خواص عناب برای سلامتی و لاغری؛ میوه‌ای کهن با ظاهری مدرن

میوه عَناب که به خرمای قرمز یا چینی معروف است، میوه بومیِ آسیای جنوبی است و در سراسر جهان محبوب و مورد علاقه عموم مردم می‌باشد.با وجود محبوبیت این میوه، ممکن است همچنان بعضی افراد با خواص معجزه آسای آن آشنایی نداشته باشند. خواص عناب برای سلامتی، لاغری، پوست، سرماخوردگی، کلیه، کبد و… مفید است. در این مطلب، سفری به دنیای شگفت انگیز خواص عناب خواهیم داشت و با فواید بی نظیر این میوه‌ی بی‌نظیر آشنا خواهیم شد. تا انتهای مقاله همراه ما باشید.

عناب چیست؟

عناب میوه‌ درختچه‌ای متوسط از تیره سنجدیان و شبیه به خواص سنجد است که بیشتر در چین، اروپا، جنوب و شرق آسیا می‌روید. این میوه گرد و کوچک در ابتدا به رنگ سبز است اما بعد از رسیدن، به رنگ قرمز تیره و حالت زیتونی شکل درمی‌آید و کمی چروکیده به نظر می‌رسد.

به دلیل طعم شیرین و بافت جویدنی، اغلب، این میوه را خشک می‌کنند. جالب است بدانید که در بخش‌هایی از آسیا از عناب در آبنبات و دسرها استفاده می‌شود و در بهبود خواب، کاهش اضطراب و بدخلقی نقش مهمی را ایفا می‌کند.

طبع عناب

عناب در طب سنتی دارای طبع معتدل رو به سرد است. از این رو، توصیه می‌شود که افراد سرد مزاج از مصرف بیش از اندازه آن خودداری کنند؛ اما برای رهایی از مضرات عناب، می‌توانند این میوه پرخاصیت و گرمسیری را در کنار مصلحات آن از جمله آویشن مصرف نمایند.

ارزش غذایی عناب

عناب به دلیل دارا بودن فیبر بالا و کالریِ کم، یک میان وعده فوق العاده عالی و سالم برای رژیم غذایی محسوب می‌شود. این میوه حاوی مقادیر کمی از چند ویتامین و مواد معدنی است و منبع غنی از ویتامین C می‌باشد.

نکته جالب توجه در مورد میوه عناب این است که مصرف صد گرم عناب خام، بخشی از ارزش غذایی سه عدد میوه را فراهم می‌سازد!

عناب خشک دارای قند و کالری بسیار بالاتری در مقایسه با میوه‌های تازه است، چرا که در هنگام خشک شدن، قندهای موجود در آن تجمع پیدا می‌کنند و ممکن است در طی فرآوری کردن این میوه به آن شکر هم اضافه شود.

خواص عناب؛ اکسیر سلامتی و جوانی

از دیرباز، در طب سنتی از عناب برای درمان بیماری‌هایی همچون بی‌خوابی و اضطراب استفاده می‌کردند. مطالعات انجام شده بر روی این میوه نشان می‌دهد که عناب می‌تواند خواص چشمگیری در عملکرد سیستم عصبی، سیستم ایمنی و هضم غذا ایفا کند.

ابوعلی سینا در کتاب “الابنیه عن حقائق الادویه” عناب را “بهترین میوه برای تقویت کبد” می‌داند. او همچنین معتقد بود که عناب برای تقویت قلب، مغز و اعصاب مفید است.

سرشار از ترکیبات آنتی اکسیدانی قوی

میوه‌های عناب سرشار از ترکیبات آنتی اکسیدانیِ قوی هستند که به طور عمده شامل فلاونوئیدها و  پلی‌ساکاریدها می‌باشد.

فلاونوئیدها ترکیبات مختلفی هستند که در میوه‌ها و سبزیجات یافت می‌شوند و پلی‌ساکاریدها فراوان‌ترین کربوهیدرات موجود در غذاها هستند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به نشاسته، سلولز و گلیکوژن اشاره کرد. لازم به ذکر است که این ترکیبات معمولا در یک رژیم غذایی اصولی بسیار حائز اهمیت می‌باشند.

