علت کاهش وزن ناگهانی

در مسیر زندگی، گاهی اوقات بدن ما پیام‌ هایی می‌فرستد که شاید در نگاه اول عجیب به نظر برسند. یکی از این پیام‌ها، کاهش وزن ناگهانی و بی‌ توضیح است. این پدیده، که بدون تغییر در رژیم غذایی یا فعالیت بدنی رخ می‌دهد، می‌تواند هشداری از سوی بدن باشد و ما را به جستجوی علت آن سوق دهد.

از دیدگاه علمی، کاهش وزن زمانی اتفاق می‌افتد که میزان کالری مصرفی بدن از کالری دریافتی بیشتر باشد، یا زمانی که بدن به هر دلیلی قادر به جذب مواد مغذی نباشد. اما کاهش وزن ناگهانی زمانی رخ می دهد که فرد بدون تغییر در رژیم غذایی یا فعالیت بدنی، در مدت کوتاهی وزن قابل توجهی از دست می‌دهد. این وضعیت می‌تواند نشانه‌ای از وجود مشکلات جدی در بدن باشد و نباید نادیده گرفته شود.

علت کاهش وزن ناگهانی چیست؟

بسیاری می‌پرسند علت وزن کم کردن بی دلیل چیست؟ باید بگوییم دلایل مختلفی برای لاغری ناگهانی وجود دارد. این اتفاق می‌تواند نشانه‌ای از استرس یا یک بیماری جدی باشد که باید برای هر مورد به پزشک مراجعه کنید. در ادامه به بررسی علل کاهش وزن ناگهانی می‌پردازیم:

اگر فرصت مطالعه مقاله را ندارید، می‌توانید به فایل صوتی آن گوش دهید:

مصرف داروهای خاص

داروهایی که برای درمان برخی بیماری‌ها استفاده می‌شوند ممکن است متابولیسم شما را افزایش دهند، بنابراین کالری بیشتری بسوزانید یا کمتر گرسنه شوید. این داروها شامل موارد زیر است:

• محرک‌ها
• داروهای شیمی درمانی
• داروهای ضد افسردگی
• داروهای دیابت نوع ۲

عدم مصرف غذای کافی

با افزایش سن، معده آهسته‌تر خالی می‌شود، این عمل موجب می‌شود که مدت طولانی‌تری احساس سیری کنید. همچنین، برخی از سیگنال‌های مغزی که اشتها و سیری را کنترل می‌کنند، ضعیف می‌شوند.

همه این‌ها می‌تواند منجر به کم‌خوری افراد مسن، کاهش وزن و ناتوانی در دریافت مواد مغذی کافی برای تامین نیازهای بدن‌شان شود. مطمئن شوید که پروتئین کافی می‌خورید تا عملکردهای مهم بدن شما به درستی انجام شود.

پیشنهادی: با علت لاغری بیش از حد آشنا شوید

بیماری التهاب روده

کاهش وزن ناگهانی می‌تواند یکی از نشانه‌های بیماری التهاب روده (IBD) باشد. التهاب روده شامل چندین اختلال التهاب مزمن در سیستم گوارشی است. دو نوع از شایع‌ترین اختلالات، بیماری کرون و کولیت اولسراتیو هستند.

التهاب مزمن، بدن را وارد شرایط کاتابولیک (یعنی استفاده‌ی پیوسته بدن از انرژی) می‌کند. این بیماری سبب مختل شدن گرلین (هورمون گرسنگی) و لپتین (هورمون سیری) نیز می‌شود. نتیجه این اختلال از دست دادن اشتها و کاهش وزن است.

تیروئید بیش از حد فعال

کاهش وزن یکی از علائم رایج پرکاری تیروئید یا تیروئید بیش از حد فعال است. این بدان معنی است که تیروئید شما هورمون‌های زیادی را ترشح می‌کند و در نتیجه تغییرات زیادی در بدن ایجاد می‌شود. مشکلات خواب یا احساس گرمای دائمی نیز از علائم رایج تیروئید پرکار هستند.

 بیماری سلیاک

بیماری سلیاک – یک اختلال خود ایمنی که در آن خوردن گلوتن باعث آسیب به روده کوچک می‌شود – ‌می‌تواند منجر به کاهش وزن شود و با سایر علائم گوارشی مانند نفخ و اسهال همراه باشد. چرا؟ چون اگر به بیماری سلیاک مبتلا هستید و گلوتن می‌خورید، سیستم ایمنی بدن شما کمی متعجب می‌شود. این واکنش می‌تواند با پوشش روده کوچک شما را مختل کند و توانایی آن را برای کمک به جذب مناسب مواد مغذی مختل کند.

پانکراتیت

مشکلات مربوط به پانکراس، که آنزیم‌هایی را تولید می‌کند که به هضم غذا کمک می‌کنند، نیز می‌تواند منجر به کاهش وزن غیرقابل توجیه شود.

به گفته انجمن ملی پانکراس، افراد مبتلا به پانکراتیت مزمن – بیماری که در آن لوزالمعده ملتهب می‌شود – به سرعت وزن کم می‌کنند (حتی اگر به طور معمول غذا بخورند.) زیرا بدن به سادگی آنزیم کافی برای هضم مناسب غذا تولید نمی‌کند.

دیابت

در اوایل ابتلا به بیماری، این امکان وجود دارد که وزن به طور ناگهانی کم شود. همچنین ممکن است احساس تشنگی دیوانه‌ وار کنید و متوجه شوید که مدام ادرار می‌کنید. بدن به معنای واقعی کلمه گلوکز را دفع ‌کند زیرا نمی‌توانید آن را جذب کنید و این باعث تشنگی می‌شود. دیابت همچنین باعث می‌شود بدن شما مواد مغذی را از ماهیچه‌های شما بمکد که باعث کاهش وزن ناگهانی خواهد شد.

آرتریت روماتوئید

شرایط التهابی مانند آرتریت روماتوئید – وضعیتی که در آن سیستم ایمنی شما به اشتباه به بافت‌های سالم حمله می‌کند – یا برخی از انواع عفونت‌ها می‌توانند اشتهای فرد مبتلا را از بین ببرند و باعث افت وزن شوند.

این شرایط همچنین می‌تواند باعث التهاب در روده شما شود که می‌تواند جذب مواد مغذی را مختل کند و منجر به کاهش وزن ناگهانی شود.

سرطان

چندین نوع سرطان و همچنین تومور یا زخم در معده یا روده، می‌تواند باعث التهاب یا مشکلات سوء جذب شود که ممکن است منجر به کاهش وزن شود. بدن برای مبارزه با سرطان کالری زیادی مصرف می‌کند، بنابراین خودِ بیماری ممکن است باعث کاهش وزن ناخواسته شما شود.

بیماری سل

از دیگر دلایل کاهش وزن ناگهانی بیماری سل است. سل نوعی بیماری مسری است که معمولا ریه‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. عامل این بیماری نوعی باکتری به نام مایکوباکتریوم توبرکلوزیس است. کاهش وزن و کاهش اشتها از علائم اصلی بیماری سل هستند، اما دلیل آن هنوز کاملا مشخص نشده است.

بیماری آدیسون

بیماری آدیسون وضعیت غدد آدرنال است که در آن مقادیر مناسب کورتیزول و آلدوسترون تولید نمی‌کنند. اگرچه بیماری آدیسون خیلی شایع نیست، اما می‌تواند باعث کاهش وزن مرتبط با غدد درون ریز شود که خود را با تشنگی، میل به نمک و ضعف نشان می‌دهد.

دلیل آن این است که غدد آدرنال به درستی کار نمی‌کنند، که ممکن است متابولیسم شما را از بین ببرد. علاوه بر این، بیماری آدیسون بر تعادل نمک و آب در بدن، فشار خون و توانایی شما برای مدیریت استرس تأثیر می‌گذارد.

تحلیل عضلانی

با بالا رفتن سن، کاهش عضلانی ناشی از عدم فعالیت بدنی، بسیار رایج است که می‌تواند به کاهش وزن تبدیل شود.

یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌های ناشی از کاهش وزن ناخواسته در بزرگسالان بالای ۶۵ سال، سارکوپنیا است، به معنای از دست دادن توده عضلانی و قدرت. سارکوپنی با بدتر شدن اختلال عملکردی، ناتوانی، افتادن و مرگ و میر همراه است.

بیماری سندرم شوگرن

اگرچه کاهش وزن لزوماً علامت بسیاری از بیماری‌های خودایمنی نیست، اما اگر از چیزی مانند سندرم شوگرن (بیماری که بر تولید بزاق تأثیر می‌گذارد) یا لوپوس احساس ناخوشی می‌کنید، ممکن است مانند معمول غذا نخورید.

نارسایی قلبی

کسانی که نارسایی قلبی پیشرفته را تجربه می‌کنند، توده عضلانی خود را از دست می‌دهند که می‌تواند منجر به کاهش وزن ناگهانی شود. این به این دلیل است که قلب بسیار سخت کار می‌کند تا به درستی کار کند در نتیجه شما بیش از حد معمول کالری می‌سوزانید.

اندوکاردیت

اندوکاردیت نوعی عارضه است که سبب التهاب لایه درونی قلب یا اندوکاردین می‌شود. این بیماری زمانی پیشرفت می‌کند که میکروب‌ها (معمولا باکتری‌ها) وارد جریان خون شده و در قلب جمع می‌شوند. بسیاری از افراد مبتلا به اندوکاردیت دچار تب و بی اشتهایی می‌شوند. بالا رفتن حرارت بدن، سرعت سوخت و ساز را افزایش داده و منجر به چربی سوزی و کاهش وزن می‌شود.

آلزایمر شدید

افراد مبتلا به آلزایمر خیلی بیشتر از افراد سالم به کاهش وزن ناگهانی مبتلا می‌شوند، چون با وجود آلزایمر فرد فراموش می‌کند که باید غذا بخورد؛ درنتیجه به یکباره دچار کاهش وزن می‌شود.

بیماری مزمن انسدادی ریه

بیماری مزمن انسدادی ریه بیماری یک بیماری تصاعدی ریه است که شامل آمفیزم و برونشیت مزمن می‌شود. بسیاری از افراد مبتلا به بیماری مزمن انسداد ریه معمولا هر دو مشکل را دارند.

بیماری مزمن انسداد ریه در ابتدا خفیف است. در بعضی افراد شاید هیچ نشانه‌ای برای تشخیص نداشته باشد اما افرادی که دچار آن می‌شوند در مراحل بعد، کاهش وزن شدید را تجربه می کنند.

تنفس سخت، کالری بسیار زیادی می‌سوزاند. در واقع فردی که دچار بیماری مزمن انسدادی ریه است برای تنفس نسبت به یک فرد عادی ۱۰ برابر بیشتر کالری مصرف می‌کند. همچنین غذا خوردن و تنفس همزمان برای این افراد بسیار ناراحت کننده است.

انگل

انگل‌ها یا کرم‌ها می‌توانند تمام کالری‌های شما را جذب کنند، بنابراین متوجه می‌شوید که طبق معمول غذا می‌خورید، اما همچنان به طور غیرمنتظره‌ای وزن‌تان کم می‌شود.

HIV یا ایدز

HIV به سلول‌های ایمنی به نام سلول های T حمله می‌کند و کار بدن برای مقابله با عفونت‌ها دشوار می‌شود. بیماری ایدز در حالت پیشرفته سبب کاهش وزن می‌شود و با علائم دیگری مانند گلو درد، زخم‌های دهان و خستگی که غذا خوردن را دشوار می‌کنند، همراه است.

بیماری لوپوس

لوپوس نوعی بیماری خودایمنی است که به اعضای بدن به خصوص پوست، مفاصل، کلیه ها و سیستم عصبی مرکزی حمله می‌کند و برای طولانی مدت در بدن فرد باقی می‌ماند.

لوپوس در سیستم گوارشی نیز مشکل ایجاد کرده و موجب می‌شود مواد مغذی کمتری جذب بدن شود. این موضوع موجب می‌شود فرد مبتلا، دچار کاهش وزن ناگهانی شود و به صورت مداوم احساس خستگی و کسالت کند.

دیگر عوامل لاغری ناگهانی

دیگر عوامل لاغری ناگهانی به جز بیماری های جسمی، ممکن است به دلایل زیر باشد:

• ناشی از یک رویداد استرس زا مانند طلاق، از دست دادن شغل یا مرگ یکی از عزیزان
• رژیم های لاغری سنگین و افراطی
• اختلال وسواس فکری (OCD)
• مشکلات دندانی
• عوارض جانبی داروهای تجویزی
• سوء مصرف مواد مخدر
• سوء مصرف الکل
• دیسفاژی (مشکلات بلع)
• از دست دادن دندان ها
• داشتن ارتودنسی جدید
• زخم‌های دهانی

عوارض کاهش وزن ناگهانی چیست؟

کاهش وزن بدون دلیل ممکن است با عوارضی همراه باشد. برخی از عوارض آن عبارتند از:

• سردرد
• تحریک پذیری
• خستگی
• سرگیجه
• یبوست
• اختلال در قاعدگی
• ریزش مو
• تحلیل عضلانی

چه مقدار کاهش وزن ناگهانی خطرناک است؟

بسیاری از افراد وزن‌شان را کم می‌کنند و حتی از رژیم‌های سفت و سخت لاغری پیروی می‌کنند که در مدت زمان کوتاه وزن‌شان را کم می‌کند. به همین دلیل ممکن است برای افرادی که به دنبال کاهش وزن هستند سوال شود کدام کاهش وزن خطرناک است؟ و چگونه می‌توانند تشخیص بدهند دچار لاغری خطرناک نمی‌شوند؟

به عنوان یک قاعده کلی، کاهش بیش از ۵ درصد از وزن، در طی ۶ تا ۱۲ ماه ممکن است نشان‌ دهنده وجود مشکل باشد. اگر شما یک فرد مسن هستید یا دچار سایر شرایط پزشکی و مشکلات سلامتی هستید، کاهش وزن حتی کمتر نیز ممکن است قابل توجه و پیگیری باشد.

بسیاری از متخصصین تغذیه بر این عقیده هستند که کاهش وزن نیم تا ۱ کیلو در هفته، نرمال و طبیعی است. در صورتی‌که کاهش وزن سریع‌تر از این مقدار رخ دهد، یک امر غیر طبیعی شمرده شده و ممکن است خطر آفرین باشد.

my.clevelandclinic.org

اگر در دوره‌ی خاصی بدون هیچ دلیل یا بیماری خاصی دچار کاهش وزن شدید، بهتر است اول این علائم را بررسی کنید. موارد زیر نشان دهنده‌ی کاهش وزن غیر طبیعی هستند:

• کاهش وزن بدون ابتلا به بیماری خاص
• کاهش وزن بیش از ۱ کیلو در هفته
• کاهش وزن بدون هیچ تغییر در سبک زندگی
• کاهش وزن بدون ورزش و افزایش تحرک
• کاهش وزن بدون پیروی از هرگونه رژیم غذایی

چه زمانی کاهش وزن نگران کننده است؟

در موارد زیر کاهش وزن، خطرناک و نگران کننده است و نیاز به درمان جدی دارد:

• سوء تغذیه
• از دست دادن عضله
• پرکاری تیروئید
• سرطان
• HIV و ایدز
• زخم پپتیک
• افسردگی
• نارسایی احتقان قلب
• دیابت
• اعتیاد به الکل

درمان کاهش وزن ناگهانی

برای تشخیص کاهش وزن، پزشک ابتدا شما را معاینه فیزیکی می‌کند و از شما سوالاتی می‌پرسد:

• چقدر وزن کم کردید؟
• کاهش وزن از چه زمانی شروع شد؟
• آیا شما از دارویی استفاده می‌کنید؟
• آیا الگوهای غذایی شما تغییر کرده است؟
• آیا بیشتر ورزش می‌کنید؟
• آیا اخیراً بیمار شده‌اید؟
• آیا بیشتر اوقات احساس خستگی می‌کنید؟
• آیا مشکل دندانی دارید؟
• آیا با بلع مشکلی دارید؟
• آیا استفراغ کرده‌اید؟
• آیا استرس دارید؟
• آیا غش داشته‌اید؟
• آیا تشنگی شما افزایش یافته است؟
• آیا بیش از حد معمول ادرار می‌کنید؟
• آیا اسهال دارید؟
• آیا افسرده هستید؟
• چقدر الکل در روز می‌نوشید؟

بسته به علت احتمالی، پزشک ممکن است:

• آزمایش‌ها یا اسکن‌هایی را ترتیب دهد
• راه‌هایی برای کاهش استرس، به شما توصیه می‌کند
• شما را به متخصص ارجاع می‌دهد
• برای شما آزمایش غربالگری سرطان روده بزرگ، معاینه پستان و ماموگرافی یا معاینه پروستات تجویز کند
• تغییراتی در رژیم غذایی شما ایجاد کند.
• آزمایش خون و ادرار را تجویز کند
• پیشنهاد کند که هر گونه رژیم غذایی محدود کننده را متوقف کنید
• به شما توصیه کند که از شیک‌های تغذیه ای برای دریافت کالری بیشتر استفاده کنید، یا برای بهبود طعم و مزه به غذایتان تقویت کننده‌های طعم اضافه کنید تا بیشتر بخورید.

گاهی اوقات، اگر ارزیابی اولیه، علتی را مشخص نکند، انتظار ۱ تا ۶ ماهه هوشیارانه قدم بعدی منطقی است تا علت دقیق را تشخیص دهند.

آن چه از مقاله کاهش وزن ناگهانی آموختیم:

کاهش وزن ناگهانی به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد که اگر به دلایل اولیه‌ای مانند اضطراب یا عوارض برخی داروها نباشد، ممکن است متاثر از بیماری خاصی مانند دیابت، سرطان، نارسایی قلبی و… باشد. با این حال علت کاهش وزن ناگهانی هر چه که باشد، باید سریعا مشخص و درمان شروع شود. در غیر این صورت منجر به گسترش بیماری و مشکلات گوارشی حاد خواهد شد.

در واقع درمان لاغری ناگهانی به علت آن بستگی دارد و نمی‌توان برای تمام کسانی که دچار کاهش وزن سریع شده‌اند، یک نسخه واحد پیچید. باید توجه داشته باشید هر نوع کاهش وزنی، غیرعادی نیست. اگر وزن شما در بازه زمانی چند ماهه، بیش از اندازه کم شود و شما رژیم لاغری نداشته باشید، حتما باید به پزشک متخصص تغذیه مراجعه کنید تا دلیل یا دلایل آن به طور قطعی مشخص شود.

سوالات متداول مقاله کاهش وزن ناگهانی: