رژیم گروه خونی

یکی از رژیم‌هایی که در سال‌های اخیر توجه زیادی را جلب کرده، رژیم گروه خونی است. در دنیایی که غذاهای آماده و فست‌فودها بخش بزرگی از رژیم‌های روزمره را تشکیل می‌دهند،  افراد بسیاری به دنبال راه‌هایی طبیعی‌تر برای کاهش وزن و بهبود سلامت خود هستند. طرفداران این رژیم معتقدند که نوع گروه خونی هر فرد می‌تواند تعیین می‌کند کدام مواد غذایی برای او سودمندتر هستند و کدام‌ها ممکن است سلامت او را تهدید کنند

اما مسئله اینجاست که آیا رژیم گروه خونی واقعیت دارد؟ آیا واقعاً تغذیه بر اساس گروه خونی می‌تواند روشی علمی و قابل اعتماد برای کنترل وزن و افزایش انرژی باشد، یا این موضوع بیشتر یک باور جذاب بدون پشتوانه محکم علمی است؟ در ادامه، با تکیه بر مقالات علمی و منابع معتبر انگلیسی به‌طور جامع بررسی خواهیم کرد که این رژیم چیست، پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید:

آیا رژیم گروه خونی حقیقت دارد؟

ایده‌ی اصلی رژیم گروه خونی در دهه‌ی ۱۹۹۰ توسط دکتر «پیتر دادامو» (Peter D’Adamo) در کتاب معروفش Eat Right 4 Your Type  معرفی شد. او بر این باور بود که پروتئین‌هایی خاص به نام لکتین‌ها (Lectins) در برخی مواد غذایی می‌توانند با آنتی‌ژن‌های موجود در انواع گروه خونی A، B، AB و O واکنش نشان دهند.

 دادامو ادعا کرد که اگر تغذیه‌ی فرد با گروه خونی‌اش هماهنگ نباشد، این واکنش‌ها می‌تواند به مشکلاتی مثل اختلالات گوارشی، التهاب و حتی بیماری‌های مزمن منجر شود. بر همین اساس، او پیشنهاد داد هر فرد باید تغذیه مناسب گروه‌های خونی خود را دنبال کند تا بدنش بهترین عملکرد را داشته باشد.

اما پرسش اصلی اینجاست: آیا رژیم گروه خونی حقیقت دارد و علمی است؟

• مطالعات گسترده‌ای که در سال‌های بعد انجام شدند، نشان دادند که شواهد علمی کافی برای تأیید ارتباط مستقیم بین رژیم گروه خونی و کاهش وزن یا سلامت عمومی وجود ندارد.
• به علاوه،محققان آمریکایی در سال ۲۰۱۴ نیز نتیجه گرفتند که هیچ مدرک علمی محکمی مبنی بر کارایی رژیم گروه خونی برای بهبود سلامت متابولیک یا کاهش وزن وجود ندارد.
• در واقع، بسیاری از فوایدی که افراد با پیروی از رژیم گروه خونی گزارش می‌کنند، ناشی از تغییر سبک زندگی و حذف غذاهای ناسالم است.
• وقتی کسی شروع می‌کند به حذف فست‌فودها، نوشیدنی‌های قندی و خوراکی‌های فرآوری‌شده و در عوض میوه، سبزیجات و پروتئین‌های سالم مصرف می‌کند، طبیعی است که احساس سبکی، کاهش وزن و انرژی بیشتر داشته باشد.

با این تفاسیر، رژیم گروه خونی بیشتر یک ایده‌ی نظری و جذاب است که ممکن است افراد را تشویق به تغذیه سالم‌تر کند، اما هنوز پشتوانه‌ علمی محکمی ندارد.

رژیم گروه خونی چیست؟

ایده‌ی اصلی رژیم گروه خونی این است که هر فرد بسته به نوع خون خود O ، A،  B یا AB باید الگوی تغذیه‌ای متفاوتی داشته باشد. به اعتقاد طرفداران این رژیم، تاریخچه‌ی تکاملی و ویژگی‌های متابولیکی هر گروه خون متفاوت است، بنابراین بدن در برابر غذاهای گوناگون واکنش‌های مختلفی نشان می‌دهد.