به علاوه این میوه، حاوی سطح بالایی از ویتامین C است که به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی در بدن عمل می‌کند. یک مطالعه تحقیقاتی بر روی حیوانات نشان داد که خاصیت آنتی ‌اکسیدانی عناب به کاهش استرس و التهاب ناشی از آسیب رادیکال‌های آزاد در کبد کمک می‌کند. در واقع، بیشتر فواید میوه‌ی عناب به خواص آنتی‌اکسیدانی آن مربوط می‌شود.

کمک به هضم بهتر غذا

فیبر بالای موجود در میوه عناب موجب می‌شود که در صورت مصرف آن، هضم غذایی بهتری داشته باشیم و راحت‌تر وزن کم کنیم. حدود پنجاه درصد از کربوهیدرات‌های موجود در عناب از فیبر است که به دلیل اثرات مفید آن در بهبود گوارش و هضم غذا، این میوه از محبوبیت ویژه ای در نزد عموم برخوردار می‌باشد.

این ماده مغذی به نرم و حجیم شدن مدفوع کمک می‌کند و خطرات ناشی از زخم معده، آسیب و باکتری‌های مضری که ممکن است در روده وجود داشته باشد را کاهش می‌دهد.

جالب است بدانید که در یک مطالعه تحقیقاتی بر روی موش‌ها، عصاره پلی‌ساکاریدیِ عناب پوشش روده‌ای موش‌های مبتلا به کولیت (بیماری التهابی مزمن روده که باعث زخم و علائم گوارشی شدید می‌شود) را تقویت کرده و علائم گوارشی آن‌‌ها را بهبود بخشید. به بیان ساده‌تر، فیبر موجود در میوه عناب، به باکتری‌های مفید روده‌ای شما کمک می‌کند و باکتری‌های مضر را از بین می‌برد.

بهبود عملکرد خواب و مغز با عناب

ترکیبات آنتی‌ اکسیدانیِ بالای عناب در بهبود کیفیت خواب و عملکرد مغز نیز موثر است. همچنین، اغلب پزشکان این میوه را برای کاهش اضطراب و استرس به بیماران تجویز می‌کنند.

عناب به تقویت حافظه و محافظت از سلول‌های مغزی در برابر آسیب‌های ناشی از ترکیبات تخریب کننده اعصاب نیز کمک می‌کند. به علاوه دارای خواص ضد سرطانی است که با تقویت سیستم ایمنی بدن با سلول‌های سرطانی مبارزه می‌کند.

اثر عناب برای لاغری

همان‌طور که قبلا هم به این موضوع اشاره کردیم، میوه عناب به دلیل دارا بودن پروتئین و فیبر فراوان در رفع نیاز‌های تغذیه‌ای ما به شدت کارآمد است و به فرد رژیم گیرنده احساس سیری می‌دهد. همچنین با پایین آوردن سطح گلوکز در اثر افزایش وزن بالا، به از بین بردن چربی شکمی نیز کمک می‌کند.

بهترین زمان مصرف عناب برای لاغری

زمان مناسب مصرف عناب برای لاغری به شرایط مختلفی مثل وضعیت سلامتی، رژیم غذایی و هدف شما از کاهش وزن بستگی دارد. بهترین زمان مصرف عناب برای لاغری را به وعده‌های زیر می‌توان تقسیم کرد:

• به عنوان میان وعده: عناب یه میان وعده‌ی سالم و سیر کننده است که می‌تواند بین وعده‌های غذایی به شما انرژی داده و از پرخوری جلوگیری کند.
• قبل از غذا: خوردن عناب قبل از غذا می‌تواند به شما احساس سیری دهد و موجب شود کالری کمتری در وعده‌ی غذایی بعدی مصرف کنید.
• به همراه وعده‌های غذایی: عناب را می‌توانید به همراه غذاهایی مانند سالاد یا ماست میل کنید.

چگونگی مصرف عناب برای لاغری

میوه‌های عناب بسیار کوچک و شیرین هستند. عنابِ خشک بافت جویدنی و طعمی شبیه خرما دارد. این میوه وقتی خام است طعمی شیرین و شبیه سیب دارد و شما می‌توانید از آن به عنوان یک میان وعده مغذی در رژیم غذایی خود استفاده کنید. عناب دارای هسته است که لازم است قبل از مصرف آن را حتما جدا نمایید.

