گیلاس از تیره گل سرخیان است و بومی مناطق جنوب شرق اروپا و آسیای غربی محسوب می‌شود. اکثر درختان گیلاس بعد از گذشت سه تا پنج سال میوه می‌دهند. بنابراین، از آنجایی که دوره میوه دهی گیلاس بسیار کوتاه است، برای کشاورزان از ارزش زیادی برخوردار می‌باشد. خواص گیلاس برای طیف وسیعی از مشکلات سلامتی مفید است.
به صورت کلی در مناطق مختلف دنیا، صد نوع گیلاس وجود دارد، اما همه این صد نوع به ۲ نوع عمده گیلاس شیرین و گیلاس ترش (آلبالو) تقسیم می‌شوند. در این مقاله به بررسی خواص گیلاس، این میوه پرطرفدار و پرخاصیت برای انواع مشکلات سلامتی از چاقی گرفته تا تقویت حافظه و کاهش خطر ابتلا به سرطان، می‌پردازیم.
ارزش غذایی گیلاس
گیلاس یک میوه بسیار کم کالری است. به همین خاطر، جایگزین مناسبی در میان وعده‌های رژیم غذایی خواهد بود. به گفته وزارت کشاورزی ایالات متحده آمریکا، ۱۰۰ گرم گیلاس تازه، دارای این مقدار ارزش غذایی می‌باشد:
| ماده غذایی | مقدار |
| آب | ۱/۸۶ میلی‌گرم |
| کالری | ۵۰ |
| چربی | ۰/۳ گرم |
| پروتئین | ۱ گرم |
| کربوهیدرات | ۲/۱۲ گرم |
| قند | ۴۹/۸ گرم |
| فیبر غذایی | ۶/۱ گرم |
| ساکارز | ۰/۸ گرم |
| گلوکز | ۱۸/۴ گرم |
| فروکتوز | ۱۶ میلی‌گرم |
| کلسیم | ۱۶ میلی‌گرم |
| آهن | ۳۲/۰ میلی‌گرم |
| منیزیم | ۹ میلی‌گرم |
| فسفر | ۹ میلی‌گرم |
| پتاسیم | ۱۷۳ میلی‌گرم |
| سدیم | ۳ میلی‌گرم |
| روی | ۰/۱ میلی‌گرم |
| مس | ۰/۱۰۴ میلی‌گرم |
| منگنز | ۰/۱۱۲ میلی‌گرم |
| ویتامین C | ۱۰ میلی‌گرم |
| فولات | ۸ میکروگرم |
| بتاکاروتن | ۷۷۰ میلی‌گرم |
| ویتامین A | ۶۴ میکروگرم |
| لوتئین + زاگزانتین | ۸۵ میکروگرم |
| ویتامین K | ۱/۲ میکروگرم |
| ویتامین E | ۰/۷ میلی‌گرم |
| نیاسین | ۰/۴ میلی‌گرم |
| ریبوفلاوین | ۰/۰۴ میلی‌گرم |
| تیامین | ۰/۰۳ میلی‌گرم |
خواص گیلاس چیست؟
تحقیقات و بررسی‌های آزمایشگاهی زیادی نشان می‌دهند که خوردن گیلاس در کاهش امراض و بیماری‌ها نقش موثری دارد. این میوه خوش طعم تابستانی، دارای خاصیت آنتی اکسیدان و ضد التهابی بسیار قوی است که برای سلامتی بدن فواید زیادی دارد:
کاهش التهابات بدن
بیماری‌هایی مانند سکته، سرطان و دیابت تهدیدی جدی برای سلامتی ما محسوب می‌شوند. تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف گیلاس التهابات مزمن ناشی از این بیماری‌ها را کاهش داده و به طرز عجیبی التهابات موجود در خون را از بین می‌برد.
خواص گیلاس برای لاغری
وقتی قصد گرفتن رژیم غذایی و آب کردن چربی‌های دور شکم خود را دارید، گرسنگی، بزرگترین دشمن شما به سراغتان می‌آید و با دادن پیشنهاد‌های غذایی متنوع شما را به خوردن غذاها وسوسه میکند. شواهد زیادی حاکی از آن است که گیلاس به تنظیم متابولیسم بدن و کاهش چربی‌های شکمی کمک میکند.
فیبر فراوان موجود در این میوه باعث کنترل وسوسههای هورمون گرسنگی شده و هضم غذاهایی که میخوریم را کند مینماید و در نهایت، بدن ما را برای مدتی طولانی سیر نگه میدارد. علاوه براین، فیبر گیلاس در رفع یبوست بسیار موثر است و از این طریق هم به کاهش وزن کمک میکند.
طبق مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۹ در مجله تغذیه آمریکا منتشر شد، گیلاس علاوه بر فیبر بالا، منبع غنی از ویتامین‌ها، مواد معدنی و ارزش غذایی بالا است که از پرخوری عصبی نیز جلوگیری مینماید. به همین خاطر، انتخاب گیلاس در میان وعده‌های روزانه گزینه مناسبی برای کاهش وزن و لاغری شما خواهد بود.
رژیم دکتر کرمانی تنها رژیمیه که حسرت هیچ غذایی رو به دلت نمی‌ذاره. کافیه همین الان تصمیم بگیری که می‌خوای وزنت رو کم کنی و به اون اندامی که همیشه آرزوش رو داشتی برسی! از همین لحظه ما کنارتیم تا باهم به هدفت برسیم.
سپر دفاعی بدن در مقابل نقرس
مصرف گیلاس به کاهش حملات ناشی از بیماری نقرس بسیار کمک میکند. در یک مطالعه تحقیقاتی بر روی ۶۳۳ نفر از افراد مبتلا به نقرس نشان می‌دهد که حملات نقرس در افرادی که گیلاس تازه مصرف کرده بودند، در مقایسه با کسانی گیلاس نمی خوردند به مراتب کمتر شده بود. گیلاس بر روی اوریک اسید تاثیر مثبت می‌گذارد و به دفع این ماده زائد از بدن کمک میکند!
پیشگیری و کنترل دیابت نوع ۲
آنتی اکسیدان موجود در گیلاس که آنتوسیانین نام دارد، سرعت تجزیه قند را در بدن افراد دیابتی کاهش داده و به تنظیم قند خون و انسولین در آنها کمک میکند. از طرفی، این ماده سطح قند خون افراد سالم را هم پایین می‌آورد و خطر ابتلا به بیماری دیابت را در آنها کم میکند.
جالب است بدانید که گیلاس از نظر شاخص گلیسمی (شاخص قندی) در مقایسه با بسیاری از میوه‌ها رتبه پایین‌تری دارد. به بیان ساده‌تر، این میوه پرخاصیت باعث افزایش قند خون و انسولین شما نمی‌شود و مصرف آن برای افراد دیابتی بلامانع است.
ریکاوری بدن بعد از ورزش
مصرف گیلاس به دلیل وجود پتاسیم به طرز شگفت انگیزی، درد عضلانی و انرژی تحلیل رفته ما را در تمرینات ورزشی کاهش می‌دهد و به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی به تقویت سیستم ایمنی بدن ورزشکاران کمک زیادی میکند.
گیلاس در هر فنجان، حدود ۳۴۲ میلی‌گرم پتاسیم دارد که کمی کمتر از ۱۰٪ از میزان توصیه شده روزانه شماست. سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) میزان توصیه شده روزانه ۴۷۰۰ میلی‌گرم را برای بزرگسالان و کودکان بالای ۴ سال پیشنهاد میکند.
بالا بردن کیفیت خواب
تحقیقات پزشکی در آمریکا نشان می‌دهد که مصرف گیلاس شیرین و ترش کیفیت و کمیت خواب را افزایش می‌دهد. شما می‌توانید اثرات مثبت مربوط به کیفیت خواب خود را با مصرف ۲۵ عدد گیلاس شیرین در عرض فقط سه روز مشاهده کنید.
اثر مثبت مصرف گیلاس بر روی خواب، به دلیل ملاتونین طبیعی موجود در این میوه است که شما با مصرف آن خواب آرام و با کیفیتی را خواهید داشت. ملاتونین یکی از هورمون‌های بسیار مهم است که به طور طبیعی در بدن و از غده پینه‌آل ساخته و ترشح می‌شود. این هورمون به تنظیم کیفیت خواب کمک میکند.
سلامت کبد و کاهش کلسترول خون
یکی از خواص بسیار مهم میوه گیلاس، توانایی بالای آن در کاهش دادن کلسترول خون است. گیلاس به طرز معجزه‌آسایی سطح کلسترول‌های بد خون (LDL) را پایین می‌آورد و میزان کلسترول خوب (HDL) را افزایش می‌دهد.
جالب است بدانید که طی تحقیقات انجام شده بر روی کبد موش‌ها، عصاره گیلاس تری گلیسیرید کبد را کاهش داده و از ابتلا به بیماری کبد چرب در اثر تغذیه جلوگیری مینماید.
کاهش فشار خون
طی بررسی‌های انجام شده توسط محققان آمریکایی ثابت شده است که مصرف گیلاس، فشار خون سیستولیک و دیاستولیک را در افراد مسن و جوانان کاهش داده و در کنترل بیماری فشار خون نقش موثری را ایفا میکند.
بهبود خلق و خو
جالب است بدانید که میوه گیلاس نه تنها باعث سلامتی جسمانی ما می‌شود، بلکه به بهبود خلق و خو و سلامت روان ما نیز کمک میکند. این میوه پرخاصیت سطح هورمون کورتیزول یا هورمون استرس را پایین آورده و اضطراب و تنش زیاد را در افراد کاهش می‌دهد.
شما با افزودن گیلاس به رژیم غذایی خود می‌توانید کلافگی خود را به دلیل کم شدن کالری غذاها کم کرده و استرس ناشی از تغییرات وزنی را کاهش دهید.
کاهش علائم آرتریت روماتوئید
همان‌طور که بارها اشاره کردیم، گیلاس دارای خاصیت ضد التهابی بسیار بالایی می‌باشد. بیماری آرتریت روماتوئید یک بیماری التهابی مزمن است که باعث درد، تورم و سفتی مفاصل می‌شود.
مصرف گیلاس تورم ناشی از این بیماری را کاهش داده و خاصیت آنتی اکسیدانی آن در پایین آوردن استرس این بیماری بسیار تاثیرگذار است.
تقویت حافظه
مطالعات انجام شده بر روی افراد مختلف نشان می‌دهد که بین مصرف گیلاس و سلامت حافظه و عملکرد روان‌شناختی در افراد مبتلا به زوال عقلی و آلزایمر ارتباط موثری وجود دارد.
آنتوسیانین موجود در گیلاس باعث بالا رفتن قدرت حافظه و حتی پیشگیری از بیماری آلزایمر و زوال عقلی در افراد مسن می‌شود.
کاهش خطر ابتلا به سرطان
تحقیقات نشان داده است که خواص گیلاس خطر ابتلا به سرطان پانکراس، کبد، روده بزرگ، سینه، پوست و ریه را به طرز معجزه‌آسایی کاهش می‌دهد.
به علاوه، پلی فنول گیلاس مانند یک سپر دفاعی در برابر رادیکال‌های آزاد عمل کرده و اثر سرطانی این اتم‌های ناپایدار را خنثی می‌سازد.
کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی
ترکیب پلی فنولیکی آنتوسیانین که آنتی اکسیدان فوق‌العاده قوی است با التهابات مزمن و چربی‌های ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی مبارزه کرده و خطر ابتلا به این بیماری را کاهش می‌دهد.
به علاوه، توانایی گیلاس در کاهش کلسترول، فشار خون و دارا بودن مقادیر زیاد ویتامین C نیز برای سلامت قلب بسیار مفید است.
خواص گیلاس برای زنان (دوران بارداری، قاعدگی)
گیلاس سرشار از پتاسیم است که مصرف این ماده مغذی در دوران بارداری برای سلامت جنین و مادر باردار بسیار مفید است؛ چرا که به حفظ تعادل مایعات و مواد شیمیایی کمک کرده و در عین حال خون‌ساز است.
ویتامین A و ویتامین C موجود در گیلاس در افزایش هورمون استروژن در خانم‌ها و بهبود سیکل قاعدگی آنها بسیار موثر است.
فواید گیلاس برای مردان
گیلاس سرشار از ویتامین C است که این ماده فوق‌العاده به بالا بردن قدرت باروری، افزایش تحرک، تعداد و کیفیت اسپرم‌ها بسیار کمک میکند.
بد نیست بدانید که خاصیت آنتی اکسیدانی فراوان گیلاس در تقویت سیستم ایمنی مردان نقش موثری ایفا میکند. از طرفی، ویتامین A گیلاس برای افزایش هورمون تستوسترون و بالا رفتن تمایل جنسی در آقایان بسیار مفید است.
خواص گیلاس برای کودکان
خواص گیلاس برای کودکان مفید است، چرا که حاوی مقادیر فراوانی پلی فنول و ویتامین C است که خواص آنتی اکسیدان، ضد التهابی و ضدسرطانی به آن می‌بخشد. این دو ماده مغزی از سلامت مغزی کودکان محافظت میکند.
از طرفی، فیبر بالای موجود در این میوه به کودکان احساس سیری بالایی می‌دهد و مصرف تنقلات ناسالم را در آنها کم میکند. گیلاس سلامت قلب و عروق کودکان را افزایش داده و بر بهبود کیفیت خواب شبانه کودکان نیز تاثیر زیادی دارد.
فواید آب گیلاس
آب گیلاس مانند خود میوه، سرشار از قوی‌ترین آنتی اکسیدان‌ها است که اثرات مخرب رادیکال‌های آزاد ناشی از کلسترول‌های بد را کاهش می‌دهد و به سلامت قلب و التهابات مزمن بدن کمک میکند.
آب گیلاس در مقایسه با خود گیلاس کالری بیشتری دارد. اما برای کسانی که به خوردن آبمیوه‌ها بیشتر از میوه علاقمند هستند، گزینه بسیار مناسبی خواهد بود.
پیشنهاد می‌شود که اگر قصد دارید آب گیلاس را به جای خود میوه مصرف کنید، حتما آن را به صورت ۱۰۰ درصد طبیعی و بدون مواد افزودنی نوش جان کنید.
خواص دمنوش گیلاس
جدا از خاصیت سلامتی، دمنوش گیلاس سرشار از ویتامین‌های C، E، آهن، فیبر، کلسیم و پتاسیم است و حاوی آنتی اکسیدان آنتوسیانین می‌باشد.
این دمنوش یک میان وعده فوق‌العاده خوب برای کاهش وزن در روزهای گرم تابستانی است. علاوه براین، اگر این دمنوش را به همراه دم آن استفاده کنید در بهبود و دفع سنگ کلیه تاثیر زیادی دارد.
دمنوش گیلاس مانند خود میوه آن، فشار خون را کاهش می‌دهد، به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک میکند، برای سلامت قلب و عروق مفید است و اثرات مخرب رادیکال‌های آزاد را بر سلول‌ها خنثی مینماید.
این نوشیدنی خاص خستگی یک روز پرکاری تابستانی را از بین می‌برد و انرژی از دست رفته شما را بازیابی میکند.
طرز تهیه دمنوش گیلاس
برای بهره بردن از خواص گیلاس می توانید دمنوش آن را نیز تهیه کنید. درست کردن دمنوش گیلاس در آشپزخانه اصلا سخت نیست. فقط کافیست گیلاسها را از یخچال بیرون بیاورید و از روش زیر برای تهیه دمنوش استفاده کنید:
- آب: ۲ لیوان
- شکر یا عسل: به میزان دلخواه
- آبلیمو: ۱/۴ فنجان
- گیلاس: ۱ فنجان
- وانیل: ۱/۲ قاشق چایخوری
برای تهیه دمنوش گیلاس مراحل زیر را دنبال کنید:
- دو لیوان آب را داخل کتری بریزید و روی شعله گاز قرار دهید تا جوش بیاید.
- گیلاسها را از وسط با چاقو بزنید و هسته‌های آن را بیرون بیاورید.
- تکه‌های گیلاس را به همراه آبلیمو و کمی وانیل داخل آب در حال جوش بریزید.
- حرارت را کم کرده و اجازه دهید چند دقیقه‌ای با مواد مخلوط شده بماند.
- گیلاسها را داخل آب جوش له کنید تا آب گیلاسها خارج شده و عصاره آن وارد آب جوش شود.
- زیر گاز را خاموش کنید و مخلوط جوشیده را از صافی رد نمایید.
- دمنوش خوشمزه شما آماده است؛ می‌توانید با عسل یا کمی شکر آن را نوش جان کنید.
- در صورت تمایل می‌توانید از یک چای کیسه‌ای سبز یا سیاه نیز استفاده کرده و دمنوش را به عنوان چاشنی چای مصرف کنید.
مضرات مصرف گیلاس
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، گیلاس دارای طبع سرد و منبع غنی فیبر است. از این رو، مصرف بیش از اندازه آن می‌تواند باعث تولید گاز روده، دل درد، نفخ شکمی و اسهال شود.
به همین خاطر، توصیه می‌کنیم که این میوه پرخاصیت را در حد اعتدال در سبد غذایی خود بگنجانید و در مصرف آن زیاده روی نکنید.
چه کسانی مجاز به مصرف گیلاس نیستند؟
با اینکه خواص گیلاس بسیار زیاد است، اما ممکن است در افراد زیر مشکلاتی ایجاد کند:
- افرادی که معده حساسی دارند یا دچار نفخ شکمی هستند، بهتر است گیلاس را در حد محدود مصرف کنند.
- افرادی که سابقه واکنش‌های آلرژیکی دارند، به دلیل سالیسیلات موجود در گیلاس، لازم است قبل از مصرف این میوه با پزشک خود صحبت کنند؛ چرا که خوردن این میوه می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیکی در افراد شود.
- برخی افراد مبتلا به بیماری سندروم روده تحریک پذیر (IBS) که یک بیماری التهابی روده است ممکن است به قندهای میوه گیلاس حساسیت داشته باشند. از این رو بهتر است قبل از مصرف با پزشک در این باره مشورت کند.
کلام آخر:
با خواص گیلاس برای لاغری و دیگر مشکلات سلامتی مانند اختلالات خواب، کلسترول بالا، بیماری‌های قلبی و فشار خون بالا آشنا شدیم. گیلاس میوه بسیار کم کالری و خوشمزه‌ای است که فیبر بالایی دارد. به همین خاطر، در رژیم غذایی جایگزین مناسبی برای غذاهای پرکالری خواهد بود.
از طرفی، گیلاس حاوی ترکیبات پلی فنول، آنتوسیانین، ویتامین‌های C، A،E، پتاسیم، آهن و.. است که در تقویت سیستم ایمنی بدن،کاهش فشار خون، کلسترول خون، سلامت کبد، قلب، بیماری نقرس و.. نقش موثری را ایفا میکند. به همین دلیل گیلاس برای کودکان نیز بسیار مفید است و مانع مصرف تنقلات ناسالم در آنها می‌شود.
سوالات متداول خواص گیلاس:
۱- آیا گیلاس چاق کننده است؟
خیر. فیبر فراوان موجود در این میوه باعث کنترل وسوسههای هورمون گرسنگی شده و هضم غذاهایی که میخوریم را کند مینماید و در نهایت، بدن ما را برای مدتی طولانی سیر نگه میدارد. همچنین، فیبر گیلاس در رفع یبوست بسیار موثر است و از این طریق هم به کاهش وزن کمک میکند.
۲- مقدار مجاز مصرف گیلاس در رژیم غذایی چقدر است؟
در یک رژیم غذایی با میزان ۱۶۰۰ کالری، مصرف یک و نیم فنجان گیلاس مجاز است. یعنی به ازای ۴۰۰ کالری اضافه یا کمتر، شما باید نصف فنجان به فنجان قبلی اضافه یا کم کنید.
۳- طبع گیلاس سرد است یا گرم؟
به اعتقاد متخصصان طب سنتی، طبع گیلاس سرد و تر است و با بدن افراد سرد مزاج سازگار نیست. به همین خاطر، توصیه می‌شود که گیلاس را با مصلحاتی از جمله عسل، زیره، زنیان، کندر، خرما، چای نبات و.. مصرف نمایید. از طرفی، هرچه گیلاس شیرین و رسیده‌تر باشد، سردی کمتری خواهد داشت و بیشتر به سمت تعادل مزاج پیش می‌رود.
۴- چگونه گیلاس تازه و سالم را تشخیص دهیم؟
گیلاس میوه بسیار حساسی است. بنابراین، اگر میخواهید گیلاس رسیده و تازه به خانه بیاورید، به پوست و دُم گیلاسها به خوبی نگاه کنید؛ از خریدن گیلاسهایی که رنگ دم آنها کدر و تیره است و پوست چروکیدهای دارند خودداری کنید؛ چرا که این گیلاسها کهنه هستند و در معرض آفتاب شدید قرار گرفتهاند.
با تشکر از آقای دکتر عزیز و گرامی
سپاس از توجهتون
سلام دوستان در فصل گیلاس حتما مصرف کنید شادابی میاره و سنگ شکن هست شادی آفرین بی نظیر خداهم همه درمانها را در طبیعت قرار داده چوب گیلاس هم سنگ شکن دم کنید نوش جان کلیه میشوره موفق و مؤید باشید
سلام و خدا قوت دکتر گرامی
خیلی مفید و آموزنده
سلام سلامت وبرقرار باشید عزیزم
بسیار علمی خواص گیلاس را توضیح داده اند و من از این به بعد گیلاس را با اشتهای دیگری مصرف میکنم و مطمئن هستم که از گیلاس خوردن لذت بیشتری خواهم برد و از دکتر کرمانی هم کمال تشکر را دارم .
تشکر از حسن توجه وهمراهی شما عزیزم
عالی بود
تشکر عزیزم
عالی بود مطلبتون
عالی