کارهای ممنوعه در بارداری موضوعی است که بسیاری از مادران و خانواده‌ها به آن توجه ویژه‌ای دارند، اما گاهی اطلاعات دقیق و روشنی درباره آن در دسترس نیست. دانستن اینکه چه اقداماتی می‌تواند خطرناک باشد یا باید از آن‌ها پرهیز کرد، می‌تواند نقش مهمی در حفظ سلامت مادر و جنین ایفا کند. در این مسیر، شناخت دقیق و آگاهی کافی، کلید اصلی پیشگیری و مراقبت‌های مؤثر است.
با این حال، هر بارداری شرایط خاص خود را دارد و توجه به توصیه‌های پزشکی اهمیت فراوانی دارد. رعایت نکات ضروری می‌تواند تجربه‌ای ایمن و آرام برای مادر و خانواده به همراه داشته باشد.
در مقاله امروز، مهم ترین ممنوعات دوران بارداری را بررسی خواهیم کرد و توضیح می‌دهیم که چرا پرهیز از برخی مواد غذایی، رفتارهای روزمره و حتی عادات به ظاهر بی‌ضرر، می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در سلامت مادر و رشد ایمن جنین داشته باشد.پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید:
کارهای ممنوعه در بارداری کدامند؟
در دوران بارداری، اهمیت دارد که مادر با آگاهی کامل نسبت به رفتارها و مواد غذایی که ممکن است سلامتی خودش و جنین را به خطر بیندازد، عمل کند. «ممنوعات دوران بارداری» به‌طور کلی شامل انتخاب‌های تغذیه‌ای، میوه‌ها، و رفتارهایی است که باید از آن‌ها اجتناب شود یا حداقل به‌شدت محدود گردد.
در این بخش، ابتدا به مواد غذایی می‌پردازیم، چرا که بیشترین بخش از این ممنوعات را تشکیل می‌دهند و سپس رفتارهای پرخطر را بررسی خواهیم کرد:
غذاهای ممنوعه در دوران بارداری
غذاهای ممنوع در بارداری بخش مهمی از ممنوعات دوران بارداری را تشکیل می‌دهند؛ زیرا مصرف برخی مواد خوراکی مانند گوشت نیم پز، لبنیات غیر پاستوریزه، سس‌های حاوی تخم‌مرغ خام، غذاهای بسیار تند و نوشیدنی‌های پرکافئین می‌تواند خطر عفونت، رفلاکس، مسمومیت غذایی یا اختلال در رشد جنین را افزایش دهد. آگاهی و پرهیز از این دسته از مواد غذایی و داشتن یک رژیم غذایی استاندارد زیر نظر پزشک متخصص در این دوره عاملی کلیدی در حفظ سلامت مادر و جنین است:
گوشت خام یا نیم پز
مصرف گوشت قرمز، مرغ یا ماهی که به‌طور کامل پخته نشده باشد، می‌تواند مادر باردار را در معرض عفونت‌هایی مانند لیستریا، سالمونلا و انگل توکسوپلاسما قرار دهد. این عفونت‌ها ممکن است باعث سقط جنین، زایمان زودرس یا مشکلات عصبی و بینایی در جنین شوند.
بر این اساس، در فهرست ممنوعات دوران بارداری تأکید می‌شود که گوشت باید کاملاً پخته شده، بدون بخش صورتی یا خونی و با دمای داخلی حداقل ۷۰ درجه سانتی‌گراد مصرف شود.
ماهی‌های دارای جیوه بالا
برخی از انواع ماهی‌های بزرگ مانند شمشیرماهی، کوسه، مارلین و برخی گونه‌های تُن (Tuna) دارای میزان زیادی جیوه هستند. تجمع جیوه در بدن مادر ممکن است بر سیستم عصبی، تکامل مغزی و رشد شناختی جنین اثر منفی بگذارد. در نتیجه، مصرف این نوع ماهی‌ها در دوران بارداری محدود یا حتی ممنوع تلقی می‌شود. توصیه پزشکان جایگزینی با ماهی‌های کم‌جیوه مانند سالمون یا قزل‌آلا است.
لبنیات غیر پاستوریزه
یکی دیگر از کارهای ممنوعه در بارداری مصرف شیر، پنیر و خامه‌ای که فرآیند پاستوریزاسیون را طی نکرده‌اند زیرا می‌توانند حامل باکتری لستریا باشند که خطر لستریوز را افزایش می‌دهد. این بیماری در دوران بارداری می‌تواند منجر به تب، عفونت شدید، آسیب به جنین یا حتی سقط شود. بنابراین، در چارچوب ممنوعات دوران بارداری، توصیه اکید می‌شود که تنها از لبنیات دارای برچسب «پاستوریزه» استفاده شود.
سس‌های حاوی تخم مرغ خام
سس‌هایی مانند سس مایونز خانگی، سس هولاندیز و برخی انواع سس سالاد سزار ممکن است با تخم‌مرغ خام تهیه شوند. در چنین مواردی، احتمال آلودگی به باکتری سالمونلا وجود دارد که می‌تواند موجب مسمومیت غذایی شدید، کم‌آبی و تهدید سلامت جنین شود. بهتر است مادران باردار از سس‌های صنعتی دارای برچسب «پاستوریزه شده» یا سس‌های خانگی کاملاً پخته استفاده کنند.
غذاهای آماده و فرآوری شده پرچرب
غذاهای فست‌فودی، کنسروی یا ساندویچ‌های آماده اغلب حاوی چربی اشباع، افزودنی‌های شیمیایی، سدیم بالا و مواد نگهدارنده هستند. این نوع غذاها می‌توانند باعث افزایش فشار خون، احتباس مایعات و اضافه‌وزن در دوران بارداری شوند. همچنین مصرف طولانی‌مدت غذاهای فراوری‌شده می‌تواند به افزایش خطر دیابت بارداری و مشکلات رشد جنین منجر شود.
غذاهای بسیار تند
مصرف مصرف بیش از حد غذاهای تند نیز جزو کارهای ممنوعه در بارداری ممکن است زیرا باعث تحریک معده، ایجاد رفلاکس، سوزش سر دل و تشدید تهوع در مادر شود. با توجه به اینکه جذب مواد مغذی در زنان باردار اهمیت زیادی دارد، بروز اختلال در سیستم گوارش می‌تواند بر تغذیه جنین تأثیر منفی بگذارد. بنابراین، غذاهای بسیار تند باید محدود شده و تنها در حد تحمل بدن مصرف شوند.
نوشیدنی‌های حاوی کافئین زیاد
کافئین بیش از ۲۰۰ میلی‌گرم در روز می‌تواند بر ضربان قلب جنین تأثیر بگذارد و خطر زایمان زودرس یا کاهش وزن هنگام تولد را افزایش دهد. نوشیدنی‌هایی مانند قهوه غلیظ، انرژی‌درینک‌ها و برخی نوشابه‌های گازدار حاوی کافئین هستند و باید در چارچوب ممنوعات دوران بارداری محدود یا مدیریت شوند.
نوشیدنی‌های الکلی
الکل یکی از خطرناک‌ترین مواد در دوران بارداری است، زیرا حتی مقادیر کم آن می‌تواند باعث سندرم جنین الکلی (Fetal Alcohol Syndrome) شود که با اختلالات مغزی، تاخیر رشدی و مشکلات رفتاری همراه است. به همین دلیل، مصرف الکل به‌طور کامل در دوران بارداری ممنوع است.
آب میوه‌های غیرپاستوریزه
مصرف آب میوه‌های تازه‌ای که بدون پاستوریزه کردن در فروشگاه‌ها عرضه می‌شوند نیز جزو کارهای ممنوعه در بارداری است زیرا ممکن است حاوی باکتری‌هایی مانند سالمونلا یا ائی‌کولای باشند. این مسئله منجر به عفونت شدید و کم آبی بدن مادر شود که برای جنین خطر جدی دارد. از این رو، نوشیدن تنها آب میوه‌های دارای برچسب «پاستوریزه» یا آب میوه خانگی تهیه‌شده با شست و شوی دقیق میوه‌ها توصیه می‌شود.