از عناب خشک معمولا در دسرها استفاده می‌شود و در بخش‌های شرق آسیا به صورت آبنبات به فروش می‌رسد. این نکته را به خاطر داشته باشید که میوه‌های خشک با وجود خواص زیادتر، کالری نسبتا بیشتری را در مقایسه با میوه‌های تازه دارند، پس عناب را در حد اعتدال مصرف کنید.

به علاوه، این میوه دارای منبع قند و سلولز است؛ پس توصیه می‌شود که آن را در رژیم غذایی خود محدود کرده و یا در حد مشخص مصرف نمایید. علاوه براین، سرکه عناب، آبمیوه، مارمالاد و عسل عناب در بخش‌هایی از آسیا مورد استفاده عموم قرار می‌گیرد.

خاصیت عناب در کنترل فشارخون

عناب یک داروی عالی در حفظ فشار خون طبیعی است. این میوه با بالا بردن سطح اکسید نیتریک (مولکول معجزه‌گر تسهیل کننده گردش خون در بدن) و در نتیجه کاهش فشار خون بالا به جریان خون در مغز کمک می‌کند. همچنین مقدار بالای پتاسیم در عناب به گشاد شدن عروق بدن و تعادل فشار خون طبیعی کمک می‌کند.

خواص عناب در تسکین سرماخوردگی و سرفه

میوه عناب حاوی آنزیم خاصی به نام بروملین است که ترشحات خلط و مخاط دهان را کاهش داده و از این طریق به پاکسازی مسیرهای تنفسی و حفره‌های سینوسی کمک می‌کند. جوشانده برگ عناب نیز کارآمد است و برای تسکین گلودرد و سرماخوردگی از آن استفاده می‌شود.

همچنین، خواص آنتی هیستامینی موجود در عناب، بدن را در وضعیت تعادل نگه می‌دارد و واکنش‌های آلرژیکی را کنترل می‌کند. عناب در درمان بیماری آنافیلاکسی نیز نقش بالقوه‌ای ایفا می‌کند. آنافیلاکسی یک واکنش آلرژیکی شدید در بدن است که با ضایعات جلدی، خارش، تورم گلو و افت فشار خون همراه است.

خاصیت سم زدایی عناب

میوه عناب به دلیل دارا بودن مواد آنتی اکسیدانی و ضد التهابی، سموم مضر خون را از بین می‌برد و بدن را از ابتلا به بیماری‌های مختلف خونی مصون نگه می‌دارد.

خواص عناب برای زنان

خواص عناب برای زنان را به چند جهت می‌توان بررسی کرد:

عناب برای درمان بیماری‌های زنانه

خواص عناب برای زنان بسیار زیاد است و موجب درمان بیماری‌های رحم، کیست تخمدان، سندروم تخمدان پلی کیستیک و.. می‌شود. این میوه‌ی معجزه‌گر با تنظیم سیکل قاعدگی مخصوصا در خانم‌های جوان به سلامت اندام‌های داخلی آن‌ها کمک زیادی می‌کند.

همچنین، در مطالعه‌ای که در دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد، از یک محصول گیاهی عناب به نام شیلانوم رونمایی شد که در پایان مطالعه محققان دریافتند این فرمول طبیعی به اندازه قرص‌های ضدبارداری در درمان کیست تخمدان موثر است و عوارض جانبی نسبتا کم‌تری را در بدن زنان ایجاد می‌کند.

خواص عناب در بارداری

میوه عناب به دلیل دارا بودن مقدار زیادی اسید فولیک به تولید سلول‌های خونی و رشد جنین کمک می‌کند. همچنین حاوی مقادیری از روی است که در رشد مغز جنین موثر بوده و عملکرد شناختی او را تقویت می‌کند. با این حال، مصرف بیش از حد این میوه می‌تواند به زنان باردار آسیب برساند، بنابراین، توصیه می‌شود که با اجازه پزشک و با احتیاط مصرف شود.

خواص عناب در شیردهی

در یک مطالعه تحقیقاتی انجام شده در ایران، مادران شیرده مجبور شدند روزانه 15 گرم عناب تازه را به مدت دو ماه مصرف کنند تا تأثیر این میوه بر سمومی همچون سرب و کادمیوم در شیر مادر مشخص شود.

