کمبود پتاسیم و عوارض آن! از کجا بفهمیم کمبود پتاسیم داریم؟

وقتی به این فکر می کنید که برای سالم بودن به چه مواد مغذی نیاز دارید، احتمالا پتاسیم جایی میان گزینه های ذهن شما ندارد. این ماده معدنی نقشی اساسی در بسیاری از عملکردهای حیاتی بدن از جمله تنظیم مایعات و کارکرد مناسب عضلات دارد. اما خبر بد اینکه بسیاری از افراد بدون آنکه بدانند از کمبود پتاسیم یا هیپوکالمی رنج می برند.

تحقیقات جدید نشان داده، دریافت پتاسیم کافی حتی می تواند فرد را از بیماری های قلبی و کلیوی نیز مصون نگه دارد. متخصصان توصیه می کنند افراد بالغ، باید روزانه حداقل 4700 میلی گرم پتاسیم دریافت کنند، اما بیشتر ما به زحمت نصف این مقدار را دریافت می کنیم. به همین دلیل در این مقاله قصد داریم مطالب جامعی در مورد کمبود پتاسیم، علائم، روش های تشخیص، پیشگیری و درمان آن در اختیار شما قرار دهیم. تا انتها با ما همراه باشید.

بیماری کمبود پتاسیم یا هیپوکالمی چیست؟

کمبود شدید پتاسیم هیپوکالمی نامیده می شود و زمانی رخ می دهد که سطح پتاسیم فرد به کمتر از 3.6 میلی مول در لیتر (mmol/L) برسد. پزشکان زمانی که سطح پتاسیم فردی به کمتر از 2.5 میلی مول در لیتر برسد را هیپوکالمی شدید در نظر می گیرند که یک وضعیت بالقوه تهدید کننده زندگیست.

علت کمبود پتاسیم چیست؟

پتاسیم پایین خون معمولاً به دلیل از دست دادن بیش از حد پتاسیم در دستگاه گوارش رخ می دهد. این ممکن است به دلیل استفراغ مکرر، اسهال یا استفاده از ملین باشد. سایر علل هیپوکالمی عبارتند از:

• اختلالات خوردن، مانند پرخوری عصبی
• تعریق بیش از حد (هیپرهیدروزیس)
• اختلال مصرف الکل
• مصرف قرص های آب (ادرار آور)
• دیورتیک ها
• سایر داروها مانند انسولین، آنتی بیوتیک های خاص و کورتیکواستروئیدها
• اختلالات آدرنال، مانند آلدوسترونیسم اولیه و سندرم کوشینگ
• بیماری های مزمن کلیه
• سطوح پایین منیزیم (هیپومنیزیمی)
• برخی از بیماری های کلیوی، مانند سندرم بارتر و سندرم گیتلمن
• سایر بیماری ها مانند سندرم لیدل
• عدم دریافت پتاسیم کافی به دلیل رژیم غذایی نامناسب (به ندرت)

علائم کمبود پتاسیم چیست؟

کمبود پتاسیم هیچگونه علائم فیزیکی ندارد. با این حال، چند نشانه وجود دارد که اگر شامل حال شما می‌شود، ممکن است دچار کمبود پتاسیم شده باشید:

احساس ضعف و خستگی

هر کاری می‌تواند باعث پایین آمدن سطح انرژی بدن شود. اما اگر با وجود استراحت کافی همچنان احساس خستگی و ضعف داشتید، وقتش رسیده نگاهی به برنامه غذایی خود بیاندازید، چرا که احتمالا دچار کمبود پتاسیم شده اید.

فشار خون بالا

شاید مواردی مثل سابقه خانوادگی، اضافه وزن و خوردن بیش از حد نمک، فشار خون را بالا ببرند، اما برنامه غذایی دارای پتاسیم پایین نیز باعث بالا رفتن فشار خون می‌شود.

پتاسیم ماده ی بسیار حیاتی برای بدن است، زیرا مقدار سدیم را کنترل می‌کند. بسیاری از مردم غذاهای نمکی زیاد مصرف می‌کنند و کمتر به سراغ میوه‌ها و سبزیجات می‌روند. این کار موجب نامتعادل شدن و در نتیجه، ابتلا به فشار خون بالا می‌شود.

گرفتگی شدید عضلات

اگر گرفتگی‌های عضلانی دردناک برای پاهایتان اتفاق می‌افتد، ممکن است مشکل کمبود پتاسیم داشته باشید. معمولا ورزشکارانی که زیاد فعالیت می‌کنند و حسابی عرق می‌ریزند دچار چنین گرفتگی‌هایی می‌شوند. دلیلش هم این است که وقتی زیاد عرق می‌کنید، پتاسیم از بدن خارج می‌شود.

یکی از سریع‌ترین راه حل‌ها برای ورزشکاران استفاده از نوشیدنی ورزشی حاوی پتاسیم است. فقط حواستان باشد که آب خالی ننوشید چون ممکن است مشکل بدتر شود.

تپش قلب

وقتی سطح پتاسیم به شدت پایین می‌آید، بسیار خطرناک است. اگر حس می‌کنید قفسه سینه به شدت تکان می‌خورد، می‌لرزد و یا قلبتان در حال بیرون آمدن از قفسه سینه است، دچار تپش قلب غیر طبیعی شده‌اید. باید هرچه سریع‌تر کمک پزشکی دریافت کنید.

