ارتباط سرطان روده و تغذیه + رژیم غذایی برای پیشگیری و درمان سرطان روده

عدم رعایت رژیم غذایی سرطان روده نقش مهمی در ایجاد سرطان روده بزرگ دارد. در چند دهه گذشته، یافته‌های حاصل از تحقیقات گسترده اپیدمیولوژیک و تجربی، مصرف چندین غذا و مواد مغذی را با خطرسرطان روده مرتبط کرده است. به همین دلیل سرطان روده و تغذیه ارتباط تنگاتنگی با هم دارند.

کلسیم، فیبر، شیر و غلات کامل با خطر کمتر سرطان روده بزرگ و گوشت قرمز و گوشت فرآوری شده با افزایش خطر مرتبط هستند.

شواهد قابل توجهی برای اثرات بالقوه پیشگیری از سرطان روده بزرگ با ویتامین D، فولات، میوه‌ها و سبزیجات وجود دارد.

رژیم غذایی احتمالاً از طریق چندین مکانیسم متقابل بر سرطان روده تأثیر می‌گذارد که شامل اثرات مستقیم بر پاسخگویی سیستم ایمنی و التهاب و اثرات غیرمستقیم تغذیه بیش از حد و چاقی است. بنابراین اصلاح رژیم غذایی نوید کاهش بروز سرطان روده را می‌دهد. در این مقاله به بررسی جامع تغذیه مناسب برای پیشگیری و درمان سرطان روده به ویژه روده بزرگ می‌پردازیم.

فهرست مطالب (کلیک کنید)

تغذیه چه اهمیتی در سرطان روده دارد؟
غذاهای مضر برای سرطان روده
نحوه درمان سرطان روده با تغذیه

تغذیه چه اهمیتی در سرطان روده دارد؟

تغذیه برای همه بیماران سرطانی مهم است، اما برای بیماران سرطان روده و دستگاه گوارش بسیار مهم‌تر است، زیرا یکی از عوامل ایجاد این سرطان، عدم تغذیه سالم است. همچنین نوع تغذیه این بیماران متفاوت از دیگر بیماران سرطانی است:

عملکرد اصلی روده بزرگ جذب الکترولیت‌ها و مایعات است، اما سرطان روده بزرگ و درمان آن ممکن است مانع جذب مواد مغذی شود. درمان بیماران مبتلا به سرطان کولون ممکن است شامل برداشتن بخشی از کولون با جراحی باشد که بیماران را با نیازهایی متفاوت از بیماران مبتلا به انواع دیگر سرطان‌ها مواجه کند.
عوارض جانبی شیمی درمانی ممکن است شامل حالت تهوع، استفراغ، از دست دادن اشتها، اسهال یا یبوست باشد که هر یک از آن‌ها در طول درمان با چالش‌های تغذیه‌ای مواجه می‌شوند.
در حالی که بسیاری از بیماران سرطانی در معرض خطر سوءتغذیه و کم‌آبی بدن قرار دارند، افراد مبتلا به سرطان‌های دستگاه گوارش (که شامل سرطان کولورکتال نیز می‌شود.) بیشتر احتمال دارد درجاتی از سوء تغذیه را تجربه کنند، که ممکن است بر توانایی بیمار برای تکمیل درمان تأثیر بگذارد.
دریافت تغذیه مناسب در طول درمان به بیماران کمک می‌کند وزن، توده عضلانی و سطوح انرژی سالم را حفظ کنند که همه این‌ها به توانایی تحمل درمان سرطان و آمادگی برای زنده ماندن کمک می‌کند.
بیماران مبتلا به سرطان روده بزرگ باید هیدراته بمانند و غذاهای سالمی بخورند که سرشار از پروتئین، ویتامین، آنتی اکسیدان و الکترولیت هستند تا به آن‌ها در دستیابی به نیازهای کالری کافی کمک کنند.

یکی از عوامل ایجاد این سرطان روده، عدم تغذیه سالم است.

غذاهای مضر برای سرطان روده

غذاهایی که برای مبتلایان به سرطان روده بزرگ مضر است:

کربوهیدرات‌های ساده

کربوهیدرات‌های ساده‌ای را که در غذاهایی مانند آرد تصفیه شده، شکر سفره و شربت یافت می‌شود محدود و یا از آن‌ها اجتناب کنید. در حالی که هیچ شواهد قطعی مبنی بر این که شکر باعث رشد سرطان می‌شود وجود ندارد، ما به طور کلی توصیه می‌کنیم مصرف غذاها و نوشیدنی‌های شیرین را محدود کنید.

قند اضافی ممکن است منجر به افزایش وزن ناسالم و سطوح بالای قند خون شود. غذاهای حاوی قند افزوده نیز ارزش غذایی پایینی دارند.

حتما بخوانید:
غذاها و خوراکی‌های ضد سرطان را بشناسید!

غذاهای فرآوری شده

این غذاها که باعث التهاب در بدن می‌شوند می‌توانند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهند. افرادی که رژیم غذایی‌شان حاوی سطوح بالایی از غذاهای التهاب‌زا بود، در مقایسه با افراد دیگر، 37 درصد بیشتر در معرض ابتلا به سرطان روده بزرگ و 70 درصد بیشتر در معرض ابتلا به سرطان رکتوم قرار داشتند.

غذاهای فرآوری شده دارای انرژی متراکم هستند، به این معنی که کالری زیاد با ارزش غذایی کم برای بدن شما فراهم می‌کنند.

غذاهای فرآوری شده شامل این موارد هستند:

نشاسته‌های تصفیه شده مانند کلوچه‌های بسته بندی شده و کراکر.
شکر اضافه شده و مصنوعی مانند شکر موجود در نوشابه‌های گازدار و نوشیدنی‌های شیرین.
چربی‌های اشباع شده از جمله گوشت‌های فرآوری شده مانند هات داگ؛ شیر و پنیر و غذاهای سرخ شده
چربی‌های ترانس از جمله مارگارین و قهوه شیرین شده و همراه با شیر

نحوه درمان سرطان روده با تغذیه

انجمن سرطان آمریکا انواع غذاها و مواد مغذی را در طول درمان توصیه می‌کند، از جمله منابع سالم پروتئین، کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی، تا به بدن شما کمک کند تا به چالش‌های درمان سرطان پاسخ دهد.

دستورالعمل‌های زیر توصیه‌های کلی هستند. شرایط منحصر به فرد شما، عوامل خطر، روش درمان و عوارض جانبی که تجربه می‌کنید، نیازهای غذایی خاص شما را تعیین می‌کند:

حفظ وزن سالم در طول درمان سرطان روده بزرگ

حفظ وزن سالم از طریق تغذیه مناسب در طول درمان سرطان برای بسیاری از بیماران یک چالش است، اما فواید آن بسیار زیاد است. ممکن است سیستم ایمنی بدن شما را تقویت کند و به تامین انرژی مورد نیاز برای فعال ماندن کمک کند.

حتی کاهش وزن شدید ممکن است خطر ابتلا به عوارض جانبی مرتبط با درمان را افزایش دهد و منجر به بستری شدن در بیمارستان یا نیاز به توقف یا تاخیر در درمان شود.

از سوی دیگر، چاقی ممکن است تاثیر منفی بر درمان داشته باشد و خطر مرگ را در برخی از بیماران سرطانی افزایش دهد. همچنین بیماران چاق در مقایسه با بیمارانی که وزن مناسبی دارند، در معرض خطر بیشتری برای عود سرطان روده هستند.

مواد مغذی که باید در رژیم غذایی سرطان روده بزرگ خود بگنجانید

اکثر بیماران مبتلا به سرطان کولون تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند و به دنبال آن 4 تا 6 ماه شیمی‌درمانی انجام می‌شوند.

افراد مبتلا به سرطان روده بزرگ در مرحله 4 ممکن است فقط با شیمی‌درمانی درمان شوند و کسانی که سرطان رکتوم دارند ممکن است تحت شیمی درمانی و پرتودرمانی و سپس جراحی قرار گیرند.

هر یک از این انواع درمان ممکن است چالش‌های تغذیه‌ای متفاوتی را ایجاد کند.

عوارض جانبی مانند تهوع، اسهال یا از دست دادن اشتها در مراحل خاصی از درمان رایج است و ممکن است نیاز به اصلاح رژیم غذایی داشته باشد. در ادامه به بررسی مواد مغذی در رژیم غذایی سرطان روده می‌پردازیم:

کسانی که سرطان روده دارند ممکن است تحت شیمی درمانی و پرتودرمانی و سپس جراحی قرار گیرند.

الکترولیت‌ها

الکترولیت‌ها مانند پتاسیم، منیزیم، سدیم و کلسیم، مواد معدنی ضروری هستند که به بدن شما کمک می‌کنند تا تعادل مناسب مایعات را حفظ کند.

منابع خوب الکترولیت‌ها، سبزیجات برگ سبز مانند کاهو و کلم پیچ هستند. همچنین میوه‌هایی مانند هندوانه، موز و آووکادو؛ و سیب زمینی، لوبیا، بادام درختی و بادام زمینی منبع غنی از این مواد ضروری برای بدن هستند.

برای بیماران مبتلا به سرطان کولون مهم است که میزان مصرف خود را کنترل کنند زیرا سرطان روده بزرگ و درمان آن ممکن است در جذب الکترولیت‌ها اختلال ایجاد کند. از دست دادن مایعات ناشی از اسهال، استفراغ یا تعریق نیز ممکن است به عدم تعادل الکترولیت کمک کند.

پروتئین‌ها

به سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند تا با عفونت مبارزه کند و به ترمیم بافت‌های بدن پس از جراحی، شیمی درمانی یا پرتودرمانی کمک می‌کند. مقدار دقیق مورد نیاز از بیمار به بیمار دیگر متفاوت است.

منبع پروتئین به اندازه مقدار آن مهم است. از گوشت قرمز و گوشت‌های فرآوری‌شده مانند هات داگ خودداری کنید. به جای آن پروتئین‌های بدون چربی مانند تخم مرغ، ماهی و مرغ را انتخاب کنید. منابع گیاهی خوب پروتئین، عدس، آجیل و حبوبات هستند.

فیبر

بخش فیبری و غیرقابل هضم مواد غذایی گیاهی است که به عبور غذا از روده کمک می‌کند. آرد سبوس‌دار، برنج قهوه‌ای، میوه‌ها، سبزیجات، آجیل، دانه‌ها و حبوبات مانند عدس و لوبیا سیاه همگی منابع خوبی از فیبر غذایی هستند.

غذا‌های فیبر‌دار، به عبور غذا از روده کمک می‌کند و برای پیشگیری از سرطان روده مفید است.

کربوهیدرات‌ها

کربوهیدرات‌ها، انرژی مورد نیاز بدن و مغز را تامین می‌کنند. آن‌ها همچنین منابع خوبی از فیبر، ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند.

تصورات نادرست در مورد برخی از رژیم‌های غذایی کم کربوهیدرات محبوب باعث شده است که برخی از مردم تمام کربوهیدرات‌ها را با قندهای ناسالم یکی بدانند. در حالی که قندها شکلی از کربوهیدرات هستند، همه منابع قند (و کربوهیدرات‌ها) برابر نیستند.

شما باید به دنبال کربوهیدرات‌های پیچیده باشید که در غذاهای کامل مانند لوبیا، بلغور جو دوسر، نان سبوس دار و جو یافت می‌شود.

برخی از کربوهیدرات‌ها، مانند چغندر و سیب زمینی شیرین، دارای مزیت مضاعفی هستند که منبع خوبی از آنتی اکسیدان هستند. کربوهیدرات‌های پیچیده به بدن کمک می‌کنند توده عضلانی را حفظ و قند خون را تنظیم کرده و منابع سالم فیبر و مواد مغذی هستند.

چربی‌های سالم

این چربی‌ها به بدن انرژی و التهاب را کاهش می‌‎دهند و ممکن است به عملکرد صحیح مغز و سیستم عصبی کمک کنند.

چربی‌های سالم در غذاهایی مانند ماهی، دانه‌ها، آجیل، آووکادو و روغن زیتون یافت می‌شوند. ما این منابع را به جای گوشت قرمز، فست فود و محصولات لبنی مانند پنیر و کره توصیه می‌کنیم.

ما به طور کلی توصیه می‌کنیم که بیش از 25 درصد کالری شما از چربی‌های سالم تامین نشود.

ویتامین‌ها

ویتامین‌ها همچنین بخش مهمی از سفر سرطان روده بزرگ هستند. سطوح پایین ویتامین D در برخی موارد با پیامدهای ضعیف همراه بوده و ممکن است بر بقا تأثیر منفی بگذارد.

هنگامی که بیماران دچار کمبود هستند، ما مکمل‌ها را توصیه می‌کنیم. سایر ویتامین‌های مهم عبارتند از B کمپلکس، ویتامین A و ویتامین C که هر کدام نقش مهمی در توانایی بدن برای بهبودی و تحمل درمان سرطان کولورکتال دارند.

هیدراتاسیون

هیدراته نگه داشتن بدن در طول درمان و بعد از آن بسیار مهم است. کم آبی می‌تواند باعث ایجاد طیفی از مشکلات از سردرد، یبوست و خستگی گرفته تا فشار خون پایین و حتی شوک تهدید‌کننده زندگی شود.

هیدراته ماندن ممکن است عوارض جانبی مربوط به درمان را نیز کاهش دهد. برای یک بیمار سرطانی به طور کلی سالم، ما به طور معمول هشت لیوان آب یا نوشیدنی های الکترولیت کم قند را در روز توصیه می‌کنیم. اگر در یک روز گرم به دلیل کولوستومی، اسهال یا حتی تعریق در بیرون از خانه مایعات خود را از دست می دهید، برای جبران این مشکل باید مایعات بیشتری بنوشید.

یک راه آسان برای اطمینان از این که به خوبی هیدراته شده‌اید، توجه به خروجی ادرار است: به عنوان مثال، اگر کمتر از حد معمول ادرار می‌کنید، یا اگر ادرار شما رنگ یا بوی قوی دارد، احتمالاً به اندازه طبیعی ادرار نمی‌کنید. مایعات کافی از دیگر نشانه‌های کم آبی بدن می‌توان به خستگی، سرگیجه و یبوست اشاره کرد.

رژیم غذایی قبل و بعد از جراحی سرطان روده بزرگ

مطالعات نشان داده است که بیمارانی که قبل از جراحی از تغذیه مناسبی برخوردار بودند، نتایج بهتری از جمله کاهش بستری شدن در بیمارستان و عوارض کمتری نسبت به افرادی که سوءتغذیه دارند، داشتند. در بیماران دچار سوءتغذیه شدید که نمی‌توانند مواد مغذی کافی را از طریق دهان دریافت کنند، تغذیه وریدی چند هفته قبل از جراحی ممکن است نتایج آن‌ها را بهبود بخشد.

حدود یک هفته قبل از جراحی، بیماران باید نوشیدنی حاوی اسیدهای چرب امگا 3 و ریز مغذی‌ها مصرف کنند تا احتمال بروز عوارض کاهش یابد. بلافاصله قبل از جراحی، بیماران یک نوشیدنی کربوهیدرات می‌نوشند تا به تثبیت سطح قند خون آن‌ها در طول عمل کمک کند.

بیماران معمولاً ظرف 24 ساعت پس از جراحی شروع به مصرف مایعات شفاف می‌کنند و سپس طی دو تا سه روز به سمت غذاهای جامد می روند.

اجتناب از مصرف داروهای مسکن پس از جراحی یکی دیگر از گام های کلیدی در کاهش اقامت در بیمارستان و بازگشت به عملکرد طبیعی دستگاه گوارش است.

مصرف غذا‌های حاوی امگا3، قبل از جراحی برای سرطان روده مفید هستند.

رژیم غذایی در طول شیمی درمانی برای سرطان روده بزرگ

چندین عارضه جانبی رایج شیمی درمانی ممکن است بر توانایی شما در خوردن و هضم غذا تأثیر بگذارد. اینها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

تهوع و استفراغ
از دست دادن اشتها
طعم و بوها تغییر می کند
اسهال و یبوست
موکوزیت و زخم های دهان

برخی از داروهای شیمی درمانی که برای درمان سرطان روده بزرگ استفاده می‌شوند، باعث اسهال شدید در برخی از بیماران می‌شوند. ما به طور کلی به بیمارانی که این نوع داروها را مصرف می‌کنند توصیه می‌کنیم از غذاهای پرفیبر مانند سبزیجات سبز، میوه‌های خام، سبزیجات خام و غلات کامل دوری کنند. این بیماران ممکن است در رژیم غذایی حاوی پاستا، برنج سفید و منابع سالم پروتئین و مواد غذایی کم فیبر بهتر عمل کنند.

بیمارانی که حس چشایی خود را از دست داده‌اند یا حالت تهوع دارند ممکن است به رژیم غذایی پرکالری از غذاهای ملایم مانند تخم مرغ، ماهی، بوقلمون و مرغ نیاز داشته باشند.

هیدراتاسیون نیز مهم است، به خصوص اگر به دلیل اسهال و استفراغ مایعات خود را از دست می دهید، بنابراین مطمئن شوید که مایعات زیادی را همانطور که در بالا ذکر شد یا طبق توصیه پزشک خود مصرف کنید.

اگر هر یک از این عوارض جانبی را تجربه می‌کنید، با تیم مراقبت خود در مورد نگرانی های خود صحبت کنید. داروهای ضد تهوع و ضد اسهال ممکن است مفید باشند.

حتما بخوانید:
تغذیه در طول شیمی درمانی؛ قبل و بعد از شیمی درمانی چه بخوریم؟

رژیم غذایی در طول پرتودرمانی برای سرطان روده بزرگ

پرتودرمانی در بیماران مبتلا به سرطان رکتوم استفاده می‌شود. این درمان تمایل دارد عوارض جانبی منحصر به فرد خود را ایجاد کند که ممکن است شامل تحریک رکتوم و اسهال باشد. ما به طور کلی توصیه می‌کنیم که این بیماران از رژیم غذایی کم فیبر برای کاهش تحریک استفاده کنند. بیمارانی که عوارض جانبی را تجربه نمی‌کنند معمولاً می‌توانند بلافاصله پس از درمان از یک رژیم غذایی منظم پیروی کنند.

آن چه از مقاله سرطان روده و تغذیه آموختیم:

سرطان روده و تغذیه ارتباط مستقیمی با هم دارند. چه در ایجاد این بیماری و چه در پیشروی یا درمان آن. مهم‌ترین نکته در بیماری‌هایی مانند سرطان روده، التهاب است. التهاب مزمن ناشی از رژیم غذایی نامناسب یا استرس شدید. مطالعات، التهاب مرتبط با سرطان را با غذاهایی مانند گوشت‌های فرآوری شده، آرد تصفیه شده و غذاها و نوشیدنی‌های شیرین مرتبط دانستند. از سوی دیگر، محققان دریافتند سبزیجات برگ سبز، میوه‌ها و چربی‌های سالم اثر ضد التهابی دارند و برای رژیم غذایی بیماران سرطانی بسیار مفید و موثر است.

منابع: +++