در پایان تحقیق بر روی گروه نمونه، محققان متوجه شدند آن دسته مادرانی که عناب خورده بودند در مقایسه با گروه دیگر سطح کمتری از این عناصر سمی را در شیر خود داشته باشند.

خواص عناب برای مردان

علاوه بر فواید کلی سلامتی که در بالا ذکر شد، عناب مزایای خاصی نیز برای مردان دارد:

سلامت پروستات

برخی مطالعات نشان داده‌اند که عناب می‌تواند به محافظت از پروستات در برابر سرطان و سایر بیماری‌ها کمک کند.

تقویت سلامت جنسی

عناب به طور سنتی برای افزایش میل جنسی و باروری مردان استفاده می‌شود. برخی مطالعات نشان داده‌اند که عناب می‌تواند به بهبود کیفیت اسپرم و افزایش تعداد اسپرم در مردان کمک کند. عناب همچنین ممکن است به نعوظ بهتر و افزایش عملکرد جنسی کمک کند.

افزایش سطح تستوسترون

عناب حاوی ترکیباتی است که ممکن است به افزایش سطح تستوسترون در مردان کمک کند. تستوسترون هورمون جنسی مردانه است که نقش مهمی در عملکرد جنسی، تولید مثل، سلامت استخوان و عضلات و سطوح انرژی دارد.

عناب برای کبد چرب

عناب به دلیل داشتن خواص آنتی‌اکسیدانی، ضد التهابی و سم‌زدایی، می‌تواند به عنوان یک مکمل طبیعی مفید برای کبد چرب و بهبود سلامت کبد باشد. ترکیبات موجود در عناب به محافظت از سلول‌های کبد در برابر آسیب اکسیداتیو و کاهش التهاب در کبد کمک می‌کنند.

علاوه بر این، عناب می‌تواند به سم‌زدایی کبد و پاکسازی آن از سموم و مواد مضر کمک کند. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف عناب می‌تواند آنزیم‌های کبدی را که نشان‌دهنده آسیب کبدی هستند، کاهش دهد و به بهبود عملکرد کبد در افراد مبتلا به کبد چرب کمک کند.

خواص ضد پیری قوی عناب

میوه عناب یک عامل ضد پیری قوی است. از آنجایی که این میوه مقادیر بالایی از ویتامین C را دارا می‌باشد، به جلوگیری از چین وچروک، رسوب ملانین و رنگدانه‌های پوستی کمک می‌کند.

اثر دمنوش عناب در بهبود عملکرد کلیه

پلی‌ساکاریدهای موجود در عناب منجر به بهبود عملکرد کلیه و کم‌خونی ناشی از بیماری مزمن کلیوی می‌شود. این میوه ارزشمند به دلیل داشتن لعاب زیاد در زمان خوردن، باعث افزایش مصرف آب در بدن بیماران کلیوی شده و به آن‌ها در درمان سنگ‌های کلیوی نیز کمک می‌کند.

خواص عناب برای تنظیم گردش خون

گردش خون بهینه و سالم به این معناست که اندام‌های شما از اکسیژن کافی برخوردار باشند و شما احساس نشاط و شادابی داشته باشید. مصرف چند عدد عناب در طول روز یک پیشنهاد فوق العاده است، چرا که خون را تغذیه می‌کند. آهن و فسفر موجود در این میوه در بهبود گردش خون نقش موثری دارد، با این حال در این باره به تحقیقات بیشتری لازم است.

از بین برنده اثرات ناشی از تشنج

یک مطالعه تجربی بر روی موش‌های مبتلا به تشنج نشان داد آن دسته موش‌هایی که قبل از تشنج تحت درمان عصاره عناب قرار گرفته بودند، استرس و حالت‌‌های تشنجی کم‌تری را در مقایسه با گروه دیگر نشان دادند. مصرف عصاره عناب به طرز قابل توجهی آسیب مغزی ناشی از تشنج را کاهش می‌دهد.

افزایش رشد مو

استفاده از اسانس عناب بر روی موش‌ها به مدت 21 روز نشان داد که مصرف عناب در کمال تعجب منجر به رشد موهای آن‌ها می‌شود. روغن عناب می‌تواند تقویت کننده رشد موها باشد.

