قبل از مصرف از یک پزشک طب سنتی راهنمایی و مشورت بگیرید.

منابع:

• webmd.com
• healthbenefitstimes.com
• drugs.com