طبیعیست که وقتی فرزندتان سرفه بدی دارد نگران باشید. به طور معمول، سرفه کودک جای نگرانی ندارد و اغلب ناشی از سرماخوردگی یا آلرژی است. از آنجایی که داروهای بدون نسخه سرفه و سرماخوردگی برای کودکان زیر ۶ سال توصیه نمی شود، دانستن روش های درمان سرفه کودکان به شما کمک می کند تا این موضوع را بهتر حل کنید.

درست مانند بزرگسالان، نوزادان و کودکان می توانند انواع مختلفی از سرفه ها را تجربه کنند که می توانند به سرعت برطرف شوند یا برای مدت طولانی تری باقی بمانند. یکی از بدترین انواع سرفه ها سرفه خشک است، چرا که احساس ناخوشایندی در گلو ایجاد می کند.

در این مقاله قصد داریم اطلاعات جامعی درباره علل سرفه خشک، راهکارهای مختلف درمان سرفه کودکان و درمان‌های خانگی مؤثر برای کاهش این نوع سرفه را بررسی کنیم تا شما بتوانید بهترین روش‌ها را برای درمان سرفه خشک در کودکان به کار ببرید. تا انتها با ما همراه باشید.

سرفه خشک و علت آن؟

سرفه خشک نوعی سرفه است که ناشی از التهاب در گلو و مجاری هوایی فوقانی است و احساسی شبیه به گزگز در گلو ایجاد می کند. به طور کلی، در این سرفه خلط یا مخاط تولید نمی‌شود و این سرفه‌ها اغلب به گلودرد منجر می شوند، زیرا بدن در تلاش است تا از شر مخاطی خلاص شود که در واقع وجود ندارد.

سرفه خشک می‌تواند به دلایل مختلفی بروز کند و شناخت علت دقیق آن از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا درمان مؤثر بر اساس علت می‌تواند به کاهش شدت علائم و بهبود وضعیت فرد کمک کند.

بیشتر آنها نتیجه یک سرماخوردگی یا آنفولانزا هستند که اغلب به آن سرفه پس از ویروس می‌گویند. با این حال، ممکن است ناشی از آلرژی، آسم یا رفلاکس مزمن اسید نیز باشد. علل کمتر شایع سرفه خشک شامل عوامل محیطی مانند جو خشک، آلودگی هوا یا تغییر ناگهانی دما است. مهمترین دلایل سرفه خشک عبارتند از:

  • آسم (که اغلب شب ها با علائم بیشتری همراه هستند)
  • واکنش آلرژیک به گیاهان، حیوانات خانگی، گرد و غبار و یا کپک
  • عفونت‌های تنفسی یا ویروسی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا

دیگر علل سرفه های خشک در جدول زیر بیان شده اند:

عاملتوضیحات
بیماری‌ های مزمن تنفسیبیماری‌هایی مانند برونشیت مزمن و COPD که موجب التهاب و آسیب به ریه‌ ها و سرفه خشک مداوم می‌شوند. این سرفه به یک مشکل مزمن تبدیل می‌شود.
تغییرات محیطیهوای خشک و آلوده می‌تواند مخاط راه‌های هوایی را کاهش داده و باعث خشکی گلو و تحریک آن شود، به ویژه در افرادی که مشکلات تنفسی دارند.
عوارض داروییداروهایی مانند مهار کننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE inhibitors) که برای درمان فشار خون و بیماری‌های قلبی تجویز می‌شوند، ممکن است سرفه خشک ایجاد کنند.
علل مضاعف ابتلا به سرفه خشک

توجه داشته باشید که اگر کودک شما بیش از ۱۰ روز نتواند سرفه را متوقف کند، ممکن است به سینوزیت مبتلا شده باشد. این بیماری مربوط به التهاب پوشش مخاطی بینی و سینوس‌هاست که حفره‌های هوایی در امتداد ابرو، استخوان‌های گونه و بینی ایجاد می‌کند و با ایجاد احتقان، سینوس‌ها به محل رشد باکتری‌ها تبدیل می‌شوند.

www.parents.com

روش‌های درمان سرفه کودکان

درمان سرفه کودکان بسته به علت آن متفاوت است و می‌تواند شامل داروهای پزشکی یا درمان‌های خانگی باشد. طبیعیست که کودک ۸ بار یا بیشتر در سال سرما بخورد. این به آن دلیل است که صدها ویروس سرماخوردگی مختلف وجود دارد و کودکان خردسال نسبت به هیچ یک از آنها مصونیت ندارند زیرا قبلاً هرگز به آنها مبتلا نشده‌اند.