از کجا بفهمیم کمبود پتاسیم داریم؟

به جز علائم گفته شده که علائم فیزیکی کمبود پتاسیم هستند، این عارضه را با آزمایش خون می توان تشخیص داد. پزشک شما ممکن است آزمایشی را به عنوان بخشی از یک معاینه پزشکی معمول یا به دلیل ابتلا به فشار خون بالا یا بیماری کلیوی تجویز کند. اگر مشخص شود که کمبود پتاسیم دارید، پزشک معمولاً شما را برای آزمایشات بیشتر برای کشف علت این کمبود معرفی می کند.

چگونه کمبود پتاسیم را درمان کنیم؟

اگر کمبود پتاسیم شما خفیف باشد، پزشک یک مکمل پتاسیم را تجویز می کند. اگر مورد شما شدیدتر باشد، ممکن است پزشک پتاسیم را از طریق ورید (تزریقی) به شما بدهد. در موارد زیر پتاسیم تزریقی تجویز خواهند شد:

• سطح پتاسیم شما بسیار پایین باشد
• هیپوکالمی باعث ریتم غیر طبیعی قلب شود
• مکمل‌هایی که از طریق خوراکی مصرف می‌شوند، مؤثر نباشند
• کمبود پتاسیم شما آنقدر شدید است که نمی توان آن را با مکمل های خوراکی جبران کرد.

توجه داشته باشید که خوددرمانی هیپوکالمی با مکمل های پتاسیم بدون نسخه (OTC) توصیه نمی شود. دلیل آن هم این است که مصرف بیش از حد پتاسیم می تواند باعث ایجاد مقادیر اضافی این ماده معدنی در خون شود و در نتیجه عوارضی مانند آریتمی قلبی ایجاد کند.

www.healthline.com

چگونه از کمبود پتاسیم جلوگیری کنیم؟

شما می توانید با پیروی از یک رژیم غذایی حاوی پتاسیم، خطر ابتلا به هیپوکالمی را کاهش دهید. می توانید رژیم غذایی خود را با یک متخصص تغذیه در میان بگذارید. غذاهای حاوی پتاسیم شامل بسیاری از میوه ها و سبزیجات، گوشت و ماهی بدون چربی، لبنیات و حبوبات است. غذاهایی که پتاسیم زیادی دارند عبارتند از:

• آووکادو
• موز
• لوبیا و نخود
• سبوس
• سبزی با برگ تیره
• ماهی
• گوشت گاو بدون چربی
• شیر
• پرتقال
• کره بادام زمینی
• سیب زمینی
• اسفناج
• گوجه فرنگی
• برگ چغندر
• آلو

کمبود پتاسیم اگر درمان نشود چه مشکلاتی ایجاد می کند؟

کمبود پتاسیم یا هیپوکالمی اگر درمان نشود، می‌تواند عوارض جدی و گاهی اوقات تهدید کننده زندگی را به دنبال داشته باشد. این عوارض می‌توانند بر بسیاری از سیستم‌ های بدن از جمله قلب، عضلات، اعصاب و دستگاه گوارش تاثیر بگذارند. برخی از عوارض جدی کمبود پتاسیم عبارتند از:

اختلالات قلبی: نامنظمی ضربان قلب (آریتمی)، کاهش فشار خون و در موارد شدید، ایست قلبی.
ضعف عضلانی: از گرفتگی‌های خفیف تا فلج کامل عضلات.
مشکلات گوارشی: یبوست شدید، تهوع و استفراغ.
اختلالات عصبی: بی حسی، سوزن سوزن شدن، گیجی و حتی کما.
مشکلات تنفسی: ضعف عضلات تنفسی و در نتیجه مشکلات تنفسی.
نارسایی کلیوی: کمبود شدید پتاسیم می‌تواند به کلیه‌ها آسیب برساند و منجر به نارسایی کلیوی شود.

آنچه از مقاله کمبود پتاسیم آموختیم:

کمبود پتاسیم یا هیپوکالمی نوعی بیماری است که در صورت عدم دریافت پتاسیم کافی از رژیم غذایی رخ می دهد. استفراغ یا اسهال شدید، IBD و برخی داروها می توانند خطر کمبود را افزایش دهند. علائم هیپوکالمی به شدت کمبود پتاسیم بستگی دارد، اما می تواند شامل یبوست، مشکلات عضلانی، خستگی و مشکلات قلبی باشد.

اگر فرد تحت درمان قرار نگیرد، هیپوکالمی شدید می تواند تهدید کننده زندگی باشد. بهترین راه برای دریافت پتاسیم کافی، پیروی از یک رژیم غذایی متنوع است. سعی کنید میوه‌ها و سبزیجاتی بخورید که میزان پتاسیم مورد نیاز بدن را تامین کنند تا دچار کمبود پتاسیم نشوید. همیشه به اندام باشید.

سوالات متداول مقاله کمبود پتاسیم:

منبع:

• my.clevelandclinic.org

مریم اصیلی

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.