پانکراس یا لوزالمعده یکی از نقش های بزرگ را در بدن ایفا می‌کند و آن هضم و تنظیم قند خون است. این غده نسبتا بزرگ عامل ترشح انسولین است. در طول عملیات هضم، این غده شروع به تولید آنزیم می‌کند. آنزیم ها قندها، چربی ها و نشاسته ها را تجزیه می‌کنند. هورمون های پانکراس به تنظیم سطح قند خون و اشتها کمک می‌کنند، اسیدهای معده را تحریک می‌کنند و به معده اعلام می‌کنند چه زمانی باید خالی شود.
وظیفه انسولین جمع کردن قند از سطح خون است بنابراین نقش پانکراس در لاغری و به صورت کلی وزن بدن انکار ناپذیر است. در این مقاله سعی داریم به بررسی پانکراس و عملکرد آن بپردازیم.
پانکراس چیست؟
پانکراس غده ایست ۳ سانتی متری که در شکم قرار دارد. این غده به شکل یک گلابی صاف است و توسط معده، روده کوچک، کبد، طحال و کیسه صفرا احاطه شده. انتهای پهن پانکراس در سمت راست بدن، سر نامیده می‌شود. بخش‌های میانی گردن و تنه هستند. انتهای نازک پانکراس در سمت چپ بدن، دم نامیده می‌شود.
پانکراس هم یک غده برون ریز و هم یک غده درون ریز است و دو عملکرد اصلی دارد: هضم غذا و تنظیم قند خون. به صورت ساده وظیفه این ارگان تبدیل غذا به سوخت سلول هاست.
وظیفه ی پانکراس چیست؟
لوزالمعده به هضم غذا کمک می‌کند و هورمون هایی را آزاد می‌کند که قند خون را تنظیم می‌کنند. همچنین دیگر ارگان ها مانند قلب، کبد و کلیه ها را حمایت می‌کند.
برای درک بهتر نقش پانکراس در لاغری، شما را به تماشای این ویدئو دعوت می کنیم:
پانکراس و هضم غذا
معمولا بعد از خوردن غذا به اینکه چگونه هضم خواهد شد فکر نمی‌کنیم مگر اینکه دچار سوء هاضمه شویم. در واقع چندین ارگان در بدن همزمان با هم در تلاش هستند تا غذایی که خوردیم هضم شود.
پانکراس روزانه ۱ تا ۴ لیتر مایع غنی از آنزیم تولید می‌کند تا به هضم غذاهایی که می‌خوریم کمک کند. مقدار دقیق این مایع بسته به میزان غذایی که می‌خوریم متفاومت است.
مسیری که غذا با ورود به بدن طی می‌کند از این قرار است:
پانکراس شیره را به مجاری کوچک می‌فرستد که نهایتا وارد مجرای اصلی پانکراس می‌شوند.
مجرای اصلی پانکراس به مجرای صفراوی متصل است. این مجرا صفرا (مایعی که به هضم غذا کمک می‌کند) را از کبد به کیسه صفرا منتقل می‌کند.
سپس صفرا از کیسه صفرا به بخشی از روده کوچک به نام دروازدهه می‌رود. هم صفرا و هم شیره پانکراس برای تجزیه غذا وارد دوازدهه می‌شوند.
تولید هورمون
پانکراس یا لوزالمعده هورمون هایی مانند انسولین و گلوکاگون تولید می‌کند که به کنترل سطح قند خون کمک می‌کنند. وقتی قند خون خیلی بالا باشد پانکراس شروع به تولید انسولین می‌کند تا سطح آن را کاهش دهد. وقتی قند خون خیلی پایین باشد، پانکراس با تولید گلوکاگون سعی می‌کند آن را افزایش دهد.
بدن برای داشتن عملکردی صحیح و حفظ آن در اندام هایی نظیر قلب، کبد، کلیه ها و مغز به قند خون متعادل نیاز دارد.
نقش پانکراس در لاغری
پانکراس با نقش هایی که در بدن ایفا می‌کند یکی از عوامل اصلی تاثیر گذاری روی لاغری و به صورت کلی وزن بدن است. بیایید مسیرهای نقش پانکراس در لاغری را بررسی کنیم:
تاثیر بر هضم غذا
پانکراس آنزیم هایی را تولید می‌کند که کربوهیدرات ها، پروتئین ها و چربی ها را به مولکول های کوچکتری تبدیل می‌کند تا بدن بتواند آنها را جذب کند. این غده نقشی حیاتی در هضم غذا ایفا می‌کند. این آنزیم ها همراه با صفرا از کبد به روده کوچک (اثنی عشر) آزاد می‌شوند تا به هضم غذا کمک کنند.
تاثیر بر انسولین
انسولین یک هورمون ضروری است که توسط پانکراس ترشح می‌شود و به بدن کمک می‌کند تا غذا را به انرژی تبدیل کند و سطح قند خون را مدیریت می‌کند. اگر به دیابت مبتلا باشید بدن نمی‌تواند انسولین کافی تولید کند و یا اینکه نمی‌تواند به درستی از آن استفاده کند.
تنظیم قند خون
پانکراس با تولید انسولین در واقع قند خون را تنظیم می‌کند. انسولین، گلوکز را از خون به سلول های سراسر بدن منتقل می‌کند. گلوکز هم از غذاها و نوشیدنی هایی که مصرف می‌کنیم به دست می‌آید و هم از آزادسازی طبیعی گلیکوژن توسط بدن.
انسولین سطح قند خون را پایین می‌آورد و گلوکاگون به طور طبیعی آن را افزایش می‌دهد. بدن با استفاده از این دو هورمون که توسط پانکراس ترشح می‌شود به متعادل کردن سطح قند خون و حفظ آن در محدوده سالم می‌پردازد.
تاثیر بر سندروم متابولیک
پانکراس و سندروم متابلویک با هم در ارتباط هستند چون همانطور که گفته شد پانکراس مسئول ترشح انسولین است. یکی از عوامل بروز مشکلاتی مانند سندروم متابولیک مقاومت به انسولین است. در این شرایط پانکراس برای کنترل کردن قند خون مجبور است مقدار زیادی انسولین ترشح کند. سندروم متابولیک کاهش وزن را بسیار دشوار می‌کند.
متابولیسم چربی
پانکراس قادر به ترشح لیپاز است آنزیمی که چربی های غذایی را تجزیه می‌کند و نقش مهمی در متابولیسم چربی دارد. اگر به اندازه کافی لیپاز ترشح نشود بدن در جذب چربی و ویتامین های مهم محلول در چربی (A ،D ،E ،K) دچار مشکل خواهد شد. علائم جذب ضعیف چربی شامل اسهال و مدفوع چرب است.
غذاهای مفید برای پانکراس
نقش پانکراس در لاغری و دیگر مواردی که ذکر شد این غده را برای بدن بسیار مهم می‌کند. بنابراین تا جای ممکن باید مواظب سلامت آن باشیم. سبک زندگی ناسالم موجب می‌شود پانکراس دچار التهاب و شرایطی به نام پانکراتیت شود. یکی از اولین کارها برای سالم نگه داشتن پانکراس مصرف غذاهای سالم است. در ادامه چند غذای سالم که به سلامت پانکراس کمک می‌کنند را به شما معرفی می‌کنیم:
سیر
سیر حاوی مواد مغذی مفیدی است که روی بافت های پانکراس تاثیر مثبت دارند. تحقیقات نشان داده افرادی که در رژیم غذایی خود سیر استفاده می‌کنند ۵۴ درصد کمتر مبتلا به سرطان پانکراس می‌شوند.
ماست پروبیوتیک
مصرف روزانه سه وعده ماست پروبیوتیک تاثیر بسیار مفیدی روی هضم غذا و کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات دارد.
اسفناج
اسفناج و دیگر سبزیجات برگ دار حاوی مقدار زیادی ویتامین B و آهن هستند. مصرف این نوع سبزیجات به بهبود سلامت پانکراس و کاهش خطر ابتلا به سرطان کمک می‌کند.
قارچ
قارچ ها از منابع بسیار خوب سلنیوم و چندین نوع ویتامین B هستند که همگی برای سلامت پانکراس مفید هستند.
گیلاس
گیلاس سرشار از آنتی اکسیدان و POH (الکل پریلیل) است. این دو ترکیب برای پیشگیری از سرطان پروستات هستند.
بروکلی
کلم بروکلی حاوی فلاونوئیدهای آپیژنین و لوتئولین است و می‌تواند سلول‌هایی را که به سرطان پانکراس تبدیل می‌شوند از بین ببرد.
انگور قرمز
پوست انگور قرمز حاوی ترکیب آنتی اکسیدانی به نام رسوراترول است که سلول‌های سرطانی پانکراس را از بین می‌برد.
سیب زمینی شیرین
آیا می‌دانستید که سیب زمینی شیرین به دلیل شاخص گلیسمی پایین سالمتر از سیب زمینی سفید است؟ طبق تحقیقات انجام شده توسط دانشگاه کالیفرنیا، رنگ نارنجی سیب زمینی شیرین عملکرد اندام‌ها را افزایش داده و احتمال ابتلا به سرطان پانکراس را تا ۵۰ درصد کاهش می‌دهد.
سوپ سبزیجات و گوجه فرنگی
گوجه فرنگی و سایر سبزیجاتی که می‌توانید در سوپ بریزید حاوی آنتی اکسیدان‌ها و مواد مغذی مختلفی هستند که برای عملکرد بدن مفیدند. مایع موجود در سوپ یک مزیت برای کمک به هضم راحت غذا است.
بلوبری
بلوبری یک میان وعده عالی است که می‌توانید آن را در وعده‌های غذایی مختلف بگنجانید. مصرف آن به بدن آنتی اکسیدان‌هایی می‌دهد که به جلوگیری از آسیب سلولی کمک می‌کنند.
غذاهای مضر برای پانکراس
برای پیشگیری از پانکراتیت و سالم نگه داشتن پانکراس باید تغییرات بلند مدتی در برنامه غذایی ایجاد کرد. کار خود را با اجتناب از غذاهای پرچرب شروع کنید. تحقیقات نشان داده مصرف غذاهای پرچربی که گوشت زیادی هم دارند به پانکراس آسیب وارد می‌کند.
تحقیقات در سال ۲۰۱۶ نشان داد که مصرف گوشت قرمز با افزایش خطر ابتلا به پانکراتیت مزمن مرتبط است. همچنین، افرادی که چربی اشباع شده و کلسترول بیشتری مصرف می‌کردند — و غذاهایی که سرشار از این مواد مغذی هستند، مانند گوشت قرمز و تخم‌مرغ — در معرض خطر بالاتری برای پانکراتیت حاد مرتبط با سنگ کیسه صفرا قرار داشتند.
توصیه می‌شود مصرف چربی را به ۵۰ گرم در روز محدود کنید البته این میزان بسته به قد و وزن و سن افراد ممکن است تغییر کند. پانکراس برای هضم غذاهای پرچرب مجبور است سخت تر تلاش کن بنابراین از مصرف زیاد این موارد بپرهیزید:
- محصولات لبنی پر چرب
- غذاهای سرخ شده مانند سیب زمینی سرخ کرده و همبرگر
- تنقلات چرب مانند چیپس
- چاشنی های پر چرب مانند سس مایونز
- ماهی و صدف سوخاری / سرخ شده
- غذاهای پخته شده در کره، روغن نباتی، مارگارین، روغن حیوانی
- برش های چرب گوشت قرمز، گوشت اندام های داخلی بره، غاز و اردک
- تخم مرغ با زرده یا تخم مرغ سرخ شده
- گوشت های فرآوری شده (سوسیس، هات داگ، کالباس)
- لوبیای سرخ شده
- سس پنیر
- غذاهای بعدی که باید از آنها پرهیز کنید مواردی است که سرشار از قند هستند:
- تنقلات شیرین مانند کلوچه و آب نابت
- دسرهای پر قند به خصوص آنهایی که از شیر تهیه می‌شوند مانند بستنی
- نوشابه و آب میوه
- دونات، کیک و شیرینی
- مربا و ژله
- نوشیدنی های انرژی زا
- کربوهیدرات های تصفیه شده نیز در بسیاری از غذاها وجود دارد و باید مراقب آنها باشید:
- نان سفید
- غلات صبحانه تصفیه شده
- کراکر
- چوب شور
رژیم دکتر کرمانی تنها رژیمیه که حسرت هیچ غذایی رو به دلت نمی‌ذاره. کافیه همین الان تصمیم بگیری که می‌خوای وزنت رو کم کنی و به اون اندامی که همیشه آرزوش رو داشتی برسی! از همین لحظه ما کنارتیم تا باهم به هدفت برسیم.
مورد آخری که باید حتما در نظر داشته باشید نوشیدنی های الکلی است، اگر می‌خواهید پانکراس سالمی داشته باشید این نوع نوشیدنی ها را باید به کل کنار بگذارید.
سخن پایانی:
پانکراس با توجه به نقش های بسیاری که در تنظیم قند خون و هضم غذاها دارد تاثیر بزرگی روی وزن بدن و تناسب اندام خواهد داشت، بنابراین نقش پانکراس در لاغری را نباید نادیده گرفت. هرچه سالمتر باشید عملکرد بدن نیز بهتر خواهد بود. فراموش نکنید یکی از عوامل اصلی افزایش وزن زیاد شدن التهاب در بدن است، کافیست پانکراس کمی خارج از ریتم خودش کار کند آن وقت باید منتظر انواع التهاب ها باشید.
سوالات متداول مقاله نقش پانکراس در لاغری:
۱- آیا برای بهبود سلامت پانکراس می‌توانیم از مکمل ها استفاده کنیم؟
بهتر است با تغذیه مناسب این کار انجام شود اما با تجویز پزشک، مصرف مکمل ایرادی ندارد.
۲- آیا بدون پانکراس هم امکان ادامه زندگی هست؟
زندگی بدون پانکراس امکان پذیر است، اما برای جایگزینی آنزیم‌های گوارشی و انسولین به داروهای مادام العمر نیاز خواهید داشت.
از مطالب مفیدی که در اختیارمون گذاشتید ممنونم بسیار آموزنده واضح بود
بسیار آموزنده وکامل،ممنونم
مطلب مفیدی بود👌
خیلی عالی بودوممنون
خیلی عالی بود
بسیار ممنون. خیلی عالی بود
(ممنون ازهم کارتو)ن خیلی عالی
عالی
عالی بود ممنون
عالی