کودکان به تدریج نسبت به بیماری‌ها مصونیت پیدا می‌کنند و کمتر دچار سرماخوردگی می‌شوند. بیشتر سرماخوردگی‌ها در عرض ۵ تا ۷ روز بهبود می‌یابند، اما در کودکان کوچک ممکن است تا ۲ هفته طول بکشد.در این بخش به بررسی روش‌های درمانی مختلف برای درمان سرفه کودکان خواهیم پرداخت:

درمان‌های دارویی

برای درمان سرفه خشک در کودکان، اولین و سریع ترین کار، درمان های دارویی است. بهترین درمان های دارویی که می توانید از آنها کمک بگیرید عبارتند از:

داروهای ضد سرفه (شربت‌ها و قرص‌ها)

یکی از رایج‌ ترین روش‌های درمان سرفه خشک، استفاده از داروهای ضد سرفه است. این داروها معمولاً به صورت شربت یا قرص عرضه می‌شوند و هدف اصلی آن‌ها کاهش تحریک در گلو و برطرف کردن سرفه است.

بیشتر بخوانید: درمان درد سیاتیک سریع در خانه

داروهایی مانند دکسترومتورفان (که معمولاً در شربت‌های ضد سرفه یافت می‌شود) می‌توانند با مهار گیرنده‌های عصبی در گلو از تحریک بیش از حد جلوگیری کنند. این داروها مخصوصاً برای کاهش سرفه‌های شبانه و جلوگیری از اختلال در خواب مؤثر هستند.

شربت سرفه
داروهای ضد سرفه با کاهش رفلاکس سرفه عمل می کنند.

گفته می‌شود که داروهای ضد سرفه با کاهش رفلاکس سرفه عمل می کنند. همچنین اکسپکتورانت‌ها مانند شربت گایفنسین، به شل شدن ترشحات داخل گلو کمک می‌کنند.

توجه: برای درمان انواع سرفه حتی سرفه خشک، بدون مشورت با پزشک، از داروها استفاده نکنید.

داروهای ضد احتقان

در برخی موارد، سرفه خشک ممکن است ناشی از احتقان بینی یا انسداد مجاری تنفسی باشد. در این شرایط، داروهای ضد احتقان می‌توانند کمک‌ کننده باشند. این داروها معمولاً به صورت اسپری بینی یا قرص عرضه می‌شوند و هدف آن‌ها کاهش تورم در راه‌های تنفسی و باز شدن مجاری هوایی است. داروهایی مانند سودوافدرین و seudoephedrine برای کاهش احتقان و تسهیل تنفس توصیه می‌شوند.

درمان با بخار درمانی

استفاده از بخار درمانی یکی دیگر از روش‌های درمان سرفه خشک است که به خصوص برای تسکین التهاب در مجاری تنفسی و گلو مفید است. در این درمان، بخار آب داغ استنشاق می‌شود که می‌تواند به مرطوب‌ سازی گلو و تسکین سرفه خشک کمک کند. استفاده از دستگاه بخور در محیط‌های خشک یا گرفتن دوش آب گرم نیز می‌تواند مفید باشد.

در ادامه درمان سرفه خشک را با توجه به علت آن در یک جدول آورده ایم:

علت سرفه خشکدرمان سرفه خشک
آسم– داروهایی که از طریق استنشاقی مانند بتا-۲ آگونیست ها و کورتیکواستروئیدها ارائه می شوند
کووید ۱۹– پاراستامول برای رفع ناراحتی
– بستری شدن
– داروهای ضد ویروسی
فیبروز ریوی ایدیوپاتیک– داروها
– اکسیژن درمانی
– توانبخشی ریوی
– در برخی موارد پیوند ریه
بازگشت اسید به مری– داروهایی مانند آنتی اسیدها، مسدود کننده‌های گیرنده H2 و مهارکننده‌های پمپ پروتون
– تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی
زکام– داروهای ضد احتقان
– اسپری بینی
– شستشوی سالین بینی
عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی– هیدراته ماندن
– مسکن برای مدیریت علائم
– استراحت
سرطان ریه– جراحی
– حذف با فرکانس رادیویی
– شیمی درمانی، رادیوتراپی
– درمان دارویی هدفمند
– ایمونوتراپی