میوه‌های ممنوعه در بارداری
در میان فهرست کلی «ممنوعات دوران بارداری»، میوه‌ها بخشی ویژه را به‌خود اختصاص می‌دهند؛ چرا که گرچه میوه‌ها معمولاً منبع غنی از ویتامین‌ها، فیبر و مواد مغذی‌اند، اما برخی از آن‌ها می‌توانند به‌دلیل ترکیب خاص، روش آماده‌سازی یا سطوح بالای قند، برای مادر باردار و جنین خطرآفرین شوند. در ادامه، چند میوه‌ی پرچالش را بررسی خواهیم کرد:
انار
اگرچه انار منبع آنتی‌اکسیدان و ویتامین C است، در دسته «میوه‌های ممنوعه در دوران بارداری» قرار می‌گیرد به‌خاطر این دلایل: ممکن است فشار خون را افزایش دهد و به‌واسطه‌ی داشتن مقادیر قابل‌توجهی ویتامین K، در صورت مصرف زیاد با داروهای رقیق کننده خون تداخل ایجاد کند. همچنین، گاهی انقباضات رحمی در مادر باردار با مصرف زیاد انار گزارش شده است. بنابراین، در چارچوب ممنوعات دوران بارداری، مصرف زیاد انار توصیه نمی‌شود و در صورت مصرف، باید با احتیاط و تحت نظر پزشک باشد.
پاپایا (نارس و حتی رسیده)
پاپایا، به‌ویژه زمانی که نارس است، از میوه‌هایی است که در لیست ممنوعات دوران بارداری قرار می‌گیرد. دلیل اصلی آن آنزیم لاتکس-مانند موجود در پاپایای نارس است که ممکن است انقباض رحم را تحریک کند و احتمال سقط یا اختلال در روند بارداری را افزایش دهد. حتی پاپایای رسیده نیز در برخی منابع به‌عنوان میوه‌ای است که باید با احتیاط مصرف شود چون هنوز شواهدی از خطرات محتمل برای زنان باردار وجود دارد. بنابراین توصیه می‌شود در دوران بارداری از پاپایا اجتناب شود یا شدیداً محدود گردد.
آناناس
مصرف آناناس نیز از میوه‌های مطرح در گروه « کارهای ممنوعه در بارداری» است؛ دلیل آن وجود آنزیم بروملائین است که می‌تواند باعث نرم شدن گردن رحم، تحریک انقباضات و بروز زایمان زودرس شود. بعلاوه، مصرف زیاد آناناس ممکن است موجب مشکلات گوارشی مانند اسهال یا دل‌درد شود که در دوران بارداریِ حساس، می‌تواند برای مادر ناخوشایند یا حتی خطرناک باشد. اگرچه مصرف متعادل آناناس ممکن است بی‌خطر باشد، اما در فهرست ممنوعات دوران بارداری، توصیه می‌شود که حتماً با احتیاط عمل شود یا حتی از آن اجتناب گردد.
انگور
انگور در حالت معمول میوه‌ای سالم به‌شمار می‌آید، اما در بارداری باید مراقب آن بود. انگور ممکن است حاوی باقی‌مانده آفت‌کش‌ها یا سموم باشد، و در مصرف زیادی که قند طبیعی آن بالا می‌رود، می‌تواند برای مادرانی که در معرض دیابت بارداری هستند، مشکل‌ساز شود. به‌همین‌خاطر در فهرست میوه‌های ممنوعه یا محدود شده در «ممنوعات دوران بارداری» دیده می‌شود. توصیه می‌شود انگور را فقط پس از شست‌وشوی دقیق و در حد تعادل مصرف کنید.
زردآلو
زردآلو نیز به دلیل اینکه ممکن است مواد محرکی در خود داشته باشد که با فعالیت رحم سازگار نیستند و نیز به‌خاطر احتمال بروز مشکلات گوارشی (مانند نفخ یا دل‌درد) در مادر باردار، در فهرست میوه‌های ممنوعه در دوران بارداری قرار می‌گیرد. در نتیجه، بهتر است در این دوره، زردآلو را یا حذف کنید یا بسیار محدود مصرف نمایید.
خرما
اگرچه مصرف خرما به دلیل آنکه منبع خوبی از انرژی، فیبر و پتاسیم است در ظاهر مفید است، اما در دسته « کارهای ممنوعه در بارداری» یا لااقل «محدودکننده‌ها» جای دارد؛ به دلیل قند بسیار بالا و احتمال تحریک انقباضات رحمی در مصرف زیاد. مادران باردار باید به‌ویژه در صورتی که اضافه وزن دارند یا دیابت بارداری دارند، از مصرف زیاد خرما پرهیز کنند.
میوه‌های خشک و شیرین شده
میوه‌هایی مانند کشمش، انجیر خشک یا زردآلو خشک که صنعتی تهیه شده‌اند، معمولاً نسبت به میوه‌های تازه دارای قند افزوده، سولفیت یا سایر مواد نگهدارنده هستند. مصرف زیاد این دسته می‌تواند موجب افزایش قند خون، فشار خون یا واکنش حساسیتی شود. بنابراین، در چارچوب ممنوعات دوران بارداری، توصیه می‌شود که این میوه‌ها را یا حذف کنید یا با دقت و حتماً با شست‌وشو و انتخاب برند معتبر مصرف نمایید.
میوه‌های ترش
لیمو، لیموترش، گریپ‌فروت و سایر میوه‌های بسیار ترش ممکن است در برخی مادران باردار باعث سوزش معده، رفلاکس یا تحریک دستگاه گوارش شوند؛ مخصوصاً اگر پیشینه رفلاکس یا سوزش دارید. بنابراین، این میوه‌ها نیز در گروه احتیاطِ «ممنوعات دوران بارداری» جای می‌گیرند و باید یا با احتیاط مصرف شوند یا میزان آن کاهش یابد.
میوه‌های غیر ارگانیک یا حاوی آفت کش زیاد
یکی دیگر از نکات مهم در میان « کارهای ممنوعه در بارداری» این است که میوه‌هایی که به صورت غیرارگانیک و با استفاده از آفت‌کش‌های زیاد تولید شده‌اند، ممکن است حاوی مقادیر قابل‌ملاحظه‌ای از مواد شیمیایی باشند که از طریق مادر به جنین منتقل می‌شوند. بنابراین، از مصرف بی‌رویه میوه‌های فاقد شست‌وشوی دقیق یا برچسب ارگانیک خودداری شود.
با توجه به توضیحاتی که گفتیم، لازم است به نکات مهم زیر نیز در خصوص خوردن میوه‌ها توجه ویژه داشته باشید:
- قبل از برش یا مصرف، میوه‌ها را به‌خوبی بشویید و در صورت امکان وسط میوه‌هایی با پوست ضخیم را نیز با برس نرم تمیز کنید؛
- ترجیح دهید میوه کامل بخورید تا آب‌میوه؛ چون فیبرِ میوه کامل به کنترل قند خون، احساس سیری و سلامت گوارش کمک می‌کند؛
- در مادرانی که مبتلا به دیابت بارداری هستند، سهم میوه را با توصیه متخصص تغذیه یا پزشک مشخص کنید و ترجیحاً در وعده‌های کوچک‌تر و مکرر مصرف نمایید؛
- هنگام خرید، به فصل میوه و تازگی آن توجه کنید؛ میوه‌های تازهِ فصل معمولاً با کیفیت‌تر و ایمن‌تر هستند؛
- به بدن خود گوش کنید؛ اگر پس از مصرف میوه‌ای دچار ناراحتی گوارشی، نفخ یا سوزش معده شدید، مصرف آن را موقتاً متوقف کرده و با پزشک مشورت کنید.
ادویه‌جات و عرقیجات ممنوعه در بارداری
یکی از بخش‌های مهم «ممنوعات دوران بارداری» مربوط به ادویه‌جات و عرقیجات گیاهی است که به‌نظر می‌رسد مصرف آن‌ها باید در دوران بارداری با احتیاط یا اجتناب همراه باشد. اگرچه بسیاری از ادویه‌جات در مقادیر معمول غذایی بی‌خطرند، اما استفاده مکرر، دُز بالا، یا در قالب مکمل یا چای‌های غلیظ، می‌تواند ریسک‌هایی برای مادر و جنین ایجاد کند. در ادامه، برخی از شناخته‌شده‌ترین ادویه‌جات و عرقیجات ممنوعه یا محدود در بارداری را ارائه خواهیم کرد:
زعفران
زعفران در برخی فرهنگ‌ها برای روشن‌شدن رنگ پوست نوزاد استفاده می‌شود، اما مصرف زیاد آن می‌تواند باعث تحریک رحم شود. در منابع علمی، مصرف بیش از سه تا چهار رشته کوچک در روز توصیه نمی‌شود. زعفران از ادویه‌هایی است که در بارداری باید در حد بسیار محدود استفاده شود.
آسافوتیدا
آسافوتیدا یا (آنغوزه) که بیشتر در غذاهای هندی استفاده می‌شود، به‌عنوان یک ادویه محرک شناخته می‌شود. مصرف آن در دوز بالا ممکن است سبب افزایش انقباضات رحمی شود و در دوران بارداری خطر سقط یا زایمان زودرس را افزایش دهد. خوب است بدانید که بسیاری از محققان آمریکایی هشدار می‌دهند که این ادویه در دوران بارداری باید حذف یا به‌شدت محدود شود.
شنبلیله
دانه شنبلیله در برخی فرهنگ‌ها برای افزایش شیر پس از زایمان استفاده می‌شود؛ اما در دوران بارداری، به‌خصوص در سه‌ماهه اول، می‌تواند باعث تحریک انقباضات رحم شود. همچنین در دوزهای زیاد ممکن است موجب افت ناگهانی قند خون یا مشکلات گوارشی مانند نفخ شود. به‌عنوان بخشی از ممنوعات دوران بارداری، توصیه می‌شود شنبلیله فقط در مقادیر بسیار کم غذایی و تحت نظر پزشک استفاده شود.
پودر سیر
سیر در مقادیر محدود غذایی مفید است، اما پودر سیر غلیظ و مصرف زیاد آن ممکن است باعث رقیق شدن خون و افزایش خطر خونریزی در بارداری شود. به ویژه در اواخر دوران بارداری که بدن برای زایمان آماده می‌شود، مصرف پودر سیر زیاد می‌تواند باعث ایجاد خطرات احتمالی گردد به همین دلیل مصرف آن در غذاها جزو کارهای ممنوعه در بارداری است.
تخم گشنیز
تخم گشنیز در حالت معمولی ادویه‌ای نسبتاً ایمن است؛ با این حال، مصرف غلیظ آن به‌صورت دمنوش یا مکمل گیاهی در برخی گزارش‌ها با احتمال اختلال در تعادل هورمونی و تحریک ملایم رحم همراه بوده است. در چارچوب ممنوعات دوران بارداری، توصیه می‌شود از مصرف دوزهای بالا یا عرق گشنیز خودداری شود.
دارچین
دارچین در مصرف معمول غذایی (مثلاً در مقدار کم روی دسر) بی‌خطر است، اما مصرف آن در حالت دمنوش غلیظ یا مکمل می‌تواند باعث تحریک رحم و افزایش احتمال انقباضات زودهنگام شود. از این رو، متخصصان زنان تأکید می‌کنند که مصرف دارچین به‌عنوان درمان خانگی در بارداری توصیه نمی‌شود.
جوز هندی
جوز هندی دارای ترکیبات فعال روان گردان در مصرف بالا است و می‌تواند موجب سرگیجه، تهوع شدید، تحریک سیستم عصبی و حتی انقباض رحم شود. بنابراین مصرف آن در فهرست کارهای ممنوعه در بارداری قرار می‌گیرد، مگر در مقادیر بسیار کم داخل غذا.
فلفل تند (فلفل قرمز، سیاه و سفید)
فلفل در حد ادویه مصرفی معمول مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما در دوز بالا به‌عنوان بخشی از غذاهای بسیار تند می‌تواند موجب سوزش معده، رفلاکس و تحریک دستگاه گوارش شود. از آن‌جا که رفلاکس یکی از ناراحتی‌های رایج دوران بارداری است، مصرف بی‌رویه فلفل تند در لیست ممنوعات نسبی قرار می‌گیرد.
نعناع فلفلی
چای نعناع به‌خصوص در دوز زیاد ممکن است بر عضلات صاف رحم و دستگاه گوارش اثر بگذارد و احتمال ایجاد انقباض خفیف یا رفلاکس را افزایش دهد. در نتیجه بخشی از ممنوعات دوران بارداری در صورت استفاده بیش از حد است.
زنجبیل
اگرچه زنجبیل در دوز کم (مثل رفع تهوع صبحگاهی) گاهی مجاز است، اما مصرف غلیظ آن به‌صورت دمنوشهای قوی یا مکمل، ممکن است باعث تحریک جریان خون و احتمالاً افزایش خطر خونریزی یا انقباض خفیف رحم شود. منابع انگلیسی بسیاری توصیه می‌کنند از مصرف درمانی زنجبیل در دوز بالا در سه‌ماهه اول و سوم بارداری پرهیز شود.
رازیانه
مصرف رازیانه در دوز بالا خاصیت استروژنی دارد و جزو کارهای ممنوعه در بارداری است زیرا ممکن است هورمون‌های مرتبط با بارداری را تحت تأثیر قرار دهد. برخی منابع تحقیقات بالینی مشخصی در خصوص این گیاه ارائه نکرده‌اند، اما در هر صورت گیاه رازیانه در چارچوب احتیاط و ممنوعات دوران بارداری قرار می‌گیرد، به‌خصوص در قالب دمنوش یا عرقیجات غلیظ.
شوید
شوید در حد طعم دهنده غذایی معمولاً مشکلی ندارد؛ اما مصرف آن به صورت عرق یا دمنوش غلیظ، جزو فهرست کارهای ممنوعه در بارداری است که می‌تواند در برخی موارد باعث تحریک ملایم رحم شود. از این رو، بهتر است در بارداری از درمان‌های گیاهی غلیظ شامل شوید خودداری شود.
زیره سبز
زیره سبز در مقادیر بسیار کم و در حد ادویه طعم‌دهنده معمولاً بی‌خطر تلقی می‌شود، اما مصرف بیش از حد آن یا استفاده از دمنوش غلیظ زیره سبز می‌تواند باعث افزایش حرارت بدن، تحریک رحم و احتمال بروز انقباضات رحمی شود. برخی منابع طب سنتی هشدار می‌دهند که مصرف مداوم زیره سبز برای کاهش نفخ یا لاغری در دوران بارداری، ممکن است با ایجاد فشار بر رحم، خطراتی مانند زایمان زودرس ایجاد کند.
به‌همین دلیل، در چارچوب ممنوعات دوران بارداری، توصیه می‌شود از مصرف زیره سبز به‌صورت دمنوش غلیظ یا مکمل خودداری شود و تنها در مقادیر محدود و غیرمداوم در غذا به کار رود.
عرقیجات تحریک‌کننده رحم (مثل عرق کاسنی، بومادران، اسطوخودوس،)
عرقیجات گیاهی در بسیاری از فرهنگ‌ها به‌عنوان پاک‌کننده یا تقویت‌کننده بدن تبلیغ می‌شوند، اما در دوران بارداری ممکن است با ایجاد انقباضات رحمی یا تغییر در تعادل هورمونی خطرساز شوند. مجلات پزشکی تغذیه و پزشکی آمریکایی نیز تأکید می‌کنند که مادران باردار بایستی از مصرف گیاهان با خاصیت محرک رحم خودداری کنند.
رفتارها و عادات ممنوع یا پرخطر در دوران بارداری
در میان ممنوعات دوران بارداری، تنها مواد غذایی نقش خطرآفرین ندارند؛ برخی عادات روزمره نیز می‌توانند به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم سلامت جنین و مادر را به خطر بیندازند. آگاهی از رفتارهای پرخطر و اصلاح آن‌ها برای جلوگیری از اختلال در جریان خون، تنفس، دمای بدن و اکسیژن‌رسانی بسیار ضروری است.
سیگار کشیدن
یکی از مهمرتین کارهای ممنوعه در بارداری سیگار کشیدن است، زیرا نیکوتین و مونوکسیدکربن مانع از انتقال مناسب اکسیژن به جنین می‌شوند. این کاهش اکسیژن‌رسانی ممکن است موجب کاهش رشد داخل رحمی (IUGR)، تولد نوزاد کم‌وزن، زایمان زودرس و افزایش احتمال مشکلات تنفسی پس از تولد شود. حتی قرار گرفتن در معرض دود دست‌دوم (Passive Smoking) نیز در فهرست ممنوعات دوران بارداری قرار می‌گیرد.
نحوه خوابیدن نادرست
خوابیدن به پشت، به‌ویژه پس از سه‌ماهه دوم، باعث وارد آمدن فشار رحم بر ورید اجوف تحتانی (Vena Cava) می‌شود. این امر باعث کاهش جریان خون به قلب و در نتیجه افت انتقال خون و اکسیژن به جنین می‌گردد. حالت خوابیدن مناسب در دوران بارداری، به‌خصوص از ماه چهارم به بعد، پهلوی چپ است؛ زیرا این وضعیت بهبود گردش خون رحمی و تغذیه بهتر جنین را تضمین می‌کند.
ریختن آب سرد روی شکم در بارداری
ریختن آب سرد مستقیماً روی ناحیه شکم می‌تواند باعث ایجاد شوک حرارتی و انقباض ناگهانی عضلات شکمی شود. این واکنش ممکن است موجب اختلال موقت در جریان خون رحمی و ایجاد تنش حرکتی در رحم گردد. به همین دلیل، در فهرست ممنوعات دوران بارداری قرار می‌گیرد و توصیه می‌شود تغییرات دمایی بدن مادر به‌صورت تدریجی و کنترل‌شده انجام شود.
دوش آب داغ در بارداری
استفاده از دوش آب بسیار داغ یکی از رفتارهای پرخطر در بارداری است؛ زیرا باعث افزایش ناگهانی دمای مرکزی بدن (Hyperthermia) می‌شود. این افزایش دما خصوصاً در سه‌ماهه اول ممکن است با افزایش خطر ناهنجاری‌های عصبی جنین، سرگیجه، افت فشار خون، ضعف مادر و احتمال سقط جنین همراه باشد. استفاده از آب ولرم یا کمی گرم، ایمن‌تر و توصیه‌شده‌تر است.
فعالیت بدنی شدید و تنفس نادرست
اگرچه فعالیت بدنی ملایم در بارداری توصیه می‌شود، اما ورزش‌های پرفشار یا حرکت‌هایی که باعث اعمال فشار شدید بر شکم و دیافراگم می‌شوند جزو کارهای ممنوعه در بارداری هستند و می‌توانند جریان اکسیژن‌رسانی را مختل کنند. تنفس سطحی و غیرهدفمند در فعالیت‌های سنگین باعث کاهش اکسیژن ورودی به بدن مادر و در نتیجه اختلال در اکسیژن‌رسانی به جنین خواهد شد. به همین دلیل، فعالیت بدنی در دوران بارداری باید تدریجی، کنترل‌شده و همراه با تنفس عمیق و منظم باشد.
کلام آخر
کارهای ممنوعه در بارداری شامل مجموعه‌ای از عادت‌های رفتاری و رعایت در خوردن برخی مواد غذایی، میوه‌ها و ادویه‌جات است که نادیده گرفتن آن‌ها می‌تواند سلامت مادر و رشد طبیعی جنین را با اختلال مواجه کند و خطراتی مانند عفونت، زایمان زودرس یا حتی سقط را در پی داشته باشد.
از این‌رو، آگاهی از این موارد و رعایت اصول مرتبط با تغذیه ایمن، نحوه صحیح استراحت کردن و کنترل رفتارهای روزمره، نقش مهمی در تجربه یک بارداری سالم و بدون استرس دارد. از سوی دیگر، همراهی با پزشک متخصص و پایبندی به سبک زندگی درست، می‌تواند این دوران حساس را به تجربه‌ای مطمئن، ایمن و همراه با آرامش تبدیل کند.
سوالات متداول مقاله کارهای ممنوعه در بارداری:
۱-چه کارهایی در ماه اول بارداری نباید انجام داد؟
در ماه اول باید از مصرف غذاهای خام یا نیم پز، نوشیدنی‌های الکلی و استعمال دخانیات خودداری کرد. همچنین انجام فعالیت‌های سنگین و مصرف خودسرانه دارو یا دمنوشهای گیاهی ممنوع است.
۲-آیا پهلو به پهلو شدن زیاد در بارداری خطرناک است؟
پهلو به پهلو شدن در دوران بارداری معمولاً خطرناک نیست، اما خوابیدن طولانی‌مدت به پشت ممکن است جریان خون به جنین را کاهش دهد. بهترین حالت خواب در دوران بارداری، پهلوی چپ است تا جریان خون به سمت جفت و جنین به بهترین شکل برقرار شود.
۳-آیا فعالیت زیاد برای جنین ضرر دارد؟
فعالیت سبک و کنترل‌شده برای مادر مفید است، اما ورزش‌های سنگین یا کارهای شدید بدنی می‌توانند باعث خستگی، کاهش اکسیژن‌رسانی و تحریک انقباضات رحمی شوند.
منابع:
دیدگاه شما