پیشگیری از پوکی استخوان

دمنوش عناب به دلیل دارا بودن مقادیر زیادی مواد معدنی همچون منگنز، مس، پتاسیم و منیزیم که برای سلامتی استخوان‌ها ضروری هستند در پیشگیری از پوکی استخوان بسیار مفید است و به خصوص در افراد مسن مبتلا به این بیماری به استخوان‌ها استحکام می‌بخشد.

خواص عناب برای دیابت

عناب به دلیل داشتن خواص متعددی از جمله تنظیم قند خون، افزایش حساسیت به انسولین و کاهش مقاومت به انسولین، می‌تواند به عنوان یک مکمل طبیعی مفید برای افراد مبتلا به دیابت مفید باشد.

برخی از مطالعات نشان داده‌اند که مصرف عناب می‌تواند قند خون ناشتا و قند خون بعد از غذا را در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 کاهش دهد.

عناب خشک بهتر است یا عناب تازه؟

خواص عناب خشک و تازه را با توجه به ارزش غذایی میوه‌های خشک در مقایسه با میوه‌های تازه می‌توان بررسی کرد. عناب خشک از عناب تازه بهتر است؛ چرا که خواص آن چندین برابر بوده و منبع بالاتری از ویتامین C و مواد معدنی است.

طریقه درست کردن دمنوش عناب

برای تهیه جوشانده عناب، مقدار 15 گرم از ریشه‌ی آن را با نیم لیتر آب به مدت 20 دقیقه بجوشانید و بعد از رد کردن از صافی، موها را با محلول به دست آمده 10 دقیقه قبل از حمام ماساژ دهید. برای تهیه دمنوش عناب نیز 10 عدد از آن را در یک لیوان آب جوش به مدت 15 دقیقه دم کنید و برای ایجاد آرامش و کاهش استرس میل نمایید.

طرز تهیه دمنوش زنجبیلی با عناب

10 عدد عناب خشک را با یک چوب زنجبیل تازه و چند تکه چوب دارچین در قابلمه‌ای پر از آب بریزید تا جوش بیاید. کمی بعد زیر شعله گاز را کم کنید و اجازه دهید یک الی دو ساعت بجوشد.

سپس آن را از صافی رد کنید؛ عصاره‌ای که به دست آمده است را می‌توانید گرم و یا با مقداری یخ میل نمایید. این دمنوش منبع فوق العاده عالی از آنتی‌اکسیدان‌ها، سایر مواد معدنی و ویتامین‌ها می‌باشد. نوش جان!

مصرف عناب برای چه کسانی مضر است؟

هنوز عوارض جانبی خاصی برای عناب مشخص نشده است. با این حال، با توجه به بالا بودن میزان سلولز و فیبر بالا در عناب، هضم آن برای چند دسته از افراد سخت خواهد بود. از این رو، توصیه می‌شود افراد دارای بیماری‌های زیر قبل از مصرف عناب حتما با پزشک مشورت کنند:

• افرادی که انگل‌های روده‌ای دارند
• افرادی که زیاد نفخ می‌کنند
• افرادی که دارای بیماری و عفونت دندان هستند
• افراد سرد مزاج و بلغمی

آنچه از مقاله خواص عناب آموختیم:

همانطور که در مقاله بالا خواندید از جمله خواص عناب می‌توان به هضم غذا، کاهش فشار خون، کاهش وزن و … اشاره کرد. میوه عناب که به خرمای قرمز یا چینی معروف است، کالری بسیار کمی دارد و سرشار از فیبر و مواد مغذی می‌باشد. به علاوه این میوه با دارا بودن خاصیت آنتی‌اکسیدانی بالا در سلامتی انسان از جمله پاکسازی کبد، دفع سموم اضافی، رشد مو، پیری، لاغری، کاهش وزن و… نقش مهمی دارد. از این رو، اگر دوست دارید از آن استفاده کنید، در صورت ابتلا به بیماری حتما قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید. به خاطر داشته باشید که عناب دارای قند و کالری زیادی در هر وعده است، بنابراین، در حد اعتدال از خوردن میوه و  دمنوش عناب لذت ببرید.

سوالات متداول:

منابع:

• medindia.net
• healthline.com
• stylecraze.com

مریم اصیلی

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.