درمان‌های خانگی

برای درمان انواع سرفه باید از غذاهای محرک گلو و ریه اجتناب کرده و مواد غذایی کاهش دهنده التهاب را وارد برنامه غذایی روزانه خود کنید. بهترین درمان های خانگی سرفه های خشک عبارتند از:

درمان خانگی سرفه کودکان

بخور آب گرم و بخار

استفاده از بخور آب گرم یکی دیگر از روش‌های خانگی برای درمان سرفه خشک است. بخار آب می‌تواند به مرطوب‌ سازی گلو کمک کند و سرفه را کاهش دهد. برای استفاده از این روش، می‌توان یک کاسه آب داغ را در نزدیکی خود قرار داده و بخار آن را استنشاق کرد. این کار کمک می‌کند تا خشکی گلو کاهش یابد و سرفه تسکین یابد.

استفاده از عسل و لیمو

عسل از دیرباز به عنوان یک درمان طبیعی برای سرفه و گلو درد شناخته شده است. این ماده خاصیت ضدالتهابی و ضد عفونی‌ کنندگی دارد که می‌تواند به کاهش التهاب در گلو و تسکین سرفه خشک کمک کند.

برای درمان سرفه خشک، می‌توان عسل را با لیمو مخلوط کرده و مصرف نمود. لیمو به دلیل داشتن ویتامین C و خاصیت ضدباکتریال، می‌تواند در بهبود التهاب و تقویت سیستم ایمنی بدن نقش داشته باشد. یک قاشق چایخوری عسل با چند قطره آب لیمو می‌تواند در کاهش سرفه موثر باشد.

دمنوش های طب سنتی برای درمان سرفه خشک
از جمله دمنوش های مفید برای درمان سرفه خشک در طب سنتی به دمنوش لیمو و عسل می توان اشاره کرد.

انواع چای گیاهی (زنجبیل، بابونه)

چای‌های گیاهی مانند زنجبیل و بابونه دارای خواص ضدالتهابی و آرام‌ بخش هستند و می‌توانند به درمان سرفه خشک کمک کنند. زنجبیل به دلیل خاصیت ضدالتهابی و تحریک‌ کننده سیستم ایمنی بدن می‌تواند به کاهش التهاب گلو و مجاری تنفسی کمک کند.

همچنین بابونه با خاصیت آرام‌ بخشی خود می‌تواند به تسکین گلودرد و سرفه‌های خشک کمک کند. نوشیدن این چای‌ها به صورت گرم و به‌ طور منظم می‌تواند در کاهش شدت سرفه مؤثر باشد.

ریشه گل ختمی

ریشه ختمی از گیاه دائمی Althaea officinalis می‌آید که در تابستان گل می‌دهد. از زمان‌های قدیم از برگ و ریشه گیاه گل ختمی برای درمان سرفه خشک و گلودرد استفاده می‌شده است. یک مطالعه در سال ۲۰۲۰ نشان داد که گیاه گل ختمی به دلیل اثر تسکین‌ دهنده آن بر روی بافت‌های تحریک شده گلو و سینوس‌ها در کاهش سرفه موثر است.

بیشتر بخوانید: کمبود پتاسیم و عوارض آن!

این می‌تواند به دلیل خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی این گیاه باشد. ریشه گل ختمی همچنین حاوی موسیلاژ است که گلو را تسکین می‌دهد.

امروزه می توانید ریشه گل ختمی را به صورت چای یا کپسول تهیه کنید. چای گرم می تواند برای سرفه هایی که با گلودرد رخ می دهد مفید باشد. اگرچه این گیاه به طور کلی بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود، پزشکان ریشه و برگ گل ختمی را برای کودکان توصیه نمی‌کنند.

دمنوش برای سرفه خشک
دمنوش ریشه گل ختمی حاوی موسیلاژ است که گلو را تسکین می‌دهد.

نعناع فلفلی

برگ‌های نعناع فلفلی به دلیل خواص درمانی خود شناخته شده‌اند. نه تنها یافتن نعناع فلفلی در مجموعه‌ای از غذاها و نوشیدنی‌ها رایج است، بلکه روغن نعناع نیز ممکن است به تسکین سرفه های خشک کمک کند.