 در این بخش، انواع گروه خونی و توصیه‌های غذایی مربوط به هر کدام را مرور می‌کنیم:

گروه خونی  O

گروه خونی O قدیمی‌ترین گروه شناخته‌شده است و به انسان‌های شکارچی و گوشت‌خوار اولیه نسبت داده می‌شود. گفته می‌شود افراد با این گروه خون نیاز بیشتری به پروتئین حیوانی دارند.

• مواد غذایی مجاز: گوشت‌های بدون چربی مانند بوقلمون، مرغ و ماهی، سبزیجات تازه و میوه‌های کم‌نشاسته‌ای مثل توت‌ها و سیب.
• مواد غذایی محدود: غلات به‌ویژه گندم، لبنیات پرچرب، برخی حبوبات مانند عدس و لوبیا. این دسته از غذاها به‌زعم نظریه رژیم گروه خونی می‌توانند هضم سخت‌تری داشته باشند.
• ورزش پیشنهادی: فعالیت‌های پرتحرک مثل دویدن، ایروبیک، تمرینات قدرتی و ورزش‌های هوازی.
• بهترین صبحانه برای گروه خونی O : تخم‌مرغ آب‌پز یا نیمرو همراه سبزیجات بخارپز (اسفناج یا کلم بروکلی) و یک میوه مثل سیب یا توت. این ترکیب پروتئین کافی و انرژی پایدار را برای طول روز فراهم می‌کند.
• تغذیه مناسب گروه‌های خونی O:  بیشتر شبیه به رژیم‌های پرپروتئین است و بر محدود کردن غلات و لبنیات تأکید دارد.

گروه خونی  A

این گروه خونی بیشتر به دوره‌ی کشاورزی نسبت داده می‌شود و توصیه‌های رژیم گروه خونی برای این دسته نزدیک به گیاه‌خواری است.

• مواد غذایی مجاز: سبزیجات تازه و رنگارنگ، میوه‌ها، غلات کامل مثل جو و برنج قهوه‌ای، حبوبات و محصولات سویا.
• مواد غذایی محدود: گوشت قرمز و لبنیات پرچرب. بر اساس این رژیم، مصرف زیاد این مواد ممکن است برای افراد گروه A مشکلات گوارشی ایجاد کند.
• ورزش پیشنهادی: یوگا، مدیتیشن و ورزش‌های آرام‌بخش که به کاهش استرس کمک می‌کنند.
• تغذیه مناسب گروه‌های خونی A: بیشتر گیاه‌پایه است. بنابراین افراد دارای گروه خونی A با رژیمی سرشار از سبزیجات تازه و غلات کامل احساس انرژی و سلامتی بیشتری خواهند داشت.

گروه خونی  B

رژیم گروه خونی برای افراد B به زندگی عشایری نسبت داده می‌شود و این یعنی تنوع غذایی بیشتری دارند.

• مواد غذایی مجاز: گوشت (به‌جز مرغ)، ماهی‌های مختلف، لبنیات کم‌چرب، سبزیجات تازه و برخی غلات.
• مواد غذایی محدود: مرغ، ذرت، گندم و گوجه‌فرنگی. در این رژیم گفته می‌شود این مواد ممکن است واکنش‌های منفی در سیستم گوارشی ایجاد کنند.
• ورزش پیشنهادی: فعالیت‌های متعادل مثل پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و شنا.
• تغذیه مناسب گروه‌های خونی B : ترکیبی از منابع گیاهی و حیوانی است و انعطاف بیشتری نسبت به سایر گروه‌ها دارد.

گروه خونی  AB

گروه AB نسبتاً جدیدتر است و ترکیبی از ویژگی‌های گروه‌های A و B دارد. بنابراین توصیه‌های رژیم گروه خونی برای این دسته ترکیبی و متعادل‌تر است.

• مواد غذایی مجاز: غذاهای دریایی مثل ماهی سالمون و ساردین، سبزیجات تازه، لبنیات سبک مثل ماست کم‌چرب و پنیر سفید، غلات کامل و میوه‌ها.
• مواد غذایی محدود: گوشت‌های دودی یا فرآوری‌شده، نوشیدنی‌های گازدار و غذاهای پرچرب.
• ورزش پیشنهادی: ورزش‌های آرام و تمرکز‌محور مانند یوگا، تای‌چی یا مدیتیشن فعال.
• تغذیه مناسب گروه‌های خونی AB  : شامل رژیمی متعادل‌تر است و محدودیت کمتری نسبت به سایر گروه‌ها دارد، زیرا از ترکیب دو الگوی غذایی A و B بهره می‌برد.

آنچه در همه‌ی گروه‌ها مشترک است، تأکید بر مصرف غذاهای تازه، میوه‌ها، سبزیجات و پرهیز از غذاهای فرآوری‌شده است.

به همین دلیل، بسیاری از متخصصان معتقدند که مزایای گزارش‌شده از این رژیم بیشتر به خاطر اصول کلی تغذیه سالم است تا ارتباط واقعی با نوع گروه خون.

آیا رژیم گروه خونی راه مطمئنی برای کاهش وزن است؟

بسیاری از افراد گزارش کرده‌اند که پس از تغییر سبک تغذیه بر اساس انواع گروه خونی خود، احساس سبکی، انرژی بیشتر و حتی کاهش وزن داشته‌اند. اما آیا این نتایج ناشی از خود رژیم است یا دلایل دیگری دارد؟

برخی تحقیقات نشان داده‌اند افرادی که الگوهای غذایی مشابه توصیه‌های رژیم گروه خونی را دنبال کرده‌اند، بهبودهایی در شاخص‌های سلامت مانند کاهش کلسترول و بهبود سطح قند خون را تجربه کرده‌اند. اما نکته‌ی مهم اینجاست که این فواید بیشتر در نتیجه‌ی تغذیه مناسب گروه‌های خونی بر اساس مصرف میوه‌ها، سبزیجات و حذف غذاهای ناسالم بوده است، نه به دلیل هماهنگی دقیق غذا با گروه خون فرد.

حتی در یک مطالعه‌ی بزرگ روی بیش از ۹۰۰ نفر مشخص شد که تطبیق رژیم با نوع خون، تفاوت معناداری در مقایسه با یک رژیم سالم عمومی ایجاد نکرده است. به بیان ساده‌تر، افراد صرفاً به دلیل پیروی از یک الگوی غذایی سالم‌تر، نتایج مثبت گرفتند و این نتایج مستقیماً به رژیم گروه خونی وابسته نبود!!

از سوی دیگر، این رژیم به طور ناخودآگاه باعث محدود شدن کالری می‌شود. چون افراد مجبور می‌شوند بسیاری از غذاهای پرکالری، فرآوری‌شده و ناسالم مانند فست‌فود، شیرینی و نوشیدنی‌های شیرین را حذف کنند.

همین کاهش کالری دریافتی خود به تنهایی می‌تواند عاملی قوی برای کاهش وزن باشد، حتی اگر انتخاب غذا دقیقاً مطابق با گروه خون افراد نباشد.

کلام آخر

رژیم گروه خونی یکی از بحث‌برانگیزترین رژیم‌های غذایی است. طرفداران آن بر این باورند که انتخاب غذا بر اساس نوع خون می‌تواند سلامتی را بهبود ببخشد، اما مطالعات علمی این موضوع را تأیید نکرده‌اند. در واقع، بسیاری از مزایای این رژیم به دلیل حذف غذاهای ناسالم و افزایش مصرف میوه و سبزیجات است، نه تطابق واقعی رژیم با گروه خون.

به همین دلیل، اگرچه رعایت رژیم گروه خونی ممکن است به کاهش وزن کمک کند، اما بهترین روش برای دستیابی به سلامت پایدار همچنان پیروی از یک رژیم متعادل، متنوع و همراه با فعالیت بدنی منظم است.

سوالات متداول مقاله رژیم گروه خونی:

منابع:

• www.webmd.com
• www.healthline.com
• www.medicalnewstoday.com