شما می‌توانید با نوشیدن چای نعناع فلفلی یا استنشاق بخار نعناع حاصل از بخار درمانی سود ببرید. برای تهیه بخار آب، ۷ یا ۸ قطره اسانس نعناع را به حدود یک فنجان آب جوشیده اضافه کنید. یک حوله روی سر خود بکشید و مستقیماً بالای آب نفس عمیق بکشید.

دیگر دمنوش‌های طب سنتی برای درمان سرفه خشک عبارتند از:

  • سکنجبین
  • ترکیب عسل و سرکه
  • لعاب به دانه
  • دمنوش عناب
  • لعاب اسفرزه
  • دمنوش بنفشه
  • دمنوش پنیرک

میوه‌های ضد سرفه

برخی میوه‌ها بخشی از درمان سرفه خشک هستند زیرا هم برای کاهش التهاب گلو و هم برای تقویت سیستم ایمنی بدن مفیدند. این میوه ها عبارتند از:

۱- آناناس

شما معمولاً آناناس را به عنوان یک داروی سرفه نمی‌شناسید؛ ممکن است به این دلیل باشد که هرگز نام بروملین را نشنیده‌اید.

بروملین – آنزیمی که فقط در ساقه و میوه آناناس یافت می‌شود – به سرکوب سرفه کمک می‌کند. برای بهره مندی از بیشترین فواید آناناس و بروملین، یک تکه آناناس بخورید یا سه بار در روز، به اندازه یک فنجان آب آناناس تازه بنوشید.

توجه:

کودکان یا بزرگسالانی که از داروهای رقیق‌ کننده خون استفاده می‌کنند، نباید از مکمل‌های بروملین استفاده کنند. همچنین، اگر آنتی بیوتیک‌هایی مانند آموکسی سیلین مصرف می‌کنید، از مصرف بروملین خودداری کنید، زیرا می‌تواند جذب آنتی بیوتیک را افزایش دهد.

۲- کیوی

کیوی دارای خواص ضد التهابی عالی است. همچنین منبع ویتامین C و E است که به بهبود ایمنی و کاهش علائم سرماخوردگی و سرفه کمک می کند.

کیوی برای سرفه
کیوی دارای خواص ضد التهابی عالی است که می تواند به درمان سرفه خشک کمک کند.

۳- مرکبات

گریپ فروت، لیمو، نارنگی و پرتقال به عنوان منبع ویتامین C، خاصیت سیستم ایمنی و ضد التهابی دارند.

رژیم غذایی برای درمان سرفه خشک

علاوه بر داروهای تجویزی، رژیم غذایی مناسب نیز می‌تواند در تسکین سرفه های خشک نقش مهمی ایفا کند. این رژیم غذایی شامل موارد زیر است:

میوه‌ها و سبزیجات

میوه ها و سبزیجات زیر برای تامین آب بدن و بهبود سیستم ایمنی کودکان مفیدند:

  • میوه‌های آبدار مانند هندوانه، طالبی و خیار به حفظ رطوبت بدن کمک می‌کنند.
  • میوه‌هایی با ویتامین C بالا مانند پرتقال و کیوی موجب تقویت سیستم ایمنی بدن می شوند.
  • سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج و کلم پیچ حاوی آنتی‌ اکسیدان‌هایی هستند که به کاهش التهاب کمک می‌کنند.

غذاهای نرم و قابل هضم

غذاهای زیر به دلیل نرم بودن برای گلو توصیه می شوند:

  • عسل: عسل به دلیل خاصیت ضد باکتریایی و ضد التهابی، به تسکین سرفه و نرم کردن گلو کمک می‌کند.
  • زردچوبه: زردچوبه دارای ماده‌ای به نام کورکومین است که خاصیت ضد التهابی قوی دارد.
  • زنجبیل: زنجبیل نیز خاصیت ضد التهابی دارد و به تسکین سرفه کمک می‌کند.
  • پوره سیب زمینی، فرنی، تخم مرغ آب‌ پز و سوپ‌های سبک نیز به راحتی هضم شده و به کاهش تحریک گلو کمک می‌کنند.
روش های درمان خانگی سرفه خشک در کودکان
در طول دوران سرماخوردگی به کودکان توصیه می شود غذاهای نرم کننده گلو مصرف شود.

کاهش مصرف غذاهای محرک گلو

غذاهای زیر محرک گلو هستند، بنابراین تا حد امکان از مصرف آنها باید بپرهیزید:

  • غذاهای تند و ادویه‌ دار: این غذاها می‌توانند گلو را تحریک کرده و سرفه را تشدید کنند.
  • غذاهای سرخ شده و چرب: این غذاها به دلیل سنگینی هضم می‌توانند باعث سوزش سر دل و تشدید سرفه شوند.
  • کافئین و الکل: این مواد می‌توانند باعث کم‌ آبی بدن شده و سرفه را بدتر کنند.
  • محصولات لبنی: برخی افراد به محصولات لبنی حساسیت دارند و مصرف آن‌ها می‌تواند باعث افزایش تولید خلط و تشدید سرفه شود.

نکات تکمیلی برای درمان سرفه خشک در کودکان

اگر کودک شما دچار سرفه شد این نکات را رعایت کنید تا طول دروه درمان‌شان کوتاه‌تر شود:

  • هنگام خواب سر آنها را بالا نگه دارید؛
  • به آنها مایعات زیادی بدهید؛
  • از اسپری بینی یا محلول نمکی استفاده کنید؛
  • محیط خانه را مرطوب نگه دارید؛
  • غذاهای بدون ادویه و نرم به کودک بدهید؛ مانند انواع سوپ.

توجه داشته باشید که کودکان مانند بزرگسالان نمی‌توانند از دمنوش‌های گیاهی استفاده کنند مگر با تجویز پزشک.

درمان سرفه خشک در کودکان
یکی از درمان های سرفه خشک در کودکان مصرف مایعات است.

چگونه از سرفه خشک جلوگیری کنیم؟

برای کمک به جلوگیری از سرفه خشک، مقدار زیادی آب بنوشید تا گلوی شما را مرطوب نگه دارد. همچنین می‌توانید عواملی که باعث سرفه خشک شما می‌شوند را از بین ببرید. این محرک ها عبارتند از:

محرک‌های محیطی: از یک تصفیه‌ کننده هوا برای از بین بردن آلرژن‌ها یا یک مرطوب‌ کننده خنک برای اضافه کردن رطوبت به هوا استفاده کنید. مرتباً جاروبرقی بکشید تا از شر گرد و غبار، موی حیوانات خانگی و … خلاص شوید.

آلرژی های غذایی: از غذاهای خاصی که دارای هیستامین بالایی هستند، مانند پنیرهای کهنه، سبزیجات تخمیری یا ترشی و الکل خودداری کنید.

بازگشت اسید به مری: از مصرف غذاهای اسیدی و پرچرب خودداری کنید.

چگونه از سرفه خشک جلوگیری کنیم؟
سبزیجات تخمیری موجب تحریک گلو می شوند، از مصرف آنها بپرهیزید.

آنچه از مقاله درمان سرفه کودکان آموختیم:

سرفه خشک در کودکان، اگرچه می‌تواند نگران‌ کننده باشد، اما معمولاً با مراقبت‌های خانگی بهبود می‌یابد. مهم‌ترین نکته در درمان سرفه کودکان، شناسایی علت اصلی آن است. در بسیاری از موارد، سرفه خشک نشانه‌ای از یک بیماری ویروسی مانند سرماخوردگی است و با گذشت زمان خود به خود بهبود می‌یابد.

برای درمان سرفه خشک، می‌توان از روش‌های خانگی مانند افزایش رطوبت هوا، استفاده از عسل (در کودکان بالای یک سال)، غرغره آب نمک و مصرف مایعات فراوان بهره برد. همچنین، برخی داروهای بدون نسخه مانند شربت‌های ضد سرفه می‌توانند در کاهش شدت سرفه مؤثر باشند. با این حال، قبل از استفاده از هر دارویی، حتماً با پزشک مشورت کنید.

بیشتر بخوانید: روش های کاهش استروژن

سوالات متداول مقاله درمان سرفه کودکان:

۱- بهترین درمان سرفه کودکان چیست؟

برخی از روش‌های کلی برای تسکین سرفه و بهبود سریع‌تر عبارتند از: افزایش رطوبت هوا، مصرف مایعات فراوان، استراحت کافی و استفاده از داروهای بدون نسخه

۲- چگونه از شر سرفه خشک خلاص شویم؟

هیدراته ماندن، استفاده از قطره یا قرص های سرفه و مصرف داروهای سرکوب کننده سرفه بدون نسخه می تواند به کاهش سرفه خشک کمک کند. همچنین مهم است که از عوامل تحریک کننده مانند دود یا گرد و غبار اجتناب کنید.

منابع:

